장음표시 사용
61쪽
Dissa RTATIO II. DE THEMA C.*ectarunt, & postea in aliis hortis Italiae, temporibus nostris, sed raro artificio, visi sunt flor
xe, unde tamen ad Medicorusus nihil redundavit. AEtatu in discrimen accErate in experiendo observandum, ne in judicando decipiamur. In prima infantia odor est acutissimus, ut & dolorem capitis de narium haemorrhagiam induxerit,. color albus, quem semper servat si aquae vel lacti immergatur. ' Tenaci lacti similem vocat Strabo Li6. succum ex cortice arboris in vasis susceptum, deinde in conchis coagulam m. Sapor illi, amari. usculus, adstringens, substantia tentus, in aqua flu-
. itans. Sequentibus vero aetatibus, praesertam in
senio, recedit longius a praedictis notis bonitatis, quod diligenter observandum, ne artati fiat injuria. In provecta quippe aetate color obscurior, 'odor vix discernitur, substantia segnior & cras- fior, ut ex aqua dissiculter vel tarde eniti queati Ex quacunque aetate sit, quia recentissimum opobalsamum adesse non potest, libenter amplectimur, nisi ultimum senium obrepserit. Antequani ad experimenta nos accingamus, vera signa veri opobalsaini, quale ex veterum praescripto Theriaca postulat,priusquam senium attigerit,ex Dio- . scoride breviter haurienda lib. I. cap. 38- Primum
62쪽
14 T H. B ARTHOLI Ni est,ut sit validi odoris. lai νος non tantum firmum& robustum significat odorem, sed ili suavemn.Dialor alis ait Theophrastus l. 9. Hist. Plant. c. 6. subitb spacium per longum permeantem: Suavitatem odoris veterum alii depraedicant. Solinus Polyhist. cap. 38. e plaga eximiae suavitatis gutta manat, quod ex Plinio l. 12. cap. as. desumsit, qui
tamen aetates confundens, odoratam lacrymam
fieri in fricando ait, quae probatio senectutis est,
quando arida. Negare quidam non erubuit, opobalsamum nullo suavi odore commendari, vel tantum antiquis bene odoratum fuisse, quos ex recentioribus refellit Petrus Servius i. de Odoribus. Magnus Vestingius, amicus noster, in , gypto odoris suavitatem gratam depraedicabar. Secundo sincerum laudat Dioscorides,nullis permixtum heterogeneis, quae nativam simplicita-.tem & tenuitatem corrumpant. Mox subacidum damnat, vetustatis sine dubio argumentum. Dilui autem facile admittit, seu quod facile penetret ob partium tenuitatem qua ex Galeno pollet, sicut cum Marcello exponit Sarace- .nus. Tenuem igitur succum vocat Plinius, alii peb. lucidum. Sit quoq, laevis, superficie aequali nec divulsa, quo seciu urinae λAν appellatur Ilip
63쪽
1 pocrati in Prognosticis, vel simplici, ad differen-
riam illorum quae variegata sunt, sicut Suidas in voce λ- ex Thucydide interpretatur. Astrin-: gentem deniq; & lingvam modice mordentem desiderat Dioscorides, aromatici saporis docvimento. Ut autem sincerum Probet nullo alienae , rei commercio vitiatum, experimenta proponit,
in aqua, in lacte & in panno tentanda. Laneae vesti instillatus, si. deinde eluatur, neq; maculam sacit, neque notam ullam relinqvir. Pannum autem coccineum densius eligendum monet Ioh. Pona parr. a. Comm. de Balsam O, iv suspendem dum. Relinquit quid om ob viseositatem mac iam , advertente P. AIpino, sed quae pa ulatim deleatur. Rursumque purus lac ti instillatus idipsum coagulat. 'Non ab aciditate, quae balsamo nativa non est, sed potius ab acrimonia quadam& adstringendi facultate. Unde non tam com lahe Iac sicut latinus Dioscoridis Interpres imdicat, quam densare,id quod Dioscoridi significatori; un, animadvertit Clarisfimus Rhodius kosteae ad Comp. 33. Scribonii. At Plinius inter summas probationes ponit, lac coagulare, quod in suo opobalsamo quoque succesnsse scribit Pon . Certe coagulari non potest lac, nisi densetur.
64쪽
,6 T A. B A R T M o LIMI Praeterea simcerus ex Dioscoride lacti aut aquae insusus celeriter ditanditur atque lactescir. Diffunditur per liquorum superficiem, quod permixtionem vocat Abensina, qui easdem notas repetit l. 2. Canon. trach. a. cap. 84. ita tamen ut totus exinde extrahi possit. Vitiati signum est, si in fundo subsidat, vel aetatis senilis, subtilioribus particulis emortuis. Vel igitur falsus est Plinius, qui lib. ia. cap. as. denseri guttam ad ima vasis desidentem contra Dioscoridis autoritatem operitiorum experientiam scripsit, vel ab ama--nuensibus corruptus. Λddita bis negativa, lo
cum ita emendat Pona; non sinceri densatur
in tepida aqua gutta Mens ad ima vos,
non adulterata olei modo innatat. Si
vulgata lectio servanda, Plinio annosiorem suc- eum Balsami ad manus fuisse suspicio est, qui vel
subsidens lente assurgat, ves prorsus in fundo remanet. Vetustate enim crassescit. Sincerus ob partium tenuitatem se per liquores expandit sine circulo in se contracto aut more stellarum radi io, propter tenacitatem tamen ita unito, ut facile stilo eximatur. Hisce notis brevissime explicatis alias recentiores addunt, minoris tamen ιχ fidei
65쪽
nigrum pariter & album diversum inter se ex perti sumus. Nigrum quod ex arbore Peruvia na novae Hispaniae ih cisa elfuit, odore gravius, in Iacte tepido sundum statim petit, ubi nigra
tra conglobata permanens, enatare nesciri in aqua calida eodem modo se gerit, & in lanea veste rubra maculam relinqvir. Ferro inuncium flammam non concipit, .ut crassiorum esse partium videatur. Album vero omnibus fere notis verum opobalsamum exprimit, sive illud ex incita eadem arbore profluat, ut aliis visum fuit, sive sit Tolutanum , de quo Nic. Monardus in
Histor. Simpl. cap. ro. sive denique ex arbore
lataibae destillet, quam describit ilhelm. Piso lib. 4. Hist Nat. tias eap. 8. & Marcgravius lib. cap. pellucida quippe ejus resina, nunc albi- eam si recens sit nunc flavens si provectior, suceino similis colore quidem, non duritie, prunis imposita sitavissimum sussitum praebens. odoreis ud Balsamum,quod habemus,nigro Peruviano
suavius, non ita nares potenta sensu serit. Guttae huius in aqua calente se amplissime diffundunt in superficie, ad fundum non merguntur, refrigeratae per atulant nullo negotio junctis particulis glutinosis extrahuntur. In lacte tepido D eadem
66쪽
nibus & putredine insurgentium
agmina ininetur, provideatur in sempore futuris
malis hujuscemodi Antidotis quae catarrhos siccare, humores fiigidos excalefacere, putredini resistere ac quancunque malignitatem tam sudore 'quam mixta ex tot rantisque remediis facultate
queam expugnare Non deserit partibus suis illi qui & idoneas species pro Compositionibus . conquirant precio dc prece, & manu docta mi--ant. Inteae quia remnefaseus Iolaannem Go thostedum Beckeri, Phari copoeum fide pa striperuit spectatuin, in Chemia ison tralaticio studio versatum, qui nihil ita pridem ex singulari indulgentia: Augustissimi Regis Divi FRlDERICI TERTII, ossietnam quartam, sed paucis secuna dam, in urbe Regia nstruxit sub signo Elephantis, animalium spectatissimi. Huc ex condicto cum Collegis meis suspiciendis nudius tertius adveniens, Mithridatii & Theriaces Compositioni destinatas herbas & aromata, stratae menta splendide imposita, more majorum, debita cura
examinaturus, recte se omnia & convenienter
habere perspexi nec quicquam desiderari ad Dispensationem pomposem, veterum praescripto conformem. God mecum fassi sunt Medici
67쪽
Celeberrimi, in simplicium examine versatissimi, qui Facultati nostrae nomen, sed semam aeternitati consecrarunt. , In succedaneis vero ea ser-Va inaus communi consensia, quae nuperrime in Dispensatione Heersordianae Theriaces admissa suerunt & approbata , ne vel tantillum alteru- trius precio decederer. Quod unum hactenus in votis suit, ut ex patrio sinii depromerentur ea quae vel partem primariam Antidoti vel vicariam constituunt, sensim me assecuturum spero. In quam curam sedulb incumbam. Fatigabo curio-lsorum animos,superabo voluntates, tentabo ominium amores qui patriam amant, qui naturam venerantur, qui mortalium salutem privatae prae-aesunt, qui Regi suo obsequium debent. Iacta per me est alea. Coli ores inveniam. In amico colloquio inter Theriaces lustrationem Collegis de necessario & praeclaro, nisi me sillit opinio, proposito egi, dc in patriae laudem, urtisqDindicae augmentum, Theriacam Dam-cam ex inquilinis medicamentis confici posse per partes me ostensurum promisi. Clasucum cecini alias non semel. ἈQdem tubi resonabit di sertatio haec post primam secunda, dc sono audio
seliquae, quae sorsan sequentur Dissertationes B hujus
68쪽
quantum velim , & patriae, quantum possit. De scilliticis & viperinis trochiscis, calamo aromatico, semine Petroselini Macedonici , Acaciae succo, Chalcitide,&Balsamo paucis lineis actum
nuper. Pertexemus telam. Caeterum quia deopobalsamo ejusq; succedaneo inquilino res ant non pauca quae ad eandem lineam spe stant, expedienda illa prius hac Dissertatione erum quam pedem promoveam. Occasionem vero dedit Beckerus noster. Ad opobalsamum enim cum nos in simplicium examine, quae ad Tlteriacam reseruntur, perduceret. ordo, Veri opobalsami particulam nobis obtulit, thesauri loco aestimam dam, si omnes opobalsami veri notas. sustinerer,
quas . Veterum recentiorumq, experientia sustsessit. In nuce Indica preciosus ille liqvor uminarum novem allatus fuerat, jamque maxima ejus portio Regi Divo cesserat, ut, quae: adhuc supen. sunt Unciae quatuor,Dispensationi in duodecuplo non susticiant. Contenti nos Baliamo Peruviano, ut opobalsamum suum, quod eo titula acceperat,ad minorem aliquam Compositionem reser varet, bono animo suasimus. inmoriae meae ad. huc obversatur lis inter Pharmacopoeos Romanos
69쪽
nos oborta, cum Romae degerem. Μansredus quidam Theri/cam suam ex vero opobalsamo, quod magno pretio per mercatorem Venetum sibi comparaverat, consectam pro praestantissi mo medicamento vendere non dubitavit. Invido oculo lucrum hoc seu gloriolam hane aspicientes alii Pharmacopolae, quorum Theriaca vilior reputabatur, coeperunt in dubium vocare Opq balsami Mansrediani fidem & innocentiam, ιχ adsili patrocinium concitare Μedicos nonnullos, qui scripto publico recentem Mansredi Theriacam dc opobalsami veritatem damnarunt. Hinc
majorum authoritate res controversa ad praecipuog Italiae Medicos dc Simplicistas, ut vocant, devoluta, Baldum Sc Periam Romae, Vestingium, Patavii, Nardum Florentiae, Campios Lucae, Don-zellum Neapo i, Castellum Messanae, aliosq; diligentius examinata liqvoris particula, quae singulis mittebatur, in favorem runscedi cecidit, sicut euriosis pariter & varia eruditione resertar de opobalsamo Romano Dissertationes laudatorum Medicorum susius edocent,quas in compendium
redactas Vir Clarissimus Volchanierus publico legendas exhibuit. Ut hanc invidiam declinaret Beckerus, autor sui, ut in alios usus Balsamum
70쪽
suum servaret, donec experimentis faciis certior esset, adulterio carere, dissicilia vero esse experimenta, quia de sensit veterum litigant recentiores; magna quoq, assinitate Balsama occidentalis Indiae, aliaq, artificio confecta, & alia adulterata rem hanc similitudine involvunt. Variae insuper opobalsami aetates nos saepe suspensos reddunt, ut taceam magnam esse pretiosi istius liqvoris penuriam, quia arbores Balsami ex quarum ramulis liqvor vel sua sponte vel . incisione profluit, nullae in Iudaea reperiuntur, rariores in aegypto esse coeperunt hortis devastatis,&quamquam in Arabia quoque crescant, succus tamen exstillans veI inde decoctus, sicut testatur P. Npunus, a Seripho Principe excipitur, qui singulis
annis Turcarum imperatori donat tres opobalsami quatuorve libras, praese sto Cayrino libram, Peregrinorum sepulchrum Mahometis visitan- . rium Duci selibram,& aliis duobus Praesectis parti lam. Unde perexiguum ad nos deserri po- test. Neo enim in Europae hortis frutex balsa miseliciter perennat, quem semel Venetiis domistae florentem habuit idem Alpinus, ex cujus stipitin, ubi alia quaepiam soliorum ab eo abscinde- bantur, verum opobalsamum stillasse multi. specta-