Petri Plateani Angolismaei, ... Paraphrasiis , in titulos Institutionum Imperialium de actionibus, exceptionibus, & interdictis. ... Scolijs seorsum margini adpositis, ..

31쪽

V M.fisi gnando quippe id quod alioqui facere erat liberum, nisi ea antea cis 'ςR4 ut diximus)libertas sublata esset.Item prospiciendi etia, Vel pro- ά D.ε. ν iiciendi immittendiVe. Quae quidem actiones soli veroque domi,.

uiuetali. s. no rei,cui seruitus deberi contenditur, aut negatur, directe com-4ς ρος RQ petunt v. Vtiles vero eis qui utile habent dominium R. Itemque creditori y. Quoad fructuariu vero attinet, visum est contentu euν l. et qui esse debere ea actione, quam sui usufructus nomine habet, ut peris. de serui. hanc si non patiatur vicinus eundem uti aut seruitute, aut liberi

te, teneatur, quasi nou patiatur uti frui . Ex his ergo quae dixi - rmus, constat confessorie agi posse, tum de rebus corporalibus, O uod tuminincorporalibus. Caeterum negatoriae actionis genus in controuersis rerum corporalium proditumnon est, eiusque rei ratio duplex esse potest. Nam quicunque cum aliquo agit ex eo iure aeuon . quod habet,causam sua iudici probare debet,rem videlicet quam vendicat, suam esse: neque dicere satis erit rem ipsam aduersarhnon esse: quoniam id quod meum non est, tuum propterea esset existimandum non est 3, imo si neque tuum, neque aduersatij 8a Iri. fundum esse apparet, is tamen vincet eo quidem iure, quo po- μ' 'μ tiores posses res sunt, licet nullum ius h habeant, per regulam h i. iis ut qua dicere solemus in pari caussa meliorem esse possidentis comaesi usuist. ditionem. At in incorporalibus longe aliter est, in quibus etsi negatorie agatur, Verbaq; ipsa negatoriae actionis in negationem sonent,ipse tamen effectiis actionis cofessoriar est Perindeq; de eo qui seruitutem negat dicendum venit,ac si fundum suum esse liberum diceret ς. Est & altera ratio cur hoc genus negatoriae actionis se ex instit. in corporalibus locum no habet: Nam ea actio negatoria domino τλ ph i, possessori fundi competit qua liberum S non seruum esse fundum nostrum dicimus quem possidemus. Idque pro rebus inco poralibus. Sed pro corporalibus is semper agit, qui non possidet, Nimirum corpus quod alter possidet vendicans, neque ei qui pos-s det, actio unquam prodita inueuitur, per quam neget rem actoris esse,quandoquidem non actione,sed exeeptione ius suum tu

Sane v- ri magis debeat. Licet interdum is qui possidet, nihilominus a- no casu. ctoris partes sustinet, visi Vsucapionem obiiciat qua liberari, at-

que in posis relictum iri petat, scque probationis periculo sese exponat. In mistis etiam duplicibuique iudiciis famil. herciscundae, .

i. AP comm . diuidundo, dc finium regundorum uterque actoris vicem se iud. gerit4. Volentibus nanque cohaeredibus aut sociis a communio nanque

32쪽

i ne discedere,vicinissique de finibus sandorum contendentibus par omniti caussa videtur, dc intelligitur uterq, actor, quanilis Vterque possessor sit,remque quam possideat,petat ς. Sicut diffusus in am- e Ll. F. A. plioribus Pandectarum libris,oportuniusque manifestum esse po- bertast. terit. Idem etiam in interdictis uti possidetis,& utrobi, de quibus postea pleuius dicetur. In quibus tame omnibus negatoriae actiones propterea locum non habent. Quarum actionum euentus est, ut victori res aut cautio iudicis officio praestetur, res ipsa hoc est, ut iubeat aduersarium iudex seruitutem praestare M pati,aut libe tatem non impedire. Cautio vero ut iubeat cautione de ea re praestare, neque succes res suos posthac aut seruitutem prohibituros, aut libertatem etiam impedituros. Neutrum vero faciente eo qui condemnatus est,tanti condemnandus erit, quanti actor in litem. iurauerit Neque solum pro seruitutibus his quas enarrauimus, e Lliarum aut similibus, sed& pro quibuscunque aliis iuribus asserendis aut dias vi negandis, eaedem actiones copetunt g. Hic sane locus exigit quo- '3 niam de actione consessoria dc negatoria diximus, quae pro serui- g i φ ξ γ

tutibus constitutis tuendis competunt,ut & harum constituendarum rationem differetiamque, praesertim quae temporis usucapio- 'nem respicit, nunc breuiter oste damus. Ita enim fiet,ut actionis v-triusq; natura perfectius multo nota sit. Praeter ergo cotractus co- uentionis'; rationem,qua seruitutes c5stituuntur, si usus accedat

qui pro traditione accipitur h: Acquiruntur εc seruitutes teporis :Vsucapione, idq; varie. Etenim sciedii est lege olim Scribonia sub 'μ ' lata fuisse ea usucapione, quae seruitutes costituebat , cum hae cor- : tporaliter tradi, possideri, ic capi usu no possint. Unde vi capio no- uetj. me sortita est: Tu quod ipst seruitutes, ceu libertati aduersi ,odios

sunt. Tame ex Praetorti consultorumque interpretatione estectum

est,ut in his quoque quemadmodum & in corporalibus locum haberet usucapio: atque si non rigida illa legis interpretatione vere usu capi pollent, attame usu capi intelligeretur, sed no vno eodeq; modo. Seruitutum nanque aliquae sunt quae perpetua possessionis caussam habet, utputa quado rei alicuius perpetuus usus est minime interpellatus, sicut est aquae ductus e perenni flumine, aut etias spetuus usus no est, naturalis tam e caussa mista inuenitur, ut instillicidio: quae licet assidua non sit perpetuo tamen fieri intelligitur in . In quibus decem annis inter praesentes A viginti inter ab - :sentes usucapionem constitui visum est: adeo ut qui diuturno eo , b. Haedi

33쪽

s . AH esi uri Panaphrasis in titulum

usu semel ea nactus fuerit, de iure suo docere necesse non habeat. sSed utilem statim actionem habet, non confessoriam, aut negatOriam, ut ostendat per id tempus se non vi, no clam, non precario 4Lsiquis possedisse d: eaque seruitute esse usum,tanquam qui iure suo Vtisse. ετιὰ isi . crederet q. quia si propter rivi incommoditatem, no quia via pi vend. blica erat interrupta, per confinem agrii iter fecerit, seruitute tan- .i, iis . quam sua Vsus non videbitur i. Et possessionis ipsus in hunc mo-quead. se dum probatio ci qui usu cepit, in cubit: quia bona fides in istis ser- ruit amixx uitutibus acquirendis, propter naturalem rerum libertatem, haud f temere praesumi solet. Neque enim Praetorum aut costiliorum in-lian ff. de terpretatio iam explosam s eruitutu usucapionem, sine magna prus tui.' '' dentique cautione reuocare voluit. Atq; ideo aduersarij ctia scient ii e )ἡ xkδm prob4ndam esse introductum g est: si in ea caussa quide sue I rit seruitus, ut eam furtim, de ab ignorantc usucapere facile quem O . potuisse credibile sit. Nepe stillicidiu si in aedes amplas, in quibus

stillicidia multa essent, ea forte diligetia, a vicino appositu fuerit, Aut id facile ignorari potuerit: nonne domini ignorantia excusantis scientia summa ratione probanda erit Caeterv si titulum lege non' interdictu, ab eo qui se domiuti putaret, habuerit quia si a vero do-ι ν,41 3ἡ no nulla Vsus przescriptioe esset opus scietiae tu probatio nulla de- Cisi .in .L siderabitur ' : sed ei qui quas pollessore hunc feruitutis dixerit vi, vii, det clam, aut prς cario possedisse, a bationis onus incubet. Merito aut, qui aie.i, perpetua sis in his seruitutibus de quibus loquimur posses.

l.i. .hoe i- sio susticere constitutum temhus aduersus eum, in quem Vsu ca- ,

y4 G0 pitur,placuit x . quia non facile intelligitur quis non magno eretiis ii negligens, qui hac perpetuam struitutis post cssionem aduersam,

. an. . in suas aedes aut praedia sua passus est. Verum quatum ad alias ser- seruices , uitutes attinet, quae non perpetuam possessionis caussam habent,qua. sed interuallatam: aequissimu visum est,si harum usucapio in lon-sius tempus produceretur: ut in seruitutibus quae manu hominishunt, neque naturalem causiam mistam habent. Siquidem harum possessio tam breui tempore, negligentiae eum in quem praescribi- 1ωtur, minime arguit: atque illarum quae perpctuam possessionis caussam habent. Plusque vilius diei nos mouet continua possessio, . quam ea interdum quam per dece annos, aut viginti annos lon-la δ. l. ra- sis interuallis intermissam quis i aedes aut praedia nostra exercuit .. . , Deinde non sicut naturales coeli aut elemerorum caussae,quae om-s,ai '' nibus ex aequo patent L&pro p. erea se petuae existimatae ly sunt, ita α

34쪽

ita & hominum actus, cuiuis detecti sunt. Igitur tanti teporis usucapio in iis seruitutibus, quae nec actione, nec natura perpetuam possessionis caullam habent, costituta est cuius initis memoria n5 extaret. Quandoquidem si in amittenda seruitute, cuius possessio non erat continua, re tametsi ad libertatem pristinam redeunte, i i a .s tempora conduplicata comperiuntur quanto magis quaerendar in adser. seruitutis& libertatis extinguedae tempus, in longius producendu fuit. Quod sine aduersaris scientia sufficere propter tanti tempO- seri l.& ris spacium existimatum est, cuius possessio iuris constituti vicem via

obtinet m. t Ucrutamen si a tertio caussam nonulsecurisunt.Nos rece prassentes, & Viginti inter absentes, lepus nptiorem opinionem inter- 6ufficere. Idemque erit, si a praescribente for- φpretumsere omniumst uti tὰ aliquid annuum seruientis fundi domino, id Erij jum s, CT αν - Τ ' aliudue aliter solutum fuisse c5stiterit, unde qMem f. tacitus illius cosensus praesumi possit '. Nepe si ab eo qui pecus in fundo tuo pasceret, inde aliquid acceperis. i. Meminisseq; oportet negativaru seruitutii usum, non nisi a prohi- ibitione incipere P . Affirmatarum vero ex se miniit,. aemi s multiplicibus q colligi, quorum certe a - illic Aecuritu est vini' q in boni prudentisque iudicio arbi-

pus esse necesserium, uque cum causae idoneae ,stu tituli allegatione, licet non probetur, T Mirin. nimus ipsum praesicriptioni obstaren. quia tum tanto tempore cuius initu memoria no ex eo . est opus.Guido papae.q.4op.

c Ed ut e diuerticulo in viam redeamus istae quide in rem actio- Sb nes, quarum iam meminimus,& si quae sunt eis similes, ex le- quidem gitimis, ac ciuilibus caussis descendui, directe saltem. Nam quod

ad utilem rei vendicationem attinet, quae aduersus eum, qui dolo possidere desiui, datur: Praetoriam esse magis est. Nempe ad exem- plum ciuilis actionis Praetoris beneficio inuenta V: quae propterea d. Od. tamen annalis existimanda non est. Nam non tam aduersarh doloqui praetorias actiones annales facere solet, quam actoris domi- Irnio resque persequutioni instar directae Vendicationis nititur. de actio. Civiles enim actiones existimandae sunt,quae ex l. xij. tabularum, plebescitis, senatusconsultis ,resposis prudentii, costitutionibusue

35쪽

figationes eorum quievis fiunt, vel deesse,

vel aliter esse reponenda

36쪽

A rgumentum eorum quae de Actionibus dicentur. Ois n ihil aliud est, quam iaspersiquedi in iudicio quod gi d

baurist in rem,aut inpersonam est Inperfluam quando cum eo experimur, qui nobis obligatus est. In rem vero, qaoties rem qua postulamus ure domin ij ad nos pertinere dicimus: Qua tum pro rebus comporalibusvendi dis,aduersuspossessorem,tupro incorporalibus confessoria, aut negataria, possessori competit. Et brec quidem ius ciuile introdtixit. Quibus praetor altas veluti fluis diarim adilinxit; am in rem quam in pei sonam.Et primum quidem in rem, Pμblicianam actionem, Rescissoria quae quasi ex dominio,praeter iuris ciuilis con litutione dantur. Deinde Pauliana Semianam, quasi Semianam qμα iure obligationis, no dominis

competunt in personam vero actionem de Confluuiapecunia,ex nuda conuentionesublata receptitia. iactionem item de peculio, ex alterius obliga tione. octionem in factum,ex iureiurado, nulla qua sita obligatione citi Et parnales actiones,quas ex siua iurisdictioneproposuit:.atque Praeiudicia les actones,quae licet in rem esse videantur, vera tam n nonsunt . Quandoquide nihil vendicant,sed depersonς tantustat ,aut agnoste ripartulereas agitur.His etenim personabbus actionibus dari aliquid, id est,riminiueius transferri,aut feri petitur.'dest viper em id quod iam nostrum est minime peti posiit Excepta caussa urum,quorum odio villaribus actionibus tenerentur,espectu est,ut tam condimon 1 rci vendicatione teneantur.

Est enim actio in rem roprie vendicatioris persena autem actio, condictio. Porro oes in rem actiones,atq; etiam inpersona ex contractu nasiuntur, respersequutionem habent Sinuero ex males ch interdibama tantumleria sequutionem,ut actiosu ririnterduxtrans, famae, cy' respersequutione habent i vi bonorum raptor'actio legis AqVibae, ea quς contra eos qui relicta piis locis dare distulerint dantur. tem ex realitesnalis actione quaedam alnones mistae conficiunturivi familia e secundae acto communi diuidundo, finium regundorum.Suntq; oes actiones,aut in simplum conceptae, quales fiunt omnes rei persequ torrae Mut in duplum,ut furti manι- festi legis QAquili rei, tumuirus,incendis in aut naufragij caussa depositae:vel quae ex eo quod venerabilibus locis relictu est,copetit. Aut in triplu,

37쪽

uum maiorverae aestimationis quantitas libello in 'itur, ut maiores ortularum siummam reus luat. Matin quadruplum, ut furti manifesti, De eo quod metu caussa fastum ego de pecunia calumniae caussa dat ex te eptandictitia. DVndesiunto actiones quςdam bonaes dei,in quibus bona fides

plus 1 in aliis exubera i ex empto,vendu'licato, conducto,negotiorum geflorum,mandati,depsit pro serio, tutelae,commodati,pignerat in familiae

recisilia comum diuidundo raesicriptis verbis,qua de aestimatoproponitur, O ea quς eximutatione copetit:.hςreditat utentio, Amos ex stipulatu,ρος de dote copera rei uxoria actionesiublata. Quaedam vero fracti iuri t reliquae omnes non numerata Actiones, in quibus utrissue compensatio ob die aeque locu habet.Sed oe arbitria iudicum in actionitus stricti iuris necessa rio inueta 'erii quibus id iudices senseant, quod actionis natura minime imittit, unde oe Actiones quae Arbitrariae ideo dicuntur: traductount.

Tandem actione mota, iam side incerta re,aut quantitate actu fuerit, iudicis eruntpartes,ut certam sententiam ferat.Etsi cognouerit actorem re,

tempore,aut loco,aut causa plas petiisses minor quidem si causa cognita,

facilitate lapso succurrendum erit maute maior,neque idonea causa iustierroris interueneri non ut olim caussa cadanmsi quid tempore plusserit petitum,induciae duplicandae erunt.& rsilochaut cauis omne danum quod ex ea causa accideri cum treb condemnatione ei a quo petierit sarcire iubeatur. Quod si ex aduerso minus petiisse actorem confluerat, petentem in eodem iudiciopostea reliquam summa admittere debet, oe in eandem, eo dem quoque iudicio condemnare. merum si aliudpro alio intenderit, eodem

etiam iudicio cognita veritate errorem suum corrigere minime vetabitur.

Denique non ignoret iudex,quod quemadmodum sent actiones, quibus f hdum quod nobis debetur persequimur: eodem modo etiam esse,quibus modo flidum, modo minus consequimurivi in peculio fidissem ve,cuius note pate dominu ve peculiotenus tantum codemnandisunt. Item si de dote mulier aduersius virum,aut si cum parente, reipatrono idius, vel libertu aut cius cum clo iudicio cietatis experiatur,aliusve ex donationesiua Gnuematur: h omnes inquantum faccrepossunt tantummodo icnentur. Compensationes

quoque oppositae, bonorum cesphes Sciunt ut non fili tam consequamur

38쪽

Petri plateant Angotai, in sum

MO TRIBUTORVM VECTIGA-bumque tribunali Lutetiae Parisiorum Regij patroni, Paraphrasis in risi tu de octionibus Uro In- stitutionum Imperialium quarto.

M vo Ni AM hactenus de obligationibus dictu est,con' 'sequens est, ut illarum vim effectumque explicemus nempe actiones quas obligationes ipis pariunt,&quae odligationum etia vincula tutantur. Parum enim

esset de personis earundemque dominiis-obligationibus vidisse, nisi & de actionibus, quibus personae ipsae dominia, obligationesque suas tuentur & conteruant,diceremus. Vnde ap-a pellatae sunt actiones,quod ad iudicia eos agamus, a quibus nobis aliquid quocunque modo debetur. Actio aute nihil aliud est,quam ius quoadam, seu libera quaedam facultas persequendi in iudicio quod sibi debetur. Atque omnem omnino actionem ex quacuque obligationis caussa quid debeatur,propter quam leX asere no prohibeat, hac diffinitione comprehendimus,siue ciuilis siue honoraria,sive fideicommissi fuerit persequutio b. Na & persequutionis Verbum omnes apud iudicem postulationes tam ordinarias,quami etiam extraordinarias complectitur,ipsasque officij iudicis implorationes,quae actionum instar obtinent : quod tamen iudicis om-cium tum implorari animaduertendum est,cum solida vel expressa deest obligatio, aut summo iure actio,quam tamen competere aequitas suadet: visite solum haeredem meum damnauero Vti mo-' numentum certa pecunia facias, nullam obligationem ea script ra recipit: ad supremae tamen voluntatis obsequium iudicis oInclute compellet 4: Aut si ingratum libertum in feruitutem reuocare volueris, quia nulla actio stricto iure competit, extra ordinem ii

dicis officio id curandum p etit. Interdicta quoque actionis verbo continenturi, de quibus suo postea loco dicturi sumus in iudicio tame persequutionem arctauimus, propter ea quae vel extra iudiculimen sine actione legitime persequimur:veluti debitorem qui fu-g m parat, quem propria authotitate consequi apprehendere

Super

est ut de

nibus.

39쪽

3. Umnium. Paraphrasis in titulum

possumus, pecuniamque secum deserentem usque ad concurren- ςtem debiti sim ma auferre, si iudicis adeundi facultas desit. Caetetum si adsit, creditorem de suspitione fugae , saltem iureiurando prius docere debere verius est, & curare ut de debito iudici antealiquidb costet. g At generaliter id quod deberi sibi quisque putat,g'prae per actionem dc iudicem reposcere debet, non sibiipsi ius dicere: s; , ε. Ne alioqui diui Marci decreto i ius crediti s- quae inau. dat. h Porro admonendi sumus actiones ipsas di MWri de Of R statim cum legibus videri proditas, initio qui ρ M- η - μην- Ziis. in .Lii. dem rudes Sc simplices, Sc in quibus recte dili- - -

Tmlu .m, genterque concipiendis non tam laborabatur,

Α , qu m tota res ipsa iudicis arbitrio committi videbatur Nondum g. 4ἡ enim legitima agediseries ante xii. tab. leges cotexta fuerat) Qui- quod met. bus postea haben iniectae sunt, certaeque formulae ea seueritate co---- positae, ut qui a praescriptis verbis tantillum recederet, formula sta- qtim excidisse diceretur, qui vero extra caussam petiisset, caussa caderet: iure quidem agendi antea,vt tum necesse erat a pontificibus impetrato,qui & comulendi erant quibus diebus agi posset. Postea ea euersa seruitute, Cn. quidem Flauii opera, qui subreptis App. Claudis libris cornicum oculos configens, formulas descripsit δc diuulgauit, paulatim necessitas haec tanta esse desinebat: Et trans oria.iue. ta a pontificibus in praetores dandae actionis potestate, manentibus interea usque ad diui Constantini tempora impetrationum dc se mularum reliquiis, is primus formulas huiusmodi tanquam per ver γborum captiones insidiantes sustulit. Deinde diuorum Theodosjα Valentiniani temporibus impetrationes etiam funditus euersae sunt. Proinde nunc satis esse constat,si rei negotioque proposito, actionem aptam conuenientemque proposuerimus.

. - x -Eram cum ita sit finitione cuiusque rei diuisione multum ap-Omni V iuuari: Omnium actionum summam praecipuamque diuisio-

aure M nem in duo genera partiemur, earum inquam actionum quae rosei ii duersu lique apud iudices de quacunque re mouentur, aut etiam apud arbitros, quando de arbitria instar iudiciorum redacta x sint. ii i ;.C. de Sut erSO actiones Omnes, aut in rem,aut in persona,quibus eas etiaoe .arbi. quae mistam caussam habere videntur, complectimur: sed de his suo postea loco dicetur. Certum est enim,ut ordinem retroagam', agere unumquenque, aut cum eo qui ei obligatus est, aut cu eo qui non

est ei

40쪽

est ei obligatus mouetur tamen eidem de re aliqua controuersia. Ino iorem casum proditς sunt in persona actiones, sic appellari quod virtusdue personae tam actorisquὶm rei cohaereant Aduersus eum YmWiρος pς hi fite actio locum habet qui obliga tus e ue ex contractu, Vel quasi ex contra-

ae ctu. siue ex maleficio, vel quasi ex maleficio

nian it,stdea poti cum D- obligatio sit: cuius tame certa semper species . reetusubtita est. Se πώ in promptu nulla dilatione quaelita nomina- quae nihil amplius hodie ς i l- exprimi debet,ut perinde sciat reus ex simus, quam petitiqης eausa coueniatur, i dc an cedere Vel con i ta Cnpia, qua liquerepsi tq . Vitia debeat. His enim casibus pro- ωςΠα

expetitur,aduersarium ei aliquid dare aut facere oportere intendit, aut aliud etiam aliis modis petit. Nempe si in eum proponat actionem, A quo aut xnfamλtur, aut minis terr ur ut d inceps vel desinat vel agat. Axq ζ δbδ ple δ' ις qua: m xuri yy r ς. hri asei nossunt. In eum Vero casum quo Q 4 3 ex variis caussarum liguxi ς'--ςk P -- ontrouersia 3ῖς obligatus non est is quo cum agimus, sed de re aliqua controuersia mouetur: in rem suὰt actiones propositx, qux nullo penitus oblis rationum vinculo nitan ur,sed per eas NM uost λ quM ab alio pos- is inata

fide petimus semperque aduersus eum est qui rem Possidet. Ut um- si rein intularem possi)eat aliquis, Sc quae hominum commercio in

nam:aut uniuersalem,ut grege,armentu, equitium, cuius qui δ

nulla obligatione vinctum,in rem datur actio. Nam non Id InquI- ,etidi ..timus ut damus an alicui ea competat actio, Virum i qui λgix Ob .i .. Eti

habent hi qui vectigalem fundam in perpetuum fruendum condu- - - xerunt: q vel etiam cessum. Id enim nostrum rure vrdztur,quod ve-