In D. Remberti Dodonaei praxim artis medicae / ... Sebastiani Egberti Cos. scholia, cum auctario annotationum Nicolai Fontani ...

131쪽

REMAERT I DODONAEI. Ioῖlior, pueris valenti O , d illotum corpus magis in paratumque ad plures morbos ob intempe-am victus, matura non potest diu sanguinemum ferre.

vparentibus vero exanthematis Contilium aucto-ectum est in juvenibus, ubi vires sunt liberales, aeris, post decimum quartum annii; ante quemnus noluit, ut admittatur hoc auxilium, sed si sit carnosus, tuto aliquando phlebat omarito ante praescripto anno S. empus secandi venam est ante ruptionem; exonerata natura melius excernit. vires sint debilesin corpus raria, tempus aestu O- ocu illius admittantur cucurbitulae, vel Hiruis impolitae bracchi js, lumbis, natibus, an O, quon minus debilitant vires. Simile es medi amentum purgans hoc meo quidem clo suspectum est, non quia vires debilitat, sed, operationem naturae impedit humoresque vitiatos ad interiora retrahit, quare ab eo caven-n, n magna sanguinis adfuerit ebullitio m natui expulia Ciae laboret , aut exanthemata in cute

areant.

1rgo si debeat exhiberi, admittatur solum in de

atione,ut sanguini terrestrior pars, quae non po-t per cutem expelli, per alvum vacuetur.

Praeservantur octili Exempli loco sit, hoc coli

lina

N Sem sumachi. l. Croci orient. . . Accommodentur nodulo, qui Itina: et Aquae Rosarum, Lactis mulieris, an alij. Et Reservetur usui. r Piobidebit ii J Li nectes.

N Syr. Violati comp. Syr. v jubini, Mellis ros col. an a P .

132쪽

io; RAxis MEDICINAE. Cum bacillo Glycirrhi Zae. F. Linctus.

vero Variola ingu ture erumpantJTanc N Docti Hordei integri, Cum l. ros Rub in Violatiae, lib. . S. Cui adde Mellis, rosari, VH Di amori S . S. Sy Iu ubi ni j. Et sat gagarisma.

DE FEBRRIBUS CUM ANIMDELIQUI INGRUENTIBUS. CAP. XXI. ANimi deliqui vel cum febre, vel absque febr

fiunt quae cum febres , quando cum oris ventriculi insigni debilitate ac offensa, pravi in corpore redundant humores, proveniunt, qui aliquandcrasi crudi ac frigidi sunt, quandoque vero tenues kbiliosi.Recentiores ex frigidis humoribus natam febrem nuncupant lyncopalem humoralem alteram syncopalem minutam. rudorum humoruna copiam ostendunt praecordia tumida ac inflata,cunx xii situs corporis tumor calor albidus vel pallidus,velati eorum qui aqua ter te laborant Tenuium ver ac bilio librum redundantiam teliantur corporis habitus squalidus ac extenuatus, Ossiones circa os ventriculi, Moris amaritudo,& quandoqui Vomitus biliosi Animi aute deliquium in accessionum inith maxime supervenit in quandocunqua ex aliquo movetur modo , periculosus idcirco morbus cujus curatro perquam dissicilis.In nulla au te

133쪽

tem harum febrium sanguisse mitti potest. Gal. multis frictionibus utitur quae quomodo 'ualiter faciendae Paulus excal habet.

curatis ejus quod aflidis.

Consistit autem hujus morbi curatio, partim invictus ratione,partim natus remedus Victus ratio requiritur facilis, eriens, Mattenuans talis qualis in quotidianis, ex quarum Genere haec quoque est. Dandus est cibus in exigua quantitate, propter humorum copiam frequenter, propter virium debilitatem laudatur pro potu primis diebus aqua mulsa in qua decocta sit hyssopus aut thymus. Con- edendum i verbi vinum est,album, clarum, non stringens aut austerum. In quiete continendus est

aeger. Tempore accessionis nullo modo somnus adi initi debet alio tempore permittendus Laudantur ver, a recentiorib frictiones matutino tempore&mox a somno factae . hutnores vero praeparandia concoquendi veluti in quotidiana Purgantia med. Gal. dare Veretur. recentiores tamen leviorib. med utuntur Exhibenda autem talia sunt quae Ventriculum non offendunt Sc humores paulatim ser vices expurgent,ut sunt hiera picra 'illulta , Ale-phagime dic quib agarici correcti aliquid addi potest. Si purgantia med dari nequeant Malvus non

respondeat iacmata injicienda erunt, aut glandes supponendae Humorib magna ex parte eXpurgatis ventriculi ostio providendum est, per unctiones aut empl. ut in quotidiana. Ingruente autem animi deliqui aromatum odore aeger reficiendus est Gai panem exhibet vino

134쪽

ios PRAxis MEDICINAEdiluto intinctum. Recentiores vero etiam in vina aromatite malefactum, vel ipsum vinum in exigua quantitate propinant , c levibus frictionibus utun

tur.

Deliquium ex tenuib humoribus.

Quando vero e tenuit, humorib cuna cum

febri deliquium accidit tunc cito ac frequenter nutrire necesse est,etiam in ipsis accessionibus, ut recentiores scribunt Acrisit frigidior, ua quo aeger decumbit stra lis paucis contegatur a frictionib. sudore ab tinendum cibus sit facilis concoctionis

qui succlam crassiorem ingeneret,autore Gai cui frigida austera quaedam admisceri convenit. Aqua mulsa improbatur ptisanae cremorem Gal. etiam non Q probat. sed panem c sorbitionem ex chondro ac fructus austeros qui non facile corrumpantiar quandoque Ovorum Vitellos. Recentiores juscula carnium 4 accum quoque earum

commendant cum succo granatorum vel cydoniorum, vel UVae immaturae, aut simili stringente aliquo.Si vero Carnes fuerint musculos, succum praebebunt crassiorem Sc amplius nutrientem. 0 ut pro

potu Savonarola lauda decoctum ex pauco hordeo i ad multo siccaro Gai veri, etiam vini usum inter initia admisit modo tenue,aquosum, ion austerum, quod i a cibo ait sumendum. In quiete vero aeger continendus est. Somnus permittendus si ex-Cepto tame acccsionis tempore,si tempus Vigiliaruexcesierit, bonum si autem sponte somnus non succesicrit invitandus crit In hujuscemodi animi deliqui frigidam exhibcndam potionem Gai est

135쪽

REM BERTI DODONAEI. ro ententia. Vinum tamen Sc omnib.quibus animi de-iquium accidit commendat natura calidum, colores favum substantia tenue,& aetate vetUS. Recen

iores in hujuscemodi deliqui aqua rosace veloto frontem & faciem aspergunt domadefaciunt.

Reliquae autem occasiones quib.citra febrem ani- fideliquia succedunt sunt dolor vehemens, vigilialiuturna,immodica ventris inanitio, nimius corpΟ- is motus, principiorum intemperies. Quomodo em istis occasionibus sit occurendum deincepsustendetur.

SYMPTOMATA.

r. Febrium.De hac ut te omnib febrib dili-:entiis scripsit Michael Savona rota.

a. Leucophlegmata. 3. Tunc enim pulsus debilissimus vitalem iaculistatem gravari testatur. . Axioma Gal.quod in omnii, sebrib. ex putridis humorib sanguis mittendus hic locum non habet vires collapsae obstant. . Ut possint citius concoqui humore saepe cutim eVacuentur qua ratione austerum arcendum est. 6. In utraque tum debile est stomachi os . nam in alijs crassi vel tenues humores abundant tum non sequitur syncope. . Quae sere ad ardentem vel exquisitae tertianae

naturam accedit . .

8. Neque enim magna febris aut accessionis ratio habetur. 9. Nam cibus quamvis nutriat non tam corroborat ventriculum ut haec. io Non Riiod retri gerer. κtile enim, sed quod non satis nutriat. H. Non

136쪽

ci. Non quod alant valde quum non sint dulee sed quod roborent Oitiolum ventriculi. ia. Quoniam frigidum est istac charum em m

matur, si post concoctum jam deducit. Di putan nbusin ibusdam, num post cucumes peponesve num calidum Hispa ense bibendum, obtinuit noesse bonum, sed piper addi prodesse. i . Non aquam, sed quod exhibetur sive vinun sive aliud ,vult rigidum dari. nam mox vinum con

mendat.

te. Qui actu syncone pariuntur elus loco emunt hippocraticum dicti m. continue si vino uidetur,si tenue, aquosum, austerum.

NICO L. FONTANI Annotatis XL ad caput. XXI.

Tractat hic auctor , in promata Febrium, quo nomen Graecum est a verbo mora, id est, ad . mi. - casus seu accidens est. Hoc duobus modis a Ga m accipitur, uti videb: Ab ia mei cap. horum nonnulla levia, miti alia veroo ravia,&saeva sunt. De venae sectione .ilentis lib. de Tuenda valetudio deli de Og mis maxime prae tepjebat, ne, ut crudi succi in corpore sunt , sanguinem in tamussique Foris sit con uncta, praesertim, si in ven ricu repotantur, c vires languent sed si aliquo niod plenitudo sanguin s adsuerit, licitum est vacuar contra Alexandrwn Trallianum, qui nimis arrogam ter Gallinum arguere videtur. Quod si eos concordes reddere, is, Galenum intelli; de humore crudo p rmixto cum sanguine Trallianum te crudo succo a natura sanguinis omnino seperato.

137쪽

DE DOLORE.

AP. XXII.

Ffectus qui dolorem excitant 2 authore Gal. 1 sunt vel enim unitatis solutio, vel intemperies, i ineratio, qui b. accedere potest magna obstructio . Continui autem divisio 3 modis vulneratione excepta aut enim ruptione, vel contusione, vel rosione.Ruptio fit ex distentione,Contusio a req rapiam gravante, Erino autem mordente qualit te Diitentio autem fit vel a multitudine hi morum, vel a spiritu ,cui non patet exitus, vel ab immodica siccitate. Contusio a re quapiam graVi aut dura. Erino ab eo cui morsus natura ii est. Alteratio verbdolocem inferens per ea fit quae violenter calcfaciunt aut rc frigerant Magna obstructio ex duris meatum aliquem occupantibus fit velut quum arenulae ureteres obstruunt.

Quum gitur dolor vehemens urget perquirendum .cognoscendum est an hunc excitet humor plurimus,an piritus cui non sit exitus, an Vero gravis moles,an acris humor,an siccus affectus; vel aliud sit quod vehementer calfaciat aut refrigeret,ex hisce causis variae gignuntur dolorum species quibus sua sunt nomina quae a Paulo referuntur. Si itaque humores plurimi dolorem excitarint sanguinis detractioncive purgatione, vel utrisque vacuandum. Si spiritus cui non cit exitus, discutientibus atque attenuantibus remedij utendum et aut quod potiue , loco dolentii cucurbita cum flamma copiosa

138쪽

copiosa subinde affigenda. Si moles aliqua gravo

dodolorem efficit moles adimenda erit. Hic aciliumor dolorem armert,cujusmodi est biliosus,&s tissimum aeruginosus,in ore ventriculi collectus mitu expellendus est.aut per sedem enema injicien dum,quod eum eluere queat.Quod si vero a siccit te dolor contractus fuerit,humectare oportet qucu saepenumero perdifficile aut impossit ile,praeserti si occasione febris, vel inanitionis sit siccitas.Si tem a vehementi caliditate aut frigiditate dol superVeniat,contrarijs Occurrendum est. Quod vero idoneis remedij quae affectum sanare queu dolores non sedenturo vires dejiciantur, egerq ad mortis discrimen tendat ad ea confugiendian med quae ex opi hyoscuam ac ejusmodi nar costicis componuntur .etiamsi corporis habitus non nihil sit Hendus.hosio enim potius quam mors OP tanda ut Gai ait assio enim si non fuerit magna temporis spatio emendari poterit quod si vero eli:

major,tamen prorserenda est morti. In exhibendi: autem narcoticis sequendum sapientis consilium. Ne quid nimis. Nam nimius narcoticorum usus quandoque etiam mortem adfert. Narcoticorun sive optatorum multae quidem veterum compositio nes,sed omnib. Philonis antidotum Gai praefert

quod ad dolores sedandos nulli cst inferius , cujus usus post annum a compositione tutus est, Se si daorum l. aut . annorum fuerit mulio erit melius.

Sebastiani beni Schol a.

x. Quae tamen ad priores, tensionem nempe, rum

pentem , aliumve modum selutae unitatis, non incommode reducitur. 2. Nam

139쪽

REMEERTI DODONA r. Nam quandoque discutientia, dum pituitosum humorem calfaciunt, flatus augent. Requus qua nonnulli frequenter utuntur. quod paucissima habeat calida, aeque tutum medicamentum non est.

notatis XXII, ad captis XXII.

Doloris causas scite exponit auctor. Huic cito pitulandum; nam attrahit humorem ad caput Vi- iliam concitat,in phrenitidem riuo pacto repelientia optima sunt bregmati imposita, actu frigida. Temporibus admovendum ac muliebre cum oleo B Osaceo, Ne nuptiarino. et eidem parti m pone cataplasmas actum ex mica panis, pomo dulci ad , permixto. albumine ovi, pulvere antaloium,&ungio popul . Sanguinis missio optima ex Mediana, vel cephaisica Sic in fronte, in lepore nasi. Cucurbitulae applicentur capulis. si fioxio firmata sit, admoveantur in riucha scarificatae. Embrochae sunt salutiferae ad leniendum dolorem,provocandum somnum factae ex decocto hordei, Rosarum, Violarum, Malvarum, Rad Mandragorae, hyocyami, sol Lactucae,&iem ejusdem applicentur tepidae. Hirudines ani admota multum prosunt, sicut d

temporibus, retro aure S.

Purgatio clemens valde prodest ex Rhabarbaro, pult ad amarindorum, cassiae fistulae. Ea era pete ex auctore,

140쪽

ri PRAxis MEDICINAE

DE VIGILIIS.

CAp. XXIlI. IN ter occ siiones ad quas animi deliquium sucdit secundo loco a M. Vigiliae recensentur. non Ox statim, sed diuturnitate temporis dquium animi inferunt, corpore videlicet exten squalido facto. omitantur vigilia febresue pcipue ardentes sunt vero ciliorum affectuu DymtCmatata ut Phrenitidis, maniae, melancholiae

magnorum dolorum.

Tolluntur autem vigiliae partim molli frictioni partim balneo, partim leni corporis agitatione tGal est tib . de sanit tuenda mollem autem stiolonem Gai cum oleo suadet faciendam sed iacstra aetate absque oleo subinde placide ac lenite bracchiaci crura deorsum fricando,somnus accer

situr.

Paulus loco frictionis bracchia crura vinciri praecipit,ac deinde solvi, quod nec modo fieri coluevit Balneo vero non raro feliciter uti contine decocto malvae, violariae, lactuca quandoquc soliorum papaveris in quo pedes abluendi sunt S manus. Agitatio levis corporis ad somnum quoque conducit veluti lectica aut exigua cymba vehi. Non perficientit, autem istis aut quando fieri commo dum non est, ad epithemata, inunctiones ter porum, frontis veniendum erit,ex aquis rosarum violarum,& quandoque papaveris addito frequen ter lacte muliebri aut earundem herbarum decO-