Disputationes ad morborum historiam et curationem facientes. Quas collegit, edidit et recensuit Albertus Hallerus. Tomus primus septimus. .. Tomus primus. Ad morbos capitis et colli

발행: 1757년

분량: 655페이지

출처: archive.org

분류: 해부학

631쪽

Sanguinis missis , quamvis multum laudetur; tamen , quia aegrum debulit et , nisi in ore , pulsu, & urina inflammationis indicia sint vel praesentis vel cito a Jasinis oriturae, vix celebranda videtur. Alvus, si nimis tarda sit, Gemate quovis leniente, vel oleo mero, solvatur , si vero aeger aquosa ano immissa horreat, suppositorio e sapone in sale convoluto utendum. Musica etiam nunc forsan auxilio erit, & saltatio quae sudorem elicit. Viip. sunt omnia quaecunque spasmos excitare queunt; talia sunt, aquao ias, tactus, vel rei cujuscunque aquosae aut lucidae: ne quidem minimo strepitu turbetur homo , vel ingratae ullius rei mentione et in loco lucis radiis pervio minus detineatur: aer, quantum fieri poterit, moderate caleat.

Si quidem , his cautelis ac medicamentis feliciter inducias serat morbus, nullum novi remedium aptius ad recidivam praecavendam λ quam cortex Peruvianus electuarii forma, ut antea.

FINIS.

633쪽

X L.

RUDO L pHI IACOBI CAMERARII

A LYSSO CLAVE.

635쪽

Ρ Agus est , hinc versus occasum situs , distans ab urbe ultra milliare . x lim ii dictus; ad hunc frequens hominum fit confluxus ex vicinia .s quos per infortunium contingat morderi a cane a rabido , ut liberentur a periculo metuendae noxae b . per cauterisationem e ibi sustinendam.

operationis instrumentum vel si mavis medium , quia usurpatur ignitum J dicitur esse clavis d ), sed talis profecto mihi non comparuit, qui quid olim fuerit; nam non superest nisi vix sphilamam longum ferri frustu-ium, ligneo manubrio infixum . nescio quo casu vel longo usu multum de sua substantia deperdidit. Interim servat communiter nomen per Omnem viciniam clavis, & diminutionem sui tantam passa, nihil tamen suae virtutis praetenditur amisisse.

Materia ipsius non videtur alia , quam communis clavium , serrum ,

Quanquam dicuntur esse , qui metallum e aliud , vel illud singulariter

praep&- a ) De rabiosi canis morsu sermonem aliis venenis animalibus praeposuit Dioscoridermat. Medio. lib. 6. cap. 36. quod id animal domesticum ac frequens este consuevit , & in rabiem lapius agitur, ab eoque caveii dissic te, inde periculum inevitabile hominem

manet. nisi multis utatur auxiliis. Userus autem in Exero med. teri. vehementer miratur , id non frequentius contingere. idcirco divinam magnopere laudat providentiam, ii morbo omnium longe saevissimo humanum genus etiam invitum tueri quae velit ' θ Praeterquam quod inde mors est satis certa , iter ad mortem est nimis misera-hile Cornel. Celsus de re med. lib. s. cap 27. Miserrimum genus morbi , in quo ut aeger sti N aqua metu cruciatur , inter angores & inquietudines . ad ipsam usque rabiem interdum ; non semper. Ita limitantur verba mimontii in tum. pest. Patit δε- morsus, Ituta periodo, ad liquidorum cunctorum consectum , concipit eauiuam invidiam , optarque viventer omnes posse perdere . suamque multiplicare rabiem; Item illud I peri l. c. novam inde noturam caninam aliquatenus homini superinduci.

e Actum Medico-Chirurgicum , vi aphorismi Hippocrati adscripti : Quacuraque Medicameuxa non sanant , ea servum sanat s qua serrum non sanat, ea unu sanas qua ignis nou sanat, ea inerarabilia putare Oportet. d) Hinc inosum etiam elavis nomen servavi, ct ipsam dixi AEdisson, eo sensu . quo herbam Graeci, quae nomen accepit juxta Plinium nat. hist. l. 24. c. II. quod a cane commorsos rabiem lyssam seu tire non paιitur. maxime, cum a lysson veterum vel sit dubium . vel non usuale inter nos. Sic & ad ipsos audit bona glycyrrhiza. e Auri & argenti pro cauterio ad hunc usum mentionem facit Arasthiolus in comis mem. Dioscor. c. l Cupri etiam JHesmontius filius d. Marc. & Mirc. Ρrunam ardentem moria sui viperae delimat, quin pulverem pyrium desuper accendi jubet, timeo Curs Ghym. An & M. ten Rhine moxa locum haberet 8

636쪽

praeparatum, Velint arguere ex hoe, quod non exciter vesicam, cuti admotum, sed nigrum modo circulum relinquat f , non ultra triduum durabilem , quin sensim evanescat.1 U. Ferrum istud perhibetur esse nullis conspicuum externis praerogativis. non insignitum characteribus, figuris , aut sigillis e ), sed ut aspectu vile, ita sola vetustate & praetensa facultate celebre.

origo h ejus incerta est , priueipium vel ignorant vol occultant pael

incolae, totus autem ipsorum processus nititur traditione majorum . & au

toritate antiquitatis ci . U I. Locus

Ubi omnino habenda ratio tam gradus ignitionis . quam modi impressionit, quia dolor ab ultione levis esse dictus contactum arguit levem atque superficialem. Et ipsos rusticos rationem habere teneritudinis Personarum ex discursu comperi. Inclemens tamen hic esse potest clementia , docente Tullo ob. l. I. c. 21. g De qualibus vide sis Em. Menu Regn. Anim. Masthioli Comment. l. c. cap 0. Ad figuram spectat, quod ε vulgo quidam claves cum crucis signo quascunque limili bus viribus pollere nuper praetenderunt; qualiter cruciatam nostram non possum dicere. Ad Fro annum de fascin. remittens , de crucis signaculo si quis plura velit. θ Altius ascendendum sbi putavit pro remedio hydrophobiae Plinius; ita enim l. 2 s.

c. t. Auceps rasio ivMuttinis herbarum. qmppe etiam tu repertis aliar intimis casus, alias i ut vere dixerim J Deu3. Iu auabilis ad hoste annos fuit canis rabidi morsur . pavorem aqua . mitisque omniι asserent odium Nuper eviuquam militantis in pratorio mater Diuit tu quiete , up radicem Disseris rosa , quam onorrhodon vocans , eblandit i,n sibi uspectu priuis in frui ιο , mitteret filo bibentiam in lacte. D Lintania res ger e-hi tur, Hispania proximia parte: tuisque accidit , ut milite a morsu canis incipiente aqMaresav6 ere, luperveniret epistola orautis, ut pareret rellaioni, servatusque es m in Grato :-pinea qui ins auxilium I iis tentavit. Pervenerunt ad nostra usque tempora hae laudes rubi vel rosae caninae an communis , an odoratae ' a leguntur ut Passim , sic S iis a nat. ptiae . Boneti ; sed conset seq. thesin. nr. 18. i iii Rhoteiri verba huc omnino transcribenda ex l. 9 c. ς 3. antiquarum Iectionum . ubi medicamen recenset . item coelitus petitum : SI tu Rhodigiis paruis vibiu Diri Bellini templum, miramiorum frequentia celeberrimum , set adluxu hominum etiam noti niat . nectis adis, eatis fere publica es ι Pusus ir Divus Dutavio .grauantιbus uobiliuna parisque , quod severim , sinctiusque, quam ab iliis probari posera, Episcopum ageret, infectantibique mimiciter adtiersuriis, in pali re agri ubi risiumqtiindecim missibus pagsuum Rhodidio disans . divertit, eum manus hominum eoasi evideretur, eanum rabiem non e sit, a ρnibus ἡ ostio convisur iscerptusque mox iis Duorum in.luitantenta relatus , templum tu illis emernit locis . tu quo M arca marmorea ferreis occlusa cancelli, latet s. OGUsimum ejus eo tis. Templi N. ex Meris genere ea e coissis proprietas . A qtur elavem i quasierit . qua adis valva recludantur . ac ea ciania dente , quicquid rabie agitari orsum fit, attigerit , praesenti inin i es remedium, O NUU tm nou verum. Similes alibi laudantur claves Petri. Si clavis esset vel luisset illuctAit ingense ferri frustum , sorte Rhodigo aut aliunde ipsis milia posset credi; Jam vero ubi, ua vel cui, aut ii quo , sancto fuerit consecratum, nos latet.

637쪽

DE A LYSSO CLAVR

Locus operationis non est templum , ubi olim hoc cauterium asse vabatur, nec curia , ubi etiam olim laesi solebant uri, sed usti ina, sive ossicina publica fabri serrarii, ubi alias toties eandefieri solet serrum. V I I. 'Locus custodiae non amplius est templum , ego quipe id serrum inveni in aedibus praetoris sive Sculteti i unde & operator est faber pagi; DirectoreS duo Senatores rustici, unus sacris I Pontificiis addictus, alter Evangelicus, qui totius operationis curam gerunt specialem.

VIII.

In casum casus tamen etiam per duos illos thesauri custodes , clavis mittitur extra pagum , ad demorsos hinc inde, siquidem eo vcnire nolint vel nequeant.

Habent porro , quod curent duo illi sive testes sive custodes, scit . ut poli hi sum serrum hoc ignitum sensim sponte refrigeretur in aqua in , quod

omnino caveri volunt. X.

Operator nullas dicitur observare ceremonias , nihil mussitare, nullas audiri

Faesivius dissert. d. Tarant ut e. ra. ubi de frequenti copia canum rabidorum in Apu ia sub exurentissimo Solis calore . hoc addit: Benignitate tamen Iuntini numinis a, bis canibus homines demors premi sisnantur, F ante quadragesimum a morsu diem se

concuterint od oppiatim S. Pui, tibi esto od Deum pura mente precibus, Divi illius ivtercessione mox liberantur, tit euiose in Apulia conliat. Sed conser quae de Pharmac poeoc, r. item Viti chorea dicitur amnis talantatis ἔ atqui Tarantulae nullum Sinctum opponit. ab ea laesis nullum Patronum assignat. Alias, ut ex Schol. Collaq. Erofuit didici, Iubertur, creditur esse nescio sormidabilis aut am bilis, hydrophobiam vel immitendo vel pellendo. At non pro amentia hacte us quod sciam Patronum at uem invocant coel tem . addit Helmoutius tr. demens idea. lὶ Matthiolus i. c postqv in tractationem medicam morsorum a rabido proposui cset , subjungis: Verum inim Deνo . per pauci nostra δε e istate habentur is rubioso cauedemo sit . qui Medicos cons/ unt. Niam tanta ut religionis vis . ut Omues. qtiox momorαder Πι. partim ud Ticii Domni templum coniugium, partim si a a Divι Bellini Iacentum. Et m. momius i. c Catho ici despertinter nec Mentes remediis academiurum , nostrates ad S. Hubertum com erunt. Praesidem vel Pa ronum inter coelites hujus cura tionis , ut dictum. Altingenses vel non habent, vel ipsi non norunt, nisi celenta m cui ad latus poni poterit illud, quod prudentioribus cautum est, Vulnus aqua non esse eluendum.

638쪽

audiri precatiuneulas u , nee quid fieri singulare vel gestibus, vel vero bis o Item operationem peragi gratis ; Eleemosynae, si quae detur ,

duas partes cedere fisco pauperum, tertiam Operatori.

Ex parte subjecti nihil requiritur . non est . quod dicat, vel faciat, sed habet morsus se pure passive : Farinam p ) tamen in pago per amorem Dei emendicare jubetur , quae praetereaque nihil inspergi debeat partiadume.

nem homo , tergum ustrinae obvertens.

XIII. Uritur tandem vota r manus, monticulus pollici cs substratus, brachio retrorsum restexo ad dorsum; Locus hic homini omni & soli est unus & idem. t . XIV. Butas u mctioisi locis citatis exorcismos institui scripsit. Ο Praetensam Iudaeorum curationem verbalem communicat sub finem epistolae de hydroph. Lel. LMmmu. p Molotis l. c. c. g. ubi de cauteriis in genere : Sueto petroseliri inuncta pars breui dos escharam emistit, super ambusum locum ius eiur for sarriua trinoi, in tenui nitimasi Ohol redacta , fecis q Ielmontius inculcat, ritus talium curationum extraordinariarum esse praeci observandos , sub gravi periculo. r Hoc praecipuum paradoxum , non uri locum affectum, partem ipsam morsulitiam, cui communiter omnes autores destinant cauterium. Dioscorides c. 38. Contra Dirulentor laus wlio expeditissimum es auxilium , dis pote cum quis eatera viribus prinis I et , quod virus domet, es ferri peniιλ1 non patiatur , Id nul quod pars Quem experta posea non vulgare fundamentum curationi sutura praeat, mauente diutius exu ceratione. Limitat tamen Celsus e Si locm neque nervosus Neque muscu'stir es , Duisuria adureutam es; s uri non potes, Ste. Et Disycurior tandem etiam occipiti & post aures urentia cauplasmata destinat. Qui de frequenti inustionis usu apud Japones prolixus agit M. ten Rbne , hoc quam maxime inculcat, in ultorio hoe artificio omnemlamentum acumen atque experientiam in locorum electione esse positam ; ita ut simplici locorum praevaricatione membri alicujus motus depravari , vel etiam visceris cujuspiam vitalis facultas vitiari queat.

Equum videtur postulare, ut Chiromantae, si quam habent, hujus loci dant

rationem.

t ordinarie hoe fit in dextra & semel modo. Reiterati actum post Eliquot dies rarum est : Factum tamen aliquando . cum in loco essem vel vicinia , qui hus malis periclitari visis certius ita prospici putabant.

639쪽

DE A LYSSO CLAVE.

Bruta vero aduruntur in fronte n seu amica parte capitis, nam &ad illa se extendit haec curatio, e. g. ad canes x a rabido morsos, pro quibus prae homine candefaciunt surrum. X V. Hac occasione incidit, me oblitum quaerere, an cum isto suo ferro etiam ur int a lupis morsos Z Hos enim canibus similes similiter rabiosos fieri, passim legitur ι Commune itaque ambobus videtur destinari remedium.

XVI. Remedium hoe est exclusivum F aliorum, removeri lubetur, si quid parti laesae prius fuerit ab impositum, nec aliud intra tridnum impuni

ti) Helisistitit: praescindunt nostrates de .stola Huberti partem ut flamentum singulis demorsis a rabido intra cutim frontis in carnent. x IIehnontius iterum tr. d mag. cur. Contra canem rabidum nusium animas se tuetur ant desina it quoniam es potesas magica ligans s comm quam non taenidentes ant cornua. . Sed in tum. pcst. Mirnm , qtiod eanis levatior omninmisa matris

primogenitus Iogus cavem rabidum udoxituresurreat. Sosiis 61 invicta imaginutionis, etium , ut F ὰ rabido demorsus, minime tamen rubiostis fus i tibi interim rei qui oniues per νuorsum rabiem eontrahunt, a rubido fugitivi. me se contra hune, defendera timetent Talia confirmari merentur, interim ita clinsternatum tale animal, sic actum quasi est de ipso, antequam Patiatur; secus ac homo , qui tam ignarus . ut Baldus a Ctus. quam pugnans & reluctans, ut rusticus Zmngeri in E. N. c. huic fato aeque succumbit , ac P vidus. Dubium, cur excludantur quaecunque alia . vel solum ut superflua . qualia in Proverbio dicuntur non nocere . vel ut incompatibilis An irritum reddunt illud remedium An distris hiant' animum ' Aliter Dioscorides l. 6 c. 3 postquam auxilium ex icancris proposuisset . quod optimum vocat, quod & plerisque un um satisfecerit. & quocum fiducia uti liceat, tamen ad lit . Seunt auis etiamutim anxiliis contra ivetiitabile periis culum muniamuν , nihil lateris titi robibes Sol res nutem multo merit inhi uno: tois Drare cruciditias , quiam per inertiam ac de dium indiser nev cdflnci 2 Externorum pastina magnus legitur numerus I non minus Aut m ddmirationis habent praesidia , quae desumuntur ub lyso cane. Discorides l. a c 8 Utuntur ait arcendos aqua pavores dente , qui ccmmur dicisur 3 hunc a cane , qui momord;t, exemptum solliculo inditum , pro amnisto Bractis olim mini. Vinius i 20 c. s. Aliqui U Cc, mem e cadavere canino a frigutere , se P. ιυλν cotida pilos combusos instere ινῖπανι Hoc posterius mansit ad nostra tempora , :ibiit in proverbium & applicatur cap tiab hesterna crapula dolenti consilium de vino adversu et vini mutam remedio. Sed haec famosa quaestio : st/ιiu de pilorum eavis rabidi impU:tione tumeri per ejns morsum inducto factu tenendum p peculiari dissertatione sub pra si .io Icbaperi fuit ventilata :ubi periculosum id, suspectum, inessicax, dubi .i proin conscientia non sit uti in dum, concluditur. Nos certiorem experientiam desuleramus, anteq am judic ITus, nota nistea paucis discrimen inter pilos impositos ita crude & eos juxta Punium ulto, , qualia plus minus sallescunt. Commune sal morsui etiam virulen o utiliter inspergitur.

640쪽

poni volunt a , quia praetenditur illud solum sufficere.

XUΙΙ. 'De medicamentis internis b nulla facta fuit mentio , nec alexi. pharmaca vel specifica cc vel generalia extuberi dicuntur , sed absolvi.

tur curatio sola cauteri titione.

XVIII.

Denique remedium illud oportet esse tempestivum d , nam praeserva.

tivum a Sufficiens an sit Altingensium ustio, determinatu non est facile, quia qui ex

urbe eo fuerunt ducti, scarificationem , cucurbitulas , reliquamque chirurgi tractationem, non neglectis alexi pharmacis internis prius sustinuerunt. Omissis & neglectis omnibus praesidiis medico. chirurgicis, qui sola ultione fuerint piaeservati, talium exempla pro. duci deberent. Ex vicinio quodam pago puer septem annorum , ut ab iplis parentibus habeo , altero statim a morsu die Altingae ustus , mansit quidem sine omni alia opoliber ad usque finem illius medicae, quam Medelius vocat , quadragesimae, sed tunc inopinato factus hydrophobus periit acutissime , scit . intra et q. holas, maxime cum diris viscerum imi ventris ad medium contentionibus, ct miris cursitationibus, vociferationibus, frictionibus imo lacerationibus sui capitis : Morsus autem fuerat ad labium superius & frontem, qui locus alias valde suspectus, perdiderat simul dentem, & emue n. tis sanguinis nonnihil deglutiverat, quod etiam considerandum. Adde hoc : Neminem morsu petiit, nec alia ratione quenquam inserit hic puer. θ panes characteribus obsignatos a sacerdotibus templi D. Muivi exhiberi tradidit Mathiestis l. c. .e Iterum mederi, qui laesit, canis creditur. Plinius i. 29. c. s. Saliuntur caris nes eorum , qui rabidi fuerunt ad eadem remedia cibo danda. Multo tamen utilis eiectir ejus, qui in rabie momorderit, datur , s possit feri, crudum mandendum: Fmtuur. qtioquo modo coctunt, arit jtis incoclis carnibus. idem ex Dioscoride proponit Matralalus, sed addit ex Galeno: Scio certe quosdam qui ipsum sumsere mansi e superfrues, vertim non illo I ob esquidem aliis praterea remediis is sunς, quorum fecimus periculum in rubiosorum morsibus. Audivi vero quosdam , cum illisuli Mem hosuissens putea mortuos. Etiam Liserus agnoscit, quod a suis adhibeatur jecur canis rabidi , sed cum addito , quantum intelligo frusra. Mihi quidem videntur antiquitatis religiosa quaedam delirameura quod ipsi vix condonabunt alii. 3 alia certe antidota supra co/m mehensa non negligaui, stiadeo. Sed talium modo satis est ; nili sorte accersenda videatur etiam fabula AEffvi nr. 2 s. edit. I. Cavrer. d Si cum illo suo ferro valerent curare dirum malum, tum utique haberent, de quo gloriarentur Altingenses I sic autem communi subsunt fato, nec melior est ipsorum conditio. Fracasorius olim I. 3. c. 9: In principio F debita aiahibeantur remedia, to. ru, interficietur morbus. Dixerat autem l. a. c. Io. nec febrem ullum sentiri, nec ullum aliud malum in principio , nesciente aegro, quanta pernicies lateat. Si vero pris.cιpium Iam praeteriisse puter , V contagem iam radices αθιω egisse , ue quidem urendum esse ampliti, locum vult. Nec opus est cumulare consessiones propriar impotentiae veterum vel recentiorum , quae Passim prostant: Ger. Job. Vostas theol. gent. & phys criti. lib. . c. 96. l. 4. c. 37. universaliter pronuntiat de suis collectaneis, ea solum prodese ampoqi urum formidinein: psea nurium esse immeditabile. Ad exempla autem perpauca curatoruin

SEARCH

MENU NAVIGATION