De consolatione Ciceronis [microform]...

21쪽

2627

Hanc Cicero sententiam probans irorum clarissimorum suae civitatis gravissimos exitus in Consolatione

collegit, id quod ipse testatur de Divin. II. . ubi,

est filis, inquit, ad persuadendum ea, quae acciderint, ferri et p08se et oportere, enumeralia eorum, qui tulerunt etsi aegritudinis sedalio et hesterna Aspvlatione e licata est, et in Consolationis libro. Cons. Tusc. IV. 29, 3. Haec autem e empla non, ut animum malivolorum Oblectent, asserri, id quod Carneades statuerat, sed ut ille, qui maeret, serendum sibi id censeat, quod ideat multos moderate et tranquille tulisse, Tusc. III. 25, 60. monet. 56 dieque i sua caret cogitatio, luctum viris indignum esse. 37 Cui argumento nonnihil in Consolatione

Cicero tribuit, quippe qui Tusc. III. 28 70. haec

35 Hac consolatione usus Cicero alibi quoque est, ut Epp. ad Div. VI 1 et 2 nihil esse praecipue dolendum in eo, quod accidat universis. Cotis ejusdem libri epp. 3 et . atque Tusc. III. 25 59. Neque dubito, quin versus supra ex Cresphonte repetit a Cicerone quoque sint in suum librunt translati. In Tusculanis certe haec Euripidis fabula respicitur I. 48, 119. 36 Cons. Tusc. III. 23. Seneca in Cons. ad Marc. c. XII:

Malivoli solatii genus est turba miserorum. 37 Tusc. II. 18, 43 Inter omnes igitur hoc constat, nec doctos homines solum, sed etiam indoctos, irorum esse fortium, et magnanimorum, et paticntium, et humana vincentium, toleranter dolorem pati Aec rer quisquam fuit, qui eum , qui ita pateretur, non laudandum putaret. Omnino Cicero ad virtutem constantiae commendandam exemplis nihil putavit efficacius esse, ut Tusc. II. e. fatetur.

praecepit: Quid, qui non putant lugendum ista' qualis fuit Q. Maaeimus esserens filium consularem equalis L. Paullus, duobus paucis diebus amissis siliis:

qualis M. Cato, praetore designato mortuo filia e quales reliqum quos in consolatione collegimus. ε)Haud igua autem se praestitit diligentia in allegandis eorum exemplis, qui constanti animo mortem suorum tolerassent. Scribit enim ad Att. XII, 24: ad meas ineptias redeam, velim me certiorem facias, P. Crassus, Ventile De filius, Tirone P. Crasso

c0nsulari, patre suo, mortuus sit, ut ego emisisse videor, an post. Item quaero de Regillo, Lephdisilio, rectene meminerim, patre vivo mortuum. Quam quaestionem ad Consolationem spectare discimus ex

ejusdem libri ep. 20. in qua certiorem se fieri ab Attico proximis litteris vult, u Caepio, Serviliae Claudia

pater, vivone patre suo naufragi perseris, an mortuo dilem Rufilia risone C. Colla silio suo, mortua sit, an

mortuo. Nam pertinens, inquit, ad eum librum, quem de luctu invendo scripsimus. O reserenda ea quoque Sunt, quae ejus l. lib. p. 22. extant De Rufilia, quoniam rideris dubitare, scribes ad me, quum scies ἰsed quam primum; et nvm Clodia D. Bruto consulam fis svo mortuo ooris. ' Praeter hos, quos modo nominavimus, viros sortes alios quoque Cicero laudavit

teste Ilieronymo in Epitaph. epol Vol. IV. p. 268 ed. Paris.): Quid memorem Romanos duces , quorum virtvlibus quasi quibusdam fellis Latinae micant hiss riae Pistrillus Capitolium dedicans, mortuum vi subilo

38 Eosdem viros Cicero conampinorat in p. ad Sulpi-

Cium scripta, quae est ad Div. IV. 6.89 Eo doni atque Cicero consilio Seneca quoque magnum collegit numerum hominum miserorum in Cons. ad Marc. m. XIII sqq.

22쪽

nunciabatur flium, se jussit absente sepelisi L. Paullus septem diebus inter duorum exequias fisorum triumphans tirbem ingressus est. Praolermillo Maximos, Catones, Gallos, Pisones, Brutos, Scaevolas, fellos, Scauros, Marios, Crassos, Marcellos atques Aufilios, quorum non minor in luctu , -m in hollis virtus fuit, et quorum orbitates in Consolationis libro Tullius e licara, ne videar potius aliena quam nostra

quaesisSU. At non Romanorum solum , sed Graecorum Etiam,

qui sorti animo filiorum mortem tulissent, exempla in Consolatione Ciceronem commendasse, facile nobis largietur, qui ejus morem non ignorat Solet enim in iis asserendis eum sere ordinem tenere, ut primum locum Graecis Itomanis alterum concedat. s. Tusc. .

15, 33. 16, 37. 24 59 30, 74. 35 85. 2,

100. 46, 11 et 49. Quam Ciceronis consuetudinem non negligentes nulli nos dubitamus, quin Anaxagorae quoque animi constantiam pariter atque Demosthenis oratoris firmitatem laudibus evexerit. Hoc inde colligimus, quod et Tusc. III. 24, 8 et 26, 3. hosce viros Cicero imitandos proposuit, et Plutarchus seu Crantor p. 118. D. eosdem celebravit, additis Dione

Syracusano et Antigono rege. Neque praetermissa a Cicerone esse X empla mulierum, quae mortuis liberis suis sortes e praebuissent, arbitramur memores

loci illius, qui est Epp. ad it. XII. 20 jam supra

illa commemorata, qua de Rutilia amicum suum interrogat. 0)In hac autem libri parte nescio an universas hominum de morte querelas refutandi locus fuerit. Quae

40 Similito virorum exempla mulierum sequi videmus in Tusc. I. 42, 102. et II 15, 36.

eo sere redeunt, ut vitam just breviorem a deo huminibus concessam esse clam dent. Eas igitur ut inanes Ciceronem reiecisse, et Tusc. I. 39 et 40. probabile reddunt, et Plut p. 113 et 117. Iam in Tusculanis ita dicitur, quum praeter spem sinita sit, propterea non lugenda esse, quod ipsa natura eam dederit tanquam pecuniae usuram nulla raestituta die eamque, ubi placuerit, reposcere possit, neque ita elix sit in ipsius diuturnitate ponenda, sed in animi robore ac magnitudine et in omni virtute. At Hoc in loco, ut scilicet vel puerum matura morte defunctum non esse cur doleremus ostenderet, Troile exemplum propositum esse Verisimile est legenti Pliat. p. 113. C. et Tusc. I. 39, 93. Neque exiguam praeterea doloris sedationem persuasio assert, haud nostra nos esse culpa miseros. Quam medicinam a Crantore eis racem habitam teste Plutarcho p. 114. . a neque Cicero praetermisit, qui Tusc. III. 16, 34. tertium ei in omni consolatione Iocum assignavit Nihil est enim, quod fam obfunda eleve que aegritudinem, quam perpetua in omni vita cogitatio , nihil esse, quod accidere non possiae quam meditolio conditionis humanae quam Hae lex commen- falsoque parendi quae non hoc assert, ut semper maereamus, Sed ut numquam. Neque enim qui rerum naturam, qui vitae varietatem, qui imbecillitatem generis

41 Plut μετρον γαρ του βιου σκαλον, ὁ ο ουβίου μῆκος. P. 116. Euripidis verba laudantur: τα των θεῶν ἔχοντες ἐπιμελουμ εθα'ῖταν ὁ χρὴ ζωο', αυτ Ἀφαιρουνται, παλιν. 42h ο γα μη δι αυτον κακῶς πραττειν ὁ μis μαντωρ φησὶνου μικρον εἶναι κουφισμα πρυλτας τυχας.

23쪽

humani cogitat, maeret, quum haec cogitat, sed tum vel nazime sapientiae fungitur munere. Utrumque enim consequitur , ut e considerandis rebus humanis proprio philosophiae fruatur os scis, et adversis casDbvs triplici consolatiorne sanetur primum, quod p0sse accidere diu cogitarerit, quae cogitali una marime molestias omnes aetentia ei diluit deinde, quod v-mana ferenda infelligilo postremo, quod ridet malum

nullum esse, nisi culpam culpam aulem nullam esse,

quum id, quod ab homine non polveri praestari,

eneris.

Finem vero Consolationi imposuisse ea exempla dixerim, quibus ab ipso de mortem omnium bonorum summum judicatam esse appareret. Eo autem spectant notae illae narrationes, quae de Cleobide atque Bitone, de Trophonio et de Agamede, et de Elisio circumseruntur, quas Cicero sub exitum libri I. Tusc. Plutarchus p. 108 et 109. Aeschines de Morte c. 10.

ita repetunt, ut omnes e uno eodemque sonte hausisse sua sponte pateat.

Iam comparatis paucis sane Consolationis fragmentis cum iis, quae in Tusculanis dicta sunt, haud exigua inter librum utrumque similitudo intercesserit. Nam nulla sere in Consolationis reliquiis sententia reperitur, cujus non similem quandam in Tusculanis deprehendamus. Unde probabile sit, Ciceronem Tusculanas scribentem

Consolationem suam non cogitatione solum praesentem

habuisse, sed ipsa ejus verba litteris mandata oculis lustrasse. Quumque xalde probaret, quae in Consolatione dixisset, actum arbitror, ut sententias hoc in

libro extantes non solum omnino commemoraret, Sed

integra etiam verba eius asseri et id quod fecit Tusc. I. 27 66 Haec autem ad sua scripta lectorem ab

legandi ratio, qua ipsa verba anxie exhibentur, sententiarum nexu vel ne satis quidem accommodata ut antiquitati minus conveniens sit, id quod F. A. Wolfius pronuntiat, ita a solo repetenda amore sit, quoad Consolationem suam Cicer confugerit. Haec sero idebantur cum de quadam de argumento Consolationis dici posse. At ea, quae a nobis proposita sunt, non totam necisse Consolationem , sed in ea plura suisse, quam quae nobis liceret proferre, nemini non certum erit, qui primum reputaverit, qua Cicero verborum et sententiarum copia fuerit, et qui ejus recordatus sit loci, quo ille omnia, quae ad luctum minuendum apta essent, se in Consolationem conjecisse prae se ut it d quum, ne in mera somnia abiret disputati nostra, intra sines, quos ipsi circumscripsi-mUS, OnSiStendum nobis esse censeremus, plura dis-Serere 'ol ausi sumus bene memores Hermanniani

illius. Nec temere hariolandum est in anfluitalis per- resfigaliane, neque careret, Masson is adjumento pos suinus Quare curandum, it tibi quid conjectando sumendum ess id aul consequatvr probabili quodammodo e iis quae certa svris, aut caussam, unde explicari ea de quibus conflat possunt, contineat id

24쪽

neam. Hoc qui negligunt somma fingunt, quorum neque utilitas ulla, et saepe non eris n0aeia est, si pro reris habila justam rerum cognitionem perturbaniasque corrumpunt Cons de Aeschylii Seuigia p. 3.)

Νuius uin ratis laviae auito liujus saeculi Iu . patre Iosepli in uires Susanna gente 'Vel κiana. Duodecimo a latis an ii frequentare coepi GJ mnasium, quod ii 'ac urbe iuret. Regium Matholicum, ii ae-ccpiores nacius Vociis Sinios dilectissimos Anuo MDCCCXXV ll. cum testimonio primae molae dimissus in sima litterarii in t niversitate ratis lavi ensi ierquatuor sit nos Philologia: operam dedi Cujus me operae nunquam Poenituit Intersui enim metionibus Virorum Clarissimorum , Francisci iusso vii et Schneideri quibus facile impetravi, ut uno elapso speciminibus, quae solent, Exhibitis inter sodales Seminarii Regii Philol igici reciperer et scholi. V. V. M. M. nachii accuratiore me liucydidei sermonis cognitionuiuibuoniis et Visso ue. Catulli carmina interpretaniis. Neque neglexi studia historica, quae riuomodo ixercetida Essent egregie ducuerunt in ac litur et Fien-

25쪽

et et Viri Illustrissimi. In plialosoplite is disciplinis in .stituerunt me Thilo, Elven icti RobousLy, tessens, Branista, Viri Celeberrimi. nno IIDCCCXXXII l. numero adscriptus sodalium Seminarii Begii aedagogici discipulis superiorum et inferiorum ordinum G1mnasium Reg. Cathol frequentantes quum Graecas, tum Latinas litteras doceo.

THESES CONTROVERS .

I. Ea quae recentior vocatur articuli significatio, non est ab Ilomericis carminibus abjudicanda. II. Tusculanae a Cicerone perexiguo tempore scriptae Sunt.

III. Quod ustus ipsius ad acit Annal. XIII. 17. de Dione Cassio protulit judicium, non proban

dum St.

Quibus argumentis Godola Hermannus Opusc. Vol. III. evincere conatus est Sophoclis Niobam drama auricum fuisse, ea non sufficiunt. in quaestione quae est de natura deorum, Cicero et Stoicos, et Academicos secutus est.