장음표시 사용
221쪽
nondum tamen.ut est olenne nostris imitari I u Do irninicae passionis acceperat.Et quum in eiust nodi belli igraui imi cura pius Imperator ueharetur, animo secum euoluebat, quem nam quod magi, imperioIuo ne a 'cinarium se existimabit sibi Deum potissimum ad ea lpugna protectorem inuocaret, A Romanorum Yeteres deos, vel imum deum, quem Con stantium patrem coluisse cognouerat , cuius beneficio caeteris Im -
peratoribus felicius, o prosperius omnia contigis-Ient. Religioni enim Chriseianae admodum Imperator Constantius addictus fuera quamquam bap; misacramenta eum su cepisse non conflet. Consider bat enim optimus princeps firmiori sibi,N praestantio m ad Imperium recte ad ministrandum opul esse praestadio, uam armati e sient exercitus. In hac cogitatione dum superiorum principum exempla singillatim ex Ininaret,quorum alii alijs diis freti, alti, diuinationibus, Ir oraculis re prosperas pollicentibus confisi pes mum sui ut Ῥi finem bortiti : Dem eum,quem pater suus Conflantius coluisset, atq; Imperis custodem, o felicitatis omnis auctorem expertas esset,colere ipse quoque siecum conituit. Ac Hatim profusis precibus deum ipsum ardentissme inuocare coepit,ut se quis esset ostenderet sibi,manumq;suam negoti' regni Ῥt porrigeret
objecyat.Haec autem oranti,ac indefinenter eidem supplicanti diuinum quoddam orientumdummaq; admiratione dignis mum queadmodum ipse possea narrare solebat) apparuit Nam die quadam paulo pod meridie sole iam declinante,dum anxius mu ita Iecum de imminentis bolii necestate prouolues,ad cae lum saepius oculos in
222쪽
Ios erigeret,inde auxilium petens psis dicebat oculis in caelo juper Jolcim crucis signum e luce adornatum, πc L uclum,ac scriptura addita se uidis sic dicentcm. ἐν τουτω νι' κα .i. HOC VINCE. Id quoc; a toto exerciιu admirabundo stupenti Ῥhum Uirmabat. Quo miraculo attonitus N cogitabisudus, quum de eo quod , derat, plurima tu animo volueret,eum nox arprehendu: , in qua dormienti sibi Christum una cum crucis s*mbolo, quod in caelo a iderat,apparuisie ac p- cepi ye dicebat, i signum sibi iuxta formam eius, quod in coelo viderat omparam illoq;contra hostium exercitus , illi tir signi loco tereturMoc ab Imperatore audiu se se iureiurando agirmari Eusebius tradidit li. 1 Ae ista CollantiniMox die exorto amicis cogi egatis roram rem aperit, tuorum consilio admonitus Christisacerdotes ad D statim accersivit,a quibus de Chri li piei taIe,d0ctrina, a religione, ite de signo quod sibi apparuerat, adamussim instructus e. Illi. n.de deo patre,ac mlio ruo, de caulsis adurius eius in carne,accuratissime eis inseruxerunt quare laetus, s de Ῥictoria :iasecurus,idsi gnum in sua frute primum designauit, deinde arti cocouocatis,eι' imaginem pinxit, pcepitq; ut auro, cy Is pidibus pretiosis, gemmis, o mata itis, unionis, isque exprimerent signum autem, quemadmodum ex Coi Itantini numis intelligitur sic erat O velsic id. Inqi ibus in eius rei memoria circa id signum scriptum est
HOC SIGNO VICTOR ERIS. Illud porro milιtaribus uexillis, s signis appo uit,ac praecipuum totius imperii, sexercitus uexillum, quod labarum dicunt m
specie dominica crucis adapsanit. Quo salut Ny
223쪽
munitis ad bellum ciuileseparabat. Superatis autem AIpibiu, rni se a propinquam Ῥrbiu praemia expugnatiit. Triplici deinde praelio Maxentis copi s profligatis ,
Italiam omnem prisinae malcfati aseruit. Quum auἰσad Urbem γ en et in qua se toties , dilis ιγrannus couclusera castra in pratis. Quinctiis iuxta pontcni Mil. Mium e regione Vrbis Iocauit.Contra quem quum alio p5
te nassibussuper Tiberim paulosupra pontem Milvisi
de industria dolosefacto Maxentius exi siet, atque pugna incohatafugam simulans in Urbe reuerteretur,pereundem pontem cum non sine riuina uirtute laxatis thbularum fibulis,nexibusque resolutis in dolum que Constantino parauerat ne incidit. Tiberis enim gurgitibus . cum pleri quesuorum satellitum absortus eos, corpusque thoracis pondere limo fixum,Hix ladem reperiri potuit: atque ita Dei Virtute, o salutaris signi opera Consta tinus citra ciuilem sanguinem,quo semper optauerat , egregia Uictoria positus, Urbem Romanam a saeuissima atque immani t rannide liberauit, Italiamque atq; fricam suo adiunxit imperio. Statim autem ubi urbem triumphans ingresius Glaudis acclamationibus S. P. et R. exceptus,qui a crudeli 0rannide liberati pavisire pirare coeperant,in curiam venit,omnesque oratione' 'habita bono animo ut e sent imperauit. Tum deo libera: i tofimratias agens,imaginum quar sibi senatus triupha- Ies erexerat,dexteris, crucis signum figi iussit,in media urbe alutare hoc signum erecto tropheo locavit,omnibusque locis sic inscri sit: SALUTARI HOC SI GNO IMPERIUM ROMANUM CUSTO DIT UR . Confestim etiam sublimem in Crucis Iose
224쪽
mam hastam constructam,manibus imaginis suae eo loco a bi a IDranno hominum proscriptiones,s publicationes bonorum feri solebant ollocatae frit,er elogium hoc addidit.
Tamquam 'nerae Virtutis, πFortitudinis argumento Vrbem vinram iugo pranni ereptam Liberaui. S. P. Q R- auctoritati pri linae dignitatique renituis . sar.M. nIlantinus max. P. F. . Iussus. Senatus vero in eius rei memoria eximiae structuarae areum in subura sub palath radicibus Ῥersus montem coelium conIlruxit,eique cum hoc elogio dedicauet. Imp. Caes. FI. Conflantino Maximo P.F. Augusto. S.P. .R. Quod in linctu diuinitatis mentis Magnitudine cum exercitu suo Tam de Uranno,quam de omni eius Factione uno tempore iuriis'mpub. vltus est armis Arcum triumphis insignem dicauit
Ob hanc causam,haud longe post caenum magn' concilium Helena Augusta Constantini mater diuinis monita sinibus, beate Dum crucis lignum m γ'
225쪽
mundi salus pependit, apud Hiero obmam reperit '
De qua re quid RonM libro primo capite. YI I r. Socrates libro primo capite. decimosieptimo rheodo- ritus libro primo capite decim0octavo, Soῖomenurlibro secundo capite primo, Ambrosius in orati
ne funebri Theodosii scripserint , breuis e explicabo. Helena Imperatoris Constantini mater, cuius gratia Imperator Drepanum Bilbini. e vicum . ciuitatis iure donatum Helenopolim appellauit ,
matrona file , religione , magnificentia singularis , pro flij salute anxia, oraculo in somnis admonita, Hierosiolymam precandi gratia profecta est. I si Ioca, in quibus sacrosanctum Christi corpus crucifixumor siepultum fuerat,ab incolis diligentissime perscruta vi coepit. Accessit Christianissima mulier, ut i nuberet loca sancta Infudit ei stiritus sanctus, i locum in quo lignum crucis erat,perquireret. Qui idcirco inuetu difficilis erat, quod ab antiquis Christianae fidei hostibis nulla sancti loci 'nemoria conseruata, eo paululum profundiore magnis altisque aggeribus repleto,ibidem te-plum cum simulachro Veneris fuerat defixum, ubi vir iuris cantibus influitare Christo solebant,ue ludia fabricata fuerant, totusque resurrectionis Dominicue, πCranii locus maxima lapidum, o murorum congerie fuerat Hratus,vi omnis religionis nostrae memoria quae tum primum germinare coeperat funditus aboleretur , ,el, ut si quis Christianus eo laci Christum adorare uoluisset, Venerem uideretur adorasse, s propterea infre quem, o pene obliuioni datus fuerat locus, cum Chri-
Iliani nec illa proficisci, nec alijs in dicare auderent, π
226쪽
contrarium in gentili cultu,s flatu confirmaretur.
Sed cum t Jupra dixi religiosa umina properasset
ad Gelgothae locum,cuius dam Hebraei indicio, quem Iudam ocatum scribunt, is eum ex paterno quoda scripto maniscitauit Ῥel quod magis existimo, calefisbi indicio designarum,ait Ecce locus pugnae, Ῥbi en viactoria. Q uaero Ῥexillum Iaiulis, s non invenio. Ggo inquit in regnis, s crux domini inpuluere. Ego in aulis, in ruinis Christi triumphus. Cuncta igitur ex eo loco profana atque polluta cum Veneris templa deiiciens, aperit humum,s ruderibus alte egestis dominicumflepulchrum, terra diu opertum, apparuit,s iuxta illud tres confuso ordine cruces repertae, quas inimicus absconderat, ruina contexerat, a naim Christi, duas
latronum,qui cum eo crucifixi sunt.Sed non potuit obliterari Chrissi triumphus. Incerta erat Helena ut mulier )sed certam indagationem diuinum numen in irahat. Quaerit ereo medium lignum , sed poterat feri ut patibula tuter se ruina confudisset, casus mutasset, erinuertisset. sedit ad euangelii lectionem, inuenit quod in medio patibulo Latinis Graecis, s Hebraicis literis a Pilato praefixus titulus fuerat , I. N. R. I. Hinc collecta eri series Neritatis, titulo crux patuit salutaris. Inuenit ergo titulum, Regem adoraisit , non lignum Ῥtique , quia hoc Gentilis est error , ἐς Ῥanitas impiorum . Sed illum adorauit, qui pspendit in ligno, scriptus in titulo . Ita Ambrosius
Sed Rufinus, qui Ambro ij tempore γixit, o qui ab
ris quide cu Ambroso cu enituitaetcru in eo di crepat,
227쪽
quod quum reperti muneris utiliam Nniuscuiu que criueis indiscreta proprietas obturbaset, titulus enim a cruce auulpus, cruces ipse hinc inde sine ordine sparsa atque proiectae,dominici patibuli signa prodere non poterant, diuinum lignum adhuc obscurum erat, quod pretiosi sanguinis stillicidia excepisiet: Macarius tum eius,rbis episcopus ad humanae ambiguitatis incertum, o dubium exprimendum, diuinum testimonium et lagitauit, Nobtinuit, quod eiusmodi fuse referunt.Forte accidit in eadem Ῥrbe primariam quandam illius loci matronam gralii aegritudine consectam semianimen in Iecto iacere. nc episcopus Ῥbi cunctantem Augusta atque omnes pariter qui aderant, Ῥidet, Asserte inquit huc tres quae repertae fuerunt cruces, oe quaesit quae dominum tulit,nunc ipse nobis huius mulieris sani itate onendet,s cum Imperatrice, ue comitibus ad ea, quae de cubebat, ingre Ius, flexis genibus huiusmodi us deum preces effudit.Tu domine, qui per ' nigenitum filium tuum salutem generi humano per passonem crucis conferre dignatus es nunc in nouissimis temporibus adspirant in corde ancillae tuae perquirere lignum beatum,in quo salus nostra pependit; oHende euidenter ex his tribus quae crux fuerit ad dominicam gloria, ,el quae extiterit adseruile supplicium, Ῥt haec mulier quae semiuiua decumbit,sitatim Ῥt eam lignum salut
re contigerit, a mortis ianuis reuocetur ad Uitam.
His dictis adhibuit primo unam ex tribus,s nihil proficit; adhibuit siecundam,s ne sic quidem aliquid factum est; ut Ῥero tertiam admouit,repente adapertis
oculis mulier surrexit Rabilitate tria recepta at
228쪽
crius multo quam cum sana sui et,tota domo di carrore,s magni care dei potensiam coepit. Sic euidenti iussicio Augustaraoti compos facta, templum maximum ἐν nobili Umu in eo loco in quo cruccm rapeperat, Imperialit excellentia construxit, quod Dominicae resurre-elio ius,ac nouam Hierusalem exaduerso a eleris, s desertae conititutam Ῥocauit. Caeterum sieverus Sulpiscius So omenus libro II. cap. I. N Nicephorus libro
I II .cap.xx Ix.crucem mortuo cuidam impositam,ipsum excitaβe a mortuit scribunt.In iisdem etiam regionibus tam pius Imperator, qAam eius mater IIchna , magni centesma templa exaedificarunt.Hierosolymis quidem in loco Cranii S. Saluatoris, ci Theophaniae te psa Conflantinus I apud Bethleem Natiuitatis in re moriam dominaci et Italis, s in monte Olixarum inscensionis Helena con ridere. Ex cruce porro dominica sancitissima Augusta ires partes fecit, quamin a nam argenteis thecis incluscim , Ῥna cum tittitor nam in Basilica Sanctae Crucis in Hiericalem in atrio Scssuriano prope amphitheatrum castrense iu'quiliis per baec tempora condita, locavit: alteram Hiero obmorum epi copo custodiendam eo in loco de-NIiquit, quae ad memoriam salutis, s eam illic a tere olentium bidem Ysque ad Heraclij tempora ingen-ri veneratione seruata e Il: tertiam porro adflium ML sit Conflantinopolim,quam ille acceptam, credens ea riuitatem fore aluam, bi porito crusrsa eruaretur,
influa inius Rutua condidit, quae Constanti no poli in foro quod Constamini dicitur,in porpi retica,s magna colamna consIlcbat, quod opud Constantinopo-ὶ
229쪽
lim habitatores pro certo sempcr habitum fuit . diicit' cephorus alιum crucis por torrem a Constantino in Columna marmorea in αργοπιαλιω , hoc ejὶ foro phnario coll0catam, cuius a irtute multι salutatem aras sam recuporarint. Haec porro crucis portio, qliae Con
pantinopoli fuit, cum ea quaei asonis Codrois Persarum flexis tempore amisia, ab Heraclio Imperatore Wιuperata fuit, s deinde Constantinopolim ex Hierosolymis translata ,diu in ea ,rbe, cilicet, usque ad Turcarum tyrannidem permansere. De hoc ligno veterem bissam prophetam scribunt,quum cecinit: O ter beaium, Ni elici sinum lignum,in quo deus extensus est. Inuenta cruce Imperatrix, ue clauos, quibus crucifixus es dominus,inuenit. Ex uno clauorum fruenμm equi filii sui feri praecepit,alierum diademati me galeae fili , quibus uteretur ad bollum,intextuit; unum ad decorem, alterum ad deuotionem ver it. Misit Conseantino filio diadema siue galeam gemmis insignitam, quae
prelisior ferro iunera crucis redemptionis gemma connecteret. Misit Ο fraenum. Vtroque a sus est Constantinus. Et fidem tra misit ad posseros reges. Galea qui ad capius praesidium, uehonium tela repelienda: F aeno vero ut sibi protectorem deum pararet,et uetus Zachariae uaticιnium expleret,quod dixit: Et quod in franis fuerit,sanctum erit domino omnipotenti. Tertilis porro clauus in mare Hadriaticum ut D. Ambrosius ait) deiectus eH ad composcendas solentis mari procellas. Reliquit demum hoc verae pietatis indicium religiosa Imperatrix: virgines enim quas ibidem deos ac ras reperit, ad prandium inuitauit, a tanta eos deuo'tione
230쪽
sione curasie dicitur, ut indignum crederet se Iamula rum dei Ῥteretur os eqvijs :sed ipsa manibus suis ancillae habitu buccincta cibos apponeret, pocula sngulis porrigeret, s aquam man bus infunderet orbis
ierrarum Regina, Imperatoris mater,Caesarum auia famularum cinnise ancillam deputarit. Multa demum ecclesiis, s pauperibus largita octu csmo aetatis anno bona senectute in domino quieuit. Corpus Romam Ῥeterem delatum nobili sint operis pors' retico mausoleo in aede SS. Marcellini, Petri, a ia Lauicana, ut ex Damasio tradit Bibliothecarius,Imperatoris ivssu conditum eH. Qui poni dominicae crucis inuentionem,
crucis supplicium lege vetuit. Et baec quidem Hierosohmis sic gesta fui', quos supra citavi scriptores prodidere. Caeterum Ῥι dixi Dominicae crucis partem Helena ipsa Ramam misit quae in hac ipsa basilica conseruata est. De cuius sancti Omae crucis charactere noalienum erit subiicere,quae ueteres auctores scitu digna memoriae prodiderunt. Rufinus historiae Ecclesalicae libro I. capite xxix. Sed illud inquit) apud Alexandriam gestum est, quod etiam iboraces Seraphis, qui persingulas quoque domos in parietibus,in ingres bus,in postibus etiam,ac sene tris erant, ita abscissi sunt omnes, abras t ne Ῥefligium quidem a qua,
,el nominis appe aiio,aut ipsius, aut cuiuslibet altorius daemonis inmaneret. Sed probis, crucis domini
signum Ῥnu qui que in postibus,in ingressibus, in fene
risin parietibus, lumnisque depingeret.Quod cum factum embi quisuperfuerant ex Pagoenis, uiderent, in recordationem rei magnae,ex traditione sibimet anil