장음표시 사용
21쪽
Castigationes eorum quae visa fiunt, vel deesse,
xime Ieqoro Disset, fisse tegendum e i. fol. r .pag. .pos dictionem feruorum addendum eia, Ol. eadem pag.
velf .pro interdum,lege interea dum. DIeode pag.po teriore ver. 2 o. pro minorave ere domino ve. fol. is lag. I. vers. 22.post dictionem aduersus,iade eum. eadem pag. es. 3 r. pro purgationum,legendum purgationem. fota II.
22쪽
A rgumentum eorum quae de Amonibus dicentur. Ois n ihil aliud est, quam iuspersique H in iudicio quod si δε-
20-beturist in rem,aut infesηam est:Inperfluam quando cum eo experimuri qui nobis obligatus est. In rem vero, qaoties rem qua postulamus,lure dominij ad nos pertinere dicimus. Quae tum pro rebus comporalibusvendicadis,aduersuspost serem,tupro incorporalibus confessori aut negatoria, possessori competit. Et b c quidem ius ciuile introduxit. Quibus praetor altas veluti subsidiarim adisinxi tam in rem quam in persenam .Etprimum quidem in rem, Publicianam aemonem, Res istoria
quae quasiex dominio,praeter iuriss ciuilis constitutione dantur.Deinde Pauliana Semianam, quo Semlanam qμα iure obligationis, no domini, competunt in persenam vero a bonem de confluuiapecuni ex nuda conuentione. sublata receptitia. Oribonem item de peculio, ex alterius obligatione. fhonem in fuElam,ex iureiurado, nuda quasta obligatione ciuili: Et parnales actiones,quas ex siua iurisdictone proposuit atque Praeiudicia, les a bones,quae licet in rem esse videantur, vera iamcn non sunt . Quandoquide mhil vendicantsd deperfnς tantustat ,aut agnosceri par tulereas agitur.His etenim persenatibus actonibus dari aliquid, id est,viminiueius transferri,aut feri petitur. I defit viper eas id quod iam nostrum est minime peripsit Excepta caussa urum,quorum odio villuribus actioni
bus tenerentur,effectu est,ut tam condimonsis πι vendicatione teneantur. Est enim aestio in rem roprie vendicatioris persena autem acho,tandi ho. Porro Oes in rem actones,atq; etiam in persena ex contractu nasiuntur, respersequutionem habent: uero ex maleficii s,interdupoena tantumpem
sequutionem,ut acto με nter tu utrans, pCn respersequutione habent,ut vi bonorum raptor'acto legis AqVibae, γ' ea quς contra eos qui relicta piis locis dare distulerint dantur. teru ex realitesnalis actone quaedam a hones mistae conficiunturivi familiae emisiundae acto communi diuidundo,c finium regundorum. Suntq; oes actione aut in simplum conceptae, qMales fiunt omnes rei persequutaΠα Aut in duplum,ut furti manifesti lex s CAquili rei, tumultus,incenditimin aut naufragij caussa depostae:vel quae ex eo quod venerabilibus locis relictu est,copetit. Aut in triplu,
23쪽
luum maior vera aestimationis qzantitas libello inseritur, vi maiore δο urum siummam reus luat. . At in quadruplum, ut furti manifesti, De eo
quod metu caussa factum est,S depecunia calumniae caussa dat ex leges condictitia. Deinde PO actiones quςdam bono ei,in quibus bona fides
plus i in aliis exuberat: t ex empto endito. Cato, conducto,negociorum forum,mandati,depositiero socio, tutela,commodati,pignerarita familiae recisiud comum diuidundo raesicriptis verbis,quae de aestimato proponitur, O ea quς ex 'mutatione copetichς ditatistetitio, Acilios, ex stipulatu,quς de dote coperi rei uxoria actionsublata. st uadam vero stricti iuris,ut reliquae omnes non numerata Actiones , in quibus utrisque compensatis obdie aeque loci; habet.Sed arbitria iudicum in actionibus stricti iuris necessario inueta fueriι quibus id iudices siYpleant, quod actionis natura minime imitti I de oe Actiones quae Arbitrariae ideo dicuntur introductaesunt.
Tandem actione mota,etiamsi de incena re,aut quantitate actu fuerit, iudicis erunt partes,ut certam sententiam ferat.Etsi cognouerit actorem re,
tempore,aut loco,aut calis aplasipetillis minor quidem si caussa cognita,
facilitate lapse Fuccurrendum erat.Sinaure malo neque idonea causa iustierroriι interueneri non ut olim caUsa cadat se si quid tempore plusserit petitam induciae duplicandae erunt.& rsilochaut caussa,omne danum quod ex ea caussa accide' sicum tripli condemnatione ei a quo petierit sarcire iubeatur. Quod si ex aduerse minus petiisse actorem constiterit, petentem in eodem iudicio postea restiuam siumma admittere debet, oe in eandem, eo dem quoque iudicio condemnare. Verum si aliudpro abo intenderit, eodem
etiam iudicio cognita veritate errorem suum corrigere minime vetabitur.
Denique non ignoret iudex,quod quemadmodum sunt actiones, quibus f-hdum quod nobis debetur persequimur: eodem modo etiam esse,quibus modo baum, modo minus consequimurivi in peculios bis seru ve,cuius note pate dominusve peculiotenus tantum codemnandisunt.Item si de dote mulier aduersius virum,aut sicam parente, reipatronostius,ves liber tu aut cruscum clo iudicio cietatis experiatur,aliusve ex donationesiua Gnueniatur: ij Omnes in quantum facere possunt tantummodo renentur.Compensationes
quoquc opposita, oe bonorum cessi, Scrunt ut non fili tam consequamur
24쪽
Petri plateant Angotai, in sum
bumque tribunali Lutetiae Parisiorum Regijpatroni, Paraphrasis in titulu de honibus ibro In- stitutionum Imperialium quarto. vo Ni AM hactenus de obligationibus dictu est,con- Sob
sequens est, ut illarum vim effectumque explicemus ri nempe actiones quas obligationes ipsae pariunt,& Pquae obligationum etia vincula tutantur. Parum enim QAetIo- esset de personis earundemque dominus M obligatio- nibus. nibus vidisse, nisi & de actionibus, quibus persona: ipis dominia, obligationesque suas tuentur & conseruant,diceremus. Vnde ap- a, pellatae sunt actiones,quod ad iudicia eos ag/mu , ' , V RQ λβ tib.εάEI aliquid quocunque modo debetur. Actio aute nihil aliud est,quam euiuolib. ius quoadam, seu libera quaedam facultas persequendi in iudicio quod sibi debetur. Atque omnem omnino actionem ex quacuque obligationis caussa quid debeatur,propter quam lex asere no prohibeat, hac diffnitione comprehendimus,stae ciuilis iue honora b Lνερ. ria,sive fideicommissi fuerit persequutio v. Na M persequutionis nit Verbu. Verbum omnes apud iudicem postulationes tam ordinarias,quami etiam extraordinarias complectitur, ipsasque officij iudicis implorationes,quae actionum instar obtinento: quod tamen iudicis ofncium tum implorati animaduertendum est,cum solida vel expressa ' ης deest obligatio, aut summo iure actio,quam tamen competere aequitas suadet: visite solum haeredem meum damnauero uti monumentum certa pecunia facias, nullam obligationem ea script ra recipit: ad supremae tamen voluntatis obsequium iudicis ossiciu . ite compellet Aut si ingratum libertum in seruitutem reuocare ta,.ε. Em. volueris, quia nulla actio stricto iure competit, extra ordinem iu- ti. haeredit. .
dicis officio id curandum φ erit. Interdicta quoque actionis Verbo e L;.c. ὁ continenturqde quibus suo postea loco dicturi sumus in iudicio lustri. tame persequutionem arctauimus, propter ea quae Vel exisa iudicij f a1inaia limen sine actione legitime petiequimur:veluti debitorem qui fu- sin gam parat, quem propria authotitate consequi & apprehendere
25쪽
I. Omnium. Paraphrasis in titulum
possiimus, pecuniamque secum deferentem usque ad concurren- ςtem debiti summa auferre, si iudicis adeundi facultas desit. Catterum si adsit, creditorem de suspitione fugae, saltem iureiurando prius docere debere verius est, & curare ut de debito iudici antealiquido costet. g At generaliter id quod deberi sibi quisque putat, g l.ai p x per actionem & iudicem reposcere debet, non sibiipsi ius dicere: si . ε Ne alioqui diui Marci decreto i ius crediti o- quaei Dau. dat. h Porro admonendi sumus actiones ipsas i ξορ imro de statim cum legibus videri proditas, initio qui q θρήιζηφη μη Τημοῦ ι ni . dem rudes & umplices,&in quibus recte dili-
Tmlu.ma. genterque concipiendis non tam laborabatur,
L quam tota res ipsa iudicis arbitrio committi videbatur Nondum g. 4, enim legitima agediseries ante xii. tab. leges cotexta fuerat) Qui- quod met. bus postea haben iniectae sunt certaeque formulae ea seueritate c5- μὴ r. positae, ut qui a praescriptis verbis tantillum recederet, formula sta- qtim excidisse diceretur, qui vero extra caussam petiisset, caussa caderet: iure quidem agendi antea,vt tum necesse erat a pontificibus
impetrato, qui & comulendi erant quibus diebus agi posset. Postea ea euersa seruitute, Cn. quidem Flauii opera, qui subreptis App. Claudi, libris cornicum oculos configens, formulas descripsit dc dia i ii σιὸ RV Rui 3 paulatim necessitas haec tanta esse desinebat: Et transi . sh tu . ta a pontificibus in praetores dandae actionis potestate, manentibus interea usque ad diui Constantini tempora impetrationum & mularum reliquiis, is primus formulas huiusmodi tanquam per ver 'borum captiones insidiantes sustulit. Deinde diuorum Theodosj& Valentiniani temporibus impetrationes etiam funditus euersae sunt. Proinde nunc satis esse constat,si rei negotioque proposito, actionem aptam conuenientemque proposuerimus.. - - -Erum cum ita sit finitione cuiusque rei diuisione multum ap- Ommu iuuari: Omnium actionum summam praecipuamque diuisio- aute a- nem in duo genera partiemur, earum inquam actionum quae IoEb si duersus alique apud iudices de quacunque re mouentur, aut etiam apud arbitros, quando & arbitro instar iudiciorum redacta x sint. ii i ;.Cad Sut ergo actiones Omnes, aut in rem,aut in persona,quibus eas etiaocep. acti. quae misiain caussam habere videntur, complectimur: sed de his suo postea loco dicetur. Certum est enim,ut ordinem retroagam', agere unumquenque,aut cum eo qui ei obligatus est,aut cu eo qui non
26쪽
cretusublata est. Secundum quae nihil amplius hodie exigimηs, quam petitionem septa, qua liqμere possit qu.
est ei obligatus mouetur tamen eidem de re aliqua controuersiaAnen ei optig-k h beisona actiones,sic appellatς,q00d mansiit, sed ea seri cum O- obligatio sit: cuius tame certa semper species .r sim in promptu nulla dilatione quaesita nomina tim l exprimi debet,ut perinde sciat reus ex qua causa coueniatur, i dc an cedere Vel con i M. Ca. tendere vltra debeat. His enim casibus pro- edend. ditae sunt in persona actiones, quibus his qui expetitur,aduersarium ei aliquid dare aut fa
eouetur in rem sat actiones propositat, quae nullo penitus oblΘmouexuI sed fiet eas rem nostra quae ab alio pol' n racti
nullae obligatione vinctum,in rem datur actio. Nam non Hinquiis seriaita. rimas vis mus an aircui ea comperat actio, Wrum i qui agit Ob-
bile iob domin us r ursi conditio aliqua extiterit,propter
27쪽
3. Omnium. Paraphrasis in titulum i
tus accesserit, saltem si cum agere cepisset, nullam certa specialem- si eap. a, que caussam diXerit,&eX eadem dominium superuenerit. x Verum
aἡ-:.... duersiarii secto dominus esse desiit nihilo peius agit. v Certumia. i. quemadmodum rei petitae dominium in actore quaesiuimus, similis a in modo etiam in reo possessio quoque desideranda erit. Ideo qui haessis eptum. actione Uti Vult, ne frustra experiatur, requirendum esse sibi existissidereiνε. met, an is cum quo actionem instituit, possessor sit necne, x nec ad , i. qui me rem pertinebit, ex qua caussa possideat, cum ab omnibus qui tenent retitorio .F. habentque restitue di facultate, peti possit. y Quin eum quem pro-O 'μψε prietatis iudicio pulsamus, SI aduersus quem in rem actionem exery l.offletu cemus,posse rem agnoscimus: Qui enim ad agendum procedit, C li0 prius rem apud se diligenter explorare debet, meritoque ei impu'tandum est utcunque se res habeat) cur vendicationem elegerit. Et ideo si is cui proprietatis quaestio a te mota est, interim controuerstrei possessione frui a te prohibeatur, rectissime ob gi interpellatam eo modo possessionum interdicto ' βρῶς se uti poterit. t Est tamen cuique liberum in rem
actionem non pati, si se non possidere dixerit, ea .ipiet, ne in ea pro- poena mendaci imposita,ut statim atque de men- -emni lite pergeredacio fuerit conuictus per iudicem,possessito in a- cogatur, donec eiu
A Eh g. ctorem tran seratur,licet rem sua esse no ostende- possissiopem rit. a Neque cum eo latum qui possidet, sed & qui 4 φ 'μ' possidere dolo malo desiit, constituitur hoc iudi rq i V 2 ς π cium: quin etiam cum eo qui sine dolo possidere 'desiit, siquide prima eius possessio vitiosa coperta m 'ae iii. fuerit, quia per Vim aut clam adepta sit. ς Isaute qui chmno posi. - sideret, nec dolo fecisset: quominus possideret se, liti ut possessorinthi i.& Obtulit, lite demum cum eo cotestata, in rei ςstimationem condem- ibi panor. nandus erit,qui etiam cosequuta ab eo qui se dolo ς obtulisset, non de iuri prohibetur iterum dominus rem suam a vero possessore vendicare. e Fel . in Ante litis vero cotestationem, is qui sine possessione se liti obtulit, ἡό ό, - edere potest: Neque lite etiam contestata aliquid ab eodem do- 1 oa ieep. minus consequetur, si non possessorem eundem 1ciuerit,quadoquiadem a seipso magis quam ab alio deceptus sit, qui aduersus eum qui non possideret sciens prudEnsque egerit Postremo curabit is cui ἡρ iE Eni hac actione Vtcdum erit,Vt rem quam petit,speciatim dc aperte designet, & virum totam an partem A quotam petat. Nam Sc infectς materiae podus, signatae nunerum, factae autem speciem dici oportebit b
28쪽
i tebit,mensuramque si res mensura contineatur. Nome etiam hominis si petatur, quod si ignoretur,demsistratione utendum erit. Rei denique quς petitur,dominium exprimedum erit,quale sit directumne,utile,an cessum,ut secundum ea quae proponentur,dominum te declarari per iudicem,remque restitui petas g. Deniq; sublata est omnino vetus illa formula,quae in his iudiciis olim ser- uabatur. Nempe si de re mobili quaestio esset,litigatores apud Pr torem manu simul rem exhibitam pr hendebant, solennibus ver- 1 bis rem vendicando,quibus proprii esse quisque asserebat. Sin vero de fundo disceptaretur,veniebant cum Praetore in rem praesentem, ibique manus conserebant,tanquam certi de qua tandem re quaerebatur. Sed propagatis tadem Italiae finibus,cum in rem pD;- sentem venire Pr tori difficilius esset, litigantes ex iure manu consertum vocabant, id est,alter alterum in rem de qua pugnarent,ad conserendum manus vocabat, dc simul in eum locum prosecti glebam forte unam in ius ad Pr torem deferebant,ubi iudicum certa quadam Sc pr scripta formularum conceptione superstitiosa cum multis ambagibus peragebaturi . Quae hodie omnia ab usu recesi h Aul.Gel serunt,actoremque tantum esse oportet, qui rem de qua quaeritur, si, Z-- ου
vendicet, M sua asserat: no etiam, reum penes quem ut antea monuimus sola possessio sufficit. Si tamen fundu controuersum reus i agnoscere se inficias eat,in rem pr sentem cum iudice vel apparitore perducendus erit,ut ei pr senti certa fundi demonstratio fiat, nisi de ea re cotrouersia esset, quae ex genere Vel uniuerso constat,
aut alia quadam ratione no facile oculis subiici potest, nempe hae' reditas. bin autem tempore illi costituto minime adsit, demostrationis duobus saltem finibus circuscriptae elogium fiet, quo postea exhibito reus summotis priscis ambagibus pergere iubetur. corporalibus,& id quidem confessorie aut negatorie. I am quantum ad eas actiones attinet,quae non seruitutis tuendae, sed constituendς nomine copetunt, dc ex testamento forte vel cotractu, nec
nisi aduersus eum qui obligatus est, vel eius haeredem institutitur,. hic non agimus. Confessorie aute, hoc est,affirmatiue,tam de corporalibus,quam de incorporalibus agitur,no quod ipsa consessor i Liae,iria actio quemadmodum pro seruitutibus dc iuribus introducta ε
29쪽
eque' agat. Vara rassis in titulum iit. νε, ε est, Npossidenti datur: ita eadet rebus corporalibus dari possit, cs V ictu. Negatorie vero in incorporalibus tantum agitur. Quoties nanq; P rem aliquam nostram esse dicimus,confessorie & affirmative agimus de quacis re quaestio si t . Sed quado ius aliquod ve uti seruit tem aliquam alteri negamus: negatorie agimus, quod in corporalibus, sicut postea dicetur, locum habere nullo modo potest. Caeterii in res ipsa lucidior multo fiet, si eam exemplis oculo subieceri- . . mus. Sicut igitur in rem actio ut dictu est ei chetit,qui fundum aut rem aliqua quae corporalis sit vendicare velit, ita etiam aequE rL l. i. g. si sit si quis seruitutis debitae vel eius rei cui seruitus debetur, domi-stru νςΠ nus i saltem utilis lx, aut etiam creditor, cui utilis seruitutis petitioti L h , . datur i, ius sibi esse in fundo agat , ut SC in rem actio quoque siti. uine tali Proinde confessorie & ad fundum δc ad ius infundo agitur. Coni T de Opς- fessoria tamen actio cum sua natura pro iure tantum clatur.Velu-
'μμῆ μ' ii s-fortὸ dixerit ius sibi esse aedibus utendi, fruendi, quq serui-al. ei qui. tutes personarum dici possunt, quod a re personae ipsi debeantur. f. de strui. Item si quis petierit ius sibi esse per vicini fundit eundi, ambulassi, gaui etiam a di iumentu,vel veniculu, vel cx fundo vicini aquam ducendi ad fundum i uim quae seruitutes prςdiorum sunt & rusticae, de quibus antea suis locis mentionem habuimus. Vertim quid de urbanis 3 Et sane eiusdem generis conditioni'; est de iure praediorum Vrbanorum actio. Nempe si quis agat ius sibi esse altius aedes suas tollendi, quae quidem facultas licet indiscriminatim om- is l. altius nibus iure naturali concessa videatur , aliquando tamen solo iu-L O st reseruitutis nititur,ut si domos aliquas proposuerimus,quib' cese stas modus dominorum conuentione, statutove municipali, aut aliter pr finitus fuerit,ultra que nemini liceat inuito vicino altius aedes suas tollere, tibique postea vicinus id no solum remiserit, sed & aedibus suis seruitutem imposuerit, ut pati debeant te tuas aedes altius aedificatas habere. Si te aedificantem postea prohibuerit, hac actione meritb tibi succurretur, qua dices ius tibi esse altius aedes tuas tollere,idque moero iure seruitutis propter constitutam a vicino seruitute antea sublata altius tollendi libertate, quoniam ad illoc proponitur haec actio tum cofesseria,ut seruitutem quis suam esse propugnet, licet alioqui pro naturali altius tollendi libertate aduersus turbatem negatoria competat. Quemadmodum autem. quaedam est altius tollendi actio, ita contra quoq; altera est, quam
non destruendi, seu deprimendi aedificio dicere possumus: ut si vicino
30쪽
cino seruitutem constitueris ne aedes tuas deprimas aut destruas, ea forsan ratione ne solis fulgor in aedes suas delabatur aut deuoluatur, quando solem non habere saepe aedificiis gratum n sit. Idem erit sit ambulacra vicini tuis arboribus amoena & opaca fuerint, tuque propterea de non caedendis aut tollendis arboribus seruitutem illi constitueris v . Est δc inter exempla servibtutis urbanae confessoriae seruitus prospiciendi, quae ius prospectus habet non solum ut coelum videatur , sed etiam ut procul aliena aedificia spectemus, idque in prospectu habemus, ne quid nobis officiatur ad gratiorem aspectum & liberum, maiorque est haec seruitus ea quae ne luminibus officiatur prohibet, in qua hoc dolum venit, ne lumina obscuriora fiant, tametsi coelum videri debeat. Nam dc ex inferioribus locis sicut prospectus esse non potest p . Sed harum minima est seruitus luminum, qua solum id acquisitum esse videtur, ut vicinus lumina nostra excipiat, dc si coelum non videatur. Sufficitque lumen praestare, quo lucidior domus fiat q . Item est 3c seruitus urbana, consessoria seruitus proiiciendi: Proiectum autem id intelligendum est, quod ita protenditur ut nusquam conquiescat, cuiusmodi sunt Meniana, dc Suggrundia ἔ, siue etia podia pensilia, quae extra domus parietem prouehi solent instar pulpiti, quibus etiam in vicos & plateas plς-runque nobis est aspectus. Propterea si proiectum aliquod ex muro in domum tuam habuerim, id aduersus prohibentem iure seruitutis tueri possiim . Eadem fere est seruitus immittendi, nisi quod immissum dicimus quod ita porrigitur ut requiescat, proiectum vero nusquam requiescit β. Si tigna igitur aut trabes in domus tuae parietem immissas iure feruitutis habuero, ea seruitutem hac assione tueri mihi erit liberum. Ante omnia tamen qui actione confessoria experiri voluerit,prius apud se dispiciat, num aliquo interdicto possessionem suam tueri possit, quandoquidem id longe illi utilius paratiusque futurum est x . Ex aduerso facile erit eisdem exemplis agnoscere inuicem quoque proditas esse actiones negatorias, non solum in usufructu, sed eisdem seruitutibus rusticorum praediorum, atque Urbanorum, quibus iura ipsa seruitutum alteri negamus, idque aduersario nunc non esse liberum, quod fortassis aliquando fuit: ut si quis intendat ius non esse aduersario utendi,fruendi, eundi, ambulandi, agendi i mentum vel vehiculum, a quamve ducendi,altius tollendi, imp