장음표시 사용
21쪽
ntedicamet vulnera omnia lethaliam cte dicuntur.
. Vulnerii pari. rium propria symptomata. Genitalium
Io THEO pH t. pa RacEL. FUMAE, Fa TIs conueniunt. adhaec tam pueriliter cocta sunt, vipe vel minimum quidem nutrimenti vulneri adferri possint: taceo qubd naturales iacultates nimia sua attrahendi potentia inuertunt,unde phlem nes,tumores, erysipelata, calores vehementes, punctori, dolores, aloe infinita alia contrahutur. Quare si his malis obrutu uulnustibi , osteratu statim illi medicamelis mundificatiuis vocatis impositis, . aptam deligaturam adhibebis: dicta aute medicamenta talia quinysin quae partis temperiem conseruent. hac ratione lethallaniaum periculosa vulnera percurabis. Vulnera vero cum pro sexus, temperaturae,temporis,ac symptomatum ratione, nunc lethalia, nune iocurabilia existant bideas enim non raro idem vulnus in hoc sidu-tare,in illo lethu an o ino rectissime omnia lethalia potius quei in tautaria dicenda esse existimo, qubd propter ea quae dixi, de udute dissicillimum iudicium existat: nam symptomata omnia sere late ter subeunt. Lethalia tamen vulnera sine exceptione dico, quae ce- 11. rebro,cordi,ventris orificio, vesicae, intestinis exilibus, occipitio ac tracheae arteriae infliguntur: reliqua quae pulmonibus, epati, Nsimilibus visceribus accidunt, lethalia quo* existimi quidem, sed perdurant longius, & serὰ aliis morbis tandem complicantur. Eodem modo diuturna &mortalia sint vesiculae bilis, ventriculi, a teriarum,&venae portae vulnera: tum ea quae transuetiam musculis incidunt,&quae ex entis membris infliguntur,quamuis isti misnus periculosa esse non inuitus concessesam. Ii quo , quorum v n nerui, arteriae, ac viscera quod non raro accidit a natumii situ euariant, vulnerati peius habent, dissicilius. Mantur. Morbi eti- isam lethales,ut apoplexia,& similes vulneribus coniunctae, praesentaneam inducunt necem. Quinetiam coelestes influentiae, terrores subiti,&negligentia medicorum,tum tenam miri mutationes mortis sunt concausae. ' ω
Notandum interim est,capitis vulneribus phrenitim, opticis D neruis oblaesis caecitatem, organorum auditus transpunctionibus surditatem succedere. Generationis vero membrorum vulnera a non lethalia sint, sterilitatem tamen insore. Articuli autem trans. uersim disiecti, resolutionem faciunt,alio modo laesi, conuenientibus remediis non dissiculter restituuntur. Ligamentorum vero ae utendonum Balsamus si pereat, membrorum reselutionem facit: uti& atrophia si vulneribus complicetur, idem mali genus inducit. Sunt praeterea multa vulnerum genera, quae paralysin emcere pos sint:ut ea quae ad radices ligamentorum consistunt, alia infi ita, quae etsi exsul natura talia non sint: tamen temporis , horarum, ac symptomatum adminiculo talia evadunt: quibus etsi Medicum quando resistere impossibile sit tamen harum rerum cognitione exercit Maecesse est. Contra reselutiones multae remediis aptis p.
22쪽
tionem aptam seceris. medicamentis mundificatiuis adhibitis, &metico emplast, o superimposito,ad finem usi curationis progres sus fueris,abiecito tonserum unguento albo. 1 . Est& tertius Chyrurgorum error, quo Sinoniae, id est, albi. glutinis fluxiones concitant: quod ubi accidere videris,lum eorum medicamenta cum theculis aereis per senestras delicito: tempus Gnim 8c necessitas aliam medicinam expostulam. Iino vulnus aceto rosaceo abluito statim, ad calorem temperandum emplastrum stii, cticum superimponito, ad fluxionem sistendam fluxione & inter perie seblatis, mundandum vulnus sustipe, ac tandem iuxta rati nem iam commemoratam cum emplastro stietico curationem perfice.Sunt praeterea errorum multae centuriae , imperitis Chyrurgis ac medicis familiares. Nos ex qs paucos,praecipuos tamen,annot is re voluimus,quo eos propter periculi magnitudinem deuitarest . diosius possis,nostram* methodum cognoscere accuratius. Huius etiam certum te esse volo, nullam curationem putrefactione perfici posse,vel debere: per ea etenim vulnera curari debent, quae pure dini resistut maxime: nam remedia curandis vulneribus destinata, . io Sas reserunt.Sal enim Bais unus quidam externus est. is autem balsamus ex is parari debet,quae partis vulnerais, ut visceris,nerui,os: sis,articuli,&c nutrimentum in se continet. Haec est illa nostra diuina methodus, sine qua nullam gloriam in medicina consequi d
tum VVI NE RUM ACCIDENTIA TEMPO. .
MAnifestum illudest, ac praeter demonstrationem fidem meretur, coelorum conuersiones varia morborum genera in nobis3o causere: nam sanorum etiam corpor insici ac descedari ab is, nil resere commemorare, adeo ut illius actiones declinare impossibile videatur: nam admirandi sunt coelestium essectus, quos si sani non effugiunt,quis dubitet vulneratos hs subiectos quom essec sed haec 2 quibusdam,nisi experientia conuincantur, incredibilia habentur. Notabis ergo, coelum quemadmodum in sanis febrium essiciendorum vim habet:sic in vulneribus sebres excitare posse, & tales quidem se es, quae statis periodis rigore & calore paroxismum permciant,quae quotidianariam ac tertianarum typos observent, quae. non prius aegrum relinquant,qulim vulnus ipsiim coaluerit. hascerio ergo assectiones, yrurgus non symptomata vulnerum,sed veras sebres esse pronunciabit. Contigisse etiam hominum memoria scimus, gras te peste, vulneratos qui praeter vulnus plane nil timi commodi sentiebant sine bubonibus ac carbunculis tamen, peste
23쪽
. Vultietui Historia mea mora tu.
THEOPHR. PRIMAE correptos fuisse, alios biduu tantu, alios paulo diutius stiperuixisse. Sunt vulnera quibus causenicae febres superueniunt, quae sere I thalia consp imus. Vidimus in castris, cum milites ex febribus a dentibus epide cis linguarum asperitate laborarent, vulneribus asperas cuticulas superuenisse, similes 'as quae linguas molestabant, ita ut fauces & vulnera inuicem referrent.Haec & alia ut non inse quenter eueniunt, sic curationem non admittunt, nisi per ea rem
dia quae morbis ipsis specifica habentur,ut pestilentiasi uulnera pestilentialibus, causenica causenicis remed is id est,quae pesti &causoni adhibentur alias) percurari obseruauimus. Obseruatum&illud aliquoties est,hsmorrhagiam uulneribus superuenisse,non quidem genuini sanguinis,sed materiae cuiusdam quae sanguine reser- .ret,quae nullis remedius curari poterat. Sed cum eo tepore Dyssenteriae epidemicos grassarentur,quarum deicistiones illum sanguinem referrent, eoidemcpperiodos utram malum seritaret, tande is exhibitis ins senteriae specificis remediis,&uulneruli orrhagia . sanata est. Istiusmodi casus Chyrurgum sedulo obseruare decet: mihi non raro occurrerunt, occurrerunt olim, occurrent &postea. Oblatus mihi aliquando est quidam seruus ex eorum numero qui
metallis estodiendis destinati sunt,qui ex vulnere quotidie ter quae ter* rigore corriperetur. aderat & spasmus,qui membrum nunc in hanc,nunc in illam partem conuelleret: huic ego exhibito vitrioli liquore quod epilepticum quiddam subesse videretur finitati x stitui. Hanc historiam ob id narrare volui,ut ostenderem, in huius, modi casibus medicos a Chyrursis in consilium aduqcari debere. 2sEtsi enim Chyrurgos decebat istarum quo* rerum peritiam h bere: sed ut os horum inertiam a periculo tuti simus, praestat medicos quoin in consilium adhibere. Superueniunt adhaec vulneribus asse stiones quaedam, quorum radix non in ipse vulnere,sed in toto corpore continetur ut sunt phrenitides, epilepsiae,& simi- 3oles passiones has iam non vulnerum symytomat sed verὰ morbos apellabimus, quod percuratis etiam Vulneribus permaneant. Istis . itaque malis consilium ex medicina quaerendum erit:quorum quia pauca vel nulla adhuc reperta sunt, omni studio in id incumbenduerit,ut ea inueniamus,si modo aegris consultum velimus. Et certe ,, Chyrurgos chyrurgorum nomen usurpare non decebat, nisi haec 3c vidissent & curauent aliquoties, ne subinde ad medicos recurrere cogerenturietenim cum ex vulnere originem duxerint hi morbi. Chyrurgorum erat eos tollere posse. Nam Chyrurgus dicendus non est, qui solum suere, deligare, camςm secare, rodere, ac radere Modidicit: sed qui omnia ea quae vulnus circumstant, cum ipse mali 'sonte tollere potest.
24쪽
1 hi complicantur, exquibis iceris sui ,
ρ ὰ Aus sacradices ex quibus paulatim Fistulae,Cancri, vkerad pascentia,erysipelataviai rsnarac phage dens nascantur,incor poribus absconditas detineri lciendum est. Quae si in aliquemloca decubuerint,&iam erumpere coneritur,accedente plaga, vel cs d punctim illatanum demum se produnt manifeste, accum Vulvo nere implicantur Vnde summa vulneris malignitas oritur, nul- . Ii etiam nobili sitimis vulnerari s remediis superabilis, nullas et cicatrices agnosceris. Ita in quia vulnus con simplex est, sed fistuli sum,cancrosum, Minon simplex medicamentum, sed fistulas,can- irim .i in eros Sce curare valen, adhibendum erit. Est in quibus medicamen M t vis, antequam haecinata perse elaborata appareant, ipsa absu- mat. Quod si iam in statu sint, vulncre relicto, illa triustanda veni- unt:viris in enim simul incumbere non licet, quod contraria requirant remedia dissicilius itaque prius curandum. Quare vellem Cny- ruinos non simplicia tantum vulnera, sed Sc tumoriam,& vicerunt: io vi Cancri, Fistularum, Phagadenae ac Syrei curandi rationem cal- 'sere: ne& suo dedecore,& aegrorum malo, turpiter inchoatam iam 'Euratiotiem intermittere cogerentur: vel saltem ut meminiscent in 'litiusmodi casibus relidio vulnere, curationem inuertendam esse. seruandium praeterea est, vulneribus luxuriantibus saepius car- Spongiae aeu nditis crescere, sungorum ac sipongi uni instar,quam dum impe- riti yrurgi qui rari Limesne damno operantur nunc corroden aribus medicamentis tollere, nunc sectione aut serre, conati sunt: Lemere hydri pisarepullularunt, ut sine dolore scribere etiam n queam miserias, quibus aegros asstixerunt. Causam harum si mpiarum paulo altius repetare libet. Verrucarum quoddam enus O, quod abscissum subinde maius ac copiosius prorumpit, k quo '' Lepius vel abscis luna,vel arrosum fuerit, eo luxuriat magis: ex iub
enere & sun os, & spongias, de quibus iam diximus, essse putan- i a tum est. Etenim huiusmodi verrucarum radice vulnerata, conseim 31 iano est fungos 5 spongias tales, a luxuriante natura protrudi. Ac .cidit & illud, sed rarius,ex cicatricibus iam olim duc sis, similem carnem enasci,utut sit, verrucam ratione id accidere manifestum est. ἈIdem mali gelai non raro scyrrhi & αdematis specie se prodidit, . quae quamuis minus periculi habeant, tamen sedulum ac diligen- ' O tem requirunt artificem,ut 5c dignostere, & expertis remedias in . loibbuenire possit. Haec eo nomine hic dico, vi singuli sibi asistis usinis cauere possint: qui cum morbum nunquam viderint antea, 'gloriantur tamen se curare posse , ad quam rem pestis eris planδ
25쪽
r THEOrΗη .' at cεῖ. patris 'uti tur remediis.Ista autem mala vulneribus cδ inplicata tam sunt', varia, ac aspectu mis inda, tantam in curando reo uirunt sedulita tem, ut verbis explicare vix queam. Ita* tu qui te Chyrurgum pro- fiteris,isthaec cur rescias: sin nescis,adhuc Laureatis annumeri rite ne pigeat: es enim semido stor saltem.
tis telis inferuntur. 'caprT VIII.
Ela quamuis venenis inscere omnium memoria turpe hybi-. I tum sic tamen hominum malignitas hoc fiagitii genus subinde non intermittit, unde N vulnus ipsiim, venenosa materia int . - lerandis amigunt cruciatibus: quare istis quae auxilia competa λ' stribere conuenit. Inficiendi senera varia sunt, quae silentio praetoterire praestat.Insciuntur ab nostibus enses, gladii, hastae, tela: do-
, ut ῆ, mesticis vero usibus venenum contrahunt in frumenta mechanimodisi is L ca: ut falces exempli gratia, quae usus tempore dum incalescunt na-M turam eorum quae Iccat ut herbarum rubetarum, sci pentu aram nearum murium,ac locustarum, facile recipiunt: sic vomeres ate inquam secant,ueneni quiddam contrahunt. isti, ita p sedulo comsideranda, et ab is studiose cauendum:nam quamuis ex attritu,&Iristinui mo. dum acuuntur, aliquod rursus ueneni deperdant, nun*tameipsurum mechani totum perit. Dissimilis ratio est eorum instrumentorum quibus sari, istriosi' bri ligna m utuntur,ut securis & dolabrae: isthaec natum salubritatis qui sunt, quiddam contrahunt potius, ex lignis quae secant. Vitrum quam uis uenenum si ex sui natura, tamen nisi intra uulnus permaneat, Vi ipsiiiii inficere nequit. Fuserum uerb ac aliorum instrumentorum, in imisia quae frequenter manibus versant bomines mulieres praecipuὰ muli bria ueν virus admodum pestiferum vulneribus existit,huod ea exstequemti usu venenum in se recondant vehementissimum. Lapides ac me
talla ueneni nihil habent, quamuis non negauerim ferri quando pepentiam a Dyphrige non probe purgatum, inficiendi uires serit 're. Venena huiusmodi quomodo extrahere conueniat ,quia secuim ' do tractatu suis locis remediascribemus, nil opus est hic comemorare. illi itain remediis fic instiuctus sis si nisi enim ea cognoscas,sed vulgatis uti pergas, sero tandem sinimo cum dedecore ad ista con- . sugere cogeris. Obseruare quom acurare oportet,num huiusmodi Vmmi 0 P symptomata, ueneni communicatione orianiat, uel anabalia a- ροφ ' . duxerint: nam ob signorum similitudine d L Milis est diiudicatio. Sed telorum studio, qutun casti insectorum,n laiora existunt nocumenta. Calores urentes, phlegmones, deco loratio partis, laterum p punctiones, praecipuὰ in sclopetiorum
globis ) accidunt, quibus mitigandiis, modii aliquod oleum uul- notas o
26쪽
nisi casti vel aranearum vel butanum venenum conceperint, vulneri communicauerint: ea it iuxta canones tertii tractatus curabis, reiectis aerearum theculorum inutilibus unguentis.
ed Medico omnia secundum rationem operanti aegroru tamenio inobedietia quandocp omne curationem confundit, ut non raro accidat: uulnera filubria alias, in paralysin abire:membra uulne- intempera rata atrophia consumi, innumeracpalia hii iusmodi symptomata uenire, ne dicam mortem quando subsequitanista ergo intentu medicum esse conuenit,ut causam mali declarare possit. Libertateis nimi la aegrorum videmus naturam sic irritari ac concitari, ut nun- qua postea suo munere fungatur, sed extra sitos limites exspatietur, nec se contineat amplius. Exemplo sit venereorum usiis,quo membrum passiam sicinflammatur, ut ad omne morborum genus dispoia indictum ' sitionem acquirat,maximὰ si situs vulneris concurrat. Iracp quo pa-- cto istis malis sebuenire posiis, distinctione cognosces. Vidimus
veneris usi membrum sacro igne correptum yderatum, ac gangraena affectum resecari oportuisse: alios stitim mortuos, alios Isthalibus sebribus, alios couulsionibus, quosdam erysipelate captos obissile. Quare in huiusmodi casibus, memineris libidinem hanc se . . , 3 nullis remed is extirpari posse: sed doneest seipsi data suerit, relinquendam, ac tum demum acuratiore medicatione vulneri inuigilandum. Sic immodicum exercitium vulnerati membri, quamuis non tam grauibus periculis subiacet,non tamen periculo res Vacat:nam& phlegmones, ex quibus siccessii temporis gangraenae,3o vel febres symptomaticae, vel atrophiae ,vel resalutiones nasei poΩsent, concitari solent quando p. Curabis ita p aegro quietem illius membri, ne ex contemptu leuis mali,aliud maius oriatur. Similiter in diaris legitima administratione, hoc est , cibi ac potus ordinaria quantitate aliquid studii ponendum est, ne forsan repletione, quae 33 vulneribus nocentissima existit,aliquid damni aegro cocilies: nam natura ubi aliquo morbo grauata est, non vult ab eo abstrahi, sed modum & auxilium desydera quo morbum euincere possit: quod si impediatur, ad vandam iracundiam concitata, toto corpore fu- Nitii ia motrere incipit,ά quo furore consequenter tabes, febres, phlegmones, curatione 'clo alii, ingentes dolores concitantur. His ergo de causis horum imquam periculorum metu,conuenit medicum, non quod ggripet
lantiae libuerit, sed quod salus 8c ratio iusserint, sibi licere putare. Meminimus quis praeter praedicta mala,maiora saepius,a veneris
27쪽
6 6 Fo 'is' a RacEI. passa es TIS intemperantia accidisse, Apopleriam puta, syncopen lethalem, cepi lepsiam,hydropem, quibus nulla medicinanissiceret, sed certi csima mors sub ueretur. Praeterea in cibo & potu legitimis exhi- .mi, e bob, ndis magnam requirunt aegri medicorum diligentiam nam sirum. Vulnerari js cibis ac potionibus vulnera glutinantur quid prohibet, ν' ipsis vulneribus aduers intibus exhibitis, rem deteriorem esses: cum semper ultro in deterius ruat natura. Ita* flagris ac cruce diagni sunt Chyrurgi, qui contempta Diaeis regula ac norma,quiduis aegris licere sinunt, cum tempus& occasio tantum periculi tamen in se contineant, ut silmina quandoci' prudentia ac diligentia non in sussciant,ad praecauenda symptomata,quibus aegri expositi sunt.
MEdici vero ratiore & in id intctas esse oportet, ut meminerint
homines alios ista εις esse,alios enim consideratiolius curantur. scopum continet. Nam quemadmodum,
ut exemplo rem declaremus, lignit aliud alio secatur, sculpitu 1 s cilius:aliud alio durius, pluribus. germinibus ac ramis praeditum moest, omne tamen labri ac artificis industria tandem euincitur, ac perpolitur sic quom de gemmis ac lapidibus intelligas licet deni
modo de hominum corporibus iudicare conuenit: etenim cum ex terra omnes pronati simus, ipsa autem & durum & molle, Sc crsi. sum& gracile Rc, in se contineat, simile autem generet simile: nos is quo* inuicem diuersos esse, pro ratione eius ex quo orti sumus, quis dubitet Quapropter istis animum aduertere Chyrurgos de-' cet, Ut an ficile vel aegre curationem admittat subiectium corpus, cognoscant, similiter ac fabri tiliae lignum quam abietis nodoses truncos facilius subigi ac secari norunt. Sunt qui admodum tenera 3o. ac subtili natura praedici inueniuntur, ut Ws vel minima vulnera quae aliorum corporibus nihil negotii facesserent lethum adserant. naturarum itain ista diuersissima diuersitas sedulitatem maximam requirit. Quare haec non minima causa est,quae me coegit, ut o tum vulgatis medicamentis relictis, noua quaesierim: nam, etsi ea uni 31 quando s Jubria existant,tame postea vix decimo usui sunt. moneo itam ut repudiatis istis,sormulas sequenti tractatu annotatas
recipiatis: habebitis nam b calipodium singulis calceamentis apta quod aiunt. Nam etsi amsi quando* videbuntur dysepulotica
esse vulnera,omnia tamen tandem istis remediis nostris curari co- T aristim, id gnoscetis. Adbec iubeo Chyrurgos praeparata medicamenta sim similia Empym gulis partibus conuenientia asseruare. Empyricorum enim transi-
i Q ' ad similia mire medicinam conspurcavit: sed boni isti homi
28쪽
ne hoc selo se defendunt, dum contemptis meis remediis, obiiciticiunt,iam olim antequam ego extitissem, vulnera curata esse. Esto ita sane: nam vulnera ante me cura tacite non inficior, hoc tamen di. 'eo, meis remediis, in magnis cladibus ac oppugnationibus, me . .
1 quantum natura serebat ex mille non unum spe sua frustrasse, vel perdidisse, coni ipsi interim vix vigesimum quemo restituerentiquare meum institutum cuiuis prudenti probari mihi persuadeo.
Volui autem hoc loco iii commemorare, quo hominibus ostenderem disterentiam verae ac lacatae medicinae: nam verae mediciis nae tantus olim honos habitus est, 'quantus & iam habetur: salsae vero tam omnes fuerunt insensi, quam iam sunt,sed non dignosculeam homines: non enim antiquitas hanc illa meliorem ficit, alio- Antiquitasad
quin &lolium tritico aequivaleret: una enim oriuntur, nemo tame I 22 hatam mapidus est, qui lolium qu lintriticum malit. Ista hominia is bus pateficere mihi propositum est, ut tandem cum aeque facile rectum ac salsum addiscatuo verae medicinae studio flagrare incipiant aliquando.
DE VULNERIBVS si AE MULIERIBUS
oymptomatio ma itudo&varietas, quam huiusmodi in casti O bus accidisse memini,admonet de istis scitu & iucunda & neces.saria quaedam annotare. Vidi cuidam vulneratae, sanguinem mem Sangulumen
23 struum non per consuetaloca, sed per vulneris sinum effluxisse: alias vidi, quibus Epilepsiae, conuultiones, alia. symptomata supe si uenirent, neo intermitterent,donec Menstrua fluere desinerent,ae uteri anarhopia& Eatainopia sedarentur.Quibusdam phlegmones,cephalalgiae, dyspneae, nausea accidunt, unde uulneris curatioso impeStur ac scilior redditur: hisce ergo malis si medeiri velis, menstruorum inordinationem prius tollas necesse est,qub medic menta suas actiones perficere rectius possint. Obseruare&illud ueuit, mulieribus singularem quanda iracundiae speciem accidere, qua si correptae vulnerentiu omnia iam dictis grauiora euenire: 31 conuulsionibusnam' totius corporis corripiuntur: unde uterus' molestatur quoin, siccν duplex malum nascitur: quorum utrumcpsua habet gravia symptomata: nam conuulsionibus paralysis, Ut rinis malis matricis suffocatio seccedit. Sciendum itain, quom amistiusinodi mala circa vulnus sere squiunt accerrime, prinaum om- . ' o nium de sedanda matrice & tollendis conuulsionibus consiliu quaerendum esse:qus res autem apud medicos, non qui Doctoris titulo
superbiunt cvenalis nantis est sed longo rerum ossi peritos. Reme
29쪽
is THEOPH 'MMAE ps et Is singularem triustationem requirunt.hic igitur negotium hoc inter mittamus. Illud lik observemus potius, iam dicta mala tum hemo rhagiae ac phlegmones, si concurrant cum memoratis malis, si non. lethalia, certe curatu dissicilima esticere vulnera. icta ita studiose praecavebis prius, vel si praecaueri impossibile est, ne in praedicti
ne a scopo aberres obseruato. M
QYmplomata omnia vulneribus superuentura priccedentibus M a quibusdam signis cognoscuntur. Quamobrem chyrurgici ossicii erit,quibusculain signis apparentibus quid ea praemonii tanto- minari posse. Medici enim est quidem, vulnus clementer, tuto, acceleriter curare. quod ii omnibus rite administratis, id non eueniat, bargumentum certissimum est, aliquid mali sit peruenturum esse: δ Quod quotmodo te dianosci possit.hoc capite aperiem . Sinai dicini pari tiKm namΤ medicinae partem ego luminum tecretum existimo,de immum ςsi qua nem medici, neq; chyrurgi veteres quidquam fide dignum me R ' nioriae prodiderunt. nos quaecunq; longa exercitatione experientia. comprobauimus, ea fideliter depromemus: laudabile namcnvidetur, ne p cu vitio dandum, veterum inuentis sua sepperassidere velle. SIGNZ Artuum atro, . Artuum Vulnera, quibus ex dolore,phlegmone est concitata,
p μ' si circa axillae articulum vulnere in brachio existento vel coxen. m. dicem si pes vulneratus sit noctu, vespcri , , ac in mutationibus λ- tempestatum: tum si Luna noua vel plena suerit, dolores ac fluxio,. ' . nes augeatur, iudicabis ea nacbra,vulnere clauso, in tabem abitura.' Similiter vulnere ad glutinationem apto Yparente, si circa ipsum versus membrorum extremitates, Vel retro ad areiculos, tu. . mores fiant, qui paulatim indurescant,nec digeruntur, sed glutinato iam vulnere persistunt. id est, si singularis sit affectus laetus, perici, ne abscessiis colligatur, vulnere ipse lonpe deterior, ex nia quo ulcus fiat:imb syderatio ac caries ossium, totius. membri sub-u sequatur. Ichores quo p seu cambium si fluere incipiant, tabes membri certissima subsequitur, quae curationem nullam admittit, ranisi iusta quatitate eius quod defluxit, regenerata, alioqui membru ipsum caess arboris instar exarescit, fit. membrum aridum vocatu. Vulnera ptaterea quae somnum impediunt, vigilias ac inquietudines inducinat: item quae punctionibus assiduis molestant,m xime ubi sitis inexhausta accellerit, lethalia sunt, nisi sorsan medicamentorum malignitate id accidat, quod excipio: loquor eni in lilade naturae impotentia,non de midicorum erroribus. Item ubi oc i
30쪽
. cNT URGIAE TR sc TVS L . Istili convelluntur, ubi lingua balbutiunti, auditus , deprauatus est, oculomeon, atin ubi loquuntur tardius,lethale est Sin vulnera humida subinde sint, nec pus generent, nec glutinari pergant,sed subsistat si nec cor dis talpitatio, necmembroru debilitas coniungantur: hscenim les thaliassent) certum est hoc indicium, ea in Cancrum, Fistulam l aliud ulcus malignum abitura. Sic ubi vulnus ipsum curationem ii 'benter receperit, corpus aute tristetur,iaest, si vulnus bees, corpus autem male habeat,signum hoc est lethale. Phrenitidem in vulneri Pii iussis subus sit peruenturam,minantur trux aspectius, oculoru inversiones, o loquela audax&vehemens,membrorum agilitas,febris, maximus circa caput aestus. hsc eadem signa Maniam, vel aliam aliqua ratio natisanimae laesionem, prosubie sti varietate,minantur. Stridor in Stridoris dis.
tem dentium nisi id 2 verminatione fiat si cum mentis abaliena-tione contingat, minaturi ethalem aliquem casiam superuenturum. 1 Vbi vero spuma circa os apparet, spiritus dissiculter ducitur, ster. tor adest oculi eonvelluntur, artus Masinantur, iudica vel conuulsiones, vel Epilepsiam in propinquo esse. Si in somnis vulnerati membrorum appuliensiones sortiant,nisi ab insemniis vel terroribus id accidat, puris collectionem ostendit. Vbi vero tumores fi- unt,qui tarde curationem admittunt, ostendit membrum mox sen Dileps si stim amissurum esse. Quod si Ventriculi supinitas superueniat,Vo 'f'ῖ'μφ' mitus ac nausea, cum siti immodica, signum est venas ac neruos abscista; loco & ossicio motos esse. Huiusiuodi signa alia permulta re- .it 'stant enumeranda, sed horum capita enumeraue sussciati susticiant ias quo ista ad omnia symptomata superuentura praecognoscenda, seddiscere Ueriri,totius huius considerationis suadamera sinat. -
ram cunua,quomodo A. Dida Dit. 3' caprT x III. Vamuis praesenti tractatu recentia tantum vulnera expedire . propositum fuerat:tamen cum inueterata plura occurrant, de
is etiam proprio capite disserere placuit. Nam si quis tonserum ae veterinariorum istorum aries inspiciat, mirari subeat, quomodo 31 lentiginem, nedum grauiora vulnera ipsos curare possibile sit. Istis . sita' in vulneribus hoc primum consideZbimus,an medici errore, an a morbo quodam vel symptomate vulnus ipsiam deprauatum sit: isti duo enim sitiatdeprauationis modi: ubi a morbo malum est, . 8c Chyrurgus id non agnosci sua imperitia aegrum perdit: sin abs
μ' que morbo, rursum suae artis incertitudine sananum conciliatur: - quod ubi contigerit,erroris causam inquire. Si a morbo complic to vulnus deprauatum fuerit,eius curandi rationem ex al as nostris
chyrurgicis libris addisces. Potes quo ,si placet lios scriptores ac .