장음표시 사용
511쪽
DI Nov. Uo C. FALPER AN T. DIC. sos
enus,qui dictum stribit propterea Dbd citatum est,ql& in lib ro de origine linguae Latinae Varro refert. Sed
multiplex de huius vocabuli origine sententia est, sed nullo modo per contrarium dicitur, cum in nulla eius significatione a contrarietate ducatur. Coelum vel a coalendo dicitur: vel, ut alii existimant viti eruditissimi)a Io nomen traxit, genere quopiam serrameti, quod alias Coa,alias Scalpellu vocat. Quod qua ratice,qui argentarii nuncupantur,vasa caelant, u designando incidui, atq; insculpunt,ita & rerum omnium deus domicilium suum insignivit,ac suderum lumina impressit.Ouod La ctantius Firmianus etiam comprobat dicens, Pater nooster,ac dominus, qui condidit,firmauit. exlum,qui lasim cum caeteris 'deribus induvit. utrunm per ae disphthongon scribitur,ut hanc deductionem arguere, ac idemonstrare videatur Quidam a Gretco sermone dictuathitratur.Nam κ oi R Oui lori,concauum,ia conues
xii significat, easti esse cernitur ipsius caeli forma,ac finiast .Sed si ita foret agis per in scriberetur, propter Grae cam diphthongon Oi,quod nunquam tamen apud doctos veterest tm in emedatissimis codicibus repertum est.Quidam coelum a chaon dici volunt, in qua sentemtia fuit M M. Terentius. Itaque secundum Pacuuium, Hoc circum,supra. quod complexu tontinet terram, cauum coelum dicitur. Fransciscus Philelphus vir ων strae aetatis eloquentissimus, & eorum qui humanitas rem assecuti sunt nostra memoria facile p inceps, a colando celum appellari censet,non qubd superna illa at inuisibilia celet nos,ato abscondat,sed qubd celata, M . . abdita omnia, in coelo pateant, revelentur x conspisces videantur.Cuius sententiae optimam assert ratione, quod D Graeci cstum outanon vocant,ab eo quod to
an intueri, M videre apud Giscos significat. Si qui/obiiciat caelum diphthongum admittiere,sed minime celo vethum,unde derivati dicimus,id nos respondisse satis est ita, quae apud G ricos e longa est,apud ms peredipe in ae conuerti, ut scaena, caera, alia ite complura.
512쪽
Idem etiam fieri nonnunquam in nostris dictionIbus
. deprehendimus, praesertim eadem perseuerante syllabae quantitate. Sed ostendisse me amittor non dici coealum contrario nomine,quod vulgus Grammaticorum,ia bacchantium nebulonum turba frequenter asseuo
Eumenides . Eumenidest,quae furias infernas significant c us no3stis ne ipse quidem per contrarium dicuntur, quamquam viκ audeo Hieronymi repugnare sententiae. Sed opinor aded res altissimas,& coelestes contemplabatur, ut leues hasce ineptias floccipenderet. i. Euhene sigrificat apud Graecos, manum bonum, quorum neutrum ministris poenarum, ac suppliciorum conuenire videatur. Nos dicimus Eumenides,henes furentes appellari,ab eu,quod est bene,ia mania,quod furorem,dementiam ue significat. Ex quo u nostri a furore furias nund aparunt, neque per contrarium ullo
pacto dictae sunt. Itaque apte,atque eruditd de his Statius in Thebais de,Circumo ministras Funestorum operum Eumenis des,Stygiae. seueros Iunonis thalamos , M torva cuo
. Atque has poetae saepe etiam furias vocitaruntadem Statius libro secundo ubi de Laio, Et primas su Garum pertulit iras. Et Claudianus de raptu Proserpis nae: Coniurant Furiae, crinita. sontibus hydris Ti. sphone. Et Iuvenalis ad eum, qui quum sanus esset, iam insaniens videretur,ita inquit, Dic qua Tisipho
ne,quibus exaggitare colubris Paulla ante diverat, Certe sanus eras. Nec aliud sibi vult Eumenidum nomen,furorem , insaniam* si'gnificans. Bene furentes autem dicuntur, qvbd plurimum furere, x dementire vidcantur. Nam sicut male adverbium minuit, ita bene exaraget. Nec per contrarium Eumenides dictae sunt. Multa praeterea sunt, quae a Grammaticis tradita, ne
quaquam satis p robari possunt. Haec si velim vel ro
513쪽
DE No v. vo C. FAL. PER AN T. DIC.
fellere, vel enumerare,non libello, sed lato potius volus mine opus sit. Huius ea potissimum caussa est, qudamum grammaticorum, Poetarum pertractio historia rum cognitio,Verborum interpretatio, pronuncia n li tanus proprius sititamen omnia sibi cupiunt vetitaicare, omnia tentam, nihil certe conficiunt. Philosophiam. Omnes eius partes, Mathematicas disciplinas, Theslogiam quoque,omne denique scientiarum genua sibi assumunt Grammatici, ut ea demetant, quae certe ipsInon seuerunt.
Quare hortor vos,u illud in primis, moneo ot In v
c ulis,ac dictionibus pernoscendis,non tam grammaticorum scripta, quae saepe medarum plena sunt, quam doctissimorum hominum,& veterum, & nouorum monumenta ,studiose legatis. iQuorum quum expenderitis Verba, elucescet c creaditetmihi b repente inquam Vobis e icescet ucra & oriago verborum, L nominum significatio: quod quum feceritis,nouem praeposita verba quamprimum desinestis credere,ut per contrarium dicantur, quae ab omni contrarietate prorsus abhorrent.
Hoc velli opusculum quodcunque est, u legite ipsi, x aliis quoque,quorum vobis eruditio curae est,tege dum tradite,ut omnis qui iampridem de nouem vera his increuit, penitus tollatur eriora
rinis de nouem vorab ilis fuso per
514쪽
collocatur,quae tum honestatem,dignitau ,tum utilitatem quo ,&fructum contisnetream Cicero in rhetoricorum libr.ii.hia vestia finiri Amicitia est voluntas erga alis quem rerum bonamm,illius cauti quem diligit,cum e Pari voluntate.Cicero in primo de Finibus bonorum et malorum,Fpicurus quidem ita dicit,omnia reru 'quas ad beatὰ inuendit sapientia comparauerit hihil est masius amicitia,nihil uberi',nihil iucundius.Ac pauidpbst, Quod quam magnum sit,fictae veterum fabulae decla
rant,in quibus tam multis,tamdi variis ab ultima antia quitate repetitis,tria vix amicorum paria reperiuntur,ut
d Orestem peruenias profectus a Theseo.Amicitiam Indialosto Ciceronia ita definit C.Laelius,Nihil est amici/tia,nisi omnium diuinarum, humanarnmi rerum cum henevolentia,u charitate summa consensio. Secundus voli philosophus amicitiam animorum aequalitatem
Ampliti do,quemadmodu et amicitia his In rebus ponitur,quae I honestis simul sunt,nutilea.Est autem Amplitudo ut a Cicetone libro secundo rhetoricorum terν minatur)potentiae,aut maiestatis,aut aliquarum copio
Alae,& pennae quu solum auium esse credanLM volucr ad res quom alias trasserunξ.Plato in Phidro, Natura alarum est graue in sublime attollere, qua deorum inhabitat genus.Omnium verb quae sunt circa corpus, maxime particeps diuini est animus. Diuinum aut pubchriam,sapiens,honum,& quicquid tale dici potest. His
vad alitur maxime ,augetur. alatio ips3 auimi, Turpi
515쪽
utem, & malo, & huiusmodi intefit,ia fatiscit. Magri
igitur rex in celo Iupiter citans alatum curtu,primus in cedit,exornans cuncta,ati disponens.H unc sequitur ex mirus deorumst,& daemonum per undecim pγ, s oradinatus. Sed & Boe .in. iiij. de philosoplitae consolatione ait,Sunt enim pcnnae volucres mihi, quae celsa comscendant poli, Quas sibi mens induit, terras perosa despicit. Animus,& anima disserunt.Est enim animus diuinisor.Sed eam vitiuus disserentiam aperit Macrobius,quusupct somnium Scipiois haec dicit,Animus propria mea est, quam diuiniorem anima nemo dubitauit. uiam erago dicit, His animus datus est ex illis sempiternis ignishus:mcntem praestat intclligi, quae nobis proprie cum cccio, 'deribus ii communis est Quum ergo ait,Retinedus animus in custodia corporis ipsam luc animam n minat, us vincitur custodia corporali,cui mens diuination subditur.
Animus quo maxime a corpore disserat,ostendit secudu Epicuri sententia M.Tulius in primo de piniti' bonatu ia maloru. Nam corpore, inquit,nihil nisi praesens,&quod adest, sentire possumus: animo autem & praetctita,& futura. Amamus ma gis propHὰ homines. Adamamus caete/ra pter homine.. Teretius, Amat inter se.Cicero in primode Finibus honorum,& malorum: Etenim si loca,si fasna,si urbes, si inmnasia,si campum,si canes,si equos,si ludicra exercendi,aut venandi consuetudines adamate solemus, antb id hominum cosuetudine iacilius fieri po tuerit,& iustius
nρ vetb interpletantur nuncij,ab eo qudd domini volu/tatem populis nuncienti Est autem angelorum nomeni officii potius,quam naturae.Sempet enim spiritus sunti Quum vem mittuntur,tum angeli vocantui. Atet ita sectili Isidorus Elymologiatum litanon
Aequi di iniqui loci naturatu instituto tam rursu
516쪽
cundum Ciceronis parti tionem in Topicorum si Aequitas verb ut in eodem libro testatur triperta discitur esse.Una ad superos deos,altera ad manes,tertia ad hominespertinet.Prima pietas, Secunda sanctitas, Tertia iustitia,aut aequitas nominatur. iAeQuitas,iustitia.M.Tuli. in lib. Topicorii, um piet
tem,& sanctitatem praemisisset citiac uiolustitia,
Aequitas,moderatiotiue patientia.Unde G aequo mismo sene, est modeste ferre. Cicran Catone Maio - Novi enim moderationem animi tui,& aequitatem. Aequitas,humanitatam . Aequitas,aequalitas.Cice. in primo de Oniciis,Optam dii ut hi,qui praesunu reipub.legum similes sint, quae ad puniendum no iracundia,sed aequitate ducuntur. Aequitas,bonitas.Aristo.quito Ethi.Bonus, M aequus uir,qui no macia ius amplectatur in peiorem partem, sed de suis c5modis detrahi patiatur, M si lege tum possit. t x quo dicitur,Ex aequo,u bono. Animaduersio, oKderatio,inspectio.Cian primo .cle Fini bo. M malo. Intcrest enim inter argumentu conclusionesti rationis, & intcr mediocre animaduersio ν
Animaduersio,punitio.Cicero item deTorquato,ut dolore suo sanciret miliaris impii disciplina,exercitumo in grauissimo hello animaduersionis metu contine oret. Idem in primo de Officiis,omnis autem animads. uersio, & castigatio contumelia vacare debet. Animaduersio atque admonitio ab argumento,& conclusione longe differunt,uri putabat Epicurus Cicorone teste in primo de Fin bono. A malorum libro. Interi st inter argumentum,conclusionem . rationis,Minter mediocrem animaduersionem , atque adirio εnitionem.Altera occulta quaedam, & quasi inuoluta apersci.Altera prompta,u aperia iudicari. Itaque exiφstimauit Epicurus ia voluptatem expetendam
517쪽
sngiendum dolorem ita sentiri,ut calere ignem, nive esse albam,dulce mel,quorum nihil oportet exquisistis rationibus confirmari, tantum latis est ammonere. Ani maduertimus potius a nobis.ammonemur ab aliis. Appetendarum remm partes snnt honestas,ia utilitas. t vitandarum rerum, turpitudo, & inutilitas. Cicero/ne teste li. ij.rhetoricorum. Appetere, M aspernari contraria esse vident testimonio, atque autoritate Ciceronis in.i.dc Rhonorum & malo.quum dicit ex Epicuri sententia, Aiunt hanc quasi naturalem,atque insitam in animis nostris inesse nostio em,ut alictu esse appetendumi.Voluptatem. altera aspernandum,scilicet dolorem sentiamus. Et rursum in tertio, Antequam voluptas,aut dolor attigerit,ias lutaria appetant pueri,aspernenturdi contraria. B ona quaedam M Epicuri sententia praeterita sunt,quaedam futura.Hinc Cicero in. i li.de si . bo D ma.Ut his bonis erigimur,quae expectamus,sic laetamur his quae
Continetia secundum sententiam M. Ciceronis libr.is. rhetbrico temperantiae pars est,atque ita definitur, Continentia est,per quam cupiditas consilii gubernatione regitnr.
Clemetia, Sc ipsa quot pars teperantiae est,pe qua mismi temere in odium alicuius inuectione cocitati,comi
Circumspectio quid nam sit,ostendit Bem. in libro sua Quid est tibi mare quba fugisti.
Quid est aliud circuspectio,nisi circustantium malorum solicita,& sagax perscrutatio Ad hac pertinet pretie Glorum malorum recordatio, praesentiu consideratio, futuroru pr editatio,in secudu nomen suu veraciter sit circuspectio. Huius assiduitas hominem cautum
efficit,& quantum possibiletum redit. Chaos ut desinit Lactantius primo instituti onum diuinaruma est rudis, ordinatae materiar confusi conseries.
518쪽
Curia locus est habendi senatus,ac pro senatu intersdum poni ab eruditis veteribus consueuit. Cicaim. de oratore, Age verb ne semper forum, subsellia, stra , moriam. meditere.Et in Catone Maior Non curia viris
meas desiderat,non rostra,non amici.
Cupiditates etiam secundum Epicu rum satiabiles sunt,Cicerone testante in i .de Fi. .& mmmae nomo ob singulos homines, sed uniuersas familias euertunt, totam etiam labefactant saepe rempublica Ex cupidistatibus odia,discordiae, seditiones,Bella nascuntnti H rum tria pro Epicuri sententia genera ponuntur et Unum earum,quet sunt x naturales,& necessariae cupiditates
alterum carum, quae quidem naturales sunt, nec tamen necessariae.Tertium earum,quae nec naturales sunt, nee necessariae.Necessariae,nec opera multa,nec impensa exsPlentur.Naturales nec multa desYderant. Inanium vorb cupiditatum nec modus ullus, nec finis inueniri pstest. Copia,& inopia res dicunt contrarias. Cicero in Catone Maiore,Nec in summa inopia non leuis esse Onectus potest sapienti,nec insipienti etiam in summa copia non grauis. Dicere de arte,est artis praecepta tradere. Dicere autem ex arte,est O mare, M artificios, hoc est, secundum artis princepta loqui.Cicero in.I. rhetoricora de Hermagora, ratori minimu est loqui de arte , quoahic fecit,multo maximum ex arte dicere, quod eum misnimum potuisse omnes videmus. Expetendarum rerum tria sunt genera , par numero vitandarum,inquit M.Tulliustitati.Rhetoricorum. Naest quiddam,quod sua vi nos alliciat ad sese , no emolus mento captans aliquo, sed trahens sua dignitate, quoagenus virtus,scientia,veritas est. Aliud no propter vim
suam,& naturam, sed propter fructum , atin utilitatem petendam,quod pecunia est. Est porici quiddam ex hoorum partibus iunctum,quod & sua vii dignitate non
519쪽
magis expetatur,ut amicitia,hona existimatio. Quae mptimo genere sunt,appellantur honesta: quae in se do, utilia. Tenia & ipsa quot in meliorem partem vocabuli conferuntur,& nominantur honesta. Expeterriti sugcre contraria sunt. Cicero in primo definibus honorum ti malorum , Temperantia enim est, quae in rebus aut expetendis,aut fugiedis, ut rationemstquamur Onet. Fortitudo, una est ex quatuor virtutum numero,
quemadmodum ostendit Cicero libro secundo thetos ricorum,quo libro M ita definit,Fortitudo est consYdorata peliculorum susceptio,& laborum perpesso.Cuius partes sunt,Magnificentra,fidentia,patienti perseueristia.Atlib.iij. Rhetoricoad Herennium definit his .et' his, Fortitudo est rerum magnarum appetitio, D rerum humilium contemptio, M laboris cum utilitatis ratione perpessio. Fidentia verb,quae pars fortitudinis est, ut ostendit Cic.ij.Rhetori hisce definitur verbis, Fidentia est, per quam magnis,& honestis in rebus multum ipse animus in se fiduciae cena cum spe collocauit.
Fortis dicitur c ut Aristoteles quarto Ethicorii ostendit a medius quidem inter audacem,& timidum.
Fortis item omni virtute praedit iactantius libro primo diuinarum institutionum,ille solus vir fortis deshet iudicari,qui temperans, A moderans est, & iustus. Forum,veluti commune genus ad tria causaru genora.Subsellia, R ostra, Curia,tanqua species videtur significare tria causam genera,in quibus oratoria dictio vera sari solatiCicero primo de Oratore,Age verb,ne semper
forum,subsellia,rostra,curiam. meditere.
Fortuna consilio, sapientiae aduersari recte dicitur. Cicero in primo de Fint.bono.& maior .ex Epicuri sententia,Optime verb Epicurus inquin qubd exiguam dicit fortunam interruenire sapienti,maximas. ab eo, Agrauissimas: es consilio ipsius,& ratione administrari.
Fore semper futuri temporis significationem habet
520쪽
Cicer.in.iii.de Oratore , Que quide ego confido omni laus istis laudibus,quas in oratione complexus es, macellente fore.Et Crassus, re dicis,inquit,em vetb eslatam iudico.De Hortensionant Catulus fuerat praelo
Gratia a naturali iure est uti ostendit M. Tvl.lib.is Rhetoricorum atm ita definitur,Gratia est in qua amicitiarum, Momiciorum alterius memoria,& alterius reν munerandi voIuntas continetur.
Gloria in eatu rem numero collocatur ut ait Cicat, ij.Rhetor. quae nos u dignitate,&truelii suo ductuati gloria est frequens de aliquo fama cum laude. Greges non modb pecudum dicuntur, sed & non
nunquam ad homines transferuntur.Cicer.in primo de Finibus hono.& malo. Epicurus una in domo,& ea quidem angusta,quam magnos,quanta* amoris cospiratione consentientes tenuit amicorum greges. Graue,u leue contraria sunt.Ital quum M. illus p imo Tusculanarum quaestionum,quu de natura quaν tuor omnia gignentium corporum loques, quae pleri philosophi elementa vocant,commemorauisset partem igneam,& animalem.i.aeriam,rursum ait,rectia lineis in coelestem locu subvolare, siue ipsa natura superiora πνpetente,siue a grauioribus leuiora natura repellantur. Sed D illud quoq; animaduertendum est,plerunm gra3ue,quum ad personam refertur,laudari,quot si ad aliaures reseratur,non ita.Leue contra in persona vituperari, in caeteris rebus nequaquam. Hinc M. Tu in Catone Maiore,Nec in summa inopia inquit, non leuis esse is nectus potest sapienti,nec insipienti etiam in summa cospia non grauis.Grauitas in homine laudatur. Quamobrem Cicer.in praefatione primi Tusculanarum disputa tionum, uae tanta grauitas,quae tanta constantia, anismi magnitudo,probitas,fides,quae in excellens in omnigenoe virtus e Coua verb leuitas maxime redarguituri Idem in primo Tusculanarum quaestionum, Co nten