장음표시 사용
1쪽
DE MOTU MERCURI IN FISTULA TORRICULI Λ
VINCENTIUS DE BARI OLETTIS ULATTI
CONVICTOR, ET PHILOSOPIUM , AG THESEO AUDITOR
TYPI REGIA CELSITUDINI PER CAIETANUM CAMBIRGI
2쪽
2uid uitam 'suid mores jueentutis quam principaliter formas 'stuem honorem dicendi IMagistris, quam dignitatem sapientiae doctoribus habes in sub re spiritum, se sanguinem, Patriam receperunt studii Plin. in Panegir Trajani. Diuitia i Corale
3쪽
medio aereo, veluti in fluido, seu
Mare quodam vivens homo ac Perinetuo innatans, circumquaque prematur atque assidiatur oportet in singulis membris ab aequali aeris circumanis hientis vi non secus atque premantur assiciantur pisces, qui fluido aqueo ut ut densiori circumambiuntur. Ex Hydrostaticis autem principiis compressionem illam undequaque faciam, aequalem adeo novimus ac sibi similem , ut ejus ope non solum serma corporis humani ipsiusque conveniens habitudo mirifice conservetur; sed universalis, unica, atque ea semper similis exoriatur sensatio tactius, cui quidem a vitae exordiis assueti nequaquam animo advertimus, advertere imo non pollumus Relationum namque auxilio distinguere soliti, atque judicare: neque ullam percipientes differentiam inter sensationes eodem semper modo productas ab organis quibuscumque; nullam acquirimus, nullam etformamus in nobis deam
pressionis ejusmodi, nullum exinde aeris pondus nobis a Vi-
4쪽
videmur sentire . Aerem ideo levem prorsus & nulla gravitate donatum dixerunt non pauci remotioris antiquitatis Philosophi, coeterique omnes, quibus placuit sellacis suum ministerio, non autem experientia duce philosophari. Et quoniam ex errore, ex falso principio vel unico semel admissis errores, consectaria innumera necessario profluunt necessario δ illud consequebatur, ut negata aeris gravitate absoluta, ipsiusque actione, atque presione perpetua adversus corporis membra, Multa
effingi debuerint systemata atque principia, ex quibus magno Physices ac Medicinae praesertim damno affererent in humanum,in in terrestria quaecumque corpora tot mutationes, essectus, atque phoenomena, quot observamus quotidie quae tamen ab aeris gravitate unice omnino dependeant. Errorem detegere, gravitatem aeris
evincere, ipsamque determinare Torricellio Florentino fuerat reservatum, quemadmodum, Concivibus suis primis contigerat revelare mysteria, atque abdita naturae longe plurima ad magnum Philosophiae incrementum, ad aeternam Etruriae laudem, stupentibus interea natio nibus coeteris, atque invidentibus. Torricellianus Tubus, atque experimentum in lucem vix adhuc prodierat,4 mirum quanto studio, quanta diligentia, quot modis iisquo divoαὶΓmic Physici omnes
experimentum ipsum instituerint, ac mutationes mitrimve minimas in suspenso Mercurio observaverint Hinc tuborum, seu ut illos dixerunt, arometrorum sormae diversae hinc tabulae accuratissimae adscensionum Mercurii per vitreos cylindros hinc observationes innume rae, quas accuratius describere, aut singillatim comm morares exponere inutile prorsus esset hac nostra aetate,
in qua non facile invenias qui ignoret Mercurium s spendi in tubo hermetice clauso ad altitudinem fere viginti novem pollicum Parisiensium altitudinem ero illam modo majorem, minorem modo fieri juxta diversas atmolahaerae constitutiones quemadmodum nec tacite
5쪽
invenias qui ignoret mutationes omnes Mercurii intra paucos pollices, Malicubi etiam intra paucas lineas fieri, contineri ita, ut plures excogitatae fuerint Baro in trorum species, in quibus figura ubi diversa, diversa positio, diversumque fluidum magis sensibiles redderent adscensum deicensumque Mercurii ac proinde sentibiles fierent aeris alterationes vel minimae ad praedicendas coeli tempestates, ad intelligendam pro diverso aeris statu diversam aeris in corpus actionem atque pressi
nem Phylices cultoribus patent haec omnIa ex phoe- nomenis autem, observationibus, atque experimentis saepius saepiusque institutis, non possunt quin conveniant omnes atque concludant, Mercurii altitudines in Baro- metro diversas pendere ab aeris gravitate cauue longe regnantibus ventis observarunt Mercurium ad majorem adscendere altitudinem, descendere autem Udo tempore, ac nubilo ventis a Meridie spirantibus, cuni primo intuitu videatur, prae vaporum multitudine graviorem est aerem imminentibus pluviis, leviorem autem coelo sereno novam causam exquirendam sibi proposuerunt Phylici, ex qua pro luerent Phoenomen Omnia Baro metatrorum, atque illud in primis quod nempe elevatio Mercurii augeatur sudo coelo, imminuatur autem aere nubibus obdusto, cum tamen ante experientiam id nullatenus liceat suspicari Christophorus Schela merus, Lucas Schrae hius, Ramaginius, Leibnitius, Hallejus d alii suas quique super hoc protulerunt sententias, vel etiam fin-Xerunt hypotheses, quas tamen singulas suis laborare difficultatibus Phylicis observatum est. Quandoquidem vero
clarissimi Viri argumentum hoc Philosopho dignum putarunt, ac naturalem Philosophiam multum profecturam sperarunt, si quando nodetur problema illud, atque ita ad unicum, generale principium referantur et lectus omnes, qui in Barometris observantur; non ingratum
sore arbitror veris Philosophis, studiosa juventutis
6쪽
cultoribus, si philosophicarum institutionum ivrocinium egressus, paucam ego in studiorum specimen proferre tentavero, ad investigandam causam ac generale principium, cujus ope explicentur mutationes quaecumque Mer
curii in istula Torticelliana. Non is tum ego qui clarillimorum virorum sententias possim aut velim impugnare contentionis potius quam veritatis amatores opus hae aggrediantur. Meas interea conjecturas proponam,
de quibus apud eruditos iudicium esto. Tanta est vaporum copia quae elevatur quotidie
ex acubus, Fluminibus, atque ex immensa Marium superficie tantus est particularum numerus, quae ex uucanis, Metallorum fodinis, tantis animalibus, cultisque terris perpetuo avolant, ac sublimes seruntur in aera, ut stupeant indocti, nec credendum quidem putent quidquid eruitur ex calculis super hoc institutis a Physicis praeclarissimis, qui in eo tamen operationes suas a vero aberrare confitentur, quod institutorum calculorum4r ductum exhibeat exhalationum vaporumque summam
longe minorem illa, quae elevatur revera, atque atmosphaerae immiscetur. Seu ponamus naturam aeris atque essentiam a natura coeterorum corporum omnino diverintiis seu lubeat cum Newton adfirmare aerem verum ac permanentem constare, vel etiam propigni ab exhalationibus terrestrium corporum, quae duriora sint, sicca Prae coeteris, atque compacta; non est qui non intelligat pondus perpetuo accedere atmosphaerae ex perpetua illa exhalationum atque vaporum elevatione. Quomodocum que autem particulae ejusmodi abradantur ex majoribus corporibus, attenuentur, ae subleventur; quaecumque concurrant causae ad enectus ejusmodi producendos, no vum armosphaerae pondus, aequale semper accedet quoadusque eodem modo agant atque eaedem numero causae perseverent. Causis vero iisdem ita perdurantibus, columnae aereae datae pondus in immensum excrescere nequaquam est concludendum crassiores quippe particulae atque
7쪽
atque densiores quantacumque vi in altum propulsae projectorum leges sequentur, specifica urgente gravitate superabunt resistentiam Medii ac rei atque in terram tandem prolapsae atmosphaeram relinquent leviorem idem
prorsus eveniet si tenuium particularum condensatione. Concursu, attractione, ac cohaesione , allulae exurgant majores utique pondere, non autem volumine relativo. Constans igitur, aequale erit aeris pondus, si proportionalibus, iisque constantibus agentibus caulis, propo tionalem habeamus numerum atque pondus particularunitum propulsarum, tum prolabentium. Quotiescumque aurem eaedem datae causae, atque in eadem data proportione concurrent, pondus ac numerus particularum in aere innatantium idem erit, atque idem proinde pondus atmosphaerae a mutata proportione pondus atmosphaerae mutetur c ipsum necesse est, adeo ut majus minusve fiat juxta proportionem causarum, quarum vi Mactione habetur partinularum adscensus atque descensus. Praeterea non raro ingentes copiae uti observat Mus chenbroeli ius Qvili bile traetus corpusculorum ejusdem generis in data atmosphaerae parte natant, inuae in eo solum ditierunt a figura conditione priori, quam collecta massam componebant in terra, quod a firmo in luidum, vel ex luido in fluidum rarius conversa sunt, eorumque partes rem Otius a se lutae libere in aere modo innatant, ac suspenduntur. Ejusdem vero generis ut plurimum esse corpuscula illa in data atmosphaerae parte facile concipimus, praecipue vero si in subjecta superficie terrestri corpora ejusdem generis abundent prae coeteris, neque e remOtioribus regionibus diversas particularum species nova advexerit causa quemadmodum facile concipimus diversas atmosphaerae plagas a diversis corpusculorum generibus occupari, iuxta diversitatem subiectae terrestris superficiei. Et quoniam ii data atmosphaerae parte ejusdem generis sunt corpuscula ipsa, nec disserunt a priori conditione, nisi quo ad densitatem exinde est, quod mulin
8쪽
multas proprietates, quae a raritate non mutantur, ne incessario retineant, viresque eas exercere valeant, quas antea, cum fluidum aut firmum componebant. Posita ergo in datis quibusdam circumllantiis, datos utique atque determinatos et sectus necessario producent quoad usque autem novae non accesserint causae, quieta permanebunt corpuscula illa cum aere permixta, atque eodem
modo quo ad stechus se habebunt, ac se haberent in subjecta superficie terrestri, priusquam in altun attollerentur. At si ventorum vi, aut alia quavis de causa concurrant, atque permisceantur duo vel plures corpusculo.
rum ejusmodi tractus, qui quidem relative ex diverso corpusculorum genere progeniti dissitas atmosphaerae partes nuper quieti occupabant; tunc similes aut iidem
prorsus essectus exoriantur oportet, quos artificiali permixtione eorumdem corporum Xoriri observamus, aut exoriri posse intelligimus. Innumera siquidem corpor uingenera concurrere possunt ac permisceri in aere, ex quorum combinatione ac permixtione innumeri exoriri pos. sunt enectus nondum observati mortalibus, qui paucissima corpora distat vere, commiscere hactenus potuerunt, ut pollit,ilium omnium combinationum essecius omnes dignoscerent, atque describerent. Quamquam, plurima
atque diversa corpuicula in diversa proportione permixtas nulli mos edere possunt enectus, qui a paucioribus, diversimode commixtis corporibus producebantur Ladeoque in sublimi saepius similia phoenomen a variis exhalationibus suscitabuntur. Inter phoc nomen vero, quae per diversas corporum
permixtiones atque combinationes solent suscitari, illud praecipue saepiusque observatur, quod Praecipitationis nomine indigitatur phoenomenon illud nimirum, quod inseparatione consistit alterutrius principii, ex mixto aliquo sive composito, media substitutione alterius principit. Et quamvis de essentia praecipitationis non si , principium decomponendum illo ivi in aqua, ipsumque deor-
9쪽
sum deseendere sub specie pulveris atque praecipitari edescensus tamen principii adnumeraturin ipse inter pra cipitationum species, hanc praecipue seligimus utpote longe possibilem ex dictis, atque aptissimam ad producendas innumeras in aere alterationes quo ad pondus atque pressionem. Hujusmodi autem praecipitationes partium ac principiorum quorumdam in sublimi natantium haud gratis supponi adnotabat Ramarinius Malii Observabant quippe Chimicos sulphuris spiritum per campanam elicere volentes caliginosum aerem, .nubibus gravem expectare; tunc enim largiorem spiritus copiam e sulphuro obtinent vaporibus nempe, quibus aer oppletus est, fumos, ex sulphure exhalantes ad imum deturbantibus, ut tacilius in agma illud acidum cogantur, quod sulphuris spiritum appellant. Haud secus terras metallicas fodinis erutas, aer expositas udo tempore partes sibi congeneres avidius combibere aiunt Agricolae autem nunquam magis foecundari agros praedicant, quam in neobulosis aeris constitutionibus iisque continu .itis; quod non aliam ob causam fieri censendum, qua in quod a. smodi temporibus magna fiat ex aere partium foecundantium licet insensibilis praecipitatio. Quaecumque hactenus proposuimus neque livpothetica sunt, nec minus intelligibilia: unplicissima itideanea esse, naturalia, atque omnibus nota nemo iniiciatur. Si autem philosophantibus non plures fingendae lunt causae, quam quae verae sunt atque explicandis phoe- nomenis sufficiunt unicum ex dictis erui polle principium putamus, quod verum utique sit non iustum scilicet, atque in natura nequaquam ex illens explicandis Baro metrorum hoc nomenis quibuscumque, explicandis nimirum atmosphaerae murationibus, quo ad pondus atque pressionem, longe lassiciens Arbitramue itaque, seu nobis potius concludere posse videmur, exhalationum vaporumque exaltationem atque descensum quacumque de causa, quomodocumque conveniant,
10쪽
I adscendant, sive descendant tum vapores, tum exhalaationes principium elle verum generale, atque unicum, ex quo dependeat inconstantia gravitatis in aere. Possi iahile, in natura exiliens, nec rarum esse principium illud non est cur demonstremus. Et quoniam adscensum , atque descensui quorumlibet corpusculorum quacumque de causa, quomodocumque factum supponimus generale
fit principium ejusmodi, in quo quidem defeciste videntur Halleyus,in Ramaginius Min hoc uno fortasse nostra dinere ab ipsorum hypotest Ramaginius namque nitrosas particulas earumque vires naturales studiosius conremis planda, pias veluti unicas, ac reliquis exclusis corpusculis, vitus est considerat se tanquam causam depressionum atque adscentionum Mercurii in Fistula Torricelliana; atque ade Gunthero Schelamero, Alemannis non paucis, qui in nitrosis particulis sufficientes haud invenerunt vires ad producenda arometrorum phoenomena omnia, disti cile naud fuit Ramaginianam oppugnare hypothesim atque efficere, ut coeteri Philosophorum ex principiis toto coelo dissitis derivare conarentur deinde etaetus in Baroscopi observatos. Halleyus autem, etsi ruaelibet exhalationum vaporumque genera facile admi erit tamquam principium alterationum in aere, nihilo tamen secius ventos, eorumque vim unice consideravis tamquam causam , qua fiat ut diversorum generum ex diversis atmosphaerae plagis aliquo loci concurrant corpuscula, permisceantur, ex ipsis non pauca praecipiten tur, condensentur alia quandoque, atque aerem ita modo leviorem, modo graviorem essiciant. At si quando ventus e sideretur veluti causa unica ex qua dependeant corpusculorum concursus,in combinationes, atque adeo alterationes in aere, nulla fiet in aere mutatio sensibilis
nil spirantibus ventis, nec venti utique sensibiliter fla-hunt, quin eodem tempore sensibiles habeantur in Baro. natris variationes quod quidem experientiae repugnat ἔquesnῶdmodum experientiae contrarium est, altitudines