장음표시 사용
1쪽
aS par of the 'Foundations os ester Civiligation Preservation Projeci'
NATIONAL ENDOWMENT FOR THE HUMANITIES
Reproductions may noti made Without permission rom
3쪽
ARUM NOVlClLAXAM TEMPORUM. RUM
4쪽
COLUMBI UNIVERSIT LIBRARIES PRESERVATION DEPARI MENT
Master Negative Origina Materia a Filinex Existing Bibliographic Record
5쪽
6쪽
7쪽
8쪽
In quaestionibus grammatici illul praecipue requirendum egi, ut quae Verborum vel sententiarum conneXu Sit auSa, ab omni parte plane accurateque ponderetur; et 0 recte quidem, nam ni cauSa cujuSVi strueturae quae sint invenias nec quatenus quaeque cujuSVi linguae regula in communi c0gitandi ratione humanaeque menti natura p08 ita Sit, iunquam artis grammaticae muneri gravissimo Sati8facie8. CauSarum autem omni illa indagatio vana atque inutilis fit, nisi ex ipsis scriptorum logi diligenter collectis et accurate inter se collatis et ponderatis c0nStructione Verborum et leges grammaticae ducuntur nam usus Liquendi saepe Diu duci grammaticis quaestionibus est et in maxima linguae diversitate libiditiosum imperitim Xercet nee tamen unquam cogitandi necessitati non obnoXiu est. Sed ne agetur ratio tractandum nobi propOsuimus de linguae latinae temp0rum laXa significatione, de qua viro docti8Simos inter se diSSentire conStat, non quo nostram explicandi iam unam rectam esse censeremus, sed ut Viri docti a judicandum traderemus quod nobis visum est. De laxa temporum Significatione, quonam modo Singula tempora Significationem propriam temp0re tirocedente reliquerint aliamque ab illa diversam as- suuipAerint, unde lae tota tutati Significationi ducenda sit primo loeo dilucide legius in pere suo clariSSim quod iiiSeribitur . Grammati de romahi-sehen praehen ' in Ohimine alier pag. 10 sqq. altero loco Fothius in dissertatione Argentoratens quae inscribitur . IJeber die Versehiebun de Tempora imRomanischen docuerunt ut de hac t0ta re nihil jam restet quod Xplicatione opus est. Nihilominus in loco idoneo ad iuuinulla redeamu neceSSe erit et omino breviter demonstremus, quid ibi velit liae teniporum enalhige Sane miris ea. Sed ad has temp0runt mutationes recte intelligendas et in omnes partes illiistrandasn0nnulli phice praemittere, quae Spectant Sermonem quam dicimu pla brium ae
potissimum id pectandum est, quatenus el0cuti0ni Vulgari pr0pria rati quae
9쪽
nobis iii scriptis veterivii reli tria est ad Oruuuida tempora litigilarum noviciariimpertineat. Quibus iraemisSis i i l ei si elit illa teinporum uallage verbis X-p0natur ac doceatur jam priλei linguη ' utinae temporibus in vulyari elocutione tanquam praenuncios XStitiSSO . e. hoc Latiniinti neVO nulla ei temporum ta- tuendam esse. Quod hujus tractationi Sunianum putu Vinui hoc est, ut demonstremus hane temporum enalia 3'eli in vulVari elocutione lis Silam esse et in hac a primis Latinitatis temporibu cerni. Xempla quae accurate Seriptorum operibUS examinandis collemnius docebunt mutationem temporum jam pridem in plebejo Serm0ne tiaratam fili SSe. Utinam hic noster conatus viri docti probetur et pus in re iura iubi XempliSque colligenis: operOSum uberiore fructus reddat. Quanti sit momenti eosa uitio sermonis latini plet, i ad 0lvendam quaeStionem OStram e iis quae equunt ut elucebit, piamobrem hic operae pretium Videtur esse nonnulla in tali partem addere.
Atque exploratum habent viri doeti et h0 tempore quod sciam fere omneSeonsentiunt linguas OVieius e Sermone lilebrio originem duXiSSe ut tu doctrinae falsae studiosi Sunt Si pii censeant. Originem illarum litiguarum ab oratione accurata et polita qua claSSic Scriptores sint usi, ducendam esse. De Vulgari dictione eeuratius luaesiverunt Woelilinus in philologi volumine XXXIV pag. 37 sqq. Selluchardiu in per Suo fluod inseribitur , Vocalismus des Vulgur-lateius ' Rebling ALOmiesche ImgangsSpraeheμ. Quamquam n0bi e0ntigit, ut apud Script0res Vel pedestris vel poetiei sermonis
SaepiSSime Verba e Vulgari Sermone SSumpta invenire OSSimuS, quibu alii in- Scientes alii consulto usi sunt at pie e testimonii veterum facile est ad intelligendum, sermonem talem Vulgarem vel plebejum Vel ruSticum praeter Orationem uecuratam et politam in Si fuisse, nam, ut Xenipli utar, Gellius in ultimo callite noctium Atticarum nomen libri Titi Lavinii . de veri iis ordidis' i. e. de Sermone plebejoaffert. Festu qui pus quondam celeberrimum Verrii Flaeei de significatione Verboruni ' XeerpSit, n0J i mn uberrimuS St, e quo permulta Veri a Vulgaria et obscura et ol soleta laurire possumus grammatici Nonius Marcellus, qui , de compendiosa doctrina', et Fabiu Planeta de Fulgentius, tui . de XpOSitione Sermoni mantiquorum ' eripSerunt. Sermonem plebejum minime repudiaverunt, tamen non facile est negotium vulgarem dictionem latinam in monumentis Seriptorum reStituendi. Nec tamen viri d0cti, ut vidimus, omiserunt Veterum Scripta XaminanteS, quin quae ad vulgarem dicti0nem referenda Sunt, componerent.
Sed quinam inter Acriptore R0mano Sermolli plebejo usi sunt Hoc quidem facile est dictu atque recte Coelilinu loco allato, ituum dixit 'iraeeipue lioetaAcomicos dictionem Vulgarem adamah Se propterea qu0d et vita quotidiana iis materiam praebet uberrimam ad fabilia monuiotienda et plebem ipsam humilia et sordida maxime delectunt Si igitur agitur de Orighi et Signin cati0ue vocabulorum quae linguarum OViciarum Sunt proliria, an Plautii et Tereiitius cele-lierrimi illi lioetae comici Romanorum primi Sunt inspiciendi At non solum poetae comici sed etiam Satirarum Scriptorei Sermonem plebi admittunt, pila hi luoque
materiam e vita domeStica et quotidiana repetunt, iam acetiae acerbae SaepiuSe Serinoni S Cnere Sittit illlam e Sermone Reeurato et polito petuntur Praeterea familiare epistolicum genu et OeSi amatoria ea iidem Xhibent prolirietatem uesatira et comoedia in illi ibendo Sermone plebejo, quae re a prima Statim fronte
intelligi potest . quia in elii est ili ciliae ad amicos vel ad 0 qui Sunt genere proximi mittuntur Scriptore Sibi indulgere et certa dicendi leges negligere A0lent quod epistolis Ciceronis comprobatu quas ad Atticum vel ad Quintum fratrem
scripsit viae Solutiore anilii Stult compOSitae, in carminibu amatoriis autem et in amorum fabuli quae modo SenSu SIMUL Voluptate movent modo Sordidam titillationem iliciunt, raro Sublime orationis genu adhiberi potest. Et iam erilitore rerum ecclesiasticarum Saepissime elocutionem vulgaremuSurtia sese Xplicari liotest ea re quod plebi terspicua SSe Voluerunt ea quae Scriberent. It Sermo plebejus invenitur apud Script0re qui consilio eum adhibuerunt, ut rationem temporibu a perSoni accommodarent atque etiam
seriptores lassici negligentia altilua ducti vel rationi liliaritate quadam conSpergendae auSa nonnuuii tuam licentiatri illam ibi Suniunt cita Scriptores Ou Satis doctrina exculti genere dicendi vulgari liaud raro utuntur. Qu0 ut Vertini SSe Xemplo probemuS, On Si cur longe ala anni atque e Solo Vitruvio arctiitecto intelligitur. Haec quidem hactenus. Suffcit demonstra SSe, apud multo Serilitore latinoScerni erba e populari dietione Sumlita. Ergo dubitari omnino non potest quin sermo iugari latinu in usu fuerit. Quoniam demonstravituus quanti sit momenti cognitio Sermonis plebej ad proprietate grammatica linguarum noviciarum recte XplicandaS, age nune VideamUS quid sibi velit liae sane mirat ili temporum enallage linguarum OViciarum qiubUS- nam rationibus nitatur Linguarum n0Viciarum conjugati0nem SpectanteS, quonam m0d Shigula tempora itina mutata fuit, viaenam procedente tempore perierint
10쪽
6 quaenam adhuc supersint, inveniemus, quam rem Dierius in opero suo clarissimo quod inscribitur Grammati de romanischen praehen loe supra allato securatim perlu8travit, tempora nonnulla quidem interiisse vestigi fere nullo relieto ut imperfectum conjunctivi etivi et perseetum jusdem modi et futurum absolutum activi, tamen alia ut praesens indicativi et conjunctivi imperiectuna, perfectum, plusquamperiectum indicativi, plusquampe ectum conjunetivi, suturum X- actum adhuc superesse. Omnino verbum etivunt satis integrum ex ninguo illo temporum naufragio prodiisse c0nstat. Flexura verbi passivi et deponentis interiit 80lum participium perfecti passivi servatum est quod in linguis noviciis ad formanda temp0ra passiva adhibetur.
Quibusnam causis interitus temporum variorum et generis passivi et deponentis effectu Sit, Diegius praeclare explicavit. Quum jam tempora illa genu tempore pr0eedente magi magisque mutata essent ac denique ninia ere eorum vestigia interitSSent, OV innuugati quodanmiodo irogerniinavit. Etenim verbum auxiliare, quod est habere cum participio persecti passivi eonjunetum ad tempora praeterita XΡrlnienda Surpatuni est, cuin insultivo praesentis conjunctitan noti0nem actiolus uturae Significavit, ut habeo cantatum, cantavi 0naret, habeo cantare idem esset atque habeo cantandum, habeo qu0 canteni . . cantabo
Atque in serinanda linguarum noviciarum conjugatione laxa quodammodo temporum Significati adhuc perspici potest. Quam rem sane mirabileni primus Dieziu8, in per sui Ol. II pag. 11 sqq. antius dueriit his verbis usus: Bel de Gestalluit de riuuanischen Conjugation istisiisse dem ntergalige inelirerer Tempora uti deiii iederaumati dei solbon in tuom sudoren Stil noeli die ver-sch obeii Bedeiiiiiii d. h. de Vobertrit aus inerraeit uii Modussorii in die
In iis autem quae e lii untii exeniplis allatis argumenta huju rei profert Verbi eXp0nenS, pliisqilanipersectilin indieativi servatum esse in lingua Hispaniens et Lu8ltalia et 'rovinciali, Diodo significans actionen praeteritati persectam
SignificaIet, Item plusquamperfectum c0njimetiri in l0ctim impersecti ejusdem m0di
in omitibiis sere lingui novicii SS' SubStitutum ut imaSAeiu amaret sonaret futuro exacto notionem futuri abSoluti conjunctiVi Subjectam esse. Apparet igitur nec hisquami erfectum indicatiVi nec plusquamperfectum conjunctivi significationem genuinam acti0ni praeteritae perfectae ne futurum Xactum
suum clii Olii in m Significationem retinuiSSe.
Quae cum ita sint n0bi est propositum in liae dissertatione demonStrare, jam riseis linguae latinae temporibu in vul0'ari Sermone quodammodo laraenuncios illius laxae temp0rum Signiticatio iii liet Spici li0SSe. Ac ne lae quae disputabimu e BOStro Otiu SenSu, quam e Veritate XpreSSa videantur, re fuAius tractata Xempla e Plauto, Terenti0, Cat0ne, Hu fragilienti8 fragmenti Ennii, fra , mentis tra iteorum et comicorum SSumpta in medium proferemu8. quae vobis, rem de qua a 'itur uti cul0 Sulaiciant. Ac prinnim quidem quaestio existit quaedam SubdifficiliS, utrum lilSquailiperfectum Simplici praeteriti seu perfecti munerilaus fungi p08Sit, Silam propriam Significationem relinquens an illam retinens iuuiquam tantum licentiae ibi Sumat. Atque in hac re dijudicanda uiaxime videtur esse necessarium, diSereliantiam Sententiarum de S phlSquamperfecti paruo accuratiu perli1Strare. PhlSquamlierfectum quamquam inter tempora minime parvum obtinet locum et Saepenumero animo interpretum Oeeuliato tenet tamen negligentia quadam tractatum ejuSque prolirieta parum adliu perstiecta est. A viris qui formarum pSarum habitum earumque usum diligentissime et Subtilissime per-Secuti esse judicantur, ne ea quidem quae ad communem usum praeciliiuntur Satis distinete exsilienta esse ilis distilitatio demonstrabit. Interpretum eripi0rum Sententiae fusae a distiersae inveniuntur nec dum colitos de hac re ab iis dictum e8 ut nullia SuperSint quae accurata XJIlicatione egent. Quum igitur non in omnes partes haec tota quaeStio de significatii me temporis hisquamperfecti minus usitata tractata Sit, iterae iretium Videtur AS Sententiarum discrepantiam quae et in libris granunaticorum et apud interiirete inVenitur hic t roferre et critica ratione tractare.
Atque alii probare Student nullo pacto fieri posse, ut hisquamperfecti mi indicativi vel conjunetivi signifieationem aetionis imperfectae induat eis. Huasius ad Reifig. adnot. 456, erigbergius ad Pr0p. Eleg. I, 20,4), apud scriptores latinos nonnunquam in Speciem phiSquamperfectum loco imperfecti p0Situm esse, re vera autem rem longe aliter se habere alii liaud raro plusquamperiectum munus temp0ris imperfecti biisse censent. Quodsi de hac quaestione h0 loco Sententia grammatic0rum e0rum persequimur qui in quaestionibus grammaticis auctores ditari