De praesidiis Aristotelis Politica emendandi [microform]

21쪽

repudiavit, contra omnium codicum superstitum consensum ex trans

deSpoticus, quale et adulatotes ionorati et post καθαπερ VII, 16.

νεωτερων Γελη γίγνεται ἡ seniorum nutoui eius sicut et iuniorum

imperfecti sunt'. quibus docis καὶ necessario requiri aegre concedamus Admodum multu autem Gulielmus est in dolondo asyndet velut IV, 4. 129 b 23 οῖον δεεῖ μἐν , αρανι ι καὶ Brinvrίω, 'erareικδι M D ννησιν. ἐμπορικὴν δῖ , Ἀθίνω καὶ Aise, πορθει ν δε ει. . . . . negotiativum autem in Algina et hio, transvectivum autem iii enodo. II, 3. 12 ἰ ara noὼς δῖτον οι ἔτερον gρ Ἀορα puta vit: ad haec autem 1 atruelem au contribulos III, 4. 127 ruorην γαρ εἶναι is πολιτικῶν ἀρχήν, i diu ον πονι α ἀρχόμειοι ιι αγεῖν, ο ν παρνῖι In χχρθένεα σιραν πεῖν 'rρατηγηθέντα καὶ ιαξιαρχέμανια καὶ λοχαγμαι ru se . . . 'elut equestribus princi ari eum. qui intor illos subditus fuit et exercitum ducet in exercitu ductum et qui idini praesuit et insidias disposuit', cuius nil similitudinem locus prope accedit quem a Gulielmo non turbatum nostrae demum aetatis viri docti mea spinione coiruperunt VIII. I. I 34Li 40 4sisto, ω

quae verba quot conjeturis Sollicitata Sint, Onmum est enumerare. )Quibus quidem locis non dubito quin asyndeton nobis servandum sit, quod quantopere uelit Aristoteli adamatum si iiiiiiquo quoties inscitia sit deletum Vahlenus docuit adnotatione ad Oolicae verba ιλιον κατ' Ἀρωτησιμ ἐπίrαζιι adjecta cf. p. 8 l). In mutandisdemque particulis suiletinus tautain libertatem iri fiat, ut vitiosissimae aut levitatis aut neglegentiae nequeamus eum non arguere. Nam ut ex innumeris pauca ligam, l252 a 2 δη expreSSi per , enim, ceteris locis aut per , igitui aut per utique'

denique loci d per enim' quae cum aegre cuiquam si audi sint rectius putavimus 'eviter tantum nos tangere quam infructuosa diligentia Singula ierit actute, praesertim cum satis ain plia nobis

au permetiendum cam Iiu relinquatur.

notabile an sed ut opinor ab univeis translationis indole non' vide excursum II.

alienum est, quod cum Gulielmus plurimos locos verbis ex conjectura additis deformaverit, nullum sere verbum occurrit, quod suo ille periculo in transferendo omisisSe videatur. Nam ubicunque in translatione desectum deprehendinuS, re ita comparata St, ut cum ratio vocis omittendae nullo modo comparent majore cum probabilitate statuatur, aut librarium codicis oscitantia deliquisse aut ipsum Giallelmum rem suam egiSSe paullo neglegentius. Quae quiden menda vix commemoratione digna essent, nisi Susemitilius otiam hoc loco nimius fuisset in ovenda translatione. Recte enim iiten bergerus monet l, 1. 26 a 2 παντων βελτιον κοινωνειν et ην μελλονσαν οἰκqσεσθαι ποLν καλως semelius est communicaro suturam habitare civitatem bene πάνrων servandum esse neque est, cur VII, 3. 1325 bra Az ποτίθενται τονι ος ενδο secundum tranStationem νενδος ejiciamus aut Casauboni exemplo mutemus in φενδῶς. nem, , 1264 bra quidemet δ'ύλλα οις ε ξωγεν λογοι πεπλήρωκε ον λογον Susemilitio concedam recte ὀν λογον expelli ideo quod Gulielmus habeat: alia autem Xterioribus replevit Sermonibus praesertim cum non sino probabilitate quis Suspicetur, etiam Gulielmum non legisse nisi quae codicibus P ID prodita Sint τοῖς ε ζωθεν πεπληρωκετον λογον et propter praecedens α λλα Sua Sponte τον λογον

Haec igitur cum ita se habeant, ut facile res ac veritas perspiciatur, multo disicilior atque impeditior est quaestio do additamenti translationis, quorum vel numeru correctoris cuiusdam vanum ingenium no docet. At quamquam non infitia eo, quaedam ex glossis OSSe prosecta, magnam partem ipsi interpreti oberi, argumentum certum firmumque inde repetitur, quod non nulla exstant, quae X Verbi graeci originem duXerint Sive casu corruptis sive perperam intellectis ut ΙΙ, 9. 1269 a 40 αἴτιον δ'χως

εο τὰς γει νωσας πολεις, καίπερ πολεμονσα ὰλληλαις μηδε Πανεἶναι σνμι αχον Τοῖς ἀνισΓαριενοις δια et μη συριφερειν καὶ αυταῖς κεκτημεναι περιοίκονς; -propter non expedire etiam ipsis possi-

vide polit II, 8. 269- 19 ει ος δε καὶ ra meρεαδειγμα P m ρὶ νων πνεον, Dei. 24 1460- 29 Ovm M Gra νενδος. Quare non sine aliqua veritatis specie Benderus Κritische undexegetische emerkunge g Aristoteles oliti Hersfeld 876 proposuit λογοις quod una nititur memoria Vulgatae recensionis exturbandum, cui ideo non adsentiar, quia et saepius occurrunt in codd. vi voculae librarii neglegentia omissae et facile hic poterat λογοι excidere.

22쪽

dentibus praedia circa domus', rubi cum in codice M exaratum legamus περὶ Don dubium mom est, ulvii ipso Guiloimus ut sensum adjuvaret addiderit praedia. I. o. 1254 4 19 4iuo DHσι νυσει δουλοι si βέλτιόν ἐστιν εσθαι istiurn τῶν ἀννωνειπε και τοῖς ρηνμένοιc, ubi quae Gulielmus expressit si quidem et dictis creditur non concesserim ex glossa graeca esse prosecta. Primo autem obtutu Gulielmi ingenium cognoscitur Ι, 9. 125 a 4ωστ 'πι- καὶ et ouic ἐν τῆ κτήσει ηυι,μαι iπάρχειν, πασα Οιατριβη περι τον δροματισμο, ἐστιm. itaque quoniam et hoc in

possessione videtur existere omnis eorum cura circa acquisitionem

est cum pr0Π0men αντος ille soleat transferre per ipse 'ν Sed hoc minorem habet vim gravius est exemplum atque appositum ad rationem interpretis illustrandam N, T. 130 a 38 ι καὶ ἡ νA ρων πόδες ἀπώιτο ἐκ is προ ρ ιό σον κη tac: propter quod et Locrorum civitas periit ex ea quae ad Dionysum cura singulari quo loco voce 'descin perperam intellectu ad 4onsum recuperandum additum est singulari A et VII, 16 13354 30 ἐν τοσουτω ae aquaζουσι τε τοῖς - ασι συγνδε ἔσται, hi tanto enim tempore persectis corporibus conjugatio erit. Quare equidem

et VI, 2. 13l 23 το ει ὰ το ανιὼν ἔχειν μηδεμίαν, se non bas eundem principari nullo principatu ρχὴν post μηδεμίαν quod

'D 'mi Vi , in lutesitatione aspernor et IV, 11.

ε:νμουσιν, υτ της Tot των ἔτεροι κα9aπερ οἱ πένητες etia μ λονσιων πιθενοῖσιν seneque nim ipsi alion do idoraul leui pauperes neque Substantium horum alteri A qqS. recepta ex tinnslatione voce ουσία nos ipsum puto Aristotelem corrigiro quem incredibili quadam licentia in omittendis verbis usum esse docenta OmtZiu n andice . . ellipsis et ali lenus ad art limet. 3 137. )

Eademque ratio cadit in II, 3. 362 a 1 ετ οντως ἔκαστος ιιος

λέγει τον εν πράττοντα των πολιτων Λακως ποστος τυγχανειτον αριθμον, οἷον ἐμος et του δεῖνος, ubi Bonitgius translationis sci ipturum aut huius filius ' pro ἡ του δεῖνος' repudiandam esse recte censuit Da quam sacile in illud interpretamentum praesertim is potuerit incidere qui Vocem δεῖνος non perceperit, mani

festum St.

Etiam major illecebra ita est in translatione verborum Ι, 13. I 260, 1 φανερον τοίνον τι αναγκη με μετεχειν μφοτέρους aρετης, αντης δ'εινα διαφορaς, ωσπερ καὶ των φυσει-ρχομενων:hmanifestum igitur quia neceSSc quidem participare utrosque Virtute, huius autem SSe disserentiae, quemadmodum et natura principantium et subjectorum. verum tamen dubito Susemihi exemplo aeχοντων recipere. Nam conSentaneum est hanc vocem facillime et a librariis potuisse omitti et ab interprete conjectura addi ). Itaque res redit ad SenSum Verborum, quem perSuasum habeo αρχόνrco hoc loco Spernari et reSpuere, quoniam per totum caput Aristoteles nusquam Statuit diVerSa genera ρχ νTων, per tissimis autem verbis αρχομενο0ν, id quod apparet ex V i διοτον μεν ρχοντα τελέαν ἔχειν δεῖ την ηθικην ιρετην .... ωνει λλων i. e. αρχομένων εκαστον ὁσον ἐπιβέ λλε αυτοῖς, atque ipsae διανοραὶ τῶν φυσει ιρχομένων asseruntur inde a. V. 10 καὶ πεισιν ἐννπιερχει μῖν τε μορια τῆ φυχῆς, λλ' ἐνυπαρχει λα- νερονι ως. ἐν ra δουλος rL Qua de causa unam codicum

8ripturam ωσπερ καὶ τῶν φυσει 1ρχομένων OnSentire cenSeo cum nexu Sententiarum.

Alia additamenta si uitelmo tribuamus cum verendum Sitne nimio plus Sagacitatis atque eruditionis bono monacho vindicemus, ex gloSSi codicis Sui in continuis verbis eum posuisse putamuS, praeSertim cum at certis argumentis constet, codicem et correctiones passum esse et glossis instructum. Quod cum

occasione data animadvertimus cibi ubi ipsius Gulielmi de codicis

alec video, qui emaysius vertens indem, etche ih angreisen dies nunauch eicht konnen', sensum sanum sibi assecutus esse Videatur Forte Aristoteles scripsit Lan isti ἐπικίνδυνος ostio εχov-motii απο Τῶν βουλομενων ἐπωθεσθέα κω μναμενων, quod, eandem rationem redit atque υν ελεισθωειπο νος, alia f. Xen Cyr. I, 1. 2.

Fortasse non sine pondere est, quod principantium' solo codice aes proditum, unde licet conjicere, hoc verbum a Gulielmo margini adscriptum in altero archetypo in textum irrepsisse in altero plane esse omissum.

23쪽

scripturis testimoniorum mentionem fecimus, tum luculenter apparet ex II, 9. 1269 Q δῆλον τι καὶ πολ ν ἐγγυς του δίχα διηMσθαι δε νομίζειν εῖς τε ὀ των νδρων πληθος καὶ των γυναικῶν opalam quia et civitatem prope ei quod est in duo dividi oportet putare ut ad virorum multitudinem et mulierum in quibus scripturam ut ad ' cum codex M praebeat ἔστε pro εχ τε recte videtur Susemitilius ita explicasse ut εἰς super c librario codicis T superscripto Gulielmum utramque particulam diceret expressisse. Manifestum autem exemplum legitur III, 16.1287 ara περὶ δε τῆς παμβασιλείας καλονμενης, αντη δ ἐστι

δοκε δε τὶ ubi procul dubio post βασιλείς desectus plurium

verborum statuendus est Gulielmus vero orationem ita continuat, ut inSerat dicendum', quae glossa certe ad eundem redit, cuius interpretamentum plenius offert cod. κατα κοινον το λεκτεον.

Neque dubito, qui ΙΙΙ, 16 118 a 28 Gulielmus cum verteret sequi quidem intellectum jubet principari videtur ubere principari deum et leges glossa illa ascita, quam cod Pi Servarunt, codicum nostrorum depravatam ripturam ὀ μεν ουν τον νομον κελευων αρχειν δοκεῖ κελενειν αρχειν τον θεον καὶ τον νομονς adjuvare studuerit. Quare sacere non possum, qui in Versibus

illis Homericis Ιl. II, 39 sqq. qui citantur III, 14 1285, 12

constituendis longe a Susemilitio dissentiam atque etiam nimiae cuiusdam audaciae eum ac levitatis arguam. Codicum II et II

παρ γαρ ἐμοὶ θανατος, a quibus ceteri testes ita discrepant, ut codex Pi πανευθε orisco in Verbis continuis exhibeat et in margine πανεν γε μαχην νοησω, Gulielmus Sic Vertat: quem ego videro fugientem proelio non sufficiens erit sibi fugere canes et Vultures apud me enim est mors. Qua translatione confisus cum Suhsemihlius οὐδε θων πάνευθε μάχης φευγοντα νοήσω, pro veris Aristotelis verbis venditare studeat, ex iis, quae adhuc de Gulielmi ratione disputavimus non erit quin concedat, admodum inconsulte atque incaute eum se gerere. Nam tantum abest ut cognitum exploratumque habeamus, Gulielmum reapse in codice φευγοντα legiSSe, ut contra equidem nullus dubitem, quin ea tantum quae in margine codicis P exarata sunt, ille inter glossas codicis invenerit atque de more suo ut plenum Sensum efficeret

iis quae in codicum superstitum memoria relinquantur discrepantiis veritatem eliciamus. Atque hac in re dijudicanda primum respiciendum est, in verbis citatis saepissime usu venire, ut a doctis librariis vel correctoribus supplementa adjiciantur, deinde ea quae omissa sunt in codicibus M et Π nihil prorsus ad summam rei sacere, quae contineatur Verbis a γαρ ἐμοὶ θάνατος, poStremo ex more fieri et omnium veterum scriptorum Τ et Aristotelis, ut in citandis locis vel sensum tantum primis verbis significent vel in perscribendis verbis ea, quae minus ad rem pectent, omittant, Velut ut unum proseram exemplum poei. 25, 1η6 a 1 haec leguntur: τὰ δε κατα μεταψορα ειρηται οῖον haλλοι μεν ρα θεοὶ καὶ ἀνερε ενδον παννυχιοιμ μ δε νοσιν ἡ τοι ο ἐς πεδίον τὰ

Tρωικον γρησειεν, αἰλῶν σνρίγγων νομαδον quorum ille locus in Homeri Il. II, 1 sic habetur: ιλλοι μέν α θεοὶ καὶ νερες ἱπποκορυσζαίενδον παννυχιοι hic in Il. X. 11.

Quibus de causis memoriam codicibus II et II proditam

Jam digrediamur ad percensendos eos locos, quos Gulielmus in codice Γ omni ex parte Sanos atque incorrupto Sua Sustransserendi ratione liberiore corrupisse videatur. Quod discrepantiarum genus ut est uberrimum maximique ad auctoritatem translationi perpendendam momenti, ita multifariam me judice viros doctos in fraudem vocavit. Nam quicunque Vel pauca tranStationis pagellas diligentius aliquanto perlegerit fieri non potest quin vehementer miretur, Susemilitium ne id quidem interpreti concedere, ut ενγενὴς modo nobilis modo ingenuus vertat ), quie g. ἐδεκία et per figura et per aetaS transferat, οὐ μὴν λά

per non Solum et immo ero , διοικεῖν per fidiSponere, guber nare, dispensare ἐπιτέγεσθ)αι per praeferri, insurgere, inValeScere, )i de Cicerone vide Vahlenum in ind. lect univers. Berol. Sem hib. 187180. 3 cf. proli. XXXIII. V, 6. 305 Q6, quia insurgere proxime antecedit sensu autem

plane pessum dato Verba ἐπιλαβομενος ti σωσια οντων ὁ δῆμος καὶ λαβων προσωτον ἐκ 1ῶν γνωρΦων, ἐπιθεμενος ἐκρὴησεν sic Vertit: insurgens autem populus seditionem agentibus et accipiens praesidem ex insignibus invalescens obtinuit ' quibus tradita verba non subjecta esse, ut Susemihlius videtur suspicari, non concedam.

24쪽

insilirem, alia quae enumerare piget. Hoc autem ex studio vari- incultum atque impolitum, tum inveniuntur une etiam illud Roge Bahonis audicrum' confirmare videantur, velut non cruput accidiSSe, ut e ἔπος εἰπεῖν Semper legamus versum ut

Verborum non perspecto ἔπος ad ἔ-αι retulisso conso o

27 verba G δε πανορθουσθαι δίδωσι translata sunt adhuc autem omnia dirigere dant. Etenim in vertendis verborum compta

) ut 0tum est omnibus parisiis iteratis nullam novit seisentiam in m 'im e parte injuriam fecisse, manish,tum , ' 'μ'

certe ad καταδωροδεκονι ενοι redeunt. Quare non sine probabilitate licet conjicere nai r depromptum eSSe X πανορθουσθαι, praesertim cum Gulielmus Verbo dirigere non compositum sed Simple verbum oectoνσθαι reddere videatur. Sed haec sunt minoris momenti neque adeo idonea ad negotium nobis saceSSendum. Gravissimam vero vim ad Victorii quique eum secuti sunt de fide translutionis opinionem redarguendam id habet, quod ui-lelmus quamquam universe laudabilem diligentiam praestitit, alia neglegentius egit alia nulla re cogente nimis libere ad libidinem transformavit. Eteni neglegenter actum St, quod Saepissime genera verborum mutavit, cuiu rei Supra occaSione oblata exempla collegimus, neque tamen haec Saeptu quam tempora aut OdOS. Itaque et III, 1. 1275 16 ποδέδεται unum rectum esse confidenter confirmo neque VII, 1. 323, 20 Susemilitio ex translatione μολογσθαι pro ομολογεῖσθαι reponenti adsentior: rectissime autem II, 3. 262 a 2 λέγει se habet, quia novum argumentum a Verbi ἐτ οντως ἔκαστος ἐμος λεγε incipit ), quo in asserendo consentaneum est Aristotelem eodem tempore uti atque in proximo προ γαρ τοῖς Lλοις ως τερον τροντίζοντος Lγωρουσι Iaλλον Latius etiam patet licentia numero nominum pervertendi et, id quod prorsus mirabile est, corrigendi gradus adjectivorum. Sed haec satis habeo verbo monuisse, ut tandem ad graviores translationis discrepantias quae non niSi interpreti debeantur, perVeniamuS. Atque hoc quoque in genere ut ratio Gulielmi ante oculos ponatur lubet exempla quae omni dubitationi exempta Videantur, praemittere.

Sic quae leguntur ΙΙ, 2. 1324 Q H δε τοῖς βρησιν, θνει

πολεμικεῆ, τοσουτον τον αριγμον βελίσκους κακαπηγνυουσι περιτον πινον σο α αν διαφθείρη των πολεμίων certe non difficilia intellectu Gulielmus vertit: inter Iberos autem qui Sunt genS bellicosa tot numero numerante commuSSant circa Sepulcrum, quot

utique peremerit inimicorum quae 'uid sibi velint aede per-

Susemihi mentem, qua velle videri' corruptum esSe putat e Vel videri , eamque fuisse variam lectionem ad videntur adseriptam, ingenue confiteor me non assequi, nam qui videri ' varia lectio esse possit verbi sividentur' medipo interprete opus est. Fortasse velle depravatum est ex simiae . quo praepositio rum in cimδυρολκουμενοι Xprimatur.' Obsequor igitur Bonligio, qui in Herm. VII l872 p. 102 tam

circumspecte rem egit, ut pigeat me disputationem speciosissimam frustulis amplificare praesertim cum Susemihilo huc illuc fluctuanti me persuasurum desperandum esse Videatur.

25쪽

spiciemus, Si Gulielmum statuerimus oe m AR I λχαλκοις θ Hanc igitur et quo modo translatio vo h LP - Cu Simile exemplum est ΙV. 16 is.,

Sc 'bens ne Gulielmi quidem mentem assecutus esse mihi vide ΣHi emplis, quorum numerum sueti hἡ auish

in vide etiam Plut Fab Max. , 27

ππιεῖσθαι τείχεσι καὶ τοιουτοις αλλοις ἐρυμασιν, in quibus tranStalionis memoria a codicibus ita discrepat, ut praebeat ut neque occupetur ipsum municipium i. e. ωστε μητε νεμειν αυτ τυ αστυ, quae SuSemilitius recepit. Verum ego non dubito codicum Scripturam rueserre qua Sen Sus continetur omni ex parte absolutus: portus ita comparati sunt, ut neque idem laciant σε quod urbes neque longe ab his absint, quibus verbis elucet Aristotelem tales portus Significare quales erant Piraeus Cenchrea Cirrha. ac autem Scriptura Servata con Spicitur vocem αστυ hoc loco aptissime nec Sine consilio positam Desse atque verbi νεμειν rationem habitandi usitatissimam ab hominibus ad oppida vel portus delatam, ut in Herod. H. 22 πολιες μεν ανται τον Αθων νέμονται, ubi genuS medium eandem vim quam nostro loco activum habet. Nec non dubitationibus exemptus est locus qui legitur H 8. 1268 a 40αλλα μην ει τις τους αντον θήσει την τε ἰδίαν καὶ την κοινην γεωργουνεας το τε πληθος απορον στα των καρπων ἐξ ον ἔκαστος γεωργήσει δυο ο&ίας καὶ τίνος μεν ον ευγυς ποτης γης καὶ τῶν νζων κλiρων αντοῖς τε τὴν τροφην ἐφονται καὶ et οῖς μαχίμοις παρεξονσιν. Orum enim Verba γεωργησει δυο οἰκίας multis jam viri doctis Suspicionem curruptioni mo-Verunt VariaSque acceperunt emendationes velut a Camerario δροσὶν οἰκίαις, a Bernaysio εἰς δυο οἰκίας. Susemihlius autem eos Secutus qui in Gulielmi translutione ministrabit duas domus opinabantur veStigia erae Scripturae ita SSe, πονρ- γημε δν οἰκίας posuit, quae epulvedae exemplo ita intellegi vult, ut verbis δυο οἰκίας significentur duae familiae ad agros duos colendo neceSSariae, ut apparet ex illius translatione vernacula cf. p. 265 isso ird schwerlic die Menge de Fruchtertrag auSreichen Sein, um mei getrennie 'irthschasten veli cuius vis illustratur ab Eustathio ad B c. 144 εω d. ω πολιν καὶ

πολ-ων ἄστυ δε ro τειχος, et Lycurg. I eocr. Q cum dicit ipsam urbem Athenarum αμι τῆς πολε 0ς. Quae leguntur in tym M. et apud Steph Ra ex hilochoro deprompta cf. Mulier lig. hist Graec D 388 nihili sunt. De notione verbi νε υιν cf. Schneideri ed. p. 4l0.3 his conjecturis qui efficitur sensus cum re ac veritate pugnare Videtur, neque enim fieri potest, ut cum Lambino Giphanio aliis alteram domum rustici alteram militis intellegamus, quoniam ineptum est rem ita sibi informare, ut singulae militum familiae a singulis rusticis sustententur.

26쪽

δ'' ον Dic πολιτείαc Sc. τε ἔν Καρχηδονίων ciere τα στάσιν εκ νευγουσι τω πλουτεῖν ἀεί τι του δημον μερο ἐκπέμποντε ἐπὶ τὰ πολεα, quae cum Gulielmus vertit: oligarchica autem existente politia optime effugiunt inditando Semper aliquem populi partem emi tentes super urbes' λ eandem excudit Sententiam, quam VI, 5.132 bra Aristotele de eadem re disputante legimus αε γαρ τινας

ἐκπη-ονεε τολMPO προς τος περιοικίδας ποιουσιν ευπορους:quo OnSenSu grave videtur momentum contineri ad firmandam eorum Sententiam, qui Secundum translationem πλουτίζειν cribendum SSe censent. Verum tamen in hac scriptura dubitatione non evidenses resident. Namque auctoritas translationis in hac quaestione prorSus nihil valet, quia et omnium codicumconSenSu nobis Suadet, ut potius conjecturam uilelmi quam Sincerum memoriam Statuamus, nec quam lacile is qui πλουτεῖν cum με τι του δάγιον μερος comprehendat in illam emendationem potuerit incidere non intellegitur. Itaque in eo est, ut tum demum hanc Scripturam ad sensum Sane aptam amplectamur, Si codicum OStrorum memoriam omni Sensu destitutam SSe con- SSerimuS. Atque ego mihi persuasi verbum πλουτεῖν enSum non incommodum exhibere, dummodo de copia ac potestate CarthaginienSium Semper aliquam populi partem emittendi id intellegamus ac reseramus ad divitias agrorum et urbium Subactarum. Quam interpretandi rationem si quis putet pugnare cum datiVor πλουτεῖν Sciendum est, cum apud Omnes scriptores SaepiSSime casu dativo causam significari, tumAristotelem in hoc maxime genere mira Sum esse licentia.' Quare impetrare a me non poSSum, ut Rcodicum memoria diScedam atque etiam pro certo habeo, codicem

Γ nihil a nostris diScrepaSSe. In ineptias vero Susemitilius mihi videtur passus SS interprete se duci in constituendis verbis quae leguntur VII, 16.133 bo τουτ δε ραδιον τω νομοθετη ποιῆσαι προσταξαντο

καθ ημεραν τινὰ ποιεῖσθαι πορείαν προς θεων ἀποθεραπείαν των εἰλοχοτων την περι ἔς γενεσεως τιμην a SuSemthli Secundum tranStationem Sic corrupta .... προς θεῶν αποθεραπείαν

λ στασιν a Bemaysio insertum est conjectura ut credo felicissima. f. III, 3. 1266 a 2 ως ria rων πολιωων - κραπιν υσας απον δια τὸ κοινο συμ νερειν, et Bonit ind. p. 66. Illa licentia maxime conspicitur in praepositione Iin nullo discrimine et cum genitivo et cum accusativo conjuncta f. Vahlenus poet. p. 7b.

27쪽

- ταῖς εἰληχυίαις τὴν περὶ τῆς γενέσεως τιμήν, ex quibus quo artificio sensum sanum elicere sibi videatur, parum liquet ). Codicum autem Scripturam non opus S pluribus tutari quia SonSus omni offensione caret' atque definitio ad προς θεῶν adjecta aptissima est vel potius neceSSari requiritur. Aliis locis translatio viros doctos ideo a vero Seduxit, quod Gulielmus sensu recte servato Singula verba ad interpretandum difficiliora liberiore usus ratione transtulit. Inter quos inprimiS reser I 6 125 12 δι καὶ Ριι νερον σε τι καὶ φιλία δουλωκα δεσποτα προ αλληλον τοῖς νυσε τονεων ἐξιωμένοις, quae cum Gulielmus vertat propter quod et expediens aliquid est et amicitia servo et domino ad invicem his qui natura tales dignificantur Schneiderus eum legiSSe τοιουτοις conjecit, quod Susemitilius certe justo audacius in verba recepit praeSertim cum ipSe Suo jure concedat, ne hanc quidem emendationem linguae satis sacere et dubitanter no meo sensu in liciter οιovrοις εἰναι proponat Scribendum. Sed ne de re manifesta multa verba iaciamus Scriptura codicibus prodita rectissime se habet modo Tovrων geneti-Vum nominativi ανι α esse Statuamus, quo Significetur δουλον καὶ δεσποτην ιναι. Quam dicendi rationem invenimus Saepius

II, 9. 269 καὶ των cIων Αουσιν ανιον Τοῖς κυρίοις, V l. 1o0 39 αν κατα τι ανισοι, πάντων νίσων ἀξιουσιν εανιονς, ubi Spengelius sine usta causa νίσον emendavit. Gulielmi autem interpretatio his qui natura tales digniscantur'sacile intellegitur unde orta sit nempe τονεων pro geneti Vonomitativi veto accepto pro his qui hi digniscantur scripsit, his qui tales dignificantur eadem de causa qua II b. 126 a 37 τίνες transtulit per tales τίς η τονεων τε πολιτεία καὶ παιδεία καὶ νομοι τίνες : quae horum politia et disciplina et lege qualeS. μ' nam is quem vernacula translatione expressit dirienige Frauen, denen die Ehre de Schwangerschan Eu hei geWorde ist' et absurdus est neque ipsis quae posuit verbis graecis exhibetur.' eomparari licet Platon Phileb. 6 c. εἴν ariet DFον ον μῆνεῖλον τῆς ξυγκρισεως. Quo exemplo ortasse sunt qui moveantur ut in Schneideri sententiam τῆς γενεσε o vel o ra γενεσεις prop0nentis diS- cedant. Sed hic praepositionis περ nsus firmari videtur Plat Phaed. m. e.

II, 8. 268 - Οὐ καλως δε υδ' ὁ περὶ της κρίσεως χεινομος το κρίνειν ἀξιουν κτλ. vertit interpreS: non bene autem neque de judicio habet lex udificare dignificans', unde conjectura κρίνειν Mis comprobata Susemitilius in ed. min. Suo jure adnotat, rem admodum dubiam esse neque satis certum, Gulielmum reapse ὁ κρίνειν ἀξιων legisse. Equidem paullo confidentius contendam, in codice Γ non aliud atque in nostri exaratum suiSS το κρίνειν potν, quod Gulielmum neglegentius ad Vocem

Hi aggregandus est locus sorte omnium miserrime Gulielmi opera vexatuS Legitur enim ΙΙΙ, 3 12764 8 - est autem totum

orationis membrum quamvis prolixum perscribendum ἀπορουσι γαρ τινες ποθ' η πολις επραζε καὶ ποτε ον ἡ πολις, Ῥιον- ταν ἐξ λιγαρχίας et τνραννίδος γενηται δημοκρατία οτε γαρ υτε τὰ συμβολαια ενιοι βοίλονται διαλυειν ω ον της πολεως ἀλλὰ του τυραννου λαβοντος, DU ἄλλα πολλὰ των τοιονεων, ω ενίας τῶν πολιτειῶν ω κραιεῖ ουσας ἀλλ' οὐ διὰ εο κοινη soli φερον ελερουν καὶ δημοκραrovνταί τινες κατὰ τον τροπον τουτον μοίως της πολε- φατεον εἶναι Ταντης τὰς της πολιτείας αντης καὶ τὰς κτης Ῥλιγαρχίας καὶ Ἀης τνραννίδος, in quibus cum Susemitilius pro καὶ δημιοκρατοννται Secundum translationem: siquidem igitur in democratiam versae fuerant quaedam Scribat κατὰ δημοκρατίανεδραποντο non poteS καT Tον τροπον τουτον cum JOSterioribus non conjungere neque ante ειπε ον verborum desectum Statuere

hoc sere modo resarciendum Ἀλλὰ καὶ et δημοκρατία ου σκοπεῖτὀ κοινη crvmφερον. quod quidem supplementum et cum Iana mente adverso fronte pugnare videtur et abhorrere a Sensu AriSω- telis, qui tantum abest ut hanc intricatam quaestionem continuo dirimat atque ad rinem terducat, ut contra ipse haec Verba adjungat εοικε δε ὁ λογος οἰκεῖος εἰναι τῆc ἀπορίας ταυτης κτλ.unde apparet de morae eum ἀπορίαν quam dicit posuisse atque detexisse tantum difficultatem quaestionis, non solvisse. Neglecta autem translationis discrepantia labemus χιπεε ονε καὶ Ἀημοκρατουνταί τινες κατὰ τον τροπον τουτον i. e. ita ut non commodum commune pectent, quibus Verbis quae subjiciuntur assentior quodam modo corrupta SSe, neque Ver Hayduchio obSequar vpoS ομοίως inserenti. sed iescio in cita facilius atque ruptius rem expediamus, ut hoc ennutiati membrum tres interrogativo accipiamus: ελε ον καὶ χῖμοκρατουνταί τινες κατὰ τον τροποντον Γον, ομοίως της πολεως νατεον ιναι ταυτης τὰς της πολιτείας

28쪽

ταυτης πραξεις καὶ τας ἐξ ὀλιγαρχίας καὶ τνραννίδος quam rationem si sequamur commodissime verbi εοικε δε ὁ λογος κτλ. quaestio interrumpi videtur utque paullum relegari. Itaque nullis artificiis opus S ad Sanum aptumque en Sum recuperandum, dummodo translationem repudiemus, neque difficile, originem illius discrepantiae indagare, cum Sententiarum nexu non perspicue intellecto non Sine juris specie quis in tempore praeSente qμοκρατοννται

offendat, si respiciat: ταν ξ ὀλιγαρχίας τνραννίδος γένηιαι δημοκρατία, quibus OStra verba accommodandi studio liberior illa translatio deberi videtur. Ad eandem licentiam redit discrepantia translationis II, 9. 1269 to σιμon 'ονση τῆς θρασrτητος προς νειν ων ἐγκε κλίων λὰ ελε προ τον πολεριον ἡ utili autem existente audacia ad nihil nisi ad bellum', quam secutus usemihlius post Sylburgium immerito αλ ἐπερ corrigentem αλχ ῆ περ Scripsit.

Sed αλλ ειπερ omni offensione carere atque cum Aristoteli ratione dicρndi concordare extra controverSiam positum est et facile exemplis confirmatur velut polit V, 11. 131M 9 κοινῆ δε φνλακῆ πασης μοναρχίας το μηδενα ποιεῖν να μεγαν, λὰ εῖπε πλείονς. Nec non VII, 16 133 23 ων δε τι τι γίνηται παρα τροντα συνδυασθένεων πριν χθησιν ἐγγενεσθαι rL Gulielmus vertens : si autem aliquibus sient praeter haec combinatis Sqq'. procul dubito idem legit quod nos, sed sermonis latini indolem Secutus σ1'νδDασγενroa ad dativum τισι daptavit. Illius antem genetivi absoluti usus cum apud plurimos scriptores SolemniSest tum Aristoteli valde adamatus ); atque proxime ad OStri loci similitudinem accedunt en anab. II, 4. 24 διαβαινοντων μέντοι Sc την γεφνραν ὁ Γλονς αντοῖς ἐπεφανη μει αλλων. Aristot metaph. 984 9. μετα ει τοντον καὶ ἔας τοιαυτας αρχας ον οὐχ ἱκανων ουσῶν γεννῆσαι την των ἔντων νυσιν metaph. 992 b 19. λω τε το τῶν νrων ζητεῖν νοχεῖα μὴ διελοντας πολλαχῶς λεγομένων αδυναTO ενθεῖν. Sed desinamus nimis multa exempla coacervare, quibu quod redarguere quodque confirmare nos Studuimus in universum certe Spero fore rudi ab omnibus mobis concedatur, cum de singulis

3 ubi quod αλ ειπε accurate versum est isse si quidem' nullum ad nostrum locum habet pondus conferas si millies accurate, tribus locis per

' quod vide Bontigit dissertationem Zischr. sit ostr. Gymn. 1866

quaestiunculis maximeque de explicationibus discrepantiarum translationis si qui a judicio meo deflectat, non ita pertinaciter contra tendam. Studiosissime autem eam sententiam defendem atque tutabor, Gulielmum quamvis fideliter verbis graecis addictum se praebeat, et ex industria et ex neglegentia non iis tantum locis quibus memoria mendis deformata esset Sed etiam saepissime sive sensu perperam percepto Sive Verbis e libidine mutatis, codicis sui memoriam vertendo adeo deflexisse, ut etiam si summa illi sit auctoritas vindicanda haec translatio nullo modo pro certo

quae adhuc disputavimus magna ex parte VerSentur, pauca Sunt quae inprimis ad Sententiam nostram de arta necessitudine codicum

Γ et II comprobandum addamus Nam si certum est, id quod sane liquido mihi Hemonstrasse videor, codicem Demetri Chal- condylae ex limpido potioris recensionis sonte fluxisse, jam dubitari non potest, quin codices i et M ad unum archetypo redeant, quod apertum est archetypo codicis P fide longae cessisse. Hoc

ad firmandum quamquam plurima praeSto Sunt Xempla, pauca tantum hic subjiciam, quorum primo luculenter aperitur, quo modo levidensis orror trium codicum archetypi, qui quamquam omnem verbi sensum pessum dedit in codice P fideliter servatus est, in

codicibus i et M ita sit propagatus, ut prorsus novi aliquid appareat. Etenim III, 9 1280 bra περ αρετης καὶ κακίας oti-τικης διασκοπουσιν σοι φροντίζουσιν υνομίας, codex P exhibet διακοπουσι pro διασκοποῖσι, si praebet διακονουσι et Gulielmus ministrant . e. διακονουσι, quod haud dubie essectum est ex conjectura eiuS. qui διακοποiσι Sensu carere vidit Atque in hoc quoque genere Susemilitium multa peccasse acile est ad intellegendum, velut ΙΙΙ, 11. 128 13 ἐπεὶ κεχωρισμένων γε καλLον ἔχω του γεγραμμένον τονδὶ μεν ον ὀφγαλμὰν εροι δέ τινος ετερον μοριον perVerSe Scriptum est secundum codices si et κεχωρισμένον pro κεχωρισμε ρων. D IT 8. 322 ' ἔτι ' κἄνωσιν ἱππεῖς Pipiaοὶ τοξόται et ναυτικον, καὶ ἐπὶ τουτων κάστων ἐνίοτε καθίστανται αρχαί. ubi teque Schneiderin adsentiori ἐπὶ

29쪽

- έ - τουτων eas conjicienti neque Susemilitio ex odicibus ἐπὶ τουτων ἔκαστον recepienti, quia ovro ἔκασro ab usu Sermonis

non abhorret.

Neglegentissime autem illud archetypo suisse scriptum cum ex multis mendi apparet, quorum Sati amplum numerum Supra protulimus, tum inde quod saepius in codicibus eadem verba per homoeoteleuta intermiSSa sunt; neque vero tamen glossas ei defuisse ex quibusdam illorum codicum Scripturis concludi potest, quae sine dubio ex glossis in verba continua se insinuaverunt Sic II, 8. 126 a 36 εἰ μεν αυτοὶ γεωργήσουσιν, ου αν ειθ ο μάχιμον δεερον , γεωργον quae his verbis in codicibus Γ et M adjecta Videmus ερον εἰναι perspicunm est ex eodem sontefluxisse, unde glossa codicis Coistiniani marginalis τουτον δεερονς εἰναι hausta est; et III, 16 1287 Q post verba τουτο rae σειτο ,σίν τε λ ἐρχομενω καὶ 7 vχη του Ἀγαμέμνονος ,τοιουτοι δέκα μοι νιιςec δμονες in codice si addita legimus L ως υχῖνα λοιπον αρχειν δίκαιον, in tran Statione ut non jam principari justum quibus Susemitilius graeca verba oἰκ ida Ἀρχειν δίκαιον salso Supposuit, meque dubitari potest, 'uin Gulielmus

eadem legerit quae codicem prodita Sunt eorumque λοιπον per jam verterit atque ἔνα quod mullum habet sensum omiserit. Incorrupta autem haec gloSSa Servata est in maigine codicis Demetri,,ἀπ κοινον τὰ ω ον εν λοιπόν αρχειν δίκαιον. Itaque hac quoque gloSSa mani&Stum documentum necessitudinis codicum et M nobis proditum SSe gaudemuS. Quaerentes denique de ordine amborum codicum non videmur codici Ambrosiano injuriam sacere, si potiorem locum codici tribuamus. Nam quamquam difficile est in hac quaestione certi aliquid atque indubitati extricare, tamen cum codicis auctoritas eo multum augeatur quod librarius et nunquam videtur propter homoeoteleuta Verba praeteritSSe et ut Supra conati Sumus demonstrare, tran ScripSisSegloSSas VariaSque lectiones, tum paucis locis licet nobis satis confidentur Statuere, codice I corruptas voces ac SenSu plane destituta esS SerVatas, quae in codicem conjecturis correctae leguntur, Velut quem locum Supra jam apposuimus V, 1. 1301 31 pro is τι cod. P exhibet . τι, quod in si correctum Sta εὐι, codicem T autem corruptionem SerVaSSe inde elucet, quod emendatio , in quocumque haud dubie Gulielmo debetur. V, 11.1314 a 35 οντα της τνραννίδος σωτηρία ὀ ποιεῖν αντην βασHικωτέραν ἔν φυλαττοντα μονον, τὴν δυναμιν codex D praebet ἐνος

φυλαττοντος μονον, codicemi quamquam corruptionem ενδ accepiSSet, φυλαττονr retinuisSe, at certo e tranStatione unius Servantem solum potentiam coucluditur.

Apparet igitur potiorem, quam dicimus, politicorum recensionem fidelissime proditam esse codice Demetri Chalcondylae, qui si ad investigendam archetyphi scripturam adminiculo egebit,

primum adeundus est codex Ambrosianus, codicis lautem memoriam ut pote versione latina obscuratam variisque lacatam correctionibus par est tertium demum locum occupare.

EXCursus L

Do codico larisines litera i signato.

Codirem P a Susemilitio in ed. m. non tam confidenter gaudeo meliori codicum lamiliae adScriptum esse quam in prole gomenis editionis prioriS.y Atque reapS hunc codicem ex numero eorum esse, qui saciunt ulterii familiam, Singulae sere paginae eorum librorum, qui in codice P ad nos man Serunt, consociatis P Π notis testantur. Neque Ver minu perSpicuum est, librarium in perscribendo opero potioris lamiliae sontem in manibu verSaViSSe, unde eas, quas cum illa recensione caS non OSSe concordare Videmus scripturas hauriret, neque puto a re ac veritate O aberrare, si illum sontem suisse ipsam quae nobis tradita est Vetustam translationem conjiciamus quod jam Su Semilitius Videtur cogitasSe, quamquam in constituendis verbis prorsu hoc neglexit. Quam sententiam ad comprobandam plurimum valet distinctio illa capitum quam ex translatione fiuXiSSe, ODSenSu numerorum liquido demonstrat.' Atque etiam quicunque scripturas codicis P a vulgata recensione abhorrentes perluStraverit, acile eum perspecturum confido, fieri non poSSe quin magna e parte eas e translatione Sumpta eSSe Statuatur. Huius autem opinionis quasi quaedam obrussa debet sita esses in V. 8. 1307

in p. XV eqs. p. XII eqs.δ Qui numeros istos composuerit, non longin videbit codicem P a translatione discrepare quam ipsi translationis codices inter se dissentiunt.

30쪽

32 qs ubi verba πεισμον- usque ad . 34 δ η δαπανηin codicibus II omissa et in P ab eadem manu, quae Verba continua exaraVit, margini adjecta haud dubie ad eundem

sontem atque illae correctiones redeunt. Quorum Verborum memoriam Si accuratius paullo perScenSemu haec apparent

discrepantiae codd. παραδνομένη translatio subintrans.cod. β: πεισδ ονσα Pim παρανομία. r. praevaricatio. βπαροβασις Pyo τὼ μικρον δαπάνημα tr. MVae XpenSae. P αἱ μικραὶ δαπάναι P Q ἀναιρεῖ tr. conSumunt. P δαπανῶσιν. Has lectiones Satis est apponere, ut apertissime eluceat, codicis P verba ex versione translationis latinae SSe prosecta. Quare et Behherum et Susemihlium longissime hoc loco a Vero aber-

Excursus II.

Verba illa quibus Aristoteles agit de tribus artis musicae generibus eorumque finibus mirum quantum a Viris doctis et perperam illustrata sunt et conjecturarum lusibus vexata Aristoteles enim primo enuntiato a philosophis modos τὰ μελη in ethicos, enthusiasticos, practicos dividi probat adjicitque non ad unum eos tondere sed ad plura καὶ γὰρ καὶ παλίας ἔνεκεν Sc. χρησθαι δεῖ καὶ καθάρσεωc, τρίτον ει προς διαγωγην προς ἄνεσίν τε καὶ την τῆς συντονίας ἀνάπανσιν, quae Verba BernaySiu egregie, ut Solet, ita explicavit ut Aristotelem diceret tres artis musicae fines in

tuere VoluiSSe, quorum primum contineri παιδεία, alterum καθώρ-

σει tertium significari verbis προς διαγωγὴν rL, modo ne προς ἄνεσίν τε καὶ προς την της συντονίας ἀνάπαυσιν pro appoSitione ad διαγωγην adjecta habendum esse censeam sed pariter atque ipsam διαγωγην alteram tertii finis partem exhibere. Quam explicationem me judice verba quae Sequuntur aperte docent. Nam enuntiato insequenti Aristoteles κάθαρσιν et διαγωγην, ἄνεσίν τε καὶ ἀνάπαυσιν una appellatione complexus duos fines distinguit, cum dicit: φανερον τι χρηστέον .... προς μἐν παιδείαν ταῖς ηθικωτάταις Sc. αρριονίαις)η , προς δε ἀκροασιν έρων χειρor'πονν-

borum expositiones ita inStituit, ut illa προ παιδείαν ταις ἐθικωτάταις a versura demum explicet προ δε παιδείαν ἔσπερ ειρηται τοι ηγικοις των μελῶν χρη-εον κτλ. horum προ δε ἀκροασιν

καις explicationem particula γὰρ adnexam et usque ad v. 28 pertinentem continuo aggrediatur. Haec cum Satis clara ac dilucida mihi videantur tepertus in et Susemihi ius gravissimam putant offensionem in eo positam SSe, quod καθαρσις et διαγωγ et per totam hanc disputationem secernuntur, id quod cum ipsa rei natura acriter pugnare opinati mirabile illa conjecturas tentarunt,

quibu et supra pro τριεον δε prOPOS uerunt και αυT Vel ανζης δε vel ταντης δ' η et hic pro ἀκροασιν Scribendum eSSe κάθαρσιν. Sed quoniam quam posuerit AriStotele notionem καθ' σεως

maxime ex ipsa hac extilicatione di Scimus, me judicio pareS non nostro nos Sensu nixo quid rectum sit quidve salsuni

judicare sed ex ii quae lavente ortuna nobis tradita sunt Aristotelis sententiam studiose licere. Atque ut de notionibus καθ άρ σεως et διαγωγῆς post tot tantaSque virorum doctissimorum disceptationes pluribus disputare SuperSedeam, hoc loco clarius ac luculentius illae distinguuntur, quam ut de Aristotelis sententia dubitari liceat. Namque apparet eam quae equitur explicationem in dua partes diviSam esse, quarum prior continetur verbis ouiso περ ενίας σνμβαίνει πάγος φνλὰς Sque ad καὶ πῶσι γίγνεσ9αί τινα κάγαρσιν καὶ κουφίζεσθ'αι μείν ηδονης quibus docemur qua ratione fiat, ut κάγαρσις arte iusica ejuSque es. v. 9 τοιcοσιώγνσι την φυχην μελεσιν es siciatur. His cum subjiciantur verba ὀμοίως δε και τὰ μελη τὰ καθαρτικὰ παρεχε χαρὰν ἀβλαβη,

etiamsi cetera plane neglegamus is μελη τα αδ αρτικά Omni Sensu carere manifestum S utque ab Omnibu conceSSum rectissime uSauppi correcta SS in τὰ ι ελη τὰ πρακτικά, D ut hanc recuperemu Sententiam pariter atque et μελη et ενδ ουσιασrικὰ efficiunt κάθαρσιν, τα μελη et πρακτικά praebent Oluptatem innocentem', id quod eandem habere Vim, quam efficiunt διαγωγην καὶ μνεσιν ec iis quae 'equuntur dilucide conspicitur Nam

Ymus rhen. om. XIV p. 370. haec verba accipiunt explicationem ex iis quae Aristotelis disput

) Aristoteles uni de Zwec der unst Passa 1862 p. 2. horuin verborii quam Susemitilius invenit translationem vernaculam die uin andein reinenden Melodieen' pravissimam esse, in propatulo est cf. p. 527 .