장음표시 사용
522쪽
C P U T T. De Areanis convenientibus statui omni. On solum subditi Religione, educatione , legibus, aliisque similibus mediis ad Politicam deducendi sunt selicitatem: s ed & Majestas Imperii, salutis clim sit tutela; ideo statum,sormamque Reipublicae, & siuam etiam auctoritatem, mediis quibusdam tueri debet is, qui imperat. Quae arcana Reipublicae, vel secreta Imperii, communiter vocitantur;& quae Aristotu.s .folii. cap. 8. των αλιΤειων σοφίσμ --, alibi, κευφια, item η τωμLαι κροπα, appellat . Vide Conradum Cerneman. in laboriabus Iulii Gesaris.num. 2I4.& Facium in pra- , sation. Politic. Livian. Et haec ita per consequentiam populi quoque salutem conce nunt : cum salus Principis ac status spectet cimprimis ad publicam tranquillitatem. Ea ab cArnoldo a mario, prudentissimo juvene, . primum ordine sunt digesta, in opere illo Iu- culento , quod de arcanis Rerumpublicarum 1 inscripsit. Cujus tamen contenta Pleraque aremundus ab Ehrenbeet , seu Gerharias a Vrithe conditione suppilatoria sibi vendicat;
in tractatu desisbsidiis. cap. 3. num.4. O cap. s. num.16.ac etiam cap. 7. num. 3I. Confert item
523쪽
ad horum arcanorum cognitionem Tacitus cumprimis, ac Suetonius quoque; quem, ut praeclarissimus Berneggerus eruditissimo suo commentario porro illustrare pergat, e re literaria esse puto inter recentiores vero Guicci ardinus ac Machi avellus. rc II. Arcanum Imperii veterum olim su- num perstitionum quoddam velut adytum erat: ce- Imperii remoniae, dc ritus , dc Numinum statuae antiquido quissirrue , quibus conservari & conservatis ιim. constare Imperia , fatua gentilitas credebat. Pleraque enim hujus regna , talia figmentaeonsiliosorum hominum in intimis penetrali bus fanorum colebant, quibus appensam Veluti salutem publicam persuaserant vulgo ; nequis inquireret indamenta Religionum, aut inquisita, praejudicata sanctitate deterritus,
prodere auderet. Caspar Barthius ad Rutialium lib. 2. i. 42. Sicque nomen tutelaris Dei, urbis Romae, cujus au spiciis ad tantam eminentiam pervenisset, palam facere nefas reputabatur , Plutarcho dc Macrobio teste.
Aliud sunt Reipublicae arcana, de quibus hic
Arcu mihi sermo ; eaque cum Clapmario , h. I. I. C. R ip definio : esse intimas se occultata rationes,
ve eonsita eorum I qui in Republica obtinent priseipatom; cum ipsorum tranquillita itidum πη-r. etiamprasintu Reipubl. statuta conservandi, fre boni publici causia. Haecque Lipsius vo- eat , eo tu arguta, a virtute aut legibus deis via , imperantis Imperiique bono , quem etiam dolum bonum vocare possis: Deo autem esse occultas artes. Nam sane si cujusvis specialis Dominationis arcana,a vulgo scirentur, multum eis detraheretur authoritatis. Et certe dei Vci in genere agere, cum gratia Politic
524쪽
De Areanis Rerumpubliearum. rum mihi liceat et qui intima civilis scIemue penetralia recludi sui in simili loquitur G vianus I Ctus fortasse nolint. Quin ipse quo- reanaque Deus, sua arcana consilia hiabet, in quae consite- homini inquirere nefas. Serurator enim Maiari. jestatis opprimetur a gloria. Quale est illud de Mn E- tempore interitus Mundi, quod nec Angeli eitum ipsi norunt: & alia Mysteria, non nisi sanctis prodere communicata. Quomodo Paulus gloriatur, arcana se in tertium coelum raptum, ait livisse arcana ra. verba, quae non licet homini loqui. Et quoque Principes, ae Aulico politici squorum a Canum maximum est, eorum arcana non pr di aegrer serunt talia publicari s odioque pr sequuntur libros, ubi ea pertractantur: id quod festissimus Boceatini monet etiam, qui cent. I. 89. eam ob caussam Machiavellum ex Parnasso pulsum, refert, quod talpis restitue-xit visium; eo cent. 2. rara. 7 I. Tacitum accusatum a Principibus fingit, quod conspicitalia Politica fabricarit. adde eent. I. rara. 86. f. m. 4oo. At vero in peregrinatione, cujusque Reipubl. arcana inquirere, Guevara , Iulius Bellus , Lipsius , aliique monent. Et etiam in Τheoria ex usu fuerit, arcana Politicorum i vestigare , quantum ex literis licet, ne incautos opprimant, si quando e schola in forum, quasi in alium terrarum Orbem , ad actionem perventum sit. Nam tela praevisa minus nocent. Quae supprimere forte invidia sit, sieue I Ctus quidam prodidit, esse arcana Iurispruindentiae, quae DD. discipulos suos celent, quo semper plus illis sapere videantur. Quod nec Siracides, nee Magnus Scaliger probat, nec imitatus est Aristoteles, cum contra voluntatem Alexandri magni Politica siua edidisset. Diu
525쪽
Imperio distincta. Itemerimen perdueiationis O m
Un. Ioh. Gryphiander. velitat. Iuridicoetolis. de Orcanis polit . rh. I 2. III. Subtiliter haec arcana Clapmarius distinguit. l . i. cap. 8. in arcana Reipublicae, nempe quae spectant ad praesentem Reipublicae sormam atque speciem conservandam;& arcana Dominationis, pertinentia adsecuritatem eorum, qui Principem locum obtunent in civitate. Quod & innuit Dn. Gryphiander d. loe. th. sq. cte. Ubi scribit, Arcanorum alia quidem primario ad utilitatem publicam tendere, alia consequenter. Illa esse, quae ad ipsius Imperii salutem pertinent; haec, quae ad illorum; qui Statui praesunt. Haec enim distincta esse, subtiliores norunt, & satis manifestum fit; si quando in comitiis Ordines Imperii ab ipso Imperante dissident, ut taper
in partes eatur. Quod in bello Protestantium accidit, cuni Principes se contra Carolum V. non contra Imperium arma sumere protestabantur. Est enim Imperatoris persona ab Imperio distincta , ut illa sublata , hoc nihilominus duret. Sicuti Tiberius Caesar, Principes mortales esse , Rempublicam a ternam dicebat : & in simili Alfenus singulor m judicum per nis mutatis. idem tamen judicium maianere, respondit. Unde licet crimen perduellionis & majesta tis, ferer a ICtis confundatur ; proprie tamen illud, in ipsum Reipublicae statum, hoc in Principem committi , Cujacius & Vultejus docuerunt. Magna sane etiam Imperantium ratio est habenda, cum in eoru salute salus Reipublicae maxima ex parte recumbat; quod toties apparuit, quoties Duce caeso, validissimi exercitus facile sunt profligati. Vnde quic-
526쪽
De Areanis Rerumpubliearum. Fqtrid eorum tranquillitati conducit, crede dum est, in commune prodesse. Quia caeso c . Pite, Caetera membra salva esse non possunt.
Verumtamen ab his privati assectus inper utilitatis publicae praetextu velantur. Sicque de Augusto; licet Pompejus ICtus dicat; ipsis rebus dictantibus, necesie fuisse Reipublicae, per unum consuli , propter factiones qme crebrae tunc Rempubl. distrahebant; tamen inquit
Tacitus, dicebatur contra: tempora Reipub.obtentui sumpta, eaterum dominandi cupissiue acta omnia. Proinde cum sit natura mortalium
avida Imperii, & praeceps ad explendam animi cupidinem , ut Sallustius fatetur , cauti Politici eam ab utilitate publica separare norint. . v. .
Et porro Imperii arcana, cum juribus Maia oec m jestatis, seu Imperii, minime eonfundi debent. pm μη Etenim arcana haecce , aliud nil sunt, quam ἔμ' abstruis artes, per quas ab Imperii jure, ipQ φρήνη
que dominatione , homines seditiosi prohi 'iabentur. CDpmar. I. I. c. 9. Callida quaedam Commenta, sive rationes, ad avertendum eos,
qui intentioni Politici adversantur, inducta, Gryphiander d. loe . th. I. Vicissim Imperii jura
sunt aperta, iisque minus, quam arcanis, Res. publica carere potest. Arcana haec sunt ratio 'Status. Vide me lib. I. polit. cap.2. n. 3T. Quiam Boterus d. ragion. di stato in prine. describit: γNotitiam mediorum Sc rationum , quibus sundatur, firmatur & augetur Status, eo no mine a Trajano Bocca lini, tecto nomine reprehensus. Qui cent 2. rvg. 86. eam definit, essere una leue,utile a glistati, ma i tutio contraria alia leues udio, e de gli huomini. IV. Et sine arcanae ejusinodi rationes Inultis
527쪽
di- tis gravissimis Politicis pessime audire solent. eitim Vnde Prudentissimus Paruta in stiloquios. m.
politieο- 496. ait: In questo corrotto secolo, con certo υarum dis no nome di retion distatos vannospesso pertum arcanis. bando, e confondendo Deose humane , e le Divine. Haeque rationes, ut interdum non sunt
negligendae. R ichnervi dissutat. politic. 2 o. in not.ad thes3. ita earum haud prima ratio est habenda: cum nullum majus arcanum sit, quam juste imperare dc non ogendere Deum. Argum. Proverb. cap. I 8. Vide Nicolaum Besum tractat. de pactis famil. DL. 47. Civis est. qui diligit patriam iam , ac salvos incolumesque desiderat bonos omnes. cicero Verr. hoc qui negligit, nec est bonus Princeps. Funda- Veruntamen ex duobus malis, id quod mi- mentum nimum est, eligi quandoque debet. Et in hoc arcano- sundantur haec cerarcam: iis, ut in medicinarum. Uenenis, uti solemus, usurpamus ea, quasi jure defensionis. Gryphiander thes 1 o. cte. Ad defensionem autem id fieri patet, quod hisce arcanis viri πολ κοὶ factiosis hominibus imponunt, & tranquillitatem Reipublicae ab imjuriis vindicant , ut iis delinimentis spretese tim Imperii simulacrorum inescati, ab Imperii cupiditate sponte desistant, quod alias vi aut metu poenarum factuit non erant. Ni-Duplex mirum est hoc duplex ossicium prudentiae cio tum vilis r cives non solum vi ac metu poenarum,pra den- seil etiam astu , praemiorum exhortatione, ν ἀ- , & persuasiunculis in ossicio continere, qu
tum illud ICti, hoc Politici proprium repu
Defen- Seio , id Theologis quibusdam non probaritur. ri , qui es ἱζονορ εμνοπα. - θ --ιηλον-m-ονως, illud Divi Pauli nobis objicient,
528쪽
De QArcanis Rerum uiatearum. Tnon esse facienda mala, ut eveniant bona.
Quibus id facile largimur: si toto genere ac natura sint mala, quae nullius boni publici praetextu excusari possint. Caetera, quae U-psius in polit. recte a prioribus separat . simpliciter mala non sunt, sed pro intentione n cendi : quae si absit, quasi apicularum morsus sunt, quibus dempto aculeo, non subest virus. Ac utut subsit, tamen id per necessariam defensionem absorbetur, ob quam etiam homicidium in terminis inculpatae tutelae commis. sum , in sero doli exculabile existito Quae &ratio est, cur etiam civilia jura dolum dolo vindicari permittant, ut utrobique fiat comis peniatio. Unde contra actionein doli, non exceptio doli sicuti nec contra exceptionem replicatio) datur: quasi prior dolum commuserit, qui posterius allegat. Arcana talia Bi Etiam blicae Historiae suggerunt quoque. Sic David. e non occ1dit Ioabum, multipliciter mortis cru, reum, sed filio in Testamento , ut id faceret, praecipit, &c. Nec itaque vera ratio Status est contra religionem. Marnix sere. I. resolui. s. Navigandum interdum est, non navigatione prima, seu primum optanda, sed secunda, seu seeundo loco petenda. Aristotel. lib. 8. polities.s. Ubi sepulveda. Sic dolus aliquis est bonus. LI. f. L. F. de dolo. . Et ut Plautus ait: mersipellem strii eonvenit esse hominem. Pectin eui sapit: bonussis bonis.
Regum asperat mores popuIus , aut miti- pro argat, & eos etiam arcanis artibus uti co- canogit. Sicque pro arcano Principes reputare Princi-
529쪽
quiae salutem concernat : Bottero de dotii. i.
fol. 2. 9 sol. II. Cum hic inprimis, tutius sit praevenire, quam profligata causa remedium indagare. sed de ICti sua habent arcana, quae Pomponius ac Ulpianus remedia vocant. Heremnius , , sive Euremariea, de quibus
librum singularem scripsit, Practici Cautelaw, quae sunt callida quaedam rationes, sive su
Habere lilia a Ctorum inventa , ut Brederodius expli- se Icios cat ,- ad victoriam caussae obtinendam. Qua- sua ar- rum farraginem Baldus , Coepolia, Durantes, sana. & alii tradiderunt. Sunt haec judiciorum secreta, ut alicubi Vlpianus vocat, in quibus nervus, sive, ut Imperatores loquuntur, ambigua fata causarum consistunt, quibus neglectis caussa ipsa facile amittitur. Ac eorum quaedam ita sunt comparata, ut in fraudem legi* tendere videantur, ac juri oblique adversentur. Qualia I Cti veteres ipsi quoque admiserunt, ut exemplis demonstrat Iohannes Fichardus. Idque ob juris veteris duritiem, c rigorem mitigandum, qua summum jus
antiqui, summam putarunt crucCm, ut Columella prodidit. In quem usum etiam fictio nes sunt inventae juris civilis, scilicet com
menta , ad usum vitae communi S, contra naturam . ac rei Veritatem accommodata,
ut Hotomannus definit. Vide Gryphiandrum thes s I. Oc. Et MO Sed & Medici quorum curationes in mul- dicor. iis Politici imitantur) salubres, sed voluptate carentes cibos, blandioribus alloquiis prosequuntdr. Iraesertim pueris absinthia tetra medentes:
530쪽
De Oreanis Rerumpubliearum. scum dare conantur, prius oras pocula
Contingunt mellis, dulci flavoque liquore. Vt pluribus eleganter Lucretius expressit. In contractibus quoque & mercatura sui de militaribus stratagematibus nihil hic dicam dolus quidam bonus admittitur, quando in Et pri- emendo δc vendendo naturaliter concessiim et torest, quod pluris sit, minoris emere, quod mi- ιn con- noris sit, pluris vendere,& invicem se circumia tracti- scribere, ut Paulus & Ulpianus docuerunt. In libue. quorum claris verbis frustra se torquent D ctores. Siquidem hac spe quaestus sublata, teste
Seneca, omnis mercatus langueret.
Quod si obtinet in negotiis privatis , quid- Ex ni etiam in publiciLad Reipublicae salutemi priυato Hunc enim finem unicum horum arcanorum jure dixi , extra quem pleraque sint odiosa & vix Rὸip. toleranda. Namque certissimum extitit, arcana media ejusmodi nihist proficere ad Rerum- depen publicarum conservationem: nisi bono fine, disti αν
summaque urgente necessitate, usurpentur, boni pia Deus mim,qui Regna constituit,eorum etiam bliei r continendorum rationes justas & legitimas, tione. contra incommoda squae homines quandoque malis etiam artibus, propter majus bonum tollenda existimant novit, & tempore opportuno subministrare solet. Spera in D mino, O fac bonitatem, O inhabita terram. R vela Domino viam tuam , er 1stera in eo , o ipsiefaciet. Psalm. 8.vers3.3ce. Domiam dissi par consillagentium, reprobat cogitationes populorum ct consilia Principum. Consilium a tem Domini in aternum manet: Cogitariones cordu ej- in generatione, digenerationem.Be ragens