장음표시 사용
121쪽
In manust. dissimulavit, ac si de iis nunquam alaeuius probri suspicio ' orta
VH dispersa iisset. Erat ei filius non ine Pipinus, ex concubina e- fis ditus, cuius intercaei ros mentionem nullam fecimus, facie qui- . . dem pulciaec,sed gibbo deformis. is cum pater bello contra Hii nos suscepto in Bajoaria hyemaret,aegritudine simulata, cum quibusdam Eprimoribus Francorum, ' qui sibi vana promissioner es q*i eum gni illuserant, adversus patrem conjuravit: quem post fraudem& damnationem conjuratorum,detonsum in coenobio M ,siri Psualia religios, vitae, jamq: volentem vacare permisit Facta es se,. α alia prius contra eum in Germania ali . consuratio, cuius au tores partim luminibus orbati, partim nidi bris incolumes, mnes tamen in exilium acti sunt: neque ullus ex eis intersectiis est, nisi tres tantum, qui cum te ne comprehenderentur . itri yis gladiis Jefenderent, aliquos etiam occulissent, quaa aliter coerceri non poterant, interempti sunt. Harum tamen conjurationum FG stradae reginae crinfelitas causa&origo extitille creditur. Et iaci co in ambabus contra regem conspiratum est, quia Uxoris crudeli-.tati consentiens, a suae naturae benignitate ac solita mansuetudine iminali iter exorbitat se videbatur. Caetetum per omne vitae sua: tempus ita cum summo omnium amore atq; savore&domi &s
iis conversa se . ut o uti iam ei Hiinima iniustae crudelitatis
vota a quoquam suill et objecta. Amabat peregrinos, & eorum
suscipiendorum magnam habebat curam, adeo, ut eorum multitudo non solum palatio, veru metiam regno non immerito videretur onerosa. Ipse tamen pro magnitudine animi huiuscemodi pondere minime gravabatur, cum etiam ingentia, incommoda laude liberalitans ac bonae famae mercede compensaret. Corpore fuit amplo atq; robusto, statura eminenti, quae tamen justam non . excederet: nam septem suorum pedam proceritatem eius constat
M. Hbissem habuisse ' figuram. Apice capitis rotundo,oculis praegrandibus
H, ac vegetis, naso paululum mediocritatem excedente, canicie pulchra facie laeta 5: hilari: unde formae authoritas ac dignitas tam stanti quam sedenti plurima inerat. QSamquam cervix obesa &brevior, venterq; projectior videretur , tamen haec caeterorum membrorum celabat aequalitas. incessis firmo , totaq; corporis
habitudine virili. Voce clara quidem, sed quae minus corporis λει
122쪽
mne conveniret. Valetudine prospera,praeter quodantequam e cederet, per quatuor annos crebro febribus corripiebatur: ad e tremum uno etiam pede claudicaret: & tunc quidem plura arbitratu suo quam medicorum consito faciebat:quos pene exossi ha bebat,quod ei in cibis assa, quibus a sue is erat,dimittere,& elixis ali uescere suadebant. Exercebatur assidue equitando, ac venaim dis, quod illi genti litium erat, quia vix ulla in terris natio inveniatur,quae in hac re Francis possit aequari. Delectabatur etiam vapo-- ribus aquarum naturaliter calentium , .frequenti natatu corpus G
xercens,cuius adedi ritu fest ut nullus ei justὸ potuerit praeferri: hoc etiam Aquis rini regiam extruxit, ibique extremis vitaex is vique ad obitum continub habitavit: &non sollim filios ad balneum, versim optimates do icos, aliquando etiam satelli tui ct custodum cspriis turbam invitavit, ita ut nonnunquam centum 'el eo amplius bomines vi lavarentur. Vestitu patito, hoc est Franmo, ute tur: ad corpus canusiam lineam,& seminali- Qbus lineisui l l batur: deinde tunicam, quae limbo serico ambie . . batur. & tibialia iam fasciolis crura, de pedes calciamentis con- stringebat:&ex pellibus t lutrinis thorace confecto, humeros Atri MN ac pectus hyeme muniebat. sago Veneto amictus,& gladio sem- 'per accinctus, cuius capulus ac baltheus aut aureus, aut argenteus erat: aliquoties &gemmatqense utebat : quod inen nonnisi
in praecipuis solennitatibus, vel siquando exterarum gentium le-gεti veni issent, faciebat. Peregrina verb indumenta, quam vis palcherrima, respuebat, nec unquam eis indui patiebatur: excepto iubd Romae semel Adriano Pontifice petente dc uerum Leone QMedua- successere eius supplicante longa tunica dc chlamyde amictus, Olceis Romano more formatis , induebatur. In solennitati . bus veste auro texta, & calciamentis gemmatis, & fibula . aurea sa- in man.de gum astringente: diademate quoque ex auro & gemmis ornatus simi incedebat: aliis autem diebus habitus eius parum a communi ac plebeio abhorrebat. In potu & cibo temperans, sed in potu temperantior: quippe qui ebrietatem in qualicunq; homine, nedum in se ac suis, plurimum abominabatur. Cibo enim non adeo a mnere poterat, ut saepe quaereretur noxia eme suo corpori ieiunia.
Convivabatur rarissim ξ, & hoc praecipuis tantum t solennitati.
123쪽
.bus,t crimen cum magno hominum numero. C ira quotidi ara quaternis tantu inserculis praebebatur, praeter assam. , quam v
aiatores verubus t adferre solebant, qua ille libentius quὶm Ullo
alio cibo vescebatur. inter coenandum aut aliquod acroama, aut
lectorem audiebat. Legebantur ei historiae, & antiquorum tegum gesta. Delectabatur&libris S. Augustini, praecipue iis quos decivitate Dei inseri pisit. Vini.& omnis potus adeo parcus .in biber do erat, ut sub comam rard plus quis ter biberet. AEstate post cubum meridianum pomorum aliquid sumens ac semel bibens, di positis vestibus ac calciamentis, velut 'u solitus erat, duabus aut tribus horis quiescebat. Noctibus sicormiebat, ut somnun quater aut quinquies, non silii in expergisceicio, sed etiam de si 'gendo interrui mei. 'Cum calciaretur e . amiciretur, non tant imamicos admittebat, verum etiam si Come alatii litem alta. tuam esse diceret, quasne eius iussu definiri nonposset, statim litigantes introduci jussit,& velut protribunali sederet,lite cogituaa, sententiam dixit. Nec hoc tantum emempore, sed etiam qui quid ea die cuiuslibet ossici j agendam, aut cuiquam ministrorum iniungendum erat, expediebat. Erat eloquentia piosus Gexuberans, poteratque quicquid . llet apertissim exprimere. Nec patrio tantum sermone .conimus,sed deperegrinis dii guis ediscendi operam impendit: in quibus linam ita didicit, ut aequE illa ac patricingua orare sit solitus: Graecam verb:melius intellia sere quὶm pronuntiare poterat. Ade d quidem facundus erat,ut etiam didascali munus subiisse appareret. Artes liberales studiosissimξ coluit, earumque doctores plurimum eneratus, magnis assiciebat honoribus. an discenda rammatica Petrum Pisancin diaconum senem audivit, in caeteris disciplinis Albinum cognomento Alcuvinum,item Diaconum de Britannia, Saxonici generis limminem , virum undecunque doctissimum,praeceptorem habuit: pud quem: Rhetoricae dc Dialecticie, praecipuὰ tamen Astronomiae ediscendaeplurimum & temporis & laboris impendit. Disce tiat & artem computandi, & intentione saetaci syderum cursum curiosissimξ rimabatur. Tentabat & scribere, tabulasque de codicillos ad hoc in lectulo sub cervicalibus circumserre solebat , .uta'. vacuum tempusiesset, manum i essistendis literis assiues G
124쪽
ret. Sed parum prosperὸ successit labor praepes erus, aeterb in
choatus Religionem Christianam qua ab infantia fuerat imbu tus, sanctissim E, &cam summa pietate ac veneratione coauit, propter hoc mirae pulchritudinis basilicam Aquit grani exit it, autoque de argento & luminaribus , atq; ex aere solido cancelli &januis ornavit. Ad cuius structuram cum columnas de marmora aliunde habere non posset, Roma atq; Ravenna devehenda cur vita Ecclesiam manό de vesperi, no urnis item horis & sacrificii tempore, quando eum valetudo permiserat, impigrE frequentabat: curabatque, ut omnia quae nea gerebantur, cum quam maximal ferent bonestate, tuos creberrimὸ commonens, nequid indecens aut sordidum i inserti aut in ea remanere permitterenti crorum vasorum ex argento&auro, vestimentorumque sacerdotalium tantam is, eo copiam procuravit, ut in sacrificiis celebrandis ne ianitoribus quidem , qu ultimi ecclesiastici ordinis sunt. privato h abitu inistrare necesse suillet. Legendi atque o sallendi
disciplihain diligentissime emendavit: erat enim utriusq; admo ' dum eruditus: quanquam ipse nec publicE legeret , nec nisi iubmisse & in commune cantaret . Circa pauperes sustentandos αgratuitam liberalitatem, quam Graeci eleemosynam vocant,do
curaveres,veruta trans inarion syriain, AEDisum atq; Africam, . Hierosolymas, Alexandriam,atque Carthaginem, ubi Christianos in paupertate vivere compererat, penuriae eorum compatiens, pe- perno. cuniam mittere solebat: ob hoc maximὰ transmarinorum regum pere. amicitiam expetens, ut Christianis sub eorum dominatu degenti- . bus refrigerium aliquod ae relevatio proveniret. Colebat praecaeteris sacris & venerabilibus locis apud Romam Ecclesiam beati Petri Apostoli , in cuius donaria magna vis pecuniae tam auri quam argenti,nec non ει gemmaria ab illo congesta est multa &innumera pontificibus munera milla. Nec ille toto regni sui tempore quicquam duxit antiquius, quὲm ut urbs Roma sua opera . suoque labore veteri polleret autoritate, & Ecclesia S. Petri non solum per illum tuta ac defensa,sed etiam suis opibus prae omnibus Ecclesiis esset ornata ac ditata. Quam cum tanti penderet,iamen intra xLvii.annorum quibus regnaverat spatium, quater tantii m
125쪽
illo votorum solvEndorum ac supplicandi causa prosectus est. VLtimi adventus sui non sollim hae silere cause, verum etiam qubdRomani Leonem multis affectum iniuriis, erutis videt oculis, linguaque amputata, fidem regis implorare compulerunt. Idcirco Romam veniens propter reparandum qui nimis conturbatus erat Ecclesiae statum ibi totum hyemis tempus protraxit. Quo tempote Imperatoris & Augusti nomen accepit; quod primo tantum ave satus est, ut assirmaret se eo die, q iam vis praecipua solennitas ellet, Ecclesiam non intraturum sui te, si pontificis consilium praescire potuisset. Invidiam tamen suscepti nominis , Constantinopolit nis impera ribus super hoc indignantibhs, magna tulit patien- tia, vicitque eorum contumaciam magnani. itate, qua eis procul dubio longὸ praestantior erat, mittendo ad eos crebras legationes,
ct in epistolis fratres eos appellando. Post susceptum imperiale nomen cum adverteret multa legibus populi siti e se nam Franciduas habent leges, plurimis in locis valde diversas) cogitavit quae ieerant addere, & discrepantia unire, prava quoque ac pe Peram prolata corrigere. Sed in iis nihil aliud ab eo tactum est,i loam qubd pauca capitula & ea imperfecta legibus addidit. Gmnium tamen nationum quae subesus t ditione erant, jur qu*scripta non erant, describe e literioriandari fecies item bar bara de antiquisama carmina , quibus veterum regum actus & bella canebantur, scripsit, memoriaeque mandavit. Inchoavit & Grammaticam patrii sermonis. Mensibus etiam juxta patriam linguam nomina imposiait, clim ante id tempus arud Francos partim Latinis, partim Barbaris nominibus appellarentur. Item ventos duodecim nominibus propriis insignivit, chm pri iis no* amplisis qu m vix quatuor ventorum vocabulti inveniri possent. t Mena . Dum quidem Ianuarium appellavit, i Wintermori; Februarium,nomung ; Martium , a Mnemonet; Aprilem, 3 ο ermonet, Maium, Munnemonet ; Iuni uiri, Brachmonet; Iulium, Heumonet; Augustum,s Arnmona; septembrem, 6 II Umonet ; Octobrem, ein- ruonet; Novembrem, inindmonet; Decembrem, Aetligmonet; appellavit. Ventis verb hoc modo nomina imposuit, ut subnianus vocaret, ouererin ; Eurum, O sun ren ; Euroaustrum, Sundostren ,
126쪽
Septentrionem, ren; Aquilonem, Uren; Vultur- .num, Gynor hen. Extremo vitae tempore cum jam & morbo & senectute premeretur, evocatum ad se Ludovicum Aquitani re- δε i. Q
sem, qui solus filiorum Hildegardis supererat , congi egatis ibi
nitet de toto regno Francorum primoribus, cunctorum consilio .consortem sibi totius regni imperialis nominis haeredem constituit: impositoque capiti eius diademate Imperatorem & Augu- cstum jussit appellari. susceptum es hoc eius consilium ab omnibus qui aderant , magia' ' favore: nam divit tus ei propter re- sni utilitatem videba ut inspiratum. Auxitque majestatem eius
hoc istum .& exteris nationibus non minimum terroris incus -
nc Dimissi, deinde in Aquitaniam filio, ipse more solito, quan-
quam senectute consectus, non longe a regia Aquens venatum proficiscitur: exactoq; in huiuscemodi negotio quod reliquum e- rat autui 'ni,circa CAL. NOVEMB. Aquil grata: revertitur. Cumq: ibi hyem iret, mense Ianuario febre valida correptus, decubuit. statim vi in febribus solebat, cibi sibi abstinentiam indixit,arbitratus hac continentia morbum poste depelli,vel certe mitis iri. sed accedente ad sebrem lateris dolore, quem Graeci pleuresim vocat i, illoque adhuc inediam retinente , neque corpus aliter . quam arisilino potu sustentanis, septimo post iri' deeubuit die
lacra communione percepta,decessit, anno aetatis suae Lxxii, de ex quo regnare coeperat xL vii , V. CAL FEB hora diei tertia. Corpus
more solenni lotum & curatum, & maximo totius populi 'planctu Ecclesiae illatum atque humatum est. Dubitatum est primo ubi reponi deberet, eo quod ipse vivus de hoc nihil praecepisset. Tandem omnium animis sedit nusquam eum honestius tumulari ponse, quam in ea basilica, quam ipse propter amorem Dei dc D. N. Iesu Christi,& ob honorem sanctae de aeternae Virginis genitricis, eius proprio sumptu in eodem vico construxit. In hac sepultus est eadem qua defunctus die , areuique super tumulum deauratus cum imagine & titulo extructus; cuius haec fere sunt verba: Sun
127쪽
Fε rn v ARii. Appropinquantis finis complura fuere praesagia, ut non soluuialij, sed& ipse hoc minitari sentiret. Per tre, contun uos vitaeque termino proximos annos & Solis & Lunae creberrima desectio,ac in sole macula quaedam atri coloris septem dierum spatio visa. Porticus quam inter basilicam & regiam opero a mole construxerat, die Ascensionis Domini subita ruina usque ad fundamenta collapsa. Item pons Rheni apud Moguntiacum, quem ipse per decem annos ingenti labore dc opere mirabili Mi gno ita construxit, ut perenniter durare posse videretur , ita tribus horis fortuito incendio conflagravit, ut praeter quod aqua tege batur, ne una quidem t hastula ex eo remaneret. Ipse quoq; cumvltimam in Saxoniam expeditionem contra Godefridum regem Danorum ageret, quadam die cum ante exortum solis castris egressus iter agere coepisset, vidit repente delapsam caelitus cum ingenti lumine facemadextra in siniistram per serenuti aera tra
currere; cunctisque hoc signum quid portenderet mirantibus,subito equus, cui insidebat, deorsum capite mersis decidit, eumque tam graviter ad terram elisit, ut fibula sagi rupta, baltheoque gladii dissipato, a sestinanubiis iij a inistris exarinatus une adminiculo levaretur. iacies um quoq; quod tunc sorte manu tenebat, ita elapsum est, ut viginti vel eo amplius pedum spatio procul jaceret. Accessit ad hoc creber Aquensis palatij tremor, & in domibus ubi conversabatur assiduus laquearium crepitus: tacta etiam de coelo in qua postea sepultus est basilica, malumque aureum, quo tech cuhnen erat ornatu 1, ictu fulminis dissipatum, de suprx domum pontis cas quae basii Eae eontigua erat, proiectum est . Erat in eadem basilica in margine coronae, quae inter superi . res & inferiores arcus interiorem aedis partem ambiebat, epigramma synopide scriptum , continens quis auctor esset eiusdem templi, cpins in extremo versu legebatur, PRiNc Eps CAROLvs. notatum est a quibusdam eodem quo decessit anno, paucis ante mortem mensibus, eas quae PRiNcrps exprimebant literas ita esse deletas, ut penitus non apparerent. Sed superiora omnia sic ut
dissimulavit aut sprevit, ac si nihil horum ad res suas quolibet
128쪽
3 177m6do pertineret. Testamenta instituit,quibus ex conc binis liberos ex aliqua parte sibi haeredes faceret: sed tarde incli ata perfici non poterant. Divisionem tamen thesaurorum, pecuniae ac vestium,aliaeq; supellectilis) coram amicis de ministri uis, annis tribus antequam decederet , fecit, contestatus eos, ut pc sese bitum suum , se facta distributio per illorum suffragium rata pet- maneret: quidque ex iis quae diviserat fieri vellet, breViario com prehendit, ius ratio ac textus talis est.
N NOMi NE DOMi Ni Dei omnipotentis, Patris, Filii&spiritus sanisti. Incipit descriptio atque divitio, quae facta est, glo-λriosissi imo atq; piissimo Domino, CARO Lo imperatore: Au usto,
ni vero regni eius in Francia xLDi, de in Italia xxxvi, imperij autem xi, indictione iiii: quam pia consideratione facere decrevit,&Domino annuente perfecit, de thesauris suis atque pecunia, quae in il a die in camera eius inventa est. in qua illud praecipue praecavere oluit, ut non solum eleemosynarum largitio, quae so- lenniter apud Christianos de possessionibus eorum agitur, pro se quoque de sua pecunia ordine atq; ratione perficeretur, sed etiam ut haeredes sui omni ambiguitate remota, quid ad se pertinere deberet liquido cog oscerenoris lite atq; contentione sua inter se competenti partitione dividere possent. Hac igitur intentione atque proposito omnem supellectilem atque et substantiam suam tam in auro quam in argento, gemmisque & ornatu regio, quae ut dictum) illa die in crinera eius inveniri poterat, primo quidem trina divisione partitus est. Deinde easdem partes subdividendo,de is partibus xxi partes fecit, de tertiam integram reservavit. Et duarum quidem partium in xxi partes facta divisio tali ratione consistit, vi quia in regno illius Metropolitanae civitates xxiaesse noscuntur, unaquaeque illarum partium ad unamquamque Metropolim per manus haeredum & amicorum suorum eleemosynae nomine perveniat, de archiepiscopus, qui tunc illius ecclesiae rector extiterit, partem quae ad sitam ecclesiam data est suscipiens, cum sitis suffraganeis partiatur, eo scit. modo, ut pars tertia suae ecclesiae sit, duae vero partes inter sum aganeos dividams tuta
129쪽
tur. Harum divisionum , quae ex duabus primis partibus factst sunt, & iuxta Metropoliticarum civitatum numerum xxi eise ni scuntur, unaquaeque ab altera sequestrata, semotim in suo rei' sitorio cum superscriptione civitatis ad quam perferenda erat, condita jacet. Nomina vero Metropoliticarum civitatum , ad quas eadem eleemosyna vel largitio data est, haec sunt: Roma, Ravenna, Mediolanum, Forum julij, Gradus, Col ia, Moguntiacum, Vivanum , quae ge Saltaburgum, Rotomagus, Tr veri, senones, Vesuntium, Lugdunum, Remi, Arelatum, Vienna; ' Tarantasia, Ebrodunum, Burdigala, Tutones, Bituriges. Unius autem partis quam integram relervari voluit, talis est ratio, ut illis duabus in supradietas divisiones distributis, & sub sigillo reconditis, haec tertia in usu quotidiano versaretur , velut res quam nulla voti obligatione a domino possidentis alienatam ei se constaret, & boc tam diu, quo ad usque vel ipse superstes es set, vel usum eius sibi necessarium judicaret, post obitum ver' suum aut voluntariam secularium rerum abdicationem eadem pars quatuor subdivisionibus secaretur: dc una quidem earum supra dictis xxi partibus adderetur: altera a filiis ac filiabus, nepotibusque ac iis tibiis suis assumpta, &justa ac rationabili inter eos partitione dividereturta tes . v ro consueto Christianitatas more, in usum pauperum erogaretur: quarta simili modo, nomine eleemosynae in servorum & ancillarum usibus palatii famulantium sustentationem distributa veniret. Ad hanc tertiam totiussu rimae portionem, quae similiter ut caeterae ex auro de argento constat. adiungi voluit omnia ex aere di ferro, aliisque metallis, vasa atque utensilia, cum armis de vestibus, aliaque preciosa aut
viii ad varios facta superiectile, ut sunt cortinae δc stragula, et tapetes, sulcra, coria, sagmata, & quicquid in camera atque vestiario eius eo die suillet inventum, ut ex hoc majores illius partis divisiones fierent, & erogatio eleemosynae ad plures pervenire pissset. Capellam, id est ecclusiasticum ministerium, tam id quod ipse fecit atque congregavit, ' quam quod ei ex paterna haereditate provenit, ut integrum esset, neque ulla divisione scinder tur,ordinavit. Si qua autem invenirentur aut vasa, aut libri, aut alia ornamenta, quae liquido constaret eidem capellae ab eo col lata
130쪽
lata non suisse , haec qui habere vellet, dato justae aestimationis pretio, emeret & haberet. Similiter & de libris, quorum magnam in bibliotheca sua copiam congregavit, statuit: ut ab iis qui eos
habere vellent, justo pretio redimerentur, pretium in pauperes rogaretur. Inter caeteros thesauros atq; pecuniam tres mensas argenteas,& auream unam praecipuae magnitudinis de ponderiseite constat: de quibus statuitatque decrevit, ut una ex iis,quae somnia quadrangula, descriptionem urbis Constantinopolitanae continet, inter caetera don'ria quae ad hoc deputata sunt, Romam ad basilicam beati Petri Apo stoli deferatur: &altera', quae formaro 'tunda, Romanae vr se igie t insignita est, episcopo Ravenn iis ecclesiae conferatur. Tertiam, quae caeteris x operis pulchritudine &ponderis gravitate multum xcellit, quae ex tribus orbibus connexa, totius mundi descriptionem subtili ac minuta figuratione'omplectitur: de auream illam, quae quarta esse dicta est,' in. tertiae illius , ct inter haeredes suos atque in eleemosynam dividendae pa tis augmentum esse constituit. Hanc constitutionem atque ordinationem coram episcopis, abbatibus, comitibi que, qui tunc praesentesesse potueruiu;quorumque hic nomina sic tasunt, secit atq;.constituit. Episcopi : Hildeboldus, Richolsiis, Aria, olfarius, Bernoinus, Laidradus, Ioatanes, Theodulsus, Iesse, Hetto, aligaudui Abbates:Frisiosus Aaal unguit, Engil-- In meo in bertus, Irmino. Comites: Walach, Meginher, Othulius, Stephanus, ' Vnruchus, Burchartus, Meginti artus, Hatto, RichvvLnu, Eddo, Erchangarius,Gerholtus, Ber Q, Hildegerit, Rhoculsus. ---. Haec omnia filius eius Ludovicus, qui divina ei jussione seccessit, inspecto eodem Breviario, quam celerrime poterat, post eius iatum summa devotione adimphere curavit. ια
Lib. a. de rebus ortaris 36. seuer. rptustate dicunt gentem Gallorum plurimum excellere, praeter V ea saepius magna cum gloria sudisse barbaros ex Libya pro se