장음표시 사용
11쪽
XL Por γδ, in Prophetico hor eloquio, primum ossertoriture
prime personae pronomen TO O vox sane ipsa literarum paucitate exigua, sensu interim salutari, ut mox patebit, longe foecundissima. Nama odisin bardu aestiteus sit oportet ignorare qui possit, hoc pronomi ueraco, singulariter notario referri eum, qui dixit Imple coelum terram. Veris is nullus alitu a Propheta esstperhibetur , quam ipse IEHo v A. XV. Seduer), quia adinsinuandam animis nostris veram regenuinam dipina et g et ρουσίας rationem magni intereri breviter praescivisse, quis sit ille Iim ova, qui caelum, terram implere dicitur. is autem qui sit, quia vix citius, certius stri re disci queat, quam ex ips Em o vis nomine, religiosius ad obesiam divinae veritatis expenso, sin dicto Jereminiano per pronomen EGO, non e insigni emphaseos pondere misce, nora menti repraesentato,
'oldsibi velis ligustre propriissimum Dei ipsiu
uini numinis reνerentia, efferendum neget laudandum σadorandum Deii vi nomen IEHova; sacratilis augustius id esse opinata, quam ut hominis sive calamospe ore praesumptuose prodatur, adeoque legat vel donat, vel Eubim, sinomen Adonat proximestraecedat ut Ezech Id, do: latu tamensit Deo, qu' gloriosum suum nomen, nominisque proclamationemsolemnem generi humano intim charo quondam non inviderat, sed idem illustresuum nomen in terna benedictionis denunciatione,populo*nuelitico ab Aarone Maronicis sacerdotibus publicitus facta efferendum re proclamandum non tantism permiserat,sed etiam indixerat s seri,in
mandatis dederat Num o, . a , V. XIV. Nec non eidem dipinae benignitati immortales debentur gratiae,
quodpeculiaresuum nomen Ehejeli, Mos serro suo quondam manifestari s repetarit Exod i v. l . XV. Ex quo loco Mosaico in Exodo descripto, pulcherrima, commodissimase fert occasio accersiendi principem re genuinam Qtu, minis originem , e mono significatum et idque vel eo imprimis in nomine,
12쪽
mtoris Hebraei Fagii in caput . Exod judicios calculo agnoscat primigeniam radicem τ' hajali fuit, eodem plane sancta lingva priuilegio, quofuturum VS i. a Mosejuxta datam restonsionem repeculiaremDri repetitionem in Exodo annotatum, hajali deficendia. XV Revelatio vero in F rellon',qua Dein Mos quondamsistitanti, quod sibi esisset nomen nut fecerat, in originabrefancta ingra habo mehejeli ascher,hejeh, ero qui ero. XVII. Auoa dioinsimum re*onsum e ne adduximus, ut si quus-
lustrisimum Dei ipsiuι nomen L mos Λ,cum eodem coelesti χρημαπσ32 , absque Icriptura divinitio instituta locis, in religiosapietate conferre voluerit,eiplanum esse post, voce EHovae designari essentiam x Ἀ-γmo κέ οισπέσιον, quae fuit,estinerit Apoc. t v. I, non ab alio, neque per alium, sed a seipsa, in seipsa ter seipsam D. M v. io, lira, I l, , immutabiliter permanens Ma s, v. έ. Jac ,υ 7: supra omnem naturam: omnes res naturales summe spiritualis Io ma et supra omnia tempora & temporarias successiones aeternum viavens &subsistens Deut sa, o Iob. 31,aύ, 'al. oa, ty supra omnia loca uocorum intervalla incomprehensibilis . Ret , ar: rno omnium aliarum essentiarum, quae unquam fuere vel futurae sunt, origo&alma conditrix Erid in , ιι Pol ι 6. . 6:- earum, quae uspiisam sunt Lexistunt iustentatrix admirabilis Rom. I, .ult Act. II, v. as, Id nec non promissorum constantissima executrix, iisque velut ultimum cornplementum addens&tribuens Exorii P. I . Exoαε, v. i, ε,7, Τ, ast.&7, P. F. σιώ,/I. . XVIII. His de divina essentia, qua in sacratissimo Dei nomine I Rouc velut substricto quodam compendio nobu cogitanda rebnqpuntur pronunciata,non e nostro digitulosuximin, aut proprio cirebella pro 'mvi,sede Spirituι Sancti Mina adduximus. Ad qua adducenda σια-νestigandis alcar nobis addidit sciti ima Danicorum Bibliorum nom, margini capitu secundi Genesio v. . Reverendo patre.gravi o Theo lus ac Melandia Epistopo vigilant in D. Resenio Seniore,in hac verba nostrate diomate asicripta: IEHovA,Iova, qui est a seipso, ab aeterno mera essentia, merus IEHo v A.
YIX. Auam notam inmarginale fckolion latius i ucit spe se
13쪽
bis Quemadmodum Deus, ut essentia incomprehensibilis ex se eadem semper est supra Naturam ies naturales in universum, di sic supra tempora simul omnemque adeo durationem, cum quavis succes)one, pro ratione aeternitatis suae, prorsus immutabilis quae est ipsa
Deitas illius, sicut dictum est: ita quoque supra loca spacium quodacunque pro ipsa sui immensitate immobili, quae eadem illa Deitas est unica indivisibilis, religiose existimandus est XX alua ultima verba Eadem illa sicilicet essentia hest Deitas
te indivisibilisci diligenter observan a veniunt contra anthropsismorphitu,quibin volupe en simplicis ae divina essentiae, quantitatem σqualitatem corpoream a gere, affricare ex rationaliter intellictis quibuιdam scriptura locis. XXI. Euorum si aliquis urserit, institerit, nostram hane de simplicissima Dei essentia assertionem a vero abludere, es dixerit Veroseonsentanea esset haecsententia de Deo quasimis extranea, adventitia experte, neutiquam tamfrequentem accidentium αλλοτην aut επυτ νDe re divinae essentiae assignaret Ariptura, quippe θν.m divinae litera De. um non mori Spiritum Joh. v.a e detiam lucem I Joh. iis amorem .Joh. in appetunt. Hac,inquam, si objecerint adversaridi, nobostpersariant, Deum a qualitatum mixtura, adeoi ab ipsa eo ostionis lege vix in icari s liberariposse tantum aberi, ut patiamur nobis manibis excuti ancipitem Spiritus sanctigladium, adprimum hoc epharetra anthropomorphitica emissum telum, ultotius religiosa animo=tate obtusa crassa compositionis missilia in anthropomorphitica capita re.
XXII. Etenim expensura pia mens dipinissima haec tria vocabula lucem, amorem oe Spiritum, eademque ad Deum accommodatura,solici-ra cura oestudio astaborabit spiritualia spiritualiter dijudicare Paulino monitu i Cor a ris hasque dictiones depurare, re remorere ab iis omne id, quod vel variantis quatitatis diversitatem, vel corpoream rerum fumanarum sive secularium compositionem, immundiciem imperfectionem redolere deprehendatur,ut Iolum id, quod in iis plicissimum purifismum re perfecti imΗm repperit, Deos ἀνinae essentia, quoadper angustiam humani sectoru detur, tribuis assignari queat. XXIII. Namicet permultafint, qua de Deo inscripturis esserantis versis
14쪽
ierbis tritis is fulgati is, quippe aires secutire exprimendas
adhiberi solitis: incomparabiliter tamen eminentiore, consummatiore puriore modo ea de creatore cogitanda veniunt, quam de creaturu equi- bis ipse dicendi characterpeti promi assolet. Qua de regraviter rudite disserentem lege admodum Reyerendum clarς inum praesidem pari. I. Controvers. Anti-Be arminianarum lib. 3. cap. Et dissutatione s. de Sacramentis,qt stione 3. Nec non Excellenti um s celeberaimum D. Cassarum Bartholinum in Roetor cap. . Regul. 3. XXIV. Sice Spiritus ut ea θiransseu perstans Iob I. I ut animans Ecclesia, rimo ut ministrans Heb. ι, ro, neutiquam tribui potect debet lysi Spirituum patri Heb. ta o, Deos irituum omnis carnis Num. Io, v. aa: quippe cum dipina stiritualita longe altius assurgat, quam ut ejus eminentiperfectioni, plicitati sublimitati exprimendae ullitu creati spiritus nomenclatura susscere queat. XXV. Nam vox Spinitus Deo tributa de caeteris duabus idem sojudicium perfectiorem sublimiorem stiritualitatem nostro inten-ctui cogitandam non ostierret, quam eaqt angelis, animabiu nostru competit, proculdubio audacia quadam Scriboniana Diu excute ipsum
limen Physice Guillelmi Adolphi Scribonii 2 stulta definiendi temeritate aliquisflatuere poset, aeternum minfinitum creatorem cum sinita creatura sua sub eodemgenere gnonymo contineri. XXVI. Hae autem absurditate ut resemel admisia, in innumera pene absurda opinionesua celerit idem deroiseretur. Nos habita temporuis insituti nostri ratione,exuberrima H ά πω segete paucissimulanthrusticas manu valde parca colligemin. I. Inde sequeretur, stiritum
resuritibvi creatu enunciandum esse. a. Amtum essecIum cum aeterna S Unita causa generis naturam aequabiliter invere participaturum.
δ. In Deum cadere accidens, diversium ab ipsitu essentia, scilicetspiritua litatem charitatem, lucem se quae angelis ae hominibus tributa, ab an gelicam humana essentia omnin)realiter disserunt. XXVII. Auae in commoda ut epitentur, flet siententia Spiritum, lucem recharitatem, quae ante temporasecularia in Deo praeea siterunt, eminentior long perfectiore modo Deo creatori, quam creaturae, ar- tribuenda esse.
XXVIII. E ita vero, Deiotamperfecta Spiritualitatis ignoscant
15쪽
munes Ciceroniam' irituiesZ ut supra omnium reliquorum irituum, in riιibus quatitates ab essentia disserunt, sortem friem longisime pectus sit neutiquam pertimescendum erit, qu)d abstractis ima T simplicissima haec tria dipinae essentiae attributa, aliquam aut variancis qualimiis diversitatem aut confusionis mixturam in absolutissimam puris imam Dei egentiam cum invehantas importent. XXIX. μὰ coninuriumpotiis ex abstractivis istis dictionibus elici.
turis Pencitur,fstragante universo orthodoxorum Theologorum choro Nimirum,qu)d abstractivi isti loquendi modi amor, lux,vita c. po-tths potenter semento roborent mirandam istam simnimodam essentialium attributorum cum irina essentia dentitatem, quam eandem proterant f pessundent. Vide gravissimum re celeberrimum Theologum Dn. D. Iohan Ger hardum Iint. I oc. com . de Natura Dei th. I. Et Cunradum tetericum in Institutionibus Catecheticis, tract. de Sumbolo Apost. c. XXX. E quibus praemissis praesuppositis tandem conclusum ego: Quicquid dei eo praedicatur absolute, Helux, sire charitas, sise vita
fueritaec id essentialiter non accidentaliter intelligendum venit: quae ceu multa diversa, de Deo praedicantur, in Deo multa nota sunt sed unum. Nostro tantum considerationis modo , qui compositus est, ut multa diversa existimantur.
XXXI. 'ι conside nutionis mota in ratio Deum indipina mysteria inteli gendi licet ob puerilem . Cor i,t,succe Pam AOP IJ V, a ,s ig-maticam spartialem nostram in hac mortalitate scientiam . Cor. IJ, a, admodum uerticis, acquisitu di ius, obsecura sit neutiquam tamen committendum erit ut exiguam hanc intestigendifacultatem ulla nostra
incuria aut neelgentia minus aut vilescere patiamur , quinpotius calidis subpiriis sese voltι precibu a nobis solicitandus ect is, qui in nomine Jesu rogatus Job Ido. απλως omnibus ostientiam sine exprobratione impertit Jac. t J. velit persiritum suum es cere, ut spiritu mentis nostrae renovemur b. .ro in cognitionem secundum imaginem creatoris nostri Colo, io, it nos retecta facie gloriam Domini contemplantes, in hanc ipse in imaginem transformemur, a gloria in gloriam
tanquam a Domini spiritu a Cor. i, J.
XXX I. Haec, quae mori attulimus de simplici via trium maxime illustrium attributorum in Deo unitate, munitissima eorundem in divina
16쪽
essenti a simplicitate, si cum ijs coniungantur, quae de augusto sc=ra. to Dei ipsinu nomine JEAou A ex scripturis superih adducta fuereri immane quantum lucis concilietur subsequuturo de diviva omni- praesentia distursui, ansamque r.ebebit religiosiis Meminentiis c girandi sentiendi, ut de Hyma essentia , ita de ejusdem in universo orbe Omni praesentia. Nam non de nihil tam altam re diffusam hujus scratio ni negoti repetitionem in superioribus a nobis institutam esse : jam nunc quivis de facili assentietur, videns hac latiore veritatis praemunitione, latam fenestram adapertam esse, crariusculi prima fronte dicti Jereminiani verbis facibus explicandis intestigendis dirinaeque omni praesentiae negotio rectius ecommo-- XXXIII. Imp=imis autem ipsa Impletionis locutio animali homini durior videri poterit, qui eous humi defigit, r. is corporeissse lationibus in transversum abreptus areaeplumbeae ψυχικου hominis imaginationes,ut asublimi omni praesentiae divinae sieris relegentur, squicquid crassum incarnale Mic cogitaripoten sirpitus averrunce tur, porro discutienda erit.
Quaestio III: ualis sis ilia coeli 2 terrae impletio nomine N indigitata Z
XXXIV. Tria sordida rationis s eorum qui in exponendi literis diavinis rationem ducem seqvuntur, commenta ei claus oculis surda aure praetereundasunt, ne dulcissimae IEHo v apud omnes sin
gulas creaturas praesentiae,atram lituram inducant.
XXXV. Primo illi occludendae siunt aures, quibus hei rationem interpretem ita allubescit sequi, ut Deum coelum, terram replentem s usiique praesentem cuipis Mercurio ligno π lapidi localiter includant mi arciant. XXXVI. ii proxime accedunt ad idololatris.et paganorum opiniones, qui Deum cum vasto caeli, terrae corpore misceri Perperam exta stimabant. Cujus quoque erroneae opinionis quondam se fautoremfuisse ostendit Virgilius neid. o. hunc in modum modulatus: . Prin-
17쪽
Principio coelum, ac terras, campos uentes, Lucentemque globum Lunae, Titaniaque astra Spiritus intus agit, totamque infusa er artus Mens agitat molem, S magno se corpore miser.
. Quod totvisti on si de Deo τι ut interna aliqua rerum naturanum
csem onente causa intellexerit Maro Deus in rerum a se conditiarum
piunt; sin entes forte, Deum oelum terram repleturum , latiosa qua vi magnitudine per totam hanc universitatem extendi, dilatari velut Servetus quondam Deum per hoc universum instar aeris aut Iuctis ndi Arbitrabatur. Contra quos rotunde disserentem g Excellentissimum praesidem parte secunda Controversitarum Anti Pontis iarum it u V. . 'gosi. XXXVIII. Nec tertio , iis accedendum es assentiendum, rit, qui altiὴλ ut sibi videntur , cogitationum alis subvecti, Deum non aliter re turis adesse , coelumque s terram implere autumant, quam rex et monarcha terrenu suo regno latissime patenti sub
aisque uis numero plurimis adest qui licet si usi sui regni incolis corporis fui essentia adesse nequeat, quippe qui in Do palatio rem
deni, certo circumscriptus loco, eidem . e s ixtu solito e majestate camen , dominis , nutu , jussu , decretis, legibus per miniseros omnia absin ita exequitur, ac ipsi rex corpore toti regno praesens im
XXXIX. Itis ratiocinantur illi, qui Deum in ummo caelorum et coliocantes, solam potestatis virtutis .majestatis praesentiam apud creaturas concedunt, subtracta iisdem divinae ipsi essentiae prae-Ientia. XL. Licet vero autores bis siententiae erroneum hoc dogma dissimulare, varijs igmentis incrustare aliaborent e Pud tamen ita in apricum producit, publictis oculis exponit Admori Reverendi Cursim. D. Me nigerus in Exegesi Augustanae Conses sionis Ara. . de DEO uno Mirino , ut Eses quoque auto' a rer
18쪽
res autorum libros loca nominatim perstringat, hyet risis, rTheod erit Volum Theol. p. s hunc ecutis Lambertus Da naeu lenchu haereticorum p. p. s Joan Pincie de Carna Dominili a p. 7o, 3 ι edit. Herb. Atinois , negant Deum esse ubique praesentem sua essenti sed vi, potestate&majestate&c XL Et hoc quoque eu delirum i ud humanae rationu omnium, a auo ut nobsca Peamin, tantopere hortatur D. Philippus Nicola νῖν να ἰοκ, si strenui inras quondam omni praesentiae hominis CHRis Tivindex, serpenti tui loriae divinae zelotes. Loctu videatur in Mysterio de omni praesentia carnis ira II VIAEL, Edit in Oct. cap. q.
eaelestu veritatu curriculo recta sin ense pede pergamiis longum vale γ i semis Impletionem' virtualem, Aet expansivam spe dentque inclusilvam, praesertim rum earum nullam veritati doctrinae, qua fecundum pietatem ectis. Tim. 6, D litare animadvertamin III ve Lut G expedulis expeditum demtu intrinae fictitiae hujus Impletionis tricta extricatim aluis Veritatu, cui sierimetu metsem fano liberum sDumpedem figere queamus: Initio Mante omnia
sal oxi, secundum litteratorum Hebraeorum placita Visc randa erit. Dehinc solerti religiose: depuram mentis indagine' beranda niteadem dictio, ab ni ista impii tate' hum ni cordis & cogitatus, quam crassain corpore Impletio in hoc rum scholis importat, nostroque intellectui cogitandam offert. re V A utem in nativum ocu intellectum penetrare
valeamtu onec ario prestibanda sunt tum genuina vocis figmhea I scitisssimus lingvae sanctae in eadem voce idiotismus, tru ς oeantiusitili sermon Hebrae idiotim tu se prodit
vicem temporis in Graecorum, Latinorum schola pro fis ruris anima pertimis. Nam licet revera 'participirem, tan- θη m tamen heic alet ac praesens apud Graecos o Latinos valere solet Idouod si interpretum expositione patescit, qui hanc dictionem lati- XLVI. uo
19쪽
XLVI. Ius vero jure minterpretandyprinilegio indultum si sistra
scripturae interpretibus, participium per praesens exponere oe explicare, elegantissime docet demonstrat Clarissi virin Hebraeae lingvae in hac Academia Regia professor solertissimus,mn. M. Hermannus Nicolai disput Hebraicarum o flava thes IIy, his verbis usus Carent Hebraei verbo praesenti, pro quo participium illis in usu, quod participium
illud in se contineat ri nodiit Dominis Val. i. Jhesu N
XLVII. Deinde, quoad natipam vocis significationem attinet icti forte non indigebit nimis scrupulosis laborios' inquisitione, quippe quae perse investigatu facistimais prima fronte obpia. XLVIII. Eidissimis enim litteraturae Hebraicae antistitibus pro pagatoribus agnino, Mercero, Avenario, Schindlero Buxior fio euiuis industri 'candido vocum furarum pensiculatori liquere stenu-mus, vocem N communissimo, vulgatis imo sui signi catus ambitu, quamvis plenitudinem perfectionem, abundantiam & ubertatem complecti comprehendere. XLIX. . Porr), enucleata significationedam ipse phrastos a Prophetauserpatae stensius expendendus supererit. L. Licet vero ipse loquendi modus, quo Spiritu Sanctoplacuit destri. bere Dei apud creatura praesentiam, ne hyperpb ficus, nec angelicus sit,fdphysicus,&si attendas rebusphysicis re corporeis exprimendis accommodarisolitus e tantum ramen abest, ut quisquam soliphysico dicendi hi-racteri inhians, intentus, re altiora non sapiens, ipolliceri habeat, se vel minimam partem latentis mysteris secutum esse, ut potius sibi persuadeat, e liritualia cariniliter dijudicasse, atque ica a Dei Spiritus mente quam longissime aberrasse. L Epentilaturi itisque rexcussuri a Divinae impletionis voce le-
mum humum ratiocini, actu laucum, duo consideranda propone mus Primo concordantes divinae scripturae locos, quibus Dei apud creaturas praesentia describi ci fictitiae impletionis incommodis vindicari deprehenditur, huic impletioni accommodabimus. Secundo, ipsam impletionem cum implente IEHo v conferemus. LIL Ad primum quod Jectat illustris imus octu extato Reg. I, v. a , quo divina impictio ab inclusit onus incommodo in hunc modum seritur Quoniam num vere habitabit Deus super terram Ecce coeli
20쪽
ct celi coelorum non non continent te quanto minus domus haec quam aedificavi. uae istoria regis Salomonis verba apprime comparata uni pessundare quampis inclusionis absurditatem , quam
homo iupinae caeci, terrae impotioni a gere' st/icare LIII seisim qua quissio veritate , si Deus ulla rerum capaci '
Me quamvis vastissima, coerceretur e comprehenderetur quem ne iamdem corti coelorum continent aut continere possunt j Et si coelum vastisimum feminentismum omnium corporum naturatium DomI-
cum creti l terrae concludere nequeat , nulla profecto metuenda erat incluto a caeteri corpusiculis, uti,fusis re guttulis ob snostris ciuis etiam minutiora, e prope capacitatu esse Hya
LIV. In hanc quoque sententiam prae re Hlyseruisse B Lia ' erum
in Majori confestone meminit piae memoriae D .domon e nerm dio S. Fro libro Confordi est. Uy. L thera a GeHero citat', hae sunt: Non opus est ulla inclusione,quia vel tri spimento quodali di inu tis Deus cicii mcludatur. quem ad inodum phanaticus somniat spirit LV Quampis vero erissimum sit, Deum οὐ in terram sic γplentem, ata es terra capies conclud nonps , qui potius ipse totum hoc universum capiat complectatur ne amran ruisquam ilium complexum expa' em Lindam latissime di ctae essentiae interpretat
c Paulinae apologiae AZ2. 7 descriptae, qua D. Paulus see suam causam contra Epicuraeos e Stoicos Phlo hos in areopago Athe niens quondam tutari conatiti est, inter alia bis verbis usta .a , Non procul ab unoquoque nostrum existu Dominus: In ipso enim vivimus, movemurin sumus. LVI. Aut eximius D. Paulido tu, si cum iis conferatur, quae '' pheta Esaias nobis reliqui cap. o, .rAtri clare constabit insu implere coelum terram omnia quae in iis sunt non pande: do se ad omnes res creatas, quae uspiam sunt scd impla e -mnia, dum omnia quae ulli bi sunt, ita in Deum quasi arctantur ut in Deo sint, vivant&moveantur Ga de re mulent He exu Exce Ventissimus praeses parte secunda Controvers. Anti. Bellar min. u.