Quaestiones de Promethei Aeschyleae re scaenica [microform]

11쪽

De Caena.

De scaena romethei Aschyleae magna quidem inter viros doctos est dissensio, sed simplicissimam eam fuisse omnes affirmant. Ac primum quidem utrum aulaeo elata fuerit scaena necne adhuc sub judice lis est inter explicatores romethei Droysenius enim ad finem versionis Promethei aulaeum tolli contendit. )Schneiderus homnes quibus aulae mentio fit locos congessit; sed jam Hermannus' et Boettigerus fi satis

superque demonstrarunt, ad scaenam minime spectare

qua Hesychius y et Suidas x hac de re scripserint.

Cf. etiam quod in versione Sept. contr. heb initio tacite de aulae a Graecis adhibito sumere videtur Idem de aulaeo sentit Genellius Theater g Athen, grolini et Lipsiae 1818 p. 4 et Lohdius Die kene de Alien) Berotini 1830. p. 12 20tes Prbgramm gum inhelmannsfeste).' Attisches heatemesen p. 81. No. 103. Leips Lit Zeit 1818. S. 1906. ε Art. Notig. l. 1824. o. Mein Schristen 1. p. 402.

12쪽

nulla deinde causa fuit, cur propter fabulas agendas aulae opus esset. Quantum denique spatium explendum fuit, si velum pandi pro scaena Graecorum volumus Equidem scaenam aulaeo instructam non fuisse pro certo habeo atque jam quid oculis eorum qui spectabant se proebuerit, quaeram.

Et simplicissima quidem, ut jam dixi, scaena suit Promethei. Nam per totam sabulam nihil conspicimus nisi arduam aliquam rupem y in deserta Scythiae regione sitam. Idque ex multis hujus tragoediae locis3pparet. ε)Ρroscaenium igitur plane vacuum neque ulla re exornatum est. Idem sentit Schoenbornius; β dissentiunt Droyaenius et OnnerUS. Et Droysenius quidem ' hanc esse aenam putat.: litus maris, ad laeVam mare apertum, rupes desertas ad dexteram.

cf. Ηamann philolog 1861 p. 565. Nam etiamsi pro explorato accipimus, quod O. uellerus die umeniden des Aeschylus Gottingae 1833 p. 105. de aulaeo in Eumenidibus adhibito erudite disseruit, tamen id ad Eumenides tantum pertiret neque valet in Prometheo aut in aliis fabulis. Similiterra G. Rothmannus da Theatergebaude u Athennebst rei lithographischen Abbildungen. in Boitra gum Studium de gr. Tragodie). orgoviae 1852 p. 11. Cf. Philologi T. XXIII. p. 295.6 vers 1, 15, 20, 31, 6, 140, 749, 1020; edit. G. Her- mannus erol. 1859.)β Die kens de Hellenen. Lipsiae 1858 p. 289.' In versione Aeschyli tragoediarum. Berotini 1842 p. 409.

13쪽

Sodanio opinioni mimine adsentiendum esse Schoen-bornius demonstravit his fere verbis: Si mare conspici potuisset, Oceano quoque et Oceanidibus inde i. e. in litore veniendum fuisset, id quod nullo modo factum est. Nam Oceanides per aerem advolant, )V. 128 sqq. 280 124, 135, et Oceanus quoquo in alat equo per aerem advenit δ neque ullo verbo mare oculis adspici indicatur. Id tantum concedi

potest, mare non magno a scaena spatio semotum esse. am:

V. 570 sqq. sic loquitur Jo:

λα με ταν ταλαιναν,εξ νέρων κυναγει πλανατε νηστιν ανα τα παραλίαν ψαμμον.

Ex his ultimis verbis arenam in qua O errat, propter mare i. e. haud longo ab eo spatio remotam esse perspicuum est. Accedit quod Oceanides, ferramentorum, quibus rometheus saxo affigitur, sonitu in antris audito admiserum consolandum festinaverunt. )Ρortae autem scaenicae quot numero plerumque suerint in tragoediis quaerere minime pertinet ad praesentem materiam, quoniam in romethei scaena, ut

ex iis quae dixi satis patere mihi videtur portarum

3 1. c. p. 289.' id accuratius infra demonstrabitur p. 17. Sqq. v. 288. sed Hermannus Berotini 1859 τον πτερυγωκη τονδε

14쪽

usus omnino fuit nullus. Dilucido insuper Sommor-broditus Τ Polluce teste adhibito vel potius repudiato

hoc demonstravit et restat ut ,,quanam via histriones hujus tragoediae in scaenam prodierint, quaeramu8. Ac primum quidem Prometheum, ephaestum, Kratos, iam sublimes, super media porta in maenian quodam apparuisse, Oceanum et Oceanides per aerem advolavisse constat* Jonem vero quae per terras semper erret, Via terrestri quadam pedibus in scaenam quin sine ulla machina prodierit nemo dubitabit. Atque etiam Hermes haud dubio pedibus et

in terra, mea quidem sententia advenit, etiamsi Droyaenius et Donnerua eum cum caduceo et calceis alatia advolare dicunt. Neque enim ullo verbo eum per

aerem appropinquare indicatur; indicatur autem multis et perspicuis Verbis cum Oceanus et Oceanides apparent )Versu enim 945ε Hermes ovis curgo γου Διος τροχι se appellatur, Jovis mandata nempe persecuturus, quocunque mittitur, festinans. Sed nihilominus inquirendum est, utrum Jo et Herme in plano an sublimes in summis montibus et rupibus appareant.

De Aeschyli re scaenicaQ. Lignici 1848. p. 19 quem libellum secuti sunt duo alii: II. Lignicii 1851. III. Tanfimi 1858.

3 cf. Schoenbomium l. e. p. 290. verbis si quis in scaenam prodierit vel quomodo proditurus fuerit spectatoribus plerumque nunciatum esse, Aristoteles περὶ

ποιητικη c. 17. dicit.

' Omnes Aeschyli tragoediarum locos ex Hermanes editione Berol. 18bs affero.

15쪽

Et Hermos quidem Jovis ille munitus ad Prometheum propius accedat et diverbi, cum Titane conserat necesse est neque potuit tantum spatium interutrumque interesse, quantum ii Volunt, ut Hermam in plano incedentem faciun Quod si ita est, facile

intellegitur, quomodo, cum saxa una cum rometheo corruant, ermes subito e conspectu evolare possit. Evolaverit enim necesse est; nam cum in extrema tragoediae parte unis summa confusa cunctaque terrae gurgite inhiante immersa conspicimus, si in pulpito esset ipso, non Prometheus poenas a Jove imminentes nuntiare debebat. Sed quia paululo tantum prius abcessit quam saxa moverentur, ex pulpito tacite gradum concitans, fugientis magis timide quam dei graviter abeuntis speciem praeberet. Sublimes autem in saxo quodam si versatur, facilius e conspectu Volare potest post scaenam ductilem, quam medio elogeo. Prodiisse autem et abiisse existimo Hermam per scalam quandam positam intra parietem ductilem et scaenae frontem. Quod si ita est, haec una quaestio, num o porta aliqua usa sit, relinquitur. Sed cum omnes ceterae tabulae personae per scaenae Ortagnon procedant, etiam Jonem portis scaenicis non usam esse mihi os verisimile, sed quae per terras et maria et deserta et montes erraret, prope Prometheum in sax apparuisse censeo. Etiamsi ipsa quidem queritur,

16쪽

hαμμον non propria significatione sumi posse neminem fugiet. Nam quo tempore o prope rometheum morabatur, non jam asilo i vexata et excitata sine dubio est. λ Si ver , , οἴστρος tu ejus querela non proprie dictum est, sed repetuntur tantum miseriae qua jam perpessa est, cur verba παραλιαν φάμμον premamus et in litore eam i. e. in plano Versantem

faciamus non intellego. Accedit quod Jo v. 748Ρrometheo dicit:

Quod consilium a rupe se praecipitandi tum demum magno cum spectantium commotu pronuntiari potest, si o in ea rupe jam Versatur neque eniti debet in acumen, priusquam mortem sibi consciscat. Ego etiam Jonem sublimem eodem modo, quo Hermes prodit, prodire neque per portam usitatam egredi, neque omnino tota in fabula ullum harum portarum usum fuisse arbitror.

At extat vasis pictura a illino δ primo odita, quae a Scrofanio, fi probante Geppertio β ita exponi-

Schoenbornius ut demonstraret t. c. p. 292 eo tempore Jonem asilo non vexatam esse afferre omisit haec: o, ceteris miseriis a Prometheo nuntiatis v. 880-883 loquitur:

Ρeintures de vase antique T. II. l. LV LVI cf. Stuari Lies XXVIII. l. II. Fig. 8. Μemoire fur ne vase antique tu a institui de rancede I. Octobre 1809. β Geppertius . c. inteitungo XXII.

17쪽

tur ut sit Jo per portam intrans in orchestram. Audio, sed iravissimis rationibus jam demonstravit lege terus, i hanc picturam ad theatrum nullo modo esse

reserendam.

Quomodo autem per loci et aedificii naturam fieri

potuerit, ut hujus tragoediae et actores et chorus sublimes apparerent, si quaerimus, Schoenbornius λ)quidem minimes dubitat, quin veterum Graecorum scaena ita fuerit constituta, ut fabulae sublimes supra pulpitum agerentur Superiores enim scaenae partes porticus continuas habebant et chorus et actores in eas prodire potuerunt, quae porticus ibi, etiamsi non gemper fuerunt, tamen tabulis vel trabibus positis in pluteo, cujus certe in quibusdam theatris extant reliquiae, facillime offici potuerunt Et quamquam

Lohdius, y Textero auctore, x fenestrarum antepagmenta esse Vult ea quae plutea sive maeniana dico fuisse secundum Vitruvium, tamen rationes quas affert Tohdius nequaquam Mihi videntum refellere Schoenbornii de pluteo sententiam, quam EX OeUlO-

l. c. p. 294. . vid Schoenboratum l. c. p. 27 sqq. l. c. P. 1. β Texier: Description de Asie mine e tab. 232. et Freder Wieseler. l. c. p. 5. o. 16. L Orcte supgrieur est suppori par de pisidestaux tres-bas chaque ouple de colonnes porte uncironton eici

' De architecturas. 7.

18쪽

rum judici sumpsit, postquam spendi et Myras theatra diligentissime perlustravit. 3)Deinde ea scaenae pars, ex qua pluteum illud prominuisse dico, foraminibus sive senestris seu portis, unde machinae moveri solebant, cum non caruerit, )quin cum Schoenbornio in episcaenio Prometheum cum ceteris actoribus partes suas egisse putabimus lSane constat excubitorem illum in Aeschyli Agamemnone et Socratem in Nubibus Aristophanis desuperne locutos

Accedit quod de theatris similia exatructa sunt, ex quibus unum assero Herodis Attici, quod R. Schill-bachius β descripsit et O. uellerus' Θεατροειδες ωδεχ fuisse dicit. β)Schiilbachius autom l. c. et . uellerus )septem superioris loci fenestras fuisse et parvam portam

19쪽

foras in proscaenium spectasse scribunt. Num etiam

fabulae ibi actae sint, perspicuis argumentis non potest comprobari. t fabulas ibi doctas esse ab histrionibus, priusquam in Dionysi theatro agerentur, scholio ad Arist. Vespas 1109 comprobante satis constat. )Atque etiam Dionysi theatri scaenam eodem modo

ac dea fu1sse constructam ita non contendo, ut certi

aliquid ex dei piscaenio colligam et, cum Herodis Attici deum anno 160 post Chr. natum exstructum

sit, magnum in hac re momentum ponam, attamen

attulisse me similia vel potius verisimilia arbitror

neque inepta, quae hoc loco pro certis quae desunt argumenta adhibeantur. Quaerenti autem, quomodo, si pro porticu quinque maeniana in episcaenio fuisse concedendum esset, actores fuerint dispositi initio cum choro in tam angusto spatio, optime respondet Schoenbornius Prometheus, inquit, in summo maeniano est, quod ex medio prominet; Oceanus eum Oeeanidibus in eo consederunt, quod erat dexterum a rometheo, sic ut Joni et Hermae supersit laeVum.

Ei autem, qui talem opinionem propterea fidem excedere opinantur, quod abhorreat ab hominum elegantium sensu, quia histrionibus seriem quandam formantibus et alio prope alium posito oculi facile offendantur poctantium, ei igitur non animadvertisse videntur, qualis fuerit Graecorum in hisce rebus sentiendi ratio.

A. uener. l. c. P. 501. 3 l. c. p. 294.

20쪽

omnia certis lineamentis definita sint ut altera ab altera figura obdita, sic in theatro quoque aliam personam prope aliam et incessisse et constitisse monuerunt. Oceanides in rupes plopeirometheum descendisse ibique mansisse per totam fabulam his sero argumentis probare potuerit quispiam Chorus si in logo aut in orchestra fuisset, majori spatio a cineris histrionibus semotus esset neque fieri potuisset, ut ei, ad quem consolandum Venerat, quam proXime appropinquaret. Alia porro difficultas et eadem gravissima tollitur, si chorus non in orchestra sed sublimis apparuit et mansit Versu enim 1061 sqq. Hermes chorum abire jubet antequam rupes cum rometheo corruant, R id quod sacere chorus repudiat. ε)Rupes autem cum contremuissent ermesque subito e conspectu abiisset, rometheus solus in scaena relinquitur, quia ipse solus verba facit. Certe etiam chorus non jam aderat; alioquin chori fuisset, animos eorum qui spectabant ad terrae caelique motus advertere quod quia non fecit, non jam aderat. Chorum enim extrema tragoediae verba facere in omnibus quae restant Aeschyli fabulis videmus neque

y Grioch Literat Gesch. II. p. 48-49. ' Real-Encyclopaedie VI. . p. 1765. s. v. theatrum.

' αλλ -υν μεις in πημοσυναις συγκαμνουσαι ταῖς τουδε τόπων μετα που χωρειτε ἐκ τωνδε θοως . T. E.