장음표시 사용
441쪽
itus. Nonnunquam instar halitus effunditur, qu fucilius sub iicorporum meatus interim pinguis est, sui surcu , qui corpora bi tuminosa, oleos citi tis permeat saepius humo iraqueo insidet uitem strem materiam ex omni parte penetret sed nisi a cuius sit tisalsus, nec mistionem exquisitam pCrficiet, nec, iurit materiam penvadere, aut comprehendere.
Sa est duapropter sal tum effectricis, tum et id materialis causae no principi in me concurrit ad lapidum generationem, vel concrctionem : male coagulati ria quippe omni sale exhausta lapidescet nunquom neque ex teria onu, sed, aqua perinistis si salem detrahas, quicquom aliud quum lutum pro non solum di bii. Nec conturbor subtilitate rationum, quas e Libnvio adversu, Chymicorum sententiam protulisti. In quom itidem ipsius Libavit in constantio in admiror nam in Alchimiae triumpho acrius certe, quam Philosophum deceat, adversus Riolanum disputans, salem esse con cretionis causam multis evincit argumentis. Quod sal metallicas ita Litiones cogat, cuncta induret corporari quod vorum testae, .ma , rina conchylia ex sale suam repetant duritiem quod nitrum, quae dam lixivia lapidescant: ut taceam de salsidulis, quarum canalibo,
tophi , lapides succrescunt. Quis ignorat ligna eo esse solidiora, quo plus salis continent Sic plurimum nitri e quercu, fago, guaja co elicitur. Quid addam de salis gemmei, vel fossilis duritie lapideli,
de concretionibus item lapideis, quae cortinis tum cum muria ex coquitur, adhaerescunt Calculum denique in articulorum tophos, ex falso 'phlegmate durescere contra Riolanum decernit Libavius: quod calculosi mucum saepe reddant, qui salsus, corrosivus macerrimus cum sit, linteo exceptus durescit in lapidem et quod gustatus i. Quor artriticus nitro salsior appareat. Postremo non irridet modo, sed etiam conviciis exagitat Riolanum, qui negabat quicquam e salis in sanguine, quod illius concretionem efficeret, cum sanguis triplici coctione, omni sale spolietur. Quod si, inquit, natura salem separat ergo in alimento prius inerat. Accedit etiam rem eo salsiorem evadere, quo magis excoquitur : non igitur ars, vel natura multiplici coctione salem exuit. Atque haec quidem tua sunt Libavi; sed soles in decretis tuis fluctuare. Huic equidem versatili ingenio facileienta scerem nisi eos, qui a te dissentiunt, contumeliosissime vexares. Sed forte ipsa veritate convictus, coactus, a Chymicorum sententiaritari destitisti hoc ipsum excutiamus atque ut opinor, unius, vel alterius argumenti conclusione tota causa comprehendi potest illud corpus consilientiam dare nequit, quod nec firmum est, nec fixum, nee compactum, quodque m gis corporum vincula resolvit, quam agglutinet:
442쪽
si est si misistieris poliatum, nec continentiam, nec sol em habeat ullam : corpora tius edat, quam vinclatri Doria et a filii, vel compingit lapides, quin potius subtilitate sua cete aIndurat. Nos quidem, nec terram, nec calorem inussimus et omni sale spolim satiscet, neque poterat in lapidem duresce e. - cum aqua consociat i utriusque est quasi commune me etesii Thu isti subsistunt: nam tetra salem retinea n m aquar uicissim terrae atomos coercet, ne in minutum dilaban
sinantur. Enimver calculum ex humore pingui 'Πσpio uni b. tutum in fornace vi caloris indurescere, summa esst inter Medi eo
Acrita, ita sane rat Medici coimmunem, semotarn Miram
lementis mucus ille coaluerit A sorte ex qua compinoitur Sed neque lutum in aqua lapidescit; neq; num o in umet, vesie deest An calore induratur Quid igitur est, cur senes calculo
na reddita in matulis lapideicit, si calore, non facultdiis X
443쪽
imbecillitate, coacervata induratur itur mucus in naribus, inie stunis, atque aliis conceptaculis non cogitur in lapidem l Omitto te num, vesicae natur .im, ac siccitatem, ad calculi generationem non
mediocriter conferres si e tophi dentibus ex ciborum sordibus accre scunt, unaquaeque pars sibi familiare attrahit alimentum. Postremo generatio calculi multum pendet a certo fibrarum plexu, qui qui deina permaticarum fibrarum texura atque haec a dispositione fibrarum in parentibus oritures unde iste morbus a parentibus in filios tradu citur. Non una denique est oinnium calculorum natura, neque adeo una est eo tum causa, vel origo alii sunt arenos i scabri: alii poluti, heri alii demum gypsei, driabiles si nonnullis saltabundat, in aliis humor quidam pinguis, bituminosus excellit. Quamobiem non una erit hujus morbi curandi ratio. Spiritus nitrosii sui iurei utilius saepe adhibentur dissolvendis calculis, quam acetosi mer euriales. Multa facultatem expultricem irritant, instimulant, quo a renulas, vel lapillos protrudata ut locustarum, leporum, scorpionum cineres, spiritus vitrioli, quique ex nitrosis lignis, fago, quercu, buxo, kaliis per descensum educuntur spiritus. Oleum Ffraxini semine, vel si illius copia non adsit , ex ipsa arbore extractu tria, plurimum comendat Glaberuses verum spiritu salis rectificatum, atque ab omni foetore liberatum oportet. Qtio in fundo remanebit oleum crassum a spiritu salis secretum cum cera permixtum , ut unguenti formam obtineat linteo illitum, inlumbis extrinsecus appositum, non mediocriter aegrum juvare perhibet , Sed de his satis multa dicta sunt et nune Menandrum de singulis seorsim lapidibus, si ipsi commodum est, disserentem
444쪽
CAPUT SEPTIMu M. De variis lapidum differentiis.
De mapnet juxta Cartesii sententiam. II De lapidibus seorsim diu, db; A e. tiis firmis, coloribus es viribu iusseratur.
III De artu saxormn es marmorum generibus tractatur.
Eram tibi molem, magam quembrevissime potero: non enim mihi est animus omnes omnium lapidum species persequi, vel in opinionum, quae divertassimae cierunt, inquisitione, tempus conterere quod lane foret longe dissicillimum, nescio an vobis futurum isse volt ptati sed illustriore duntaxat lapidum dif-
veluti genera partiti licet; in lapides proprie dictos, saxa mar st vita piaeet: nam lapides, vel ex re Iinmφ' ''di Ar nive Leote, , vel lamellatim concrescunt,ut lapis spe
iri et ceto usta eomminuuntur, ut silices, Mirino a Ru ex viventibus, ait ex x etprum et
. in .el ex olantis ut eorallium, vel ex animantibus prodeunt,
445쪽
nam ut ferrum ni nil eit, nisi Magnes excoctus Pro J A
ni ferrum optimum ex Magnete elicitur,& maxim que cognatio. In veteri quidem mea e suasione e nucleum interorem nihil esse quhi et ne em resurculi in extimam partem subinde diffundu u cxij tica in suprema telluris regione sit obscurio ei Aa , 'HS m
atque ipso ter instingatu: idque non c, 2
gumentis olim confecimus. Primum enim vita, i kE vim is terra, in qua jacet, maeneti ea mihi, Vqnden,
polum suum Borealem, ad uri 'ditae ut et e versori,
sic cancelli ferre qui terrae Te re
get ut quae per Austratem po et iis et
numerabile, ei et metra iuris elobum
Hrrum incurrat, per utriusque fibet ita. ,h 'Syrum; beldixque, WMaenetem ad ut uiridum per de rem it,re-xum, si acus versoria ue set u se convertit Nee mi
*ssequum Maenetem ostendi, ita ,: M pyrassi terram vero nihil desinant. Polus Seniemetrita Ai: ' Um Cotus, quasi oscula
Septentrionalem M polum itideni
circumducitu Tpentium p*rmeans in orbem
, hinc unum egressa polum, per alterum revertitur de
446쪽
se indum ribras Magnetis axi parallelas fluit, refluit. Quod ut
.obis persuadeam: ecce duos Magnetes, qui suo colore ferrum refe-nt Scob ferrea cicta alterum Magnetem temere effusa sese in modum vorticum componit. Quid illam scobem tam apte disposuit, nisintiata materia jugiter a terra di manans , quae magnetis fibrarum duo u sequitur, inper unum fibrae osculum egressa, per alterum regre-ai affectat. Neque hic, ut iam alias monuimus, tractione , sed magis impulsu opus est. Iam polum ejusdem Magnetis Borealem eadem scobe chalybe obduco, quae tanquam a cicularum congeries illi ad serpendiculum insistit: huic alteritis Magnetis consimilem polum a d. moveo viden 'iit scobem instar follis, aut vehementioris venti dissiet, ac separet sed Australi polo alterius Magnetis admoto scob eadem conticillitur, quasi amicum polum complecti gestit tum striatam materi u ultro excipit, quam prius repellebat. Haec sane fieri nequeunt citra aliquem impulsum, vel corpusculorum emu viuina nec sola alteratione , aut occultis qualitatibus perficiuntur. Neque necesse est, ut longiori oratione demonstrem, quo pacto striata materia e Magnete turmatim erumpat, interjec um aerem magna vi expellat, quo e X- truso ferrum in Magnetem ruit cujus forte motum non mediocriter
promovet contorta illa substantia, quae postqua in pervasit ferrum in Maenetem reflectitur, una secum ferrum defert. Jam vel ipsi iudicent Peripatetici utrum haec naturae miracula facilius per occultas qualitates , quam per verum ti realem impulsum , explicari queant . Haemusim volent ocentur, plus aphid me vera ratio valebit, quam vulo opinio ac mihi certum est, e Magnete quiddam corporeum egredi: nam ferrum movet, impellit, trahit, densitatis, baritatis est capax. Notum quippe est, Magnetem chalybe armatum multo majorem ferri molem ad la rapere, quod radii confertiores, indensiores per chalv-bem erumpant Tametsi dissimulare non possum, Magnetem chalybe instructum, non utique e longiore spatio ferrum attrahere, sed attracto tenacius adhaerescere uod plures ferri partes armatus tangat, quam nudus. Quod autem vis illa magnetica quiddam sit corporeum, non simplex qualitas, hinc constat, quod odoris instar, vel temporis progressu vel nimio calore evanescat Addit Gassendus,emu-vium quoddam tenuissimum e Magnete, ferro indesinenter emitti adeo ut Magnes radios in orbem aculetur; qui per axem ducuntur, sunt directiores,& fortiores, reliqui sunt quasi refracti, Incurvati, hi reciprocis radiis aderro exeuntibus implicati, ferrum ipsum strino gunt, attrahunt. Haec sane mihi non probantur , neque ullo
prorsus modo intelligo, quod inter nos liceat, ne tu quidem, mi
447쪽
Simplici Gauendo suratus intelligis Non deest ori
Dum, quibus doceatis ferrum, magnetem et iii. . - di directricem a terra desumereri Magneti fibet, uili. duci, tuu a Septentrione in Austrum porridi ' inus,' libenter quidem Adde Magneti dees;n, oheta et lota variam Xistere, propter terrae fibras non uno modo '
ta subdit ferri declinationem illa quoque a soli, dota at elidi inter nos necesse est, ferrum Pieri e M. et '' 'pi tutem non mutuari, citra aliquam in ut a mahues mite tionem' hinc ferrum quam vim uno ductu ecimi contrario amittit quod ne concipi quidem et: nisi in is,
qui posse e Magnete, aut ferro effuvium quoddam iudi se
ossa, vel minimum ponderis. 'mfecto cum Magnes vim suam ferro communicat egravius, nihil ipsi extrinsecum aceediti nam uesi re 'spidem alteram inclinet, eam tamen in aequisiti sina: h
rem tactam elle, Gallendus ipse expertus est Unde eo a se; ni gnetis vim illam acus contraxit, si nihil novi accessit quam sunt ferri corpuscula striatae materia affixuri obstantes fibrili depressae viam subtili illi substantiae aperuerunt . non Mi P
substantia minutissimas ferri fibras in contrariam pestem tor
Icodem terream in longum, atque in eandem fere rectam lineam disponam, cui Magnetis polum Borealem obverto Viden ut duct
et aere quae e telluris globosa iter ebul
Lmurum, vel deprimuntur, sed haec alio jam loco plenius tra--A,' Philo Prerum, non Mathematicorum
omnem, ut recte M. Tullius, Philosophi quamcunque rem habent in manibus, in eam quae conveniunt congerunt omnias si alio lo-ud putet sunt Geometrae vero, quae ante docuerunt, id sumunt pro concesso probatori illud modo ex icant, de quo nihil uente dictum
448쪽
et Tes Sed Philotan hiae artesianae studio longius te provectumi ' rotiusque te quis de omni vitae statu, quam de ista sententia de- Neque id nunc aggredior, ut tam leves , ne dicam in epid irine si bona venia me audies refellam id enim iam alius tape' et limus Ouis enim erat striatam materiem ab Australi polo ei et me ire totum orbem circumduci, ut ingressum per oppositum et offendat Cur tantos cursus circumflectit, cum omnis cochleae in possit remetiri viam, quam decurrit: nec video, cur non POD: hem et per eundem polum unde est egresssa. Mirum si totus aert, essivuli, scateat, quae si sorte in Magnetem incurrunt, lam et res iter non pereunt sed circa inicum corpus gyros, AEud cito et axunt Uerum alio pergamus, ac si placet intinitas illas concretationumque plenas disputationes relinquamus; sapidum histori-. ouanto poteris compendio prosequer* uia. 'φ'm Ne uobi, taedio sim futurus, summa duntaxat rerum cepdecurram. Ac primum de variis Magnetis speciebus quae coloribus cu1m natura inter se dissident mitto dicere vidimus non tametroseudomaenetem apud doctissimum virum, cuius venae crant et 'I nonnihil inflexae, nec totum lapidem pemcdbdnt I in scob chalybe circa illum temere effusa venarum ductus m- ia dimidio duntaxat orbes, seu vortices delinea bat. Taceo quo-
de Thea me de veterum, qui serrum fuga rex Metra et
M netem qui una sui parte ferrum alliceret, altera repelle ira, ut
m et quiddam commemorata cum id tamen omnibu et Metsi s necdum enim veteribus comperti erant oppositi Magna Du. Multa quoque commenti sunt omnino fictilia, vix digna lucubratio
r animum i Magnetem alii p p 'm et et . et gr
re eandem ab Adamante ligari,&, ut ita dicam, falcinari, M. Ancem aliquem inveniri, qui aurum, alium qui Oxumre Tet rum,
qui carnem attrahat. Sed ista opinionum commenta delevit dies, nectere quisquam invenitur, qui ii iis fabulis fidem adhibeat diovimus auendam lapidem album nigris lineis distinctum reperiri, qui uiri
2 o I tatus facile ab is suspenditur . R ' et 'ea
rescit nam humor, quo lingua perfunditur, lapadem dilubu v
estam partes lapidis molliores subeunt linguae p' ' i et:
istum lapidem Magnetis albi nomine insigniunt, cui certe eae vires oretis mirabiles, quas se expertum esse restatur Cardanus non conveniunt. Narrat ille, se hunc lapidem a quodam Empirico adisse, cui acus nuta carnem citra ullum dolorem non penetradat, metdocte etiam extracta nullum vulneris vestigium relinquebat, quod
449쪽
praestigiis .magicis artibus ipse Cardanus refert insimu
j ocularia, ludicra, quae Magnetis ope exhiberi ponunt libent tereo vidi, qui se aquam instar mari perpetia o gitatam exhibitu rum promitteret Scobem chalybeam aqua sorti exsolutam pyiis vitreae imponebat, atque optimo Magnete phialam occludebat, ieollo vesicae porcinae, ne si subiret, involuto suturum aiebat, ut a bifortis ferro praegnans . Magnete invitata ascenderet, mox proptior elapsa pondere, iterum assurgeret in ita in perpetuo versaretur motu Nihil deis Magnetis medico subjiciam. Contrietum pulverem, uxcalidae infusum erassos humores evacua re, Whydropes curare; an ruinem sistere, a qtie eadem lare quae Harmatitem praestare junt: ex siccat enim, adstringit, consolidat. o. Hamari Haematites quidem id nomen accepit, vel quod succum sangui.tu neum reddat ad cotemet vel quod erumpentem sanguinem inhibeat. Hinc Trallianus magnis hunc lapidem effert laudibus, atque illius pulveris ad cotem contriti unum, vel alterum scrupulum vino insusum praescribit iis , qui sanguinem exspuunt, inuicegatos habent pulmo nec exsiccat enim, agglutinat. In ferri fodinis, vel terris subtu bris passim occurrit, isque aliquando vi ferri attraetrice , licet obscura donatur. Multas illius species recenset Plinius, nunc sere incogni. tas Lapis, cui minium nativum succrescit, secundam speciem videtur obtinere Androdamas a Plinio vocitatur et niger est, praedurus, ferrum, alia metalla ad se rapere perhibetur, quod multo abundet mercurio magnam enim inter hydrargyrum, inmetalla esse cogna-Schistoc tionem ignorat nemo. Quinta sanguinei lapidis species Schistos,vel lapis scissilis, quod facile scindatur, ab eodem auctore nominatur :instar salis ammoniaci concrescit, c.roceus invenitur, atque ut lapis specularis pelluceta superficiem habet aliquando tersam ceu ferorum politum micat interim scaber est exterius, intus micat, ut Cinnabaris Haematites &Schistus combusti colorem minii referunt, utriis usque eaedem sunt vires cluxuriantem carnem reprimunt, bulneribus medentur. Quo nigrior, splendidior est lapis scissilis, eo quoque durior eensetur Nodus Misenus nihil est quam Sc histos adeo praedurus, ut incudi impositus, vix malleo cedat. Illo utuntur aurifices, ubi argentum inaurant, vel folia, quae gemmis solent Iubilerne--rru re, expoliunt. EjuSdem fere generis est Smyris, quo nihil fere durius hinc gemis poliendis,3 arinis detergendis permagni est ulus in mi'
mitissimum contusus pulvererem, oleo vel aqua aspergitur, quo durio res gemmas paulatim deterat, vel aeruginem abstergat: hinc etiam cientibus detergendis adhibetur Omnes isti lapides nigro, vel croceo