장음표시 사용
431쪽
.etiam lapidum non quidem proximam, sed remotiorem adsereti, Quamvis non sola exhalatio siccata ex qua nihil nisi minutissitaui pulvis potest emergereri sed halitus vapore permistus ad peneratio nem lapidum conspiret exhalatio tamen terrestris primas sibi parte,
sumit nam terram magis, quam aquam in lapidibus abundi de , hine satis liquet, quod non, uti metalla, calore solvantur. Quod si sol, ii lapidibus regnaret aqua, nihil esset causte, cur omne iundum aquae peterent: non enim glacies ad imum deprimitur, sed magis enatat . Quocirca lapides non aliunde, qu in ex tenaci luto, vel succo lapi dilico prodeunt lutum est, ubi terra copiosior succus ubi aqua do minatur nec succus lapidi ficus aliud est, quam aqua saxeis ramenti, praegnans haec enim ubi calcis minera praeterfluit, calceum pulue
rem secum vehit, qui saepe in gypsum, vel in lapidem specularem abit.
cum exuberans aqua, vel percolata, vel calore diffata fuerit. Quam diu succus ille agitatur speciem aquae prae se fert, sed ubi consistit, lapidis duritiem statim contrahit. De materia lapidum hactenus nune quae sit eorum effectrix causa ,dicere experiar. De causa Non solus calor lapides fingit ut placet Aristoteli sed qui aqua
essectrice dissolvuntur, calore induruerunt; qui vero ignis violentia liquescunt, lapidum ut silices, frigore obriguere ea lor quidem humorem superfluum ex ex vulgari halat,& tantum relinquit, quantum partibus uniendis satis est; friguusementia vero cum aerem expellit, tum humorem fortitis congelat, conglutinat hinc lateres,i pumices, quos calor effinxit, multis poris hiant: silices s gemmae occlusos habent meatus Frustra igitur Avicenna, Albertus Magnus ad vim quandam mineralem inplasticam consu-giunt quasi lapides instar plantarum, vel animantium vi se in inaria, forma trice donarentur. Lapis lapidem non gignit, invis illa seminaria omnino commentitia est, minutilis, cum solo calore, vel rigore lapidum materies transmutari posth. Sed de Alberti inconstantia longum est dicere: nam vim lapidum forma tricem, in ipsa materia aliquando collocat modo illam stellis firmamenti affine ic interdum loco ipsi, qui materiam lapidis comprehendit, istam virtutem tribuit: quae quidem vis lapidifica primo materiam alterat , tum illam apprehendit, seu terram unctuosam complectitur , tandem superior iacia terrae dominatur,&eam convertit in lapidem Uirtus vero forma trix coeli motore, tanquam ab universali opifice dimanat, hanc stellae determinant atque ad certam speciem trahunt: nam ut ex planetis metalla, si e stellis fixis varias lapidum species oriri putat. Elementa demum materiam suggerunt, inpraeparant vis illa formatrix, quae
primo motore defluit , est tanquan ars ipsius artificia, vel forma
432쪽
pimitur, non ipsi' Mim,si stilasveila, seinduntur angue se et iiij linearum d* 'rum' si nihil agas.
433쪽
Non figuram modo, sed etiam magnitudinem, o diit in ionem tum a materiae diversitate , tum a loci dispositione lapides niuiuati turri majores enim exsurgunt, cum locus est solidus , .succi copia uberior cum autem locus multis meatibus hiat, tum calor per hale spiracula difflatus ipsam dividit materiem , nec tantae molis e stat mantur lapides. Sic arena, inminutissimi lapilli estingi solent i
quanquam arena non raro ex aqua, quae saX Praeterfluit, colligatu .
De Iapi Hic quas tum perspicuitatis gemmarum, tum colorum causas m per esse putem, nunc dicere aggrederer, nisi hic locus jam alibi sus ita Picuitate, ctatus a nobis fuisset. Interim illud monuisse satis fuerit, perspicuita oecolori tem non a terra, sed ab aqua, vel succo purissimo dimanare. Nam ter ram sequitur opacitas, aqua vero pellucet,quam in pretiosis lapidibus dominari, hinc patet, quod gemmae ignis ardoribus solvantur, cum saxa, quae plurimum terrae obtinent, nullo liquentur igne Crystallus itaque ieryllus, adamas, vitra sunt sincera, quae naturae elaboravit industria, quam ars dare non potest durritiem vel firmam partium adhaesionem, gemmis natura concessit Ars quippe imitatur naturam, non assequitur. Mitto alias eausas, ex quibus gemmarum perspicuitas duci possit a praecipue tamen sunt substantiae puritas, continuitas, partium homogenearum in eadem recta linea collacatio. Nec diu nos morabitur alia huic proxima disputatio inde oriatur tanta in lapidibus colorum varietas et nam de naturam distinctione colorum sub tilliis suo loco disseruimus' quanquam rem nondum consectam esse, neque ad exitum venissereti aestionem putem. Vix enim tibi assenti
or, Simplici colores omnes ex interno lumine emergere neque, ut ego arbitror, tina omnium colorum causa, origo existit nonnulli ex elementorum qualitatibus exsurgunt a quae aduruntur, si pauco humore diluantur, nigrum contrahunt colorem plumbum calcinatum,
primo candidum fit, tum flavum, tum denique purpureum Lapides Soli expositi plerumque virides, vel subnigri evadunt sed qui in locis umbrosis, lapacioribus iacent, aeruginosum quendam colorem prae se ferunt. Interim colores ex varia corpusculorum figura, diversa; radiorum interceptione prodeuntes nam mihi persuaso in est, saepissime candorem ex multiplici reflexione hanc vero ex multis corpusculis sphaericis oriria idque in spuma, nive licet intueri, quae innumeris constant globulis' sic albi marmoris corpuscula sunt sphaerica i longe minora, quam nigri inde illud crebriores radios regerit, hoc pauciores. Postremo lapides eum persaepe colorem servant, quem succi, ex quibus coaluere, ante obtinuerunt. Nonnunquam
miner ilium tinguntur halitibus. Quantum igitur complector animo,
434쪽
deletum d p et metristi de fiastis colostrum ia
miatem repetant, m eetia me ineundum est xx rum urum sidentiareta.
exuuisiit commixtio, ia*- se, , illam concretionem,u
misti eoaluere occlum rad*φ' ''s . . qui neque exta ut humor Titum 'se' et 'tu se indutuete , ubi longum, P ' tenaci luto, neque e su*-V AP virum' ilino male commixtus ap*xx '
cretae alba, mollis, rara, seidbii 3, vsso tui . nam Soli
exposit statim humore px ud' '' i indutescunt; nam . uriti e conit duriores, indet 'si dx seis ' ' sitiee veto, superfluus duntaxat humor radiis talaribu et tam si, o habeant angustissimo', n*C ' - re ieiuniux n
435쪽
concretioni, set coagulationis, lapidum causte: neque opus est dotalem cum impura ara celsistarum factione recurrerela salem quisb-
in Lipidibus & metallis delitescere, magis a Chymicis disputaturae
est quam probatum. Sed ut minuam controversiam, rem ita esse , ut volunt, concedat quibus tandem rationibus evincent rerum fit mitatem, &duritiem ex sale potius, quam ex terr duci oporteret, Sal omne in aqua exsolvitur, corpora quaeque arrodit, ut in aquis
stygiis videre est. Quomodo igitur figit, consolidat, ac rebus oriani bus tribuit firmitatem , ctim ipsum nec stabile, nec firmum existat 3 uis unquam Chirureus raciis ossibus sal adhibuit Alallem ego ut
oleo sum & bituminosum humorem coagulationis cati sana inducerent: nam nitumina concrescunt in lapides, iis costis humo con tu tinandis corporibus magis erit idoneus, quam sal omni tenacitate,&foliditate destitutum. Profecto si a sale quidquid terrae, olei inest detraxeris, nihil supererit, quam minutissimus pulvis, qui dis luet
qui dem, non adstringet .corpora Mirum etiam Chumicos coagulati
onem principiis potitis, quam elementis tribuere; cum illa sint subii liora, haec crassiora cilla spiritibus, haec corporibus viciniora. Tota res vacillat, claudicat, nec quicqtiam efferunt constantissime Alo. do spiritus quosdam inducunt mechanicos , qui figant, incoagulent corpora interim sal este omnis concretionis caulam defendunt acer rime: neque hic, neque usquam alibi sibi constant. An sorte ossa, quae initio mollia sunt,& cartilagine , suam a Lue postea mutuantur soliditatem p An potius calore sensim exsiccata , hanc contrahunt duritiempsis id est cur ossa, incornua lixiviis quibusdam emolliant re Cur vitra candefacta aquis styx iis, vel cinerum clavellatorum dili itis immersa dissiliunt' An ex eodem fonte rerum stabilitas , dissolutio manabunt. Multi corallium quamdiu in fundo mari jacet, molle esse, teneriim, extra aqtiam putant statim lapidescere. Illud sane mihi est miraculo, salem qui mari plurimus inest, quam caeteris conlati compactionem, ipsi corallio adimere. Sic ovorum testas statum dii reicere, ubi excluduntur,aultimant niim quid hanc tiritiem sale potius, quam ab aere sortiuntur ramo sal exsolvitur, cum humida ori lc et exponitur; non ergo ovorum putamina iam a sale duritiem delum unt. Sic laterculi,vel tegulae ex terra pingui, arpillosa, non salis vi, sed ignis calore induruerunt: nec salis copia, at terra pinnuis, tenax lapidibus materiam suppeditat. Sed enim, inquis quores quaeque sunt turiores, eo plus salis reddunt. Quem tibi hoc daturum evia i lirum ii tantum valeat ars C hvmica, ut ex metallis, in opidibus purum tale in eliciat nusquam eum mihi videre contigit.
436쪽
e maenare nolo, ad id en in quod abi r nihil interest, utrum calxi i ou ex metallis educitur, ejusdem sit cum sale generis, an po-T hoc unum habeat commune, quod summis ardoribus exsiccata, 'luatur in humidost id quidem mihi certum est, perparum salis ab irini terra ex pii reati ex iis educi corporibus : nec sorte ossa plus salis pra: bent, quam mollis caro. Postremo , ut eundem locum saepius deam i ovi albumine tantum salis non inest, ut ex eo pulli ossa,
mbranae . nervi, atque omnes partes compingantur.
iam quid est quod minus probari possit, quam calculum in reni De calau-bus, vel vesica ex sal q, aut tartaro concrescere ' non monstri si-D. V e est, salem in aqua non exsolvi, sed potius ibi lapidescere se sit. si unt scilicet Medici, qui aquas nitro las, salsas, praescribunt iis, quitaborant calculo. An quisquam conqueritur se ex seisi tu is vel Juminosis aquis calculum contraxisse: nec certe usus salis veri mod cus 'unc morbum procreat. Accedit etiam, quod calculus solutus, plus terra,&pinguis sui iuris praebeat, quam satis. Frustra recurrunt ad spicum quendam salis, qui figat, incoagulet cum eundem soleant spiritum confringendo calculo prae perera ita male instituta ratio exitum reperire non potest Quocire ut quid mihi videatur, paucis aperiam Non una est calculi causa, sed varia minustinae materia quidem est humor lentus pinguis qui calore indurescit ex angulii meatuum Crenum dispositionet. temperi ,
cum ductu sensim coagmentatur saee ex m. v q*N:
re conolutinatis prodit arenae vero una cum sero ad renes deferuntur, prodeunt ex ciborum reliquiis, sanguinis vitio, vel hepatis a dore induratis Neque una est omnium forma , vel natura caluae psum referunt, alii sunt marmoreia duriores. Plerique adustis ammam alunt, ac tetrum spirant odorem et quod indicio est, non ex tera tantum vel sale, sed eos ex succo pingui bituminos coquisse hinc pertas e bituminosum quid redolent Libavius retari quod cal-
nucleus a se combustus, quiddam oleret saec cererimenon dissimile, cujus etiam cosorem referebat sors est ut ex in ira alimenti reliiquiis coaluerit. Jam vero non disputo, utrum pituita crabsari visco a longo, lento renum calore exsiccata. concocta Dcalculum lapidescat, ut veteres crediderunt O forte terrena, mos substantia omni humore exhausto abeat sapidem cadeo ut erum et salsus M acrior succus cum terrestri materia perinstus uo
ra lapidum materies, ut Platero visum esto utrum arma mmio hepatis calore, cum sero sanguinis ad enectar Thra
437쪽
eommiscetur, knimium cunctando durescit. Haec Medici ipsi dii di cent res sane est magna, diligenti contemplatione dignis ima sed mihi sit ineptiendi modus, neque enim tam dicendi mihi habendus, tio fuit, quam audiendi. at si Sin, Sane quidem, ut ego judico, de apidum naturai causiis.13 a de dictum est a te, non modo erudite, sed etiam ornate, .sententiis eo. Ma e iis sio sese adeo ut nihil fere quod de hac re dici possit, mihi reliqueti .lvitam it quidem de materia lapidum, non potest inter nos esse magna eon
sententia tentio Vnam ex tenaci luto, vel humore viscoso, vel succo lapidi fieri omnes lapides concrescere, non aegre concessero Taynet putem, nee salem, cuius acrimonia terrae,in aquae particulae minutius conciduli
tur exquisitius permiscentur nec oleo sumi bituminosum humo rem , qui partes dissipatas in male cohaerentes conglutinet, excludi oportere. De sale quidem postea. Me pingui inbituminos humore nullus est dubitandi locus. Quid enim aliud minutissimas a renulas in unum corpus adstringeret Quis ignorat pulverem ex lapillis fluviati libus detritum lapidescere, cum resinae fusae incoquitur. Sic lithocol la seu lapidescens gluten ex calce, inadipe suillo vel ovi album ineeffingitur. Neque extra fidem est multos lapides bituminos halitu, quem calor subterraneus evexit adunari. Minc plerique molliores sunt, quamdiu terrae conduntur visceribus et sub dio autem durescunt, non aliter atque ovorum putamina ,3 vesicae calculi. Interim calor vehementior gluten illud solvit, ut in Lybiae regionibusu nec lapides ex his arenis nullo vinculo consertis compingi pol sunt. Haec sane non invitus dabis, qui succinum, gatatem, inalia bituminosa in lapidem durescere non ignorasu ac vesicae calculos multo bitumine abundare ex Chymicorum resolutionibus demonstrasti. D. Qi Sed illud moleste fero, te nullam omnium lapidum effectri cerni dum esse causam, praeter calorem,& frigus agnoscere. In quo quidem Agrico-ctrice cau. lam secutus, illustres Peripateticos, Avicennam Dilbertum Magnumis deseris, qui praeter jejunas,s steriles elementorum qualitates, quibus
etiam plus tribuunt quam necesse est, vim quandam admittunt lapidum forma tricem. Haec vis plastica materiem nacta commodam, similes ubique terrarum lapides estingit. Nec video, cur Agricola Abbertum omnibus vexet contumeliis, quod ex rationibus seminariis, non ex tumultuario elementorum concursu lapidum formas deducat. Illud certe ne in cogitationem quidem cadit, omnium gemarum sormas, figuras distinctiones, non aliunde oriri quam ex vario elementorum temperamento, atque ex incerta fluitantis materiae concretione. Quod si miscibilium formae in mixto integre conserventur, ut
438쪽
, et iis abiti CinE collegimus, quid novam lapidis, vel mixti fore et oe sit, nisi ex inexhaustis naturae thesauris, sive ex seim nam Tnibu scaturi atri Quid illum calorem regit,quid stlgus tem- - duid materiam colligit, quid tandem iisdem figuris gemmas tu vestit, nisi constans, vegetus, rubique regn3ni ment ri seminariis praegnans, ac supremi artificis organum Hinc ret- leta, distinctio longe probabilius repetitur,quam tum omnJu ny IA 'et dimoniorum rasi Neque con datione decies custodiunt suas meque in seipsis, sed instar'- .i quaeae pulte dine nascuntur, in natura communis atquet. Tum sua habent seminia. Exhalatio quippe spiritus apidificor et ubi Ioeum idoneum, colorem attemperatum , materiam recte lesitam offendit, lapidem,vel gemmam,ssingit gemma quidem X
eo te, o lapis ex impura crassa materia fingitur.
Ne udo si sumebas, crystallus, granata, atque aliae gemmae figuram L trieri a nouam a vase mutuantur cum plures ex una luem
di tiri a die uel n eadem matrice, ut grana inspica contineantur; iret; qui diu ibosis distinguantur radicibus Crescunt quidenn emmae quo magis mirere, aliae aliis decedentibusue u duri: Nerue tamen crediderim hanc veram esse accretionen di si nium intus susceptumst sed eas puto per appositionem sive
cerustationem augescereri nam quae ex succo lapidescunt, non aliter Moenio Sic vidimus gypsum novi fluoris accessu hine aquando ex gupsi mineris ossa humana eruuntur, quod an ch nnium his in regionibus visum est. Quapropter ut causas lapidum: Tm, tanta ir; materia plerumque est succus lapidi ficus cu-u nu ta Pe spicuitas, nitor ex mixtione tum elementorum, tum
metet est Iri,fieiseitur: ubi partes sunt crassiores 'um
ii as egeommunes, opacos degenerant opacitas vero
non ex sola terra, ut ex sola qu, non oritur perspicuitas et neque enum in lapide speculari, nec forte in adamante, atque aliis gemmis
et et interii excelli elementis: cum speculari lapide nihil sicchurneque ad mante quicquam sit solidius Quare gemmarum Persy
euita aeri ex continuata, nullis sereboris interrupta partium evitas ag toficisci hanc porro continu
et ' Vidua in emiissima particula sunt comminutae . lpim
lumini radios sistunt, nec propriis, sed uno 3 communi termino
439쪽
elauduntur. Jam alio loco insinuatum a nobis est vitrum comitiinu tum, vel fractum, perspicuitatem una cum sua continuitate deperde res charta vero, quae multis meatibus patet, Opaea est, nisi oleum a s
fusum poros occludat Quid porro terrae, aquae particulas deum inutim concidit, nisi sal, quod aqua dissolutum terram sua acrimo nia, ac veluti suis gladiolis persecat, inhumore exhausto in lapideri
Formati Eormat autem lapidum non aliunde , quam ex rationibus semutidum. nariis hauriuntur hinc vires promunt suas chinc constantes, ibi. que sui similes sortiuntur figuras hinc demum, Ans helmo Boecio credimus, tanta colorum oritur varietas. Siquidem ut figuris, sicco Ioribus, tanquam notis, inclauraeteribus ab ipsa natura inustis, gem ma discernuntur: neque abhorret a vero, non figuras modo, sed etiam colores ex natura seminiis prodire maxime in iis gemmis, quarum constans figura, certi sunt colores. In plantis quidem, animan tibus omnis colorum varietas non ab externi luminis reflexione, ne que ab elementorum mistura dedi virtute ipsa forma trice, inplasti
elidi manat Quid enim aliud fingi possit, quod Pavonis caudam toteoloribus illustrem exornet Quid in illa tot oculos vel orbes, ac ve luti lunulas ita concinne delineat An forte ex ipso exsurgunt tem peramento Vini id igitur eandem pennam diversis tinxit coloribu a Unde illa tam apta, blandiens colorum proportio ' non eadem est elementorum temperies 3 Sed mihi non est animus de colorum ori ei ne longam disputationem texere Redeo ad effectricem lapidum caiisam, quam spiritum lapidi ficum vocamus V nam spiritus latissime fusus, cum in materiam duram , minus obsequentem incurrit, lapidem efficit, vel gemma, atque omnis distinctio, inspecie. rum diversitas , a seminariis rationibus, quibus natura gravida est,
rum, me spiritus lapidi ficus arenulas compingit: Unde enses, soleae,
DE d. atque alia id genus eruuntur e Rhodano atque aliis fluminibus arn
DC ' eo .eho an montibus potissimum, , fluviis occultus ille
reanat spiritu hinc raro in campis longe a fluviis , vel montibus dissitis, magna invenitur lapidum copia Unde ergo, inquies, tot emersere lapides, quibus Herculei campi Craut iam vocant prope Arelatem cernuntur Existimat assendus, hanc lapidum portentosam congeriem non aliunde, quam ex Rhodani, vel Druentinaeshundatione, longa aquarum restagnatione prodiisse Indicio est, quoa in extremis velut marginibus lapilli minutissimi, in medio iaceant
majores. Quemadmodtim sal in catino exsolutum , ubi aqua em
440쪽
chaiata fuerit, majora in medio . minora in extremis grana: .rioni Illic quidem inter confertissimos lapides quoddam naicitur 'ehae genus, quo pecora mirum in modum saginantur et non enii
di is si ei deest spiritu nil rosus, inpinguis humor. An forte spiripidi ficus multo sale abundet necesse est Id land mihi confitenet en erit si omnem lapidum concretionem ex sale duci putem' ve-im illud mox viderori nunc effectricem incommunem iamdum causim equor, quae spiritus lapidifici nomine insigna ur. Non quod rimam, ut spiritus omnis annitudinis expertes in corpora de-oener e statuam id enim perabsurdum est, atq; ab omni ratione alierum sed spiritum voco tenuissimam substantiam, quae ad certum coris tu Confirmandum destinatur. Quae igitur abeunt in lanides, hoc spi- it correpta,tanquam aspectu quodam Gorgoneo rigescunt, cum suo
im eo=poti, po:o illabens, atque intima penetrans, minima a uetue corpuscet occlinat,3 comprehendit. Sic arbores solis
inueniuntur eonvet an lapides sic calculi m vesica lamellatim nerustant T si visus est ante annos re Agendici Senonum embryod deus quem 18 annorum spatio mulier gestaverat et sic denique ,
en ndam ut fundus lapidescit. Est in Arverna amnis, cusus Sueus et deus sensim intumescit, qu bd aquae germine lapidifico
ndis rant. Unde amabo te, conchylia lapidea procul amari ves ipsis occurrunt montibus, nisi natura, vel spiritus universi qui cuncta permeat, nusquam cessat, juxta ideas sibi impressas, vel semina-- a b ne qu nihil sunt, quam id earum vestigia conchas et suc- laa seente Engat ira sorte terra magnis motibus concussa , nonnunquam dehiscit , tumque pisces, vel conchylia e subterraneis abus sis erumpunt, quae spiritu, vel succo lapideo indurantur Curn ni ita inquit Seneca talos exilisset unda, periere quicunque illos -eari nisees uos ignoto ante euin diem c(elo, novus amnis ostenis
dena mistum dant enim pinguia indifferta, ut ex longo tu
emo: Ieserum inexercitata, in tenebris saginata,' lucis eo
et, salubrita ducitur. Nasci autem posse pisces in um etcum p olando, si indicium, quod anguillae quoque libros imes na laui tui gravis cibus ob ignaviam utraue alii, donas de eausa lapidum effectrice quam non id spiritum mineralem Alberius nominat eam hun