장음표시 사용
41쪽
α Ρhilosophum ab Imperatore non diseerneres. Et heodori. cum Regem vel uno Cassiodoro in consilium adhibito leges cedro dignas, marmoribusque insculpendas toti Italiae dictasse, orthodoxos non dispari benevolentiae sinu, atque Arianos complexum fuisse, ipsumque, licet Arianus esset, haud parti uni magis , quam alteri, ut sapientem decebat Principem , unquam savisse, quis ignorat Vidistis Auditores sapientissimi Min antiquiore, & minus
Temota aetate, quam MEt sint cum doctrina, litteris conjuncta imperia, quomodo se juvent invicem, seque perpetuo sequari tur, nec alterutrum liceat sine periculo divellere , imo alterum s ab alterius recederet societate, summum foret periculum- Tantae cognationis, propinquitatis, quae inter potestatem Pinliticam, & sapientiam intercedit, luculentiora adhuc dabo argumenta Athenis olim aliis pro Democraria aliis pro ligarchia , aliis demum pro medio quodam ex utraque commixto regiminis genere pugnantibus, omnia erant Perturbata, leges eversiae, jura civium contemta, potentes minus potentibus imfesti, inferiores qui erant, numero saltem vincere conabantur. In hac rerum, ordinumque omnium perturbatione, quis seditionum flammas, quae certam Reipublicae minabam perniciem, comprelsita Num arma haec pridem Athenienses in pro
Pria converterant viscera Num Carceres, tormenta, aliaque poenarum genera Α totum corpus erat corruptum , Prompta
que egebat, ac perit Medici manu. Qua igitur arte, cujusque
42쪽
anullit horrida se tempestas composita est solor ille est
naturae humam scrutator solertissimus , qui Patriam non armis
aut machinis bellicis, sed latis legibus sapientissimis ab hocce crudeli dissensionum liberavit incendio. Et revera minorem vir majori quemadmodum vinci, atterique necesse est, ita majoribus corruptelis, actionibusque grassantibus longe fortiores opponis sapientiae clypeos, dubium non est, quin quod motris, cupisve , opinione citius consequaris, tibique hominem, cui in labyrintho viam monstrabat sapientia, prudentiaque, nunquam in divino Numine derelictum fuisse , facile in aniamum inducas e contrario Phocensibus ob sola Apollinis, quae apud eos ubertim funduntur oracula, superbientibus is incuriosis quis gloriam, reopagum , victorias spondeata Spartanis seque ac Boethiis ingenio tardis, Corinthiisque, quibus praeterlueti cupidinem aliud nihil curae est, quomodo aut domi a seditionibus , aut foris ab hostium impetu is telis vitam securam, tranquillam agere licebit Ne pigeat ad Philippum Macedonem imperii sui fines inito cum Argivis, Messeniis in perniciem Atheniensium cedere proferre molientem redire. Hei incautis Athenienfibus potentiaque longe inferioribus succumbendum erat. Quis periculosa haec artificia, has insidias, hae stratagemata manifestavita cujus auctoritate, consilio p0tentia major longe minore contra ipsam naturam devicta est Quis Argivos, Messenios ab amicitia Philippi avocavita Demosthenes summus ille Philosophus, maximus ille Orator est,
qui egregiam hanc opςrami impendii essecitque, ut Atheniet Ela ses
43쪽
ses arincipem hunc implacabili posthac odio prosequerentur. Paucis annis post Antipatro Macedoniam gubernante illi ipsi, qui nuper victores erant, Athenienses sub jugum missi sunt. Verum quae est tam praecipitis mutationis causa ν Oratorum praecepta mox contemni, Philosophorum non probari oracula, seditionumque flammae spretis sapientiae regulis overi coeptae sunt. Quid mirum i si Macedo victor omnium durissimas devictis , a prudentiae numine abscedentibus Imponebat conditiones Et quas Num palatia, Asir agros , thesaurum , divitias extorquebat Haec quidem magnifica sunt, Win summa, ut fit hominum versantur aestimatione. Verum hisce majora petiit Antipatriis Sed inuid illud ν Athenaeum est nempe, Areopa'. s. Ita profecto Auditores sapientissimi cum Demosthene, Hyperide summis Oratoribus QPhilosophis, quos Rex stipulatus est, in servitutem abductis, ut Trojaimperiisse e Palladio
ablato, ita Athenas perituras fore, merit existimabat potentio simus aeque, ac perspicacissimus Macedonum Princeps. Quin uno ferme saeculo ante iidem Athenienses caeci avari, invidi, ambitiosi, cum Socratem , a quo Graecia omnis splendorem suum, gloriam repetebat, extremo affecissent supplicio , nonne hanc iis malorum, calamitatumque seriem, ipsumque interitum repugnante etiam Apollinis Delphici oraculo portendere L Cebat Sed ut sciatis porro, num indi lubili sint vinculo imperio illigatae litterae, is non summo in pretio ab iis Ipsis Romanis
44쪽
manis habeantur, non melius quam ex ipsorummet, ut ita dicam, in illas odio percipietis. Posteaquam n m ii semulam domuissent Carthaginem, sua arma in scripta monumenta tam Publica, quam Privata converterunt, eaque ad nihilum redegerunt.
Proh hominum, superumque fidem Romani rincipes quid agitis Quo vestra vos rapit impotens cogitatio Nonne olim
erga hostes ipsos humani, nunc quid praeter morem in res semsuis anima carentes saevitis quid volumina stilo in ceratis ta-hulis exarata timetisa Corpora in Bibliothecis recondita quare exhorrescitisa Hic Minerva armorum, Mirae nescia, non ellona implacabilis sedes suas habet hic altissima pax est , pacisque agitantur consilia. At inquient Romani, in libris bellorum, stratagematumque & variarum artium exitialia praecepta , olit,cesque mysteri , quibus facile abuti possumus , contineri. Esto: Annibalem igitur fortunarum, gloriae, patriaeque vestrae , ac Nominis Romani hostem interficite; at Annibali mortuo grammatico parcite: Philinum Historicum Vestra criminais furores ad posteros transmittentem perdit at Himilconem Geographum, agricolam agonem servate. Sed iuveteratum Romanorum in cenos odium, nimiusque erga proprio Penate amor, malitiae invidiaeque nescit limites praescribere, nedum servare. Verum quamvis quid, quantumque hoc in genere ex salute imperii tam foris quam domi liceat, perarduum sit decernerea hominum tamen conditio, populorumque , qui regantur
natura, indolesque si propius inspiciantur, difficultatem sin minus Ela tollere,
45쪽
tollere, minuere tamen licebit. Quandoquidem litterae, perium, ut saepe vidimus , fere una nascuntur, simul crescunt, mutuo foventur, tamque conjunctim vivere pergunt, ut, num imperium una sit res, altera num sines litterae, vix queas disternere. Profecto geminos coelestes non ita, prope dixerim, non Castorem, Pollucem tam individuos comi. te Poetae finxerunt. Utrobique praeclara omnia , nihil non semctum, nihil quod non invitet. Quid enimvero sanEtius , aut praeclarius quid esse potest, quam cum vir sapiens doctrinae suae fiuctu ita novit applicare, ut Rerum publicarum saluti, totique generi humano prosit. Idcirco intra fines parvae provinciae, gut regni unius sibi haud sistendum esse, probe novit discurrit
per orbem universum, hominum ingenia, & mores scrutatur,
cunctas coeli regiones peragrat, observatque, quod uni genti convenit, eique proprium est, id alteri nequaquam, aut bene raro posse applicari. Solon mortalium sapientissimus non quod optimum judicabat, suasit Atheniensibus, imo ipsam sapientiam disinam e populi hebraei genio, capacitati accommodasse egimus. Non Horatium nec Ovidium summosioetas, seque ac Philosophos hic esse sine laudis praeconio praetereundo Putem, quorum alter quid hominum humeri valeant, quid. ferre recinsent, probe dispiciendum judicavit alter vero meliora videre, Probareque, deteriora tamen se sequi profitebatur. Nunquid
id illi imperite,' inspientera aut justitiam, sapientiam a ra. tionibus abstractis, & metaphysicis' non a commodis, Mut, litate , quam eae popud , vitaeque civili adserunt, dime,lienda.
46쪽
esse putab Imus vel fortassis sibi quis in animum inducet, ut Cimonem a Pericle testarum suffragiis, quod Athenienses γυ- cismum vocant , decem annorum exilio multatum absolvere au sit Certe sicubi hic dubio proculis tro sapienti magna ingenii virtute, solida pro diversitate regionum, morum religio. num veritatis undamenta investiganda sunt, ut quid nunc congruat, quidve postea fortassis repugnet, perspicere , ac dijudi-Care valeat. Nam effici posse, ut omnium gentium, quot in orbe sunt ingenia,' mores in concordiam redigantur, aut in unam cogantur sententiam, quis sibi persuadebita Religioni tem- Pori, opinioni, dicam prope superstitioni nonnunquam cedendum noverit sapiens, idque clavum imperii tenentibus sapiem re suadet, sapientibus persuadet. Rarum , insolensque virtutis
sapientiaeque exemplum, contraque unum Sabachum,marcumque urelium quot non Sesostres, Cyros, Cambyses, MN, Tones antiquior prodit historial Id muneris igitur sibi demandatum in primis novetit sapiens, non ut de universi hujus constitutione, deque animorum, pirituumque coelestium natura, quorum veritas, praestanti, facilius credi, quam sciri potest, sese occupet, exerceatque inget nium, sed ut dum in persarum, Arabumque, Iinensium Μonar-ehiis versatur, non ita disputet, non ita judicet, non ita arbitretur,
prout disputaret, cludiearet, si apud Macedones δε Athenis esset illi est pro ratione , ut junt, voluntas, stilique, nisivi, Vespotice peragitur hic omnia ex lege, ex priecepto, ex
47쪽
requitate fiunt Utrobique vero pro ratione Status constitutione imperii judicat, nec Persis is Arabibus Atheniensium, Macedonumque commendat decreta nec his illorum placita Marbitria suadet. Etenim istorum, aliorumque imperiorum natura uri diversa est , ita diversimode scit sapiens sua judicia, sua consilia, si a arbitria inflectere is applicare. In imperiis
ita ordinatis nemo quae hic fiunt, ausit reprehendere, ni poenas sua temeritate, & audacia dignas, ut Athenis olim nunc Venetiis constitutum est, luere velit. lorro attendendum non est, quid de servitute orientali sentiant passim Europaei. R. eum certe, constitutionis imperiorum Orientalium gnari haec con mirantur , mo inminus aperte probant, certe principiis, quibus singula reguntur imperia, si insistunt, non audent improbare. Nunquid quosvis morbos Galenus, aut Hippocrates iisdem curabant medicamentis I Nonne vela nunc contrahit, eadem nunc ventis dare pergit Nauclerus Litror nunc Petit,
inde nunc ipse recedit Agricolae studia laboresque in anni tempora distributos quis non probet rata est uditores vir nempe sapiens, quod in oriente petiit, repetiitque in occide te spernit, omittit quod in Necia diruit, aedificat in Italia. Inde mirum illud vitiorum virtutum naturalium, religiosarum politicarum discrimen exortum esse videtur. Ple. raque nostris moribus , inquit Cornelius Nepos, sunt decora, quae apud Griecos turpia putantur. Quem enim Romanorum pudet uxorem ducere in convivium id tamen a moribus Graecorum abhorret. Quin in Aegypto diversa quandoque, G
48쪽
invicem pugnantia Numina in Rempublicam inferebantur, quo populus in partes divisus, a quique pro suorum Numinum o nore, Mauctoritate dimicantes nec tempus habere , nec ansam aut Regibus insultandi, aut Rempublicam turbandi Gradibu1 prorsus adversiis incedebat Numa Pompilius, tantumque abest, ut Deorum multitudine introduEt populum Romanum in factio. ne scinderet, ut pacem potius & salutem Reipublicae adferret: populum ferocem bellis assuetum, rationis expertem , nec actuaverse Philosophis praeceptis domandum, ritibus, cerem iis, religione placavit, mansuefecit, domuir. Haec inventa si e vera dimetimur religione, nullus et , qui non damnet, sin ex salute imperii, beneficio miseris mortalibus collato spectentur, viκ est nonnullus, qui eadem non probet, Numasque Pompilios ii semet aliarum divinitatum impletare invecta benefactores generis humani suo modo non fateatur. Quid quaeso, Constant num M. uni omnium Regi Deo a Parre coi ecratum perpulis,
ut post victoriam a Francis reportatam Moisim templum, iulius Apollinis, cujus iam oraces in aula Diocletiani olim juveris riserat,is detestabat , Apollinis, quam templum ingrederetur, lique Deo gratum animum de pace imperio ab ipsi, reddita deciamret Virorum , qui sanctioris consilii, recondies
orisque radentiae dicuntur, Annibalis quoque urbes, agros, Temrasque inermes ferro ec igne vastantis propolarum, Fabia Mav patientia, misisque lacrymas, re Calamiram Patme suae veluti totidem certissimos salutis nundios conspicientis Ceserrima. cunctatio in multas aetates exerceb ingenia. Prosecto quid in Numa, Dissilia πιν Ooste
49쪽
Numa, quidque in Constantino, in Annibale quid & quia in Fabio Maximo vel vituperandum, vel laudandum si ille,
cui ratio humana, respeetusque ad salutem imperii norus est, commodius intelliget. Quare vir rerum huminarum gnarus donum est hujusmodi, quale nec ab hominibus majus desiderari, nec a superis generi humano praestantius dari potest. Hicce ille est ingeniorum, morumque scrutator, populorum pacificator,
reEtor , legum deformator, conditor, omnium denique areanorum interpres certissimus. Vos estis viri amplissimi, ae ornatissimi interpretes illi, vos rectores illi, vos fulcra illa, ac Reipublicae columina, vos , inquam , qui me hodie vestra condecorastis praesentia vos, inquam, non necesse est, ut ad commenta confugiatis, non inquam, vos hisce egetis commentis, non pollinis ambigui oraculis, non colloquio egeriae, nonoanis metamorphosi. Praetereo ego hic eximiam illam, quam e familiari cum Musis, Minerva conversatione adepti estis, eruditionem Praetereo magnifica illa singularis vestri erga Patriam observantis argumenta taceo mirabilem illam vestro iudicio ac aeterna epocha dignam XCELLENTISSIΜ Ασα-
LUSTRISSIMI DOMINI BETANSKI EPISCOPI PREMISI I. ENSIS RECTOREN MAGNIFICU electionem, Viri duplici saeculari, ecclesiastico, eoque summo honore insigniti, quorum alterum ei vera pietas ct singularis doctrina alterum Prudentia, rerum late patens notitia peperit nihil dico de illis, quibus juventutem ad onera Reipublicae utiliter perserenda, imbuitis, praeceptis, allud tantum quod sine invidia, partium
50쪽
partium studio dici potest, fidenter assero. Vos nempe litteras illas, quas majores nostri multo pepererunt labore, vos non dispari colitis, fovetis, conservatis studio Essicite igitur, ut earum honos, laeeor in dies majora capiant incrementa. Hoc est illud, quod a vobis Cives, Princeps , Religio exposcunt. Quid si a litteris nos, vel a nobis litterae destituerentur, an λne his Rempublicam ab interitu propius abesse ignoramus I Idadhuc satis intelleximus, melius intellecturi, si quaedam a comtrariis petantur argumenta Tempora illa, quae a Christo nato ad usque saeculum V. fluxerunt, beata erant QReipublicae proficua,' accomodata. Augustus, Traianus, Antoninus ius, Marcus Aurelius, Alexander Severus - litterat Ipsimet, litteratorumque Patroni Rempublicam sapientisime moderabantur et de Graecis, de Parthis, Persis, oenis, Germanis, arcomannis, Quadis de omnibus triumphabant et At Romani cum postea sit. teris fluκ substituerent commoda, disciplinaeque mollitiem omnia sus deque in imperio versa sunt Panoniam, Rhaetiam, Moesiam, Thraciam, Illyricum Hunni Africam, misipa.nias Vandali Italiam provinciarum Reginam debellarunt, &-Leerunt Gothi. Cum litteris imperium, & cum imperio litterae intercidisse videbantur, nec in hoc misero statu seu litterae , seu imperium tantas vires habebant, ut se quiverint mutuo connis a deplorando interit vindicare. Iurisprudentiae omnis M. cor, dignitas, quam ei favor,' sapientia Principum,magi- sttatuum severitas, Prose rum doctrina, Academiarum celebritas pepererant, paulatim in sterilitatem emarcuit, tandem