장음표시 사용
31쪽
da videbatur, quo invitantes, eligentesquo digniores Equo cer. t us ii sint, qui, si ptaeesse sibi voluerunt, eo statim modo suum ad eam propriis humeris gestandam jus probarunt.
Assael me vehementer semel adhuc sateor perhonorifiea ista vestri erga me studii significatio, per illustres, ac clarissi
mi Decani verum simul etiam quaedam tenet spes allaboraturos vos Pro omni, quo par erit modo, ut hocce cohonestatus
munere summam ex vobis opem Maii xilium ad digne obeundunt habeam. maeclara ista niversitas auspiciis cura Magni, Augustique ereEt Joseph nisi vos tantos nacta suerit viros, qui omni virtute, cruditione, disciPlinisque excellunt, nusquam mi hi polliceri auderem, honorem Rectoris esse mihi perlibenter. sestandum. Subiit cogitationi me Vos quoque ad hujus honoris partem ac onus esse vocatos. Existimabam, ex quo singulari
Augustillimi Priacipis erga litteras munificentia in hoc estis proavis loco . ex quo suprema jus nobilibus vos praefecit faciatatibus voluntas, eo orditi diligentia, studio commissas vobis iri tractatum scientias, quae menti Augustissimi Caesaris ad aminsun respondeant. Non ignoratis, quam Ille cupiat ardentissimo. ut humaniores litterae, liberalesque artes eo in re vindicatis hisce regnis florere possint modo, quo in aliis eiusdem haereditarita diεionibus admirandum ferme in modum vigere non cessant Noni ignoratis, quam omnis Illius eo collimat solicitudo, ut in juvem tute saliciana seque ac in aliis politioribus Europae suisque pompaeis cultiores mores, humanitas, eaque industria efformetur, eri
32쪽
qua tanqiram ex alice omne utilissima nationi universae artes, vitaeque modi honestiorcs proveniunt ut, inquam juventus haee, ad solidam litteraturam, vera cognoscendarum rerum principia, puraeque religionis Maiestatem erudiatur. Ista igitur animis vestris observari, alteque mentibus insidere existimo, ista vobis veluti quoddam calcar futura spero, ut omnem vestram operam , omnem conatum ad id intendatis,
quatenus quo Augustus Josephus laudabilissimo exorsus est princi- , qu e opere magnanimo pergit exequi, quorum denique observatione mihi ipsi nihil antiquius , nihil solennius, nihil jucundius Potest accidere , quatenus , inquam, haec cordi, curaeque vestrae speciali esse patiamini, unu probetis effectu me a vobis ex hoc potissimum fine esse electum.
33쪽
D. JOANNIS BAPTISTAE INSIGER, FACULTATIS
THEOLOGICAE DECANL Νοbile spectaculum omnium hic video ordinum Viros, omnes limri, Gubilare , senes , juvenes, omnem cratem &sexum in admirationem rapi, grato musicae concentu resonare plateas fora, hinc Nobilium turmam illinc eruditorum chorum gravi' modesto passu incedere, summum Sacrorum Antistitem numeroso comitatum clero agnum immaculatum offerre
adstante requenti populo. Hujus insolitae pompae Mapparatus tam sacri quam profani quae igitur causa est y oeulos ad Excellentissimum Gesareo Regium Commissarium convertamus. Ipse dicet nobis, non hic agi de trophaeis ob victorias in terra mavortia reportatas ereEtis , non de auspiciis Romanorum, vel Graecorum oraculis, e quibus quod lubebat, liceb1 portendere augurari. Trophaeis quibusque auspiciis Morazulis omiabus longe majora nobis hodie attulisti Excellenti Isime Caesire Regie Commissarie. Sed quid illud est Est pro ecto, quod nec majus dari , nec gratius adferri, neque avidius accipi poterat. Terras ac Provincias populis implere, commercia introducere, securitatem Policeri, ac sustinere haec quidem magna sunt , sed Schis longe majora, hominum videlicet ingenia excolere, moreS
34쪽
reformare , cives salutaribus, neces riis doctrinis imbuere;
paucis cunctos in aliam, excellentiorem naturam convertere.
Hocce est illud donum , ac beneficium , quod nobis hodie A. TER PATRIM IOSEPHUS AUGUSTUS contulit, Athenara nentia
pe/ musaea. O diem fortunatum Gii spicatissimum Ter felix Galicia, cui tanta sors obtigit, ut munus, quo majus nullum est hodie na die a Munificentissimo Principe accipere promeruerisi Romani olim debellatis Argivis, Orienteque in suam potestatem
redacto , non tam de pretiosis marmoribus, columnis aeneis, aut
prodigiosis obeliscis, quam de cruditis spoliis ac monumentis triumphos agebant. Mira Prorsus res non capti a victoribus, sed victores a captis ducuntur in triumpho, sibique non modo artes, sed, leges ipsas dari, non indignantur. Generosa, ac Nobilissima Glicia gens non indiges Tu stimulis nec meis precibus ut nunc jam exultes gaudiis, laetitiamque publice testeris, sed ultro ossicies, ut quod olim veteres Romani Tu nuncis illos aemulando QTuorum majorum vestigiis
insistendo eo pertingas, quo TE AUGUSTUS ire, Te progredi, Teque demum perducere cupit quam ardentissime. JOSEPHUM multis quidem seculis divi verunt Hadrianus, lexander Severus Imperatores, quorum ille Romae Athenariim undavit, hic in meliorem reduxit formam. Praeclara haec facinora quum Lampridius,' Capitolinus posteritati commendarem, nunquam dilertius, nec majori cum es scacia unquam et aut Disilias by Ooste
35쪽
aut dicis es, aut scripsisse piutares. Et revera quando vel aequiori. bus, vel magis debitis Teruntur laudibus Principes, nisi cum eam impendunt operam, ut urbs , qtis orbi dominabatur, Academiarum etiam splendore pergeret gloriari , essetque legum, ac virtutum latissimum domicilium templum. Quod Hadrianus, Alexander suis populis , id genti aliet lanae, quam imprimis amat, praestitit OSEPHUS AUGUSTUS Quis tanti, tamquae
excelli Benefactoris grata in omne sevum non recolas mente memoriam. Dicite, amabo, cur Graeci Romanos, Romani
reliquos populos, barbaros compellabant fortassis gens cultior, prae minus culta hoc privilegium sibi jure usurpata Graeca ac Romanae gentis exempla Galli, Italique non tam pridem au dentiores Germani imitari amant. Ab hisce magnopere quod sibi metuat, non habet Polonia nostra , quae pridem jam inde , ut ejus testantur annales, connisi est eluctari iunc Penitus ut elueste tur Augustus efficaciora suppedita media, majora offert subsidia, aliaque plurima commoda quasi ad manus quam largissime porrigit. Profecto dies & tempus me deficerent, si de magnis praeclarisque Rus facinoribus vel pauca delibarem, quis est, qui Spartam hanc ita ornet ut de Principe, cujus sarria jam per to. tum qua late patet orbem, pervasit, aliquid quod dignum it Oratores, dicata deinde eum laudis licet merita nec esse cupidum nec aestimatorem , quis ignorata praetera si id vel maxime facere vellem vel minus de jus virtutibus, quod certe fieret dicerem, culpa non carerem vel aequo plus, quod tamen vix fieri posset, turpem adulationis notam incurrerem. Qua
36쪽
re a re Princeps magnanime, ut de argumento saltim quod cum prae laris uis facinoribus, praesertim cum beneficio, quod nobis hodierna die contulisti, assinitatem trabet maximam coram hoc Excellentillimo , Amplissirrioque Consessu, Senatu academico pauca quaedam pro ingenii mei tenuitate dicere praesu
Sed cujusmodi est isthoc argumentum dixero Peten
dum es e ab utilitate & necessitate litterarum tam sacrarum, quam profanarum, jam vos spartam hanc a viris ingenii magni tudineis eruditione conspicuis ureto, acciolato , errario, Ernestio, aliisque propq innumeris ornatam fuisse, reponetis& verum reponetis. Sed num idcirco si iteratus de eis sermo haberetur , minus delectari, vel minus prodest e censerentura rofecto non Inrerim relicto hoc nobilissimo argumento de nexurantum consensione, quae litteras profanas, sacrasque inter,
Rempublicam , intercedit, verba si modo favere vultis , hodierna die dicturus sium. Et revera , nisi omnia me fallant, tantus est hic nexus, .lantaque Obsensio, ut litterae ab imperus nullo modo possint di velli. Nam quemadmodum sine clavo navem invalescentibus ventis in scopulos illidere, exercitum absente vel interfecto Duce fundio interire necesse est, ita litterae quum sint imperii clavus Manima, eas si negligis, aut tollis, vel a regimine se moves , fieri non potest, quin Respublica mox languescat, sen-
37쪽
si deficiat, collabatur tandem , adeo ut hane me illis nee diu stares, nec ullo modo esse posse facile intelligas. Verum quo clarius perspiciamus, quam arEt haec duo simul conjuncta sint, seque Perpetuo comitentur ac sequantar, imperia unde sint, paucis ut investigemus , ab re, qua de agimus, haud alienum esse puto. Filiorum aetas tenera, ope indiget aliena, a parentibus percipit alimenta, sub eorum magisterio discit loqui, cogitare, ratiocinari, mediisque uti ad sese coruservandum necessariis. Horum servitiorum intuitu ther ipsa natura duce parentum sese subjecerunt imperio. Dein sublato vivis communi capit , vel crescente insigniter primo familiae numero, divisiones, migrationesque ultro sequebant tur Magna namque haec familia in plures divisa, singula sui juris esse volebant. Quae causa sitit, ut in diversis hisce familiis passiones primum bitia, quae hominibus inhaerent, mox dissidia, turbae, bella invicem excitarentur. Quo in states, quum propius ab interitu abessent, ne penitus interirent, suaPte natura conVenerunt, sibique unum, qui reliquis omnibus Praeesset, delegerunt. Imperia igitur quis ambitione, aut factionibus hominum instituta fuisse ausit firmarea Nunquid liberos, fortunas, nosmet ipsos conservare injurias repellere fortuito casu ad scrini porrere aut vana Minutilia haec esse non nemo dicet Haec interim saetis commode intelligimus, num vero postquam jam constituta sunt imperia, mentes hominum quae sint, quibus rebus stude ant, quae habeant in honore' quae ament, mox intelligimus,
38쪽
aut num internas quoqie imperiorum ipsorum necessitates Mevterna Deile cognosscimusa morbos, causasque morborum , quibbus illa vexantur nunquid perspicimus mala quae Reipublicie saepe imminent, possumusne sine multis vigiliis, Winvita minerva praevenires Hic ego me ingenii parvitatem sponte, ingenueque profiteor, at simul etiam fidenter asseres: Reipublicie
hocce malorum , incommodorumque genere agitato nisi litterarum antidotis non posse subveniri. Quemadmodum vero primitus vel tenui parvae familiae pomerio, vel unius tantum civitatis term ni concludebantur imperi , ita artes etiam & scientiae valde angustis circumscribebantur limitibus ante diluviana quidem gens non pauca transmiserat ad posteros, sunt tamen post eius dispersionem multo plura partim deperdita, partim antiquata, sensimque genus humanum in barbariemis ignorantiam prolapsum est. Inde miseri mortales nulla modo nisi introdusta rerum ubertate, aliisque vitae commodis comparatis poterant eluctari. Sapientiam proinde, ubi egestas gravis, ubi calamitas , ubi bella, nec ulla, aut pauca sunt commoda, frustra expectaveris. Nonne AEgyptii Mobloci situm ob rerum omnium commoditates primi fuerunt, qui praecepta Rempublicam bene gubernandi, artemque vitae suaviter transigendae, ac populum reddendi felicem invenisse se. runtur Haec quum faciunt, nemo erit, qui eos sanctioris politices mysteria longa meditatione penitius inspexusse, non fateatur. Illud vero HSgyptios, eorumque Reges Praecipue commemdare
39쪽
dare videtur, quod Philosophiae, Theologiae laude, cultura reliquas omnes nationes longo post se intervallo reliqtierint. Statuta nempe ad cultum Deorum spectantia Regni legibus attemperabant, leges contra Religione mitigabant. Utraque in sacris libris, unde sine legitimae aiiestoritatis consensu ne latum quidem unguem recedere licebat, quam diligentissime custodiebant. Sapientiae hujus sacrae, profanae studio flagrabant Graeci, eoque, ut eam condiscerent, proficiscebantur Pythagoras, Thales, Plato. Solus vero Pythagora mysteriorum a Sa. cerdotibus jussu Regis Amasis faEtus est particeps Sed cur caeteris fere omnibus arcana nec tanto studio celentur, nonnemo quaeret Certe cui ingenium est,' otii multum rerumque O- verit statum,' relationes conciliaverit, haud dissiculter fortassis
intelliget. Sed quot, quibus datum est divino hoc nectare repleri , hacquela est recreari ambrosias Abdomenes Tyrius, Zoroaster philosophus, Darius Hystaspes, imo Moses ipse ut
sibi arcana illa rerum naturae sacra Paterent, quia non move
runt quae consilia non inierunta ad quas aras, templa non confugerunt Ad hoc sacrarium propius sine omni dubitatione accedunt Lacedaemonii, Athenienses his Ceres prudentio rem sapientioremque Praefecit illos autem docuit Lycurgus non ut divitiis, aut amplis terrarum tractibus , sed animi magnitudine, libertatis, honoris studio ac sapientiae laude ceteros omnes antecellerent. Caeterorum, qui in hac palaestra inclarue.
unt, pressit vestigia Philippus Rex. Mi Princeps suos acedones vocabat homines liberos, nec eis nisi secundum leges,
40쪽
easque aequῖtat naturali consentaneas, haud attento potestatis absolutae privilegio, imperare cupiebat. Verba sane aeterna memoria digna Vinctis ex solvit vincula, ut non solum iis, quos libertate donaverat, majori cum gloria imperare posset, sed etiam sibimet ipsi veluti ad caeterorum conditionem demi imperari pateretur. Et quid impedit, quominus, sicut in Lacedaemonia Ephori, Romae Tribuniplebis, ita in Regnis quibusvis ad moderandam Regum potentiam leges principatum tenerenta
Felix Respublica, ubi non ediEta sed pro edictis leges populis
dominantur Ita profecto. Eodem namque ordines, eademque, qua in imperiis crescit sapientiae, libertatisque studium, eadem, inquam, ratione non solum Principum gloriam, auctoritatemque augeri, sed eorum etiam decrestere impotentiam, sacerdotii ve- To tolli fanaticismum, autocratiamque intra ipsum Sanctuarii pomerium restringi, populi demum barbariem, superstitionemque pedetentim deponi, experientia vera rerum magistra, quum homines jam in societarem coire carperunt, mox docuit. Fo sitan Philippum Serta , ausolaea, araeque, quas primaevae et res in Asia, s Graecia sapientiae ultoribus consecraverant, latere poteranti Haec pauca ex remotror historia depromta monumenta non contradicunt medii aevi Principibus. Trajanus Imperator
ipse Philosophus , Orator , Poeta, poetas, Oratores, PhiIOso phos colloquiis, ac familiaritate dignabatur adeo, ut in L sputationibus Imperatorem a Philosopho is Poeta, Poetam,