Acta universitatis Leopolitanae in Galicia anno 1784 inauguratae. lat. Leopoli, Thomas Piller 1786

51쪽

prorsus interiit. Non amplius apiriani, non auli, vel Asri. cani audiebantur oracula , imo quod mireris e nobilillima haescientia, quam olim magna Urbis Romae proiitebantur lumina, postea infimae, ac vilis sortis homines artem secerunt. In scholis magistrorum ignorantium nulla auctoritas, adolescentium pravi more 3 luxui commeationibus, ludis, Qvoluptatibus dediti, nec ullus entor, a quo tanta, tamque tenerae aetati perniciosa mala tollerentur, reperiri poterat O tempora sine litteris Omores sine Doctore Quanta igitur sit communicatio, Wnexus litterarum cum imperio , nonne e Paulo ante memorat

imperii Romani revolutione manifestum fita Viri Principes videtis quam periculosa, quamque sit exitialis ulterarii, politia nexus di elatio. Vos itaque, si Reipublieae vultis salutem, profecto litterarum optimum statuni velitis, necessium est. Nonne Augustos, Trajanos , Aurelios , quorum imperia eram florentissima, in annalibus Tacitianis, ravetonianis legistis nulli ad promoveadas Iuteras labori, nullisque pepercisse expensiis rL quid vos divini rerum moderuores in partem contrariam posset abducere, non Intelligo. Nain inae seditiones, aut con-jurationum extimescitis flamma, At te ero graeca, latine doctus furores Catilinarios restinxit. An civitates depopulari, agros deseri, minui legiones, u meae rates estis, arbitraminit At Numa Religionis est aeque, a popalorum sem nator, parens Cato summus orator, egregius miles, Coriolanus

multi agminis duc agricola, ut nihil de Caesare dicara, ct ira νirtus bellica mim ulteris quodammodo certabat adeo, ut num

52쪽

tot ab ove 'νpeos, quot imminerva aee erit sapientiaedicumenta, omnino ne2ias. Num tandem quod aliquam veri speciem prae se erre videtur imperium cum Philosophis dividere putatis Absint se a Uobis conlilia Philosophus non imperare,' dominari ambit, sed docere,' prodesse, non dividere imperia, sed animos potius dissentionibus exulcerato , factionibusque divisos placare dc componere. Non abat igitur Princeps, quod hac parte metuat, imo quando alias maxime metuendum foret, sicut Agamemnon in expugnati me Trojae decem Nestores , ita ipse Philosophos , Oratores, Politicos absque ullo pericvla κ optabit. Quomodo enim gens seo, Penes quam nonnisi auditorium solaque est cum ratione conjuacta auctoritas sine Potestare, sine territorio, me jurisdictione nocere potesta Tantum igitur abest, ut inde mali aliquid Reipublicae imminere possio, ut Potius Philosophorum, instrorum , Politicorum doctrina, eloquentia, praeceptis mPerri, 'u- publicae roborentur, ahiliantur, lamplificentur, nedum G. inuamur, dividantur, aut labela tentur. ,

Haec quuin ita se habeant, num sapientia quam a dirino accepimus agistro minus fortassis amice cum Republiea in .cpdet, conspirabitque Absit Christiana enim haec sapientia cum Republica semper veluti comes individua sine aemulatione sine invidia . s ne ullis artriciis incedebat, seque pro lute sum sociae persequutionibus polosis tortibua exponebat. Quis

enim terras idololatria A superstitione, cusque esuidis ει - a iis

53쪽

tiis contaminatas expurgavit Quis Graecos, a Romanos, Aegyptiosque abrenunciat salsorum numinum cultu ad veram unius Dei cogntrionem revocavita Quis Magistratibus debitam reverentiam, Principibusque omnimodam subjemonem docuit,& praecepit Quis mala innumera, quibus Philosophi mederi non poterant, sustulit Nonne Theologia christiana Haec profecto illi est, quae summos Philosophos Platonem, Aristotelem ,

Zenonem, nedum impium Epicurum, Lucretium, aliosque pediversiarum doctrinarum magistros , correxit, d confutavit. Quis igitur erit tam vecors, tamque animi impos, ac ingratus, ut

eam non amet, non vereatur, nedum contemnat, aut insectetur rQuanquam prima haec, maκime memorabilis epocha,

in qua summa sine Perturbatione jurium animorum consensio regnabat, Theologiam vehementer commendet, tamen si, quod veritas jubet, dicendum foret, aureae hujus aetatis intervalla non

erant admodum diuturna. Non enim diu post Apostolorum sata ingenio, ratiociniis, Philosophiae in Religione justo amplior lo. eus datus est, Iam tum modus iste heologiae cum Religione coepit turbari,' ob summam, quae Theologiam inter Rempublicam Intercedit, consensionem, dissidia Theologiae in ipsam quoque redundabant Rempublicam. Ergo inquiet aliquis, omnis eruditio,is Philosophia a Religione, ne sibi, Reipublicae obsit, exulare debebit Non crediderim. Est enim haec sacrae eruditionis sparta jam passim, ubique locorum tam ornata,

54쪽

ae exeulta , ad tantumque splendoris, amplitudinis fastigium perducta, ut, si hodie non curaretur, ipsam et Respublica ne dum Religio detrimentum incurreret. At beata illa tempora, aurea illa Ecclesiae saecula, quibus animi candor, morumque sine multis litteris integritas vigebat, commernorare, PPetere, quasi postliminio revocare, quid prohibet Nihil prorsus Id cujusvis est hominis, vulgaris at diversos diversarum aetatum status. variasque relationes, prout sunt, perspicere, tempora, temporumque rationes inire, seque, Walios iis accommodare, solius viri sapientis, Iaborum, longarumque vigiliarum parientis est. Hae est illa summa cura, hoc illud studium, in quo omnis sapientiae bonique ordinis , ac regiminis posita est vis is ratio. Sed unde est, quod tam contraria experiri rata cogamus Profecto labor iste superis tantum, solisque viris, ut Soloni, Lycurgo antiquitus, nostris temporibus Ombalio, randae Κaunitio, inucio - homine majoribus reservatus caeteris O- .la relinquatur obsequendi gloria , author sum. Verum M sterii hujus, quod quibusdam planum fortassis, Qvulgare videbitur, retates retroacto magnitudinem, gravitatemque Patefaciant. Diviso haud bonis avibus imperio, fundataque Constantinopoli nova Roma primum inter se sacrorum Antistites, de .mde ipsi Principes nunc unius, nunc parte alterius sequentes turbandiis aliquando evertendi imperii ansam praebebant, falso nempe existimantes, uti legiones, ita Theologiam, Religio. cem posse inflecti, imperari, domari. In Imperio, ubi jura Ig

noranis

55쪽

norantur ubi Potesta cum auetoritate, Qvicissim confunduntur quid boni speresa Forte uegni die tum Nulla fides regni fetis omnisque potesa Impatiora onsortis emit, locum Miquem

hei meretur. Certe olim apud veteres Romanos utraque erat

apud unum potestas Protestantes pridem nodum ordium gladio Alexandri praeciderunt. Rem haud ira se apud nos habere, omnibus compertum est. Verum quomodo, quid singulis potestarum praecipue in casibus dubiis causisque, ut arunt, mixris conVeniat, competatque intelligemuset ut quae harum ad rem componendam pro tribunali sedebit Princto sacrorum Antistes quovis in imperio morum cum sit untaxat censor, malefactorumque conciliator potestateri aeque , ac pacificam, cujus Me interpres est, morum do Strinam, si populchum

oculos praestringere, Regumque manus vincire contendit, mori cessare, contemnimi oportere, ratio ipse, nedum religio suadet. Inspiciamus interea annales , coiniamusque monumenta, ut quo circiter remperi e mutua amicitia, concordiaque coepta

turbari, facilius cognoscamus. Octodecim annis post persecutistes Christianoris Constantinus Imperaro anno CCCXIMI.templa gentilium clausit, oracula obmutescere fecit, poenam bonorum. mis in haereticos dictavita ejusque exemplum secutus est Theodosiu Μ sicque adversa Christianorum fortuna haud melio eκcepit gentiles is haereticos adeo, ut Religione mobilius nihil videretur. Valentis Imperatoris edictum, quo orthodoxi jubebantu Arianis dare templum, immane quantum di stabat, o carina . Ambrosii Iustini 1mp. zelo adversus Aria

56쪽

nos Theodoricus Rex controveniebat Justinianus res sacra eo fervores, eaque auctoritate urgebat, ut prim ordinis Antistites ei non potuerint resistere scripta enim Antistitum orthodoxorum pacis a Monophysitis turbatae causa jubebat condemnari, Uigilius P. condemnabat et Origenis doctrinam, quae CCC annis in Ecclesia obtinebat, Imperato jubebat condemnari, Synodus ecumenica condemnavit. Qur praedixi et futurum esse aliquando, ut sicut nunc Iustinianen dominabatur Thoo- Iogla, paticis taculis post doloninaretur Gregoriana, huicque

minationi non solum omnes sacri Ordinis viri, sed 'eges ipsa subiiciendi essentet oraculum mentiri nemo non dixisset Habitus hae sesentiae 1acrae ad Avxpublicare passim se se, ubique prodita a Disnatistarum pertinacia ,- furcu es non

concit virum decretis, nota Imperatorum edictis frangebantur lBonorum confiscatione, cameribus, Nillic, mortibus compescendi erant. Certe Constaminus quantacunque pollebar gubernandi stris, vel non poterat, qua re mimperio nihll miseritis,

vel no sciebat, qualis, quantaque sit acrarum litium natura; ho an monstruosius aliud virium in Principe dari possit, manino ignoro Nestorianis interea ad Reges Persarum migrantia hiis, imperium magna tulit damna. ut ches belli tricennalis ansam dedit. Rus sequaces provincias serro, igne vastabant.. Quid consili capiendum erat Imperatoribus tmonophyssitas cum orthodoxis edicto Reipublicae accommodam componere stragebat Zeno sed non componebas meraclius, cum remeretud

57쪽

a Persis, eandem cum Mono 'sitis. Morthodoxis conabatur inire eoncordiam ; sed non impetrabat. Demum Constans Imp. cum Videret provincias ab imperio divelli, atque ab Arabibus usurpari, ut saluti consilleret imperii, silentium utrique parti m. ponenat; sed irrito conatu Pro Et qua arte , quibuSque consiliis, cinachinis litibus sacris finem imponas, nos aliquando ignorare , fateamur oportet; sed illud tamen disside udum non est, quin Arabes Christiani nominis hostes magna interea molirentur, quaeque moliti erant, licet initio ineredibilia viderentur,

felici tamen successu cum religionis, Imperii interitu ad finem

Perduxerunt.

Quo in statu ovum res essent etesinonis, imperii, virum summum , qui ferret medelam postulabant. Verum nescio, quibus a pictis renunciaretur Leo Isauricus Princeps, α Iheologiae saeerdotalis, reconditioris, sanctiorisque Politicae iii Imperitus, ita intemperanti, ac immodico in icones furore eo rem adduxit, ut provinciae integra ab illo deficerent, seque Longobardorum ditioni subderent. Nonne tristi hoc exempsi satis edocentur Priacipes, quid, quantumque possi suis non contemia cancellis eligio suadere populis, nec quicquam in ea posse alterari vel mutari, quin simul ipsa imperia ab imis concutiam tur Nonne Regum Francis Henrici I. severitas Francisci

ejus filii pertinacia QCaroli Ix imprudentia Humenottos ad quidvis audendum impulerunt Belgas quid quaeso , nisi sacra. si superis placet, inquisitio ad furendum, ciebellandum concitavita Post-

58쪽

Postquam vero sprius, Carolus, otiones amplissimi, dominiis, irincipatibus donailant Ecclesiam, runc summi a. cerdotes, adinstar minorum Regum fines suos proferre molle hantur ante tamen Longobardorum regnum erat evertenum Graeci Imperatores Italia pellendi Carolusi. Imperarior accla. mandus. Duobus fere ciculis ante Reges in Gallia praeiertim. Hispania ab Episcopis uncti, & coronati. Hoc modo Rec. caredus Hispaniae Re inauguratus Episcopis suam auctoritatem ita acceptis referebat. Haec cum fierent quid magis proclive erat viris ordini sacro addictis, quam docere, M sacris o mitiis statuere, ais thunctione, & coronatione Reges , Remmisque auctoristatem omnem dependeres Num quibus bella lisee doctrina firmarem argumentis, eae non poterant in libris divinis conquiri, reperiri, adoptari is quid hoc rei l. aras cum sceptris in umim coactas quomodo Theocrates, si alterutrum vis Profanam, turbareque ausit, ab I ursis, insultibus, invasione defendeti Thesauris, diu peculio caret V legiones, quas obiiciat, non tenet propugnacula, ex quibus vim vi repellat, uspiam collocata sunt. Nonne conjurationum licentiam, ligas, factio-iresque melphicas, imo superstitionem ipsam in adversarium armabit . Immane quantuni disciplinae sacrae ab imperii ratione, respectu pergebant distare Tantae, tamque enormis dum elationis' repugnantiae majora vestigia reperimus in Henrico IV. in Imperator cum omnia frigore rigerent seminudus eo. ram Gregorio Papa a vinculis, quibus se irretitum credebat ,, petiit absolvi menricus V. Anglorum Reco caedem ejus for

59쪽

te imprudenti onsilio Thomae Archiepiscopo Cantuariensi illa. tam virgis caesus quem ante hos nominare oportebat Ludovicus ius Imperator a Ciero, MFiliis ad induendum sibi poeni tentis saccum inductus est Haec qui frigido, ut adunt, sanguine audit, vel legit, nilai hei mali subesse, existimabit. Est enim Prine eps homo nobis similis, ut iis obnoκius , semper plura habendi cupidus quid mirum igitur, si virgis caeditur, si in saeco, ciuere,' cilicio Paenitentiam agit L Ita profecto et Audi tores Hae rite' ex ordine facta fuisse, plerique persuasum habebunt, fortassis sunt inter nos etiam quod tamen absit quibus nihil magis, quam id regulis celesiastieis videbitur conasentaneum. oppido falluntur utrique: nam haec horrida Henrici Imperatoris nuditas hic qualidus ' humilis Ludovici Pii vestitus; hoe publieum Regis Henrici centientis testimonium, quid quaeso denorabant quo tendebant Proh hominum, superumque fidem Ludovicus regiis spoliatur insignibus, Henrici contemnimtur , ridentur , exsibilantur. Ergo Prist. cipes etiamsi sint legum transgrestares, inquamne ensuris su

iicientur celesiastieisa possunt quidem, sed non idcirco etiam debent, nunquam vero cum imperialis, & regi majestatis dispendio is vilipensione. Ἀ Gregoriorum tempora contrarium testantur. Uerum tempora ista, quibus Roma secra plus forte Principibus christianis negotii, quam Troja Graecis, Roma

Medii,

60쪽

Medii, tu inter hos moderabantur inperium , Ottones Augusti judicia eclesiastiea exercebant, Summos Antistites de Ponebant, alio instituebam, Pontificum electionem confirma bant. Otto III si, ut voluit, Roma sedem fixurat, forsitan aliquando Gregorius VII extitisset y aut opinionum portenta, quae orbi universis interitum ariolabantur, in monasterii penetralibus InYisset vel .potuissetne fieri postea, ut duae potestates toto telo diversae invicem Paciscerentur, transigeremque uaribus ultro citroque remiis. Sed Gllud mirari subit quo. modo vel sapientissimi Principes in Propria viseera vire potuerint. Utrum fatalis quaedam necessitas, an utilitas aliqua Fri. dericum II adegerit, ut leges contra hineticos ferret, viderint alii. At hare dicta, quibus inquisitionis firmabatur tribunal, quomodo non secus, se leges Solonis , aut Lycurgi laudari, celebrarique potuerint, Prorsus non intelligo.

Satis vidistis Auditores sapientissimi quam aret sint disciplinae saeti cum imperio conjunctae , dissensiones, dissensionumque causas non dissimulavimus. Et quomodo illas dissimulare pote. ramus , quae passim de ubique in annalibus leguntura Angil inveterata odia vel ipsi plebi, Proh dolor tragice repraesentant Galli sub nomine libertatum ecclesiasticarum ipsismet pueris ausus vaticanos instillant Germanorum quae mens sit, tot horrida bella ad asserendam libertatem suscepta, abunde pro

bant.