장음표시 사용
421쪽
didiore colore invenitur Glebosum quoque .subrubrum hem clarachae similius occurri t est volatile, invenenatum , nisi pro b ' mendetur Ubi hali nitro , vel sale urinae fixum, correctum id . non cancris modo , D externis ulceribus curandis accommodandite etiam interioribus adhibentum ita impune de corio nostro iii
, het ni vetere' sola ustione purgabant sandaracham, laesina temo si ratam praebebant astinaticis Colore tantum rubeo ab auripigmen e vel arseni eo differt neque enim arsenicum ab auripigmento seiunstimus album quippe arsenicum factitium est,i solius additione a s
crebras sublimationes albescit. Sic testa operta conclusum iani. calore in sandaracham facessit; adeo ut haec omnia ejusdem speciei naturae censeantur eumque in omni sere metallica vena, maxim sit auro, vel argento ditescat, soleat occurrere, credidit Geberus Alcbim istarum princeps metalla ex sulfure mere urio, inarsenico con tiaris nam mulitim arsenici, vel cadmiae, aut realgaris exhalant v-nae metallicae, cum excoquuntur, idque e spiraculis fornacum colligunt, ad multos usus profuturum Alii aliter opinantur sed adie
Nunc de bitumine, quod in varias species diducitur, paulo uberius agendum est: nam de stillaris, arsenici usu multis in locis spar gemus, praesertim cum ad metallorum tractationem pervenerimus sed debituminum natura differendi fortasse alias non recurret occasio Bii, mi Magna est bituminum varietas : nam alia liquid aut oleo simillimanum a. quis innatant alia vero duriora, .compactior e terrae faucibus ria tene eruuntur cilla diversis signantur nominibus Bitumen candidum ris iubtile, naphta vocitatur nigrum foetens,, amarum bituminis nomen retinet in Judaea purpureum invenitur, illud asphalium dicunt quo mare mortuum, seu lacus Asphaludes abundat. Si pissaphaiarum dicitur, quod ex pice, asphalio compositum appareat et notia quod sit mixtura ex pice, O bitumineri sed quia communem utrique odorem foetet. Nonnunquam instar olei liquidum est, idque petrole. um nominant aliquando instar limi densum, incrassum existit, malinam vocant. Eitumen ostile indurum variis itidem donatur nominibus nam gagates, lapis Thracius obsidianus, carboriossilis, lithan.trax, terra ampelitis appellatur quanquam fortasse tot diversis voci-- tu bus res eadem subjiciatur rei tumen durum, inpolitum gagates dici.tur, quod nomen a quodam Luciae, vel, ut placet aliis, Cilicia fluvio mutuatum est. Nec sere differt a gagate lapis Thracius , qui e Thraciae flumine colligitur vel obsidianus , qui in Ethiopia a quodam Umidio repertus fertur, cum tamen in Hispania citeriore Germania
422쪽
alibi passim occurrat Terra ampelitis, cujus puel vis vermicur qui verno tempore vites arrodunt, eneca is pharmacitis, ex qua ii ita parantur medicamina, carbones fossiles, talia id genus vix m-
se nisi forte diversa coctione, varia partium tenuitate, aut cras
cis dissident sed diversae nationes diversa itidem nomina illis in diis heunt itaque haec nihil sunt, quam bitumen nigrum, fossile: nam is fleens bituminosum odorem exhalant contrita in pulverem, ut pin- usa uaeque in oleo exsolvuntur ignem facile concipiunt neque riua sed oleo extinguuntur. Eosdem quoque usus in Medicina habenta exsiccant enim, aperiunt adde communem ornnibus levita- nipredinem, splendorem, magnam cum piceae arboris carboni uis' quam veteres omnes observant, amnitatem lino crediderim bitumen liquidum e fossili scaturire cutriusque enim eaedem sunt vires, eadem fere natura Galenus quidem testatur, se in monte, qui mare mortuum cingit, quosdam lapides planos, .leves collegisse, qui sub tilem flami nam atque odorem bituminosum censi reddebant: adeo ut verisimile sit illos lapides nihil esse praeter bitumen tirum, fossile, quod ab aquis servi dista praeterlabentibus dissolutum in mare
De succini natura, morigine multum ambigitur quidam luc- cum arboris definiunt: nam sucini nomen a succo deductum putant. Alii quorum nos sententiae accedimus, succum quidem esse, sed bituminosum i fossilem contendunt. Qui succinum, arboribus instar resinae, gummi, vel lacrymae exoriri libi persuadent, in diversas strahuntur sententias. Quibusdam placet luccinum e populis arboribus defluet in quas Heliadas mutatas fuisse, dum Phaethontis interitum deflerent, easque succinum pro lacrymis fundere Poetae sabulantur. Sed faciunt imperite, qui ab Euripide, M Ovidio utra testibus veritatem e Rigunt. Sunt qui a cedro, alii ab abietibus instar resinae exstillari putant atque ingentes sylvas ad litora maris Germanici, in quo succinum explicantur consitas ineunt. Mirum has a bores vel sylvas nec dum a quoquam eonspectas fuisse. Nec cedri, nec abietes in aliis regionibus hunc succum fundunt. Mitto ingentes electri massas ex lacrymis arborum conflari non posse. Non facit explicabunt, qua ratione hoc resinae geniis in mare defluat citiisus frigore congelabitur, quam in mare dilabatur. Quamc, brem mini persuasum est suecinum in mineralium censu esse reponendum E funis do maris Borus fici propter peninsulam Sudinorum ebullit idque irio gore aquae concretum, in recessu, seu refluxu maris incolae retibus
extrahunt. Jam utrum sit species quaedam bituminis, vel quasi flos,&
423쪽
subtilior para sulfuris, quaeque sint electri differentiae, ex quibu, cipiis coalescat, aliis excutiendum relinquo e 'Men Da nobis hoc, mi Simplici, inperfice, ut quae Theophili, coarctavit, D peranguste refersit, de variis bitum inuin generibu es
lates tu nobis atque explices.
Si . Quo me vocas, aut quid hortaris, ut in iis diutius immo.rer, quae conscripta sunt . multis diligenter, quaeque sunt abiecti Oh, quam illa,quae . vobis expectari puto. Nec mihi auctor fueris ut eu
riositis inquiram in ea, quae parvum, vel nullum momentum asserunt
Quis enim non irrideat magnorum alioquii nobilium Philosopho rum ludicra certamina de bituminum origine. Utrum agatio vela vel Ciliciae fluviolus nomen dederit: utrum inter lapides, gemmas aut bitumina reserri debeat Van eadem sit gagatis, nigri succini, lapi dis Thracii gemmae vel lapidis obsidianio lithan tracis natur, an res eadem tot di versis vocibus signetura an denique, quod Getaero Wnonnullis videtur, variis duntaxat concretionis gradibus se alii, quibusdam accidentibus discernantura Naphta quippe liquidior est quam excipit bitumen limosum molli luto simile pissaph altum sequi tur, quod aliquantulum crassius existit sed tamen instar cerae digitis cedit asphalium majorem prae se fert duritiem succinum nigruix, terra ampelitis, carbo fossilis, lithan trax, gagates, lapideam fere duriutiei nacta sunt. Haec quidem omnia ex bitumine concrescunt, sed varia terrae, salium admistio, diversa itidem coctio, tot inducunt differentias. Gagates plus olei reddit, quam ambra nigra; haec siccior cum fit, non tantum fumi exhalat. Qui istarum rerum intimas di ferentias inquirit, distillatione utatura ea vero nec exiguo potest tempore absolvi, nec institui, nisi praeparato otiori nec mihi vacat in his rerum minutiis tempus impendere. Quod si Libavium, quem Theophilus caeteris Chymicis anteponit, audiamus, gagates distillatus primum aquam nitrosam, acrem, inalbam exhibet. II. Oleum nigrum. III. Bitumen, quod initio liquidum, tum crassius est,&asphalto similet elicitur. Caput mortuum nigerrimum, innaturae rarioris infundo superest. De succi Succinum itidem distillatione resolutum aquam lacteam, Dacremm analysii praebet, tum oleum primo album, deinde citrinum,quod ultimo egreditur crassum est, bitumini simillimum. Sal quoque candidum, quod pruinam refert E succino attollitur et illivis sapor nitrosus est,hacu tus, in candentem laminam conjechim, multum exhalat fumum. Su cinum vitrioli acrem saporem, cum pinguedine qua dam ingrata videtur prae se ferre, quod argumenti latis est, ut inter ineralia censeatur.
424쪽
m t. Bitumine quippe abundat, nec chalcanthi,& nitri deest com--: io Arborum vero lacrymae, vel gummi ubi distillantur, nec cine- relinquunt, nec tot res adeo diversas praebentes non delimina bin-
urities in succum arboris cadit Addit Goebel ius se vidisse suc- no adnatam melanteri hin, vel Salcitim a flebiae inventam essse mali et uec ii, quae capitis humani molem aequaret odor sapor, vires
olorum varietas electro,s bitumini sunt communes. Nec mirum, li tumen ex imo mari exaestuans concrescat in succinum, cum oleum
is latitium electri, vel succini bitumen in fundo relinquatis agates, bitumen i alia id genus leviter incensa succinum olent quo si
aeriore flamma torreantur graviorem odorem feetent, qualis et nidor sulfuris cum electro permisti. Purissimurn quoque oleum luccini vix a petro leo discernes. Sed p-rturbat nos Plinii Cornelii Taciti, atque aliorum veterum auctoritas. Hos quidem placare cupit Libavius,resessere non audet , succinum aliud esse minerale, quasi bituminis florem aliud vegetabiles resinosum tertium denique ex utroque temperdium ei ol has decernit. Nam Orientale, quod instar vini Falerni tralucet, lernum vocitatur, non succinum, sed quoddam aromaticum redolet et Hinc solvit argumentum eorum, qui electrum statuunt arboris Iuccum, quod nimirum muscas tape , formicas, in animalcula risciditate sua implicata exhibeat quam rationem urget summo vir genio C. Tacitus Succum, inquit, arborum esse intelligas, quia terreria ouaedam atque etiam volucri animalia plerumque interlucent, quae implicata, humore mox durescente, materia eluduntur. Accedit etiam Derinagna succini cum resinis, pice assinitas. Si naturam, inquit Tacitus, succini admoto, igne tentes , in modum taedae accenditura, alitque flammam pinguem, mox ut in picem resinamve lente icit Uunius refert ex Indiis advectum electrum fuisse cum cortice Sed quid obstat quominus muscas, vel alia animalia, imo Warborum coris res succino adhuc liquido, oleaginoso involutata ac veluti sepulta fuisse fateamur Proesertim cum piscesse piscium ova interia, atqtie implicata succino nonnunquam reperiantur. Neque necelle et varia electri genera comminisci; cui nullum nisi idem minerale occurrata cujus ut bituminis diversae species numerantur. Primas qui mdem candido deserunt est enim purissima bituminis portio, modoris ratissimi. Illud excipit fulvum , seu Falernum, quod veteribus m a no in pretio fuit sequitur succinum variis distinctum coloribus; est quoddam oppaeum, squalidum, nec colore, vel odore suave, quod nullo fere habetur loco. Succinum , gagatem, ceram obsignatoriam,
425쪽
alia id genus pinguia, ac resinos paleas attrahere fugit neminem quae sit hujus tractionis causta idoneo loco diximus . Spiritus acre, oleo si affrictu, vel calore excitati res obvia facile penetrant
viscidi cum sint, tenacius ad hanescunt frigore cod gulati ad locuti suae originis revertuntur, insecum levia corpuscula, quibus erant implicati,abducunt vel halitus pingues erumpum Petrii meatibus intanquam tenuissimi nervuli ducuntur, donec longo itinere tandent fatigati disrumpantur unde altera extremitas, quae succino adhaei et, in originis suae locum redit, ut evenit in funiculo vehementius tenso.Quamobrem nihil necesse est ad sympathiae, vel antipathiae miracu. I recurrere, ut electricas attractiones explicemus: nam tenuis,in viscosus halitus , qui ex succino prorumpit , leviora quaeque cor .pora corripit, istiue visco suo tenaciter adhaeret trigore vero densatus in locum suae originis una cum praeda revertitur. Hae nul lus est qualitatibus locus cessu viis inhalitibus res tota perficitur ,. Nec doctissimo abaeo assentior, qui ex electricis, bituminosi cor poribus effluvia tanta vi putat erumpere, ut ventum e X citent, quo aer verberatus interiecta corpuscula in electrum defert. Miruini ventus illa corpora potius in ipsum succinum, quam alio propellat. Quid est cur paleari arida soli in electrum impactata ipsi adhaerescant nec verisimile est halitus pingues tanto impetu effari, ut circumfusum aera dimoveant. Qilant probabilior est illustris Digbaei, quam mox exposui sententia , halitus pinguesct succis bituminosis calore extenuari, frigore contrahi, cumque sua spicula solio vel paleae infixere , tum illud corpusculum, non familiaritate quadamnaturae, non occultat magica qualitate , sed glutine inoleos a pinguedine irretitum in succinum ruit. Sed cur bitumina potitis, tiam alii non minus oleosi succi hac vi attractice donantur an quod dura haec corpora halitus vegetiores emittunt , qui frigore contracti, non ab aere dissipantur, sed in sontem suum reflectuntur. Quare a frictu laccssita sortius trahunt an quod spiritus copiosi moria excitantur an potius sordes frictione deterguntur,s meatus aperiuntur Hinc politum succinum vim suam fortius exerit. Concretis etiam , densatis halitibus occlusi meatus motu, asprictione reserantur . Tenuissima illa stamina nimio calore disrumpi moderato excitari a tis compertum est. Uis quoque illa electrica humido coelo languidior est, sereno vegetior nam humor aquosus ista effuvia reprimit, poros obstrui L .
Bituminosa quaeque semel incensa vix frigida possunt restingui:
non en in aqua facile oleos corpora penetrat, neque cum iis Per
426쪽
ta et , iuni isti et hi uc'argita sit,simci stet et inponere non gravem, non
ra Iosiae sunt. Sed SH β' sui fructus decer- rem deseendimus , si 'se h. omi, Non accurate M
rupexstitiose, dirum Tra excipulus cum
dunt, medetur 'V m Tradium testis tempore, rabrum venena,mpestem sue rum et theeiti oleum eramusculussa
427쪽
camphoram cognatio : hinc Averroes ambram sive succi ruini e TD. eam phorae speciem definit. Et certe oleum succini camphoram redolet
ph. .. ta ut multum in Agricolae sententiam propendeam, qui eamphora hii
inter mineralia , non interiti inini, vel lacrymas numerat: nec fere
Babyloniorum naphtal differt, nisi sola partium subtilitate. Im qiu:
ex India in has regiones advellitur, factitia est, atque ex nativa, seu ex bitumine Indico per sublimationem extrahitur. Nullus vero at boris succus sublimatione purior evadites nam per arboris fibra, tanquam per tubulos elatus satis defaecatur Sicilius, myrrha, bdenuum nulla arte elaborata ad nos perveniunt. Sed quae e terrae visceri hucertiuntur, operam, laborem hominum exigunt, ut fiant purio rara ex multis enim succis promiscue Znfusis coalescunt, quoruni
alii nobis sunt utiles, alii vero infesti atque in hoc artis Chymita summa consiliit, ut fossilia in suas partes dissecans, venenatasta salu taribus secernat. Sulla re imprimis, inpinguia vix pura, atque a noxiis mineralibus libera occurrunt tararo sulfur omnis arsenici, vel vi trioli expers invenitur quantumvis in flore sublimetur, virus suu in non deponet. Neque aliter quam salis, vel nitri spiritu acido expur gari omnino poterit. Florum sulfuris libra in cucurbita, seu vase vitreo una cum duabus libris spiritus salis collocatur; aptato alembico, ne spiritus pereat primum igne moderato, tum sensim aucto ex quitur, quousque sulfur instar olei spiritui salis innatet post aliqis ot horas instar vitri pellucidum extrahitur magno usui futurum nam spiritus salis quicquid in sulfure alienum .impurum latebat, exsolvit. Eadem arte succini, bituminum inomnium vegetabilium olea purgantur: nam rectificata cum spiritu salis, non modo puriora, sed
etiam tutiora redduntur et suavem dorem afflant empyreuma, seu ignis impressionem exuunti crassiores taees in fundo vasis deponunt.
Sic oleum succinii pagatis purissimum ingratissimum elicitur,cra sum in imo subsidit, quod a spiritu salis secretum, instar ballam vulneribus externis utile futurum est. Cum autem pleraque Chymicorum remedia vehementioris caloris vitio laborant, huic incommodo facile possumus occurrere, si olea exstillata diversis vasis excipiantur' quod enim primum egreditur, purissimum quidem sed idem impense est calidum interiores sanat affectus, qui ex nimio plerumque frigore, vel obstructionibus oriuntur: est quippe penetrans subtile. Sequitur aliud, quod ut tenuitate, sic calore aliquantulum inferius est: unimo tandem criissum oleum prolicitur, quod interioribus morbis minus quidem commodum, sed vulneribus est optimum. Taceo spiritus salis beneficio ex rebus fer omnibus oleum, non substantiae modo
428쪽
ouod instar balsami pleros flauum spiritu salta r*ctib*βx ' - - ' obsthuctionibus atque ali
hebeficio metinet e rei hi euncta rimanti ni illa coin
possunt iu dic 'm distiliatorium superius u nobis te diosior succurrit x ' 'μ' nil idine coniicere descrinium iam conq*' in receptaculum Pr
429쪽
secernes aquam distillatione extrahesti ac re lutuum erit Oolim
sulfuris oleum, vel spiritus csed ista usu magis, qu1m praece otia
CAPUT SEXTUM. De lapidibus in universur
I De communi lapidum materia, ectrice, reformali causa exis in intini Peripateticorum sententia digeritur. II siquid nobis id, atur de lapidum causis propoaeimus. III. De recipio coapulati nis. IV De calculo dissutatur.
Obis quidem ista sunt pergratas perque iucundata ut mihi ridetur, de rebus obscuris a te dicitam est, onmodo dilucide, sed etiam verbis ornatilis, quam plerique solent Philosophi. Non equidem in ea sum sen tentia, ut Philosophus neglecta rerum copia, Latinitatis minutias captet id enim puerile est in rivolae in parvis iactantiae. Praeclare dixerit, si res bona plane, perta.cue expediat; neque abhorreat ab omni politiore elegantia nec veruborum argutias a flectet obseuritatem tanquam scopulum fugiat; nee verba aliquando parere , ac nova novis rebus nomina imponere reformidet. Nam ut pulcre Tullius, ne opifices quidem tueri sua artificia possent, nisi vocabulis uterentur nobis incognitis usitatis sibi. Vertim hic quoque certus est adhibendus modus: Chymici enim ni mis intemperanter hoc jure abutuntur et nec satis habent loqui more quodam suo, nisi etiam nova quotidie fingant vocabula cadeo ut non
tam sint rerum inventores, quam verborum. Illis tamen vulgares Philosophi ignoscant velim, quorum scientia magis terminorum, quam rerum explicatione continetur: magna quidem professi, in parvis verissantur. Fremant omnes licet, dicam quod sentio, unius Cartesii liber omnium Philosophorum bibliothecas krationum pondere , inutilitatis ubertate superat Verbis utitur non privatis, non barbaris, sed usitatis, Wcommunibus rerum omnium principia, mundi structuram , siderum motus, atque omnia naturae opera tam aperte tradit, ut post illum tacere modestissimum foret. -
430쪽
et Q sit facilis, cuique obvia Cartesii phim et
iderint qui ejus disciplinae arrogantia, quasi dissicillima ut, ii '' 'IA; vi ambulant. Praeclare de rebus coelestibus,' meteoris tra-
si eri puxn, certe res subierranes Iostiles prece ac
uidi Ouare licebit nobis per Cartesium de natura, gene- ne tum a fidum, tum metallorum diligentius inquirere. Id enim ut uos quam de terris salibus sulfure , bituminibus, fusi
tam stat tractatum , nobis est, de lapidibus prim
ori iniversum tum de singulis separatim agamus. Atque ut via,
2 otiine Ioue amur quae sit communis lapidum materi quae
rii essitate coloribus, figuris, duritie atque alias accidentibus a-
y'het placet igitur quoniam omnis disputatio de lapidibus utu- adfinier uidit lapis. Nonnulli definiunt mixtum Peris Iapia
r mam, cho, ductis: nec pet se liquabile' alii
i ou non exsolvitur. Non enim adeo constat lapides liquari non osse ut id exit in non sit controversiam. Nunc quae sit materia a. polle, ut m 3 uaret aquoso metalla, ita ccii '
, lini do unctuoso et teolato lapides h u i pho in hoc se aliquid cert habere efformantur Petri*' '' hominum de re obscuris
in his se oporteat potior exi sit' et et identi senentia, qui lapidum materiam non tenuem ex tapi hyrion in Uri et ij tele non en im potest halitus siccus metu-