장음표시 사용
531쪽
ta gens, eujus es Dominus, Deus ejus: Populiu, quem elegit in hareditatem Abi. Non salvatur
Rex per multam virtutem a ct Gigvi non sare bitur in multitudine virtutis suae. Fallax equus ad alutem: in abundantia virtutis suae, non Ialvabitur.Ecce oculiDomini,super metuetes eum; er in eu,quisserantsuper misericordia ejus. nima nostras inet Dominum , quoniam adjutor O protector noser est. Psalm. 32.vers. I .ere.
Limites Ideoque cum Clapmario, limites hujus a hujus iis sunt ponendae: Religio, fides, pudor, quos artis. egred i non licet. Machia In quo a nobis abit Machiavellus, qui pro avellus salute Principis, nec eos quidem observandos
notatur. docet. Vitam, inquit, Princeps tueatur, curetque imperium conservare: quibu3 autem id Fat rationibus , nihil interes, modo aliquam honesti deciem prae se ferant. Nec multum laboret,s in eorum vitiorum infamiam incurrat, e quibus Dominatum non facile tueri psit. Plane ut Neroni Tigellinus suggerit non se. mr alios, diversa6stes, sedstam ineolumitatem Principis spectare: cui caveri utcunque ab in diis ex usust, etiam pre scelera . Gr hiand. thes 43. Et dicam infra ego, Deo volente pluribus, eum de agitiis Dominationis agam. Flagitia Qua aliter non sunt noscenda , quam quo- domina- modo Haereticorum opiniones discendas, B. Hieronymus monet, non ut sequamur , sed ut convincamus, dc judicemus. momodo in Ethicis, non de virtutibus tantum , sed
etiam de vitiis praecipitur . Quomodo item a ICto, Vlpianus non justi saltem, liciti aut aequi, sed etiam injusti, illicit , dc iniqui notitiam requirit , ut in electione alterum ab altero, honum a malo quod proprium est prurionis
532쪽
De Arcaηu Rerumpublicarum. Hest prudentiae munus) discernere possit. Ac proinde Aristoteles rectissime sophisticam partem Logices facit; non ut falsum in ea d ceat , quod contra finem ejus artis seret, quae veritatem semper ob oculos habet: sed ut sophistas, falsa intentantes,avertere, ac suppla tare erudiat,pro cosequendo vero. Ut non ad
mittenda sit doctrina eorum , qui de vitiis in artibus nil quicquam praecipi volunt,quia re
chum sit judex sui & obliqui Gophi d. thesII. Oe.Miserrime periit Pharao,qui c. I. Exod- vers. IO. Oc . aite Ecce populus Aliorum Uraumultus, O fortior nobis est. Venite sapienter opprimamus eum, ne forte multiplicetur:O si ingruerit contra nos bellum,addatur inimicis no-sru, expugnatissue nobis , egredi atur de terra. Praeposuit itaque eis Magifror operum, ut asia gerent eos oneribuε, adiscarentque urbes tabernaculorum Pharaoni. Unicum adhuc addo
Exemplum Achitophelis, acutissimi Politici,& cujus consilia ita erant, ac si quis divinum
consuleret oraculum: cujus tamen prudentiam callidior aliquis elusit.Tales exitus habere lent consilia humana , Rerumpublicarum nimis callidae S abit ruta rationes, Deo ill dentes , 5 populam opprimentes. Misierrimi ergo sunt Imperantes, quia violenta dc arcana media, contra conscientiam quandoque usii pare coguntur. Trebesi. iosiis in triginta Thνan. υitu num Lo. Impii planer 8c athei siunt Imperantes eorumque Injnistri, quinunc sere omnes, in eiusmodi arcanis, rationem politiarum consistere censent, qui magis, ut impe rens, enituntur, quam ut sint Imperio digni: qui magis se adstrictos putant, Imperium ut ueamur, quam constientiam illaesam ut con-Ρ servent:
533쪽
ne politica qμα flatus dieitur Ratio
servent: qui Principi suo obligatos se putant, ut ei prosint, non ut conssilant justa. Subjungere lubet judicium hisce de rebus,acutissimi Campanellae pe=lit. cap. . g. 6. Oseq. Ratio politica, quam nunc vocant de Statu olim aequitas 5c ymeIκεια transgreditur legis, scripto vel voce promugatae; literam, sed non sensum & finem. QAoniam non nisi propter melius bonum & commune, abrogat, irritat, interpretatur & dispelisat, quando Fabio viabuliano, Senatus Romanus vitam concessit, qui secundum legem mori debebat & Horatio, qui tres occiderat Curiatios, pro Imperio Romanorum . Ratio autem status hodierna, est inventio Tyrannorum ad aequitatis simili tudinem: arbitrantium , se posse pro sui status parvi acquisitione & conservatione , Omnes transgredi leges: non modo proprias, sed etiam divinas. Verum different Ia est inter rationem status& aequitatem: quoniam haec bonum publicum respicit verumque : illa vero privatum apparensque Dominatoris . Ut autem hoc nomen, jam pro impio agnitum, postquam Machi avellus Achitophelizavit, tegerent, dicunt Principes, ratione de bono regimine. Quae nomina etiam sensum bonum. continere possunt, licet a pravo imposita fuerint.Verbi gratia: Recta ratione status, Cleonymus occidit Ephoros in Lacedaemone, non recta Rex Turcarum fratres: quoi m licet hic ob commune bonum id facere videatur, tamen quum st contra legem Dei, & alia via provideri queat, ne Regnum occupent, irrationabiliter operatur . Princeps bonus non indiget hac rationestatus, quoniam probitato perpetua se tuetur:
534쪽
si quis autem contra ipsum insurgit, populos omnes habet auxiliatores; ut David , a filio privatus Regno.Principem malum nec millies mille artes Machi avellisticae tutantur: qu niam & populis odiosius est, & Deo, omnium. Regi. Qui autem a prima causa discordat, fallaciter secundis innititur. QuemadmΟ- dum & Canar Valentinus Borgia, sub Magisterio Machiavelli providissimo, vitam dc statuam amisit, semperque capiuntur in astutia sua Machi avellistae, quoniam scientiis rerum divinarum & coelestium carent, putantque propria prudentia metiri sese omnia & pr videre posse.
V. Omne Imperium, omnemque Reipublicae sormam, validissimo munimento tuetur auctoritas eorum, 'penes quos summum Imperium existit. Et ea describitur; tum subditorum, tum exterorum, de celsitudine impexantium, praeclara ex illimatio, ejusque veneratio . Quemadmodum Medicus, cui fidit aegrotus, felicius , quam alius curat. Galeotim Martim, cdoctrintromisi. cap. II. Ita praeclara
de Imperio existimatio, seu Reputarioin multa essicit, & plura nonnunquam , quamvis a
que arma. Boccalin. 2.rauuagi. Is .Haec patrimonium Principis est:Bottero. I. de detrifol. IT.
Certissima haec est Imperii, Sc salutis publicae tutela, qua nihil adversius odium & contemptum, eapitales gubernationis pestes, quae contumaciam de desectionem secum trahere solent) potentius. Urchnerus Dispurat. Candidator.Ordin. s. thes s. dc Idem dissutat. crepu bl.2o.thes I .a. ubi tamen authoritatem, unius, tantum Imperio, male attribuere videtur
535쪽
Obedientia erga Principes,es felicitatis Mater, servatoru uxor. taua L At vero hanc authoritatem squam obediensa au- tia promptior subsequi solet conciliant virtu- rhorita- tes moderatrices, pietas, justitia, prudentia, rem con- natura & usu acquisita; sortitudo, liberalitas, cilient. temperantia, clementia, severitate temperata: constans Imperii forma, diligens dc uno ten re fluens, mutationum crebrarum eXpera : arma, boni& fideles Consiliarii,scedera vicina, dcc. Kychnerus disp. 2o. rhefa .mennon. duplo-lit. 3. rh. G2Jeqq.cte. Chris. Forsnerus hypomn. polit. II. Et sic Salomonem timuerunt mi, cum viderunt,eum ita sapienter obscuras discernere lites s. Reg. 3. vers. ult. Sicque& eo respectu Itali dicunt: La riputationes mantiene princia palmente,con ilprudente negotiare. Semper autem Davidicum illud, animo infixum haereat: Dem effundit contemptum super Principes. Psalm. Io 7. 2. Sam. 16.Iob. I2. Reputatio & exi-r mmatio, eo est modo acquirenda, quo suam tuetur Deus Optimus Maximus, magna justitia,& maxima clementia. Iob. Gerharicent.' polit.dec.Dq. 3. Et sunt nempe viae Domini, misericordia , clementia, longanimitas, justitia, aequitas, pax, concordia, pietas, Omnisque adeo aequitas. Drusius ad loca disic. Exo. c. s. IJaecque reputatio, licet faciat, ut Imperans timeatur, una tamen cum amore consistere potest: namque & Deum amamus, ac timemus. Et amor ac Reputatio virtutem pro landamento habet: Ambedue sfontano sia lavirtiarma Pamores eoutenta anco d' una mediocre vim ris . la riputatione, non Aferma se non nesi' ecceia
lenet a. Ese questa stima eondata su la religione, e picta, si dice riveren civi se sis ι' arripolit
536쪽
De reanis Rerumpubliearum Ishe, e militari, flebiama riputatione, si che tiesse alte a far,ehe un Prencipe Aa nella manis να dei sero governo amato ; sono an eo a proposito per far,ehesia riputato,ogni volta che haveranno una certa quasi divina eccelleneta, ut inquit Boterus, dellaretion distato sol is .ct seq.VI. Non quaerere, vel captare debet Pri ceps vanam reputationem, sola in externo subsistentem splendore, nullo durabili innitentem sulcro; sed vera potius Politiarum iu damenta evertentem aerarium nempe quae exhaurit,& subditorum evacuat amorem. Et fa-ne Reputatio, si non veris virtutibus, interlamque magnitudini innitatur, a vi levissima vinci solet Boceatinieent.2. ranuvl. I s. Potentia vel vis . haud sita vi nixa, nullius, vel exigui admodum est momenti, Iob. Baptista Lene- eius, observ. polit 28. Quo εc intuitu Alexam der Severus olim dixit: Imperium in virtute esse, non in decore. Et vanam Hispanorum reputationem salse, satisque ridet Boccalinus 2.
Varg. 4. Adde Michel de Montaigne. I. des es ais.c.4I.Ac vera opinio fuit Antonii Impera toris, liliai. posse eum, qui in aula vivat,& stipatoribus carere, &vestibus pictis,& facibus, statuisque certi generis,reliquoque luxu sed licere et , proximum privato homini habitum sumere,imis vero eum splendorem , eos, qui Principes Rempublicam gerere velint, demicsiores segnioresque essicere. Montaigne lib. 3.
Hocque vento pascitur tamen nunc totus
Mundus . Et quod de Portugalle bus Coneis
537쪽
16 . Chr. Besoldi dissa Uti . stagius In praefat.dicit,eos vivere ex opinione, dc sustentari potius eo , quod se esse putant, quam quod sunt revera: hoc nunc de omnibus fere populis Orbis Christiani dicere licet,adri
amicus mihi optimus, Dn.Antonius UVinterus:part I. . sessor. cap. s. num. in. Oe. Mihi valde placet gravitas morum Q ct pietas vera: qua gravitas ct Reputatio non est virtus per se, sid υirtutu ct pietatis esseritus, in alesu hominiabus conspicientibus O admirantibus procreatra. Postquam autem nostris moribus, reputationi peculiaris virtutis pecies induitur , M larva, latentem dissimulans improbitatem. Per falsam τeputationem, nihil caste facias licet, modo cau-re: clam sis turpi mira modo palam laudatino
rectim hi 'nibiis bona ct mansui natura a stimantur , dcC. Et idem paulo post: Sed quid in. aulis hodie frequentim, ista perυersa Reputatist-ner cujus pruria sunt, fama υirtutis assectare,
veram odissse virtutem mentiri csnditionem,humilitatem ct humanitatem exuere, nusitim amicitiam,omnium admirationem, metum ac reo ctum, paucorum vero sudia vesie. Consequentia sunt, tumor titularis, vacuatio patrimonii, sonorum odium, superiorum ira, inferiorum contemptus, fumos devique emere O vendere, cte.
sed tamen licet Principi dissimulare suas ima persectiones. Philippe de Marnix serit. 7. resolui. 1.Turcarum Rex authoritatem sibi conciliat. turbasque Sc motus praecavet, dum curat, Iustitia ut administretur, ic annonae ullo unquam tempore caritas ne oriatur. Renatus de Lusuga, de increm. Imper.2. cap. q.
VII. Secundum generale Imperii cujuslio bet munimentum est , Amor lubditorum.
538쪽
De oreanis Rerumpublicarum. ITCaetera cognomina honori magis dicamus: mor Magnos O Felices se Augustos dicimus, Sc DbG- ambitiosae Majestati quicquid possiimus titu- istrum lorum congerimus: sed Patrem patria voca- altarum mus, qui utitur potestate patria,quae est tem- Imperii peratissima, liberis consulens, suaque post ilia munialos ponens. Cum tarde sibi pater membra sua mentu. abscindat etiam cum absciderit,reponere cupiat,& in abscindendo gunat, cunctatus multum diuque. Quare paternus Regum in cives suos amor tantum potest, ut ipsorum corda dcintimos affectus plerunque possideant in ilidum, atq; unico saepe verbulo benigno ,& intuitu blandulo, veluti potentissimo quodam
fascino, eorundem voluntates,arcas & scriniaeXpugnent. Dn. Lansus pro Galliast. I9. Et majorem vim habet ad tenendos in ossicio etiam feroces homines, aequitatis, gravitatis, constantiae & sapientiae opinio, tuam regium sceptium; quam etiam carcer, bonorum CP
sistatio, prostript io, virgae denique & secures. Iohan . Herburim de Fulpin. histor. Potin . lib. ΣΟ. cap.2.Eaque demum Respublica sortissima censetur, ubi Princeps, vel Imperantes, a civibus amantur. Vide Senecam I. declamat. tertia.
Nullum quippe Imperium tutum est, nisi
benevolentia munitum , ut in Dione ait e mil. Probus. Et nemo se alterius Dominum per violentiam nominare poteth. Pere: in Aphori fol. 246. Boceatins LParnas. I. rQ-guul D.Et idem in Pietra dei Paragon fol. 2 . Multum imperando, plus amando Rex potest: Amor & Obedientia , fratres sunt germani . Anton. PereZ. fol. M. nu. IOS. Impii,3c ipsi etiam Spiritus impuri Deum timent, sed quia non amant non ei obedientiam prae-P stant.
539쪽
stant. Metus & odium inseparabilia censenia
sus est et Nemapoisse in ei,quem timet. Mater veneratio teriore acquiritur, longequo eηero' valentior est amor, ad obtinendum quod ve- τψ' mute lis, timor.Plinius 8. Epistol. Imo, amorocquit L essentia Regis rnisem relict.lib.2.cap.
νε r xcr nfict. L. Lovs Gustoli, tom. 3. des diverses Le-ηρ ς' sons lib. I. e. 22. O seqq. nec Imperium vi retinetur. Marnix sict. q. rest. I. Faciant ergo Reges subditos sibi amicos. Pereri . horismJol.
26O. num. IKη. Ita Alexander Severus, cum ipsi S mater,& uxor objicerent nimiam civilitatem , saepeque dicerent, molliorem tibi potestatem, & contemtibiliorem fecisti: ille re- . spondit, sed securiorem atque diuturni rem . Animorum inclinationem, sequitur inclinatio, Sc ruina Imperiorum: Dpotius de famast. i 3 r. ch siqq . signumque mortale habetur Principatus, si Princeps suis dissidere
cogatur. Tereet, . fol. 227. num. 33. Ea demum
felix est Regis sortiana, si timeant subditi, non eum , sed pro eo: quod Bias olim dixit. in
Scipionem Omirato. Disiurs lib. Is cap. 7. cf lib. II. c. Tutissimum hocce satellitium est. Ricliter . Axiom. Histor. I 89. Etenim, quem Suod omnes oderunt, hic singulos ut metuat, est quem o- necesse: ac , ut ait Dionysius Halicarnanaeusmnes libr. 6. sub num . 3 . Luicquid es formid oderunt, bile, id necessitate naturali maxume es o- 3sngu - mnibus exosum. Ac firmissimum id esse Impetis me- rium , ibid. dicit. T. Largus, quod benerunt. ficiis, non suppliciis , subditos in Imperio continere solet. Illorum enim benev lentiam
540쪽
De Areanis Rerumpublicarum. Is lentiam, horum timorem esse comitem. Ausonius: Multis terribilis , caveto multos.
Praeclara, Sc quae huc reserantur planer itagna verba sunt Marci Imperatoris apud Herodianum lib. I. Neque enim, aut pecuniae vis tyrannidis luxuriani explere, aut stipantia sitellitum agmina tueri Principem possunt. nisi eorum, quibus imperat, prius adsit benevolentia.Quippe ii demum diu tutoque imperant , qui non metum ex crudelitate, sed sui desiderium ex bonitate, civium siuorum animis instillant. Neque enim quos servire neces.sitas coegit, sed quos obtemperare sua quem re voluntas adegit, ii sunt in agendo patienoque , a suspicione omni, assentationeque vacui: & nunquam Imperia detrectant, nisi violenter, contumelioseque habiti sint. Si eque Caesar maluit semel mori, quam metucre semper. Suetonim cap. 86. Vide Nemesin justam , a qua superbia, absolutaeque potestatis
abusus ita punitur, ut etiam minimum timere cogatur. Perer, fol. 269. Ofol. .n.2IT. Oseeq.
Cujus regulae illustre praebuit exemplum Ludovicus X I, Galliae Rex. De quo Cominaeus, lib. 6.eap.ra Jol. sis. irem s72. ac passim .Hincque vere gloriosa, ac viro Principe digna gloriatio fuit, Gelsissimi Eberhardi, V Uiirtember-giaci Ducis ; qui in Principum Germanorum 1olemni conventu, hoc uno gloriabatur: quod in cujusvis suorum subditorum gremio, etiam in vastissima solitudine somnium capere se-
eurus posset. Ioachim. Camerarius in vita Philipp. Melanchth. Mart. Crusius . Annal. Part. l. 7. c. I .