장음표시 사용
191쪽
m , ut vulgo dicitur , sedenta ria, sive , ut melius dicam, umbratilis , experientia teste , catae lepsin ἰon semel accersivit. Μentis sollicitudines , animique perturbationes universae , quae catalepsin interdum solae sacere potue-Tunt , cane pejus, & angue vitari debent . Quum invaserit, alvi colluvie prius eluta, sanguinis c pia . si adsit , statim , non secusae in amplexia innuimus , minuenda est ; iterum , atque iterum , quum urgeat accessio . In corporibus pituitosis , quae plurimo nimirum scatere solent tero , ut & in cachecticis non modo , ruat alvum subducunt, commenamus , Verum etiam emetica , Quae tum plurimum prosecisse, testatus est usus . Conveniunt itemsernutatoria , balinea , defricationes , inuntiiones ex balsamo volatiliori, vellicationes, sinapisimata , & nihilo cius quum pertinax resistat , uti debemus d fricationibus , item & inustioni-hus ; de quibus omnibus idem serme dicimus , quod in superi ribus protulimus, quum nil aliud catalepsis videatur, quam species quaedam convulsionis amplecticae, una & epilepticae , quae prω Pterea tum in parΟXysmo , tum extra eadem propemodum exigit auxilia. Historia RQui π T Ortensius quidam natione quid, ea- II. Theutonicus , vir nobilis , 3lςpsi ingenuus . . atque eruditus in caemedς- teris omnibus liberalibus secuit
dux P tifus , ac in rebus in primis phi- ..suis i sophicis i & mathematicis ve zmu, , sexu. , quintum , & quadragesi-
h. st otia mum aetatiS vix attigerat annum,deel ra- Μense Iulio Λnni Iro 3. cujusimus. dam phaenomeni novitate illectus,
multo ante lucem ex editissima
turri. quam una mecum ruricon.
scenderat , in Coelum suspexit ,
ac tubo optico acie admota, tum .
quum sydus quoddam non procul a Polo boreali intueretur intentus , catalepsi inopinato perculsus , in eadem plane positione
rubo aptatus arctissime riguit . Temperamento praeditus erat Ca
lido nonnihil , & sicco idest b,
ioso . opipare vescebatur , meraco insuper interdum non pa cens . Pulsus in paroxysmo , aliquantulum licet febricitaret, sese tamen satis explicabat . Re spiratio neque difficilis, neque a heloia alternabatur. Attamen st pidus , atque immobilis , nisi r spirasset , ullum vix aliud vitae indicium extrinsecus dedisset . Hinc procul ab omni cunctati ne , clystere acriori eκ aqua homdeacea plurimum salita prius injecto , ac vena in brachio inde soluta , libram circiter sanguinis eduNimus , quem paulo post ad 'alteram libram ex saphena emisimus . Et quoniam nihilosecius minime excutebatur aeger , sinapismatibus plantis ante admotis , mox cervici , ac dorso cucurbitulis infixis , iterum sanguinis libram extraximus . Quo factum fuit , ut ea catalepsis , quae legitima erat, in spuriam tandem, trium circiter horarum intervallo cesserit ; ex eo quippe tempo- 're balbutire , deglutire , oculos
movere , artus extendere , atque inclamatus audire aliquantulum coepit , conVulsus tamen , ene
vis , consilii expers , ac mentis prorsus obtusus . Quapropter
dibus alvi , ea , quae insequitur , purgatione Α , di lcussis , ac bal
neo aquae tepentis bis in die per triduum adhibito, prorsus convaluit . Eum vero in Patriam reversum , rescivimus , triennio in-
192쪽
de vix elapso , apoplexia χrti correptum , obiisse- CAPUT X.
ANIMADVERSIONES ΤHERAPE UTICAE.
Balnea, E balneis aquae dulcis , de non ea li- I tibus , ac suffitibus , id δὴ , sed prae caeteris adnotandum , ne cam 'diςς lida nimis, verum modice tepen- ς ς 'x R. tia adhibeantur, & convulsis prae-
zia ' sertim , iisque omnibus , qui aut
viscerum inflammatione , aut do Ioribus spasmodicis torquentur . Calor enim nimius aquarum cutem contrahit , VireS praetermΟ- dum solvit, nervos irritat , aliosque plures pessimos in corpore humano vivente praestare valet es- sectus , ex quibus noxam plurimam sere semper contraxisse conjecimus . Quicquid diximus de balneis aquae dulcis , dictum volumus quoque de thermis , cari risque , quae , quantum nos do cuit experientia , longe melius mediocriter tepentia , quam calida per cutis spiramenta sese in vasa immittunt , membranas emolliunt , humores congestos sol vunt, salia intus concreta fundunt , ac per urinam blande egerunt. Quid sit aqua tetuliana , & quomodo
propinanda est , inserius dicen
De Letia go , ω Caro. I Ethargus , & carus , quum
affectus plane videantur consanguinei , & quum eadem pr ut discutiantur, exigant Pra si dia , uno , eodemque capite aD sectionem utramque exponendam duximus. Letbargas , latine Veteris nus , torpor nimirum obliviosus ,
sive obliviosa desidia', nihil aliud est , quam gravis , morbosa in
symnum proclivum . cum obtreione , ac aliquo sensuum lupore, procedens 'utprurimum a labe quadam maligna, .' ',' quae febrem lentam indueit . Caro, ''si ve carus est sopor morbosus , quo praeter naturam a iissime obdormit aeger , qui rite consopitus excitari vix
quit , in soporem , si excitetur , Iatim uti prius relabitur , ob labens quamdam malignam , quae in febrem manifestam Merumque non succendio tur . Hinc in lethargo febricitare
in caro deprehenditur . Quae res effecit, ut lethargum Veteres protulerint , propensionem esse in somnum inexpugnastilem , cum febre omta , oblatrione . ac torpore , ob sam guinem pituitosum in finibus cerebri serioribus putrescentem . Carum
autem soporem erue dixerunt arctus-mum , quasi amsecticum ab iisdem fere bumoribus in isdem cerebri finibus Me febre productum . suasiam ecticum dixerunt; siquidem ab amplexia non distinguitur caruS, ni si spirandi dissicultate , quae in amplecticis longe major esse s Iet . quam in lethargo , & caro consopitis ; in quibus , aut liberam utplurimum, aut quasi liberam sese manifestat. Diagnosin ex praemissis definἰ- Diarn
tionibus iacile sibi quisque elicere sis.
193쪽
terit ; qualitas quippe soporis, genere sint acutarum , brevi sol- sive in somnum proclivitatis inter vantur, necesse est, non sine ma- lethargum, dc carum potissimam differentiam facit . Caeterum an utroque adest oblivio cum aliquo sensuum stupore, membrorumque torpore . Accedit insuper in lethargo febris , uti diximus , non raro manifesta continua, & lenta cum delirio , si ve potius cum variis insomniis , atque illusionibus. In lethargo, seque ac in caro admodum languere , & fluctuare solet pulsus, lente, ac tarde sese explicans . Frequenter oscitat aeger , atque in sudorem uberrimum solvitur , & de capitis gravitate conqueritur experre
obstruere, vel ita comprimere Va
let , ut spiritus animales , libero
praecluso in nervos aditu, nervinrum fibras rigidas, contractasque servare nequeant, id omne sop rosas hasce affectiones procreare, easque fovere autumamuS quum ex physicis constet , tum potissimum consopitas conquiescere sensuum facultates, quum nervi ob spirituum inopiam resoluti, Objectorum sensi ollium actionem ex organis ad sensorium commune
deserre impares sint . Nil mirum itaque , si ut lethargus , . ita &carus induci quandoque possit ob
sanguinem redundantem , ob serum exuberans , iob lympham crassam, glutinosamque, quae vel
cerebri meatus opplet , insarcitaque , Vel nervorum principium comprimit ; quandoque tandem, quod longe frequentius contigisse cognovimus, in febribus praesertim malignis, ob illuviem quamdam virulentam quae aut cere-hri structuram laedit, aut spirituum vim obruit, infringitque .. Praefatae affectiones , quum de
Mimo tamen aegrotantis periculo .
Hinc optime Hippocrates γ Lethargici intra septem Heι Marium
tur ; si vero bos effugerint , sani
sunt . Dissicilius evadunt senes a Lethargo, & caro, quam adulti ; adulti , quam adolescentes ,& pueri; mares, quam sceminae a Valde timendae sunt , quum aut febribus acutis , aut morbis cephalicis , aut colicae diutinae supervenerint, & tum potissimum,
quum tremores, ac frigidi extremorum praecipue sudores acces.serint. Non adeo tamen pertim scendae, quum extent a crapula, fumo nicotianae, vulgo tabaci , a
levi quodam capitis ictu, vel balneorum abusu . Solvuntur utplurimum, ubi insequatur aut sudor uberrimus, aut alvi profluvium, aut sanguinis per loca consueta Cretiones, aut vomitus , aut sali-Vatio , aut creberrima , quae ex
naribus, oculisque lymphae stillicidium abunde elicit, sternutatio, aut abscessiis, qui praesertim secus
prospere haud cesserint , id pessimum priebere debet indicium. Affectionibus soporosis universis discutiendis , aer convenit sublimis , tenuis , lucidus , Ventilatus , & defaecat , quem medicari etiam oportet suffiminibus odoratis . Victus pereκiguus si necesse est , quum hisce in casibus desectu satius , quam copia
peccare expediat . Potus , vino penitus amoto, confert Prae Caeteris ex decoctione the, casse, sal-yiae, betonicae, roris marini, hisque similium . Aquam item ει-gidam, tum maxime , quum s bris praetermodum aestuet , Optimo cum eventu non semel prinpinavimus . Exercitii loco cutis
194쪽
universa quam saepissime destice- postquam cum ea febre ad uItiatur . ac de strato in stratum , si- mum pene vitae eYtremum diuve de latere in latus aeger identidem deseratur . Λtque id in primis animadvertatur, ne alvi sordes quotidie non subducantur. Adeomprimendos tristes animi motus, qui morbosum inducere , ac so- vere solent soporem , atque ad excitandam hilaritatem sunt, qui talibus in morbis probant obstrepentes aut tubarum , aut tympanorum concentus; qui auditus organa vehementer Commovent , cerebri membranam exagitant , ac spiritus consopitos excutiunt .
In corporibus plethoricis , alvo prius exonerata , sanguinis copia
Imminuatur, quem educere juvat tum vena secta , tum cucurbitulis , tum hirudinibus . In eachecticis, item Ac pituitosis commendamus purgationes per alvum, &quandoque , quum necessitas uringeat , item & emeticas. Commendamus quoque sinapismata, dc vescantia; quae, uti alias divimus, particulis luis volatilioribus, quas Intus immittunt, humores crassos
in gerebro concretos eXtenuant ,
una dc spiritus obrutos eliciunt .
Historia VI. ΙLdephonius Sacerdos Hispa
nus , qui tertium , dc septuagesimum jam expleverat aetatis annum , temperamento praeditus calido, humidoque, sanguineo videlicet , vir sortis , Vegetus , ac lacertosus , procerae staturas , febrem malignam eκ coagulo , ut videbatur , mense Octobri anni proxime elapsi , nimirum I 723. Contraxerat; qua dejectus in Nos omium Regias Domus B. Μ.
semper Virginis Montis Serrati Hispanorum Urbis , cui nos pluribus ab hinc annis Natio Hispa-Ba praefecerat, se contulit . Is colluctatus esset lethargo prius,
inde caro comprehensus obdormiare arctissime coepit. Pulsus , qui vix amplius febricitare percipiebatur , erat languens , atque un-
dosus, respiratio facilis, cutisma dore quod. in tenui ubique irrorabatur , laxa erat alvus , urinae perexiguae, ac sine sedimento valis de tenues . Et quandoque, si per vim eκcuteretur . somno iterum consopitus , confestim uti prius , in eumdem lethalem soporem rei psus obdormiebat . Dies erat ca
ri quarta , dc febris decimain va, quum assectio soporifera, praesidiis omnibus incassum adhibiistis, adhuc magis invaluerat. Alinvo quippe abluta , sanguine ter ,
aut quater ex variis locis educto, sinapismatibus , una dc vesicanistibus partibus in sernis admotis , cute universa saepius in die defricata , atque alterantibus alexiis pharmacis secundum Λrtem prae
scriptis , nihil tamen profecisse via
debamur . Quamobrem constituimus , reliquis universis Artis auxiliis amotis , ut omnino quiesceret aeger ; cui propterea nihil aliud seκta quaque hora praebuia mus , quam jusculum hordeaceum , in quo bis in die ovi recentis vi tellum praeterea solvebatur p testatem insuper facientes, eoquod plurimum sitiret , ut aquam gelidam nucerianam ex infusione cor ticum citri non insuaviter paratam large hauriret . Triduo ponalvo, sua sponte, abunde soluta,
ac maκima urinae copia egesta , uberrime sudare coepit. Inde exispergefactus optime se habere fatebatur , viribus tamen adeo destitutus, ut loqui vix posset. Quinimmo languore pene confectus proinpediem desecisset, nisi quotidianis eximiae chocolatae haustibus vires iam
195쪽
3am stactas sensim in dies sibi
ANIMADVERSIONES PHYSIOLOGICAE .
Unde T ON secus ac reliqua anima- prove--lia identidem cessat homo niant in vel in statu naturali , & quando
P0 ς que praeter voluntatem a plerisibu δ R. mue corporis organici, quibus de-
' fatigari solet , operationibus , siniamnis, PQ placide consopitus : id pro-& viei , ut in organis agentibustiae . spirituum animalium , aeque ac vitalium pero portune reparetur
dispendium . Cessatio ista somnus proprie , si ve sopor nuncupatur . Vigilia ex adverso dicitus , ubi et exercet expergefactu , vel easdem saltem exercere MIet actiones .
Hinc non perperam somnus describebatur a Galenicis quietem
esse , Me cessationem sensuum inter
norum , aeque ac externorum ad ν creationem corporis humani umentis ;
non secus ac vigiliam esse assi mabant exercitium eammdem se suum liberum. Quia autem sensus exercemus spirituum animalium ope, qui per nervos libere fluunt, refluuntque a cerebro ad reliqua cossoris organa, & a reliquis poris organis ad cerebrum , concludendum videtur, somnum na turalem exoriri a compressione
quadam blanda, ae leni ejusdem cerebri, praeserum fibrarum, sive substantiae corporis callosi , quaipiritus inimales per nervos effunduntur ad organa & ab organis repelluntur in sentorium comm ne ; quod luculentissime , ut Opinor, in epistolis nostris typis olim evulgatis declaraeimus . Id Ueteres fieri autumabant vaporibus, qui attolluntur e visceribus subjectis , cerebri subeunt substantiam , ventriculos implent , eo xumque parietes extendunt , acris si Oper. Μed.
fibras adeo comprimunt corporis callosi, ut spiritibus praefatis animalibus fluxus , refluxusque in
nervis praecludatur. Hinc tamdiu, ieκ eorum sententia, sopore qui scimus , quamdiu in ventriculis cerebri vapores congesti comm rantur . neque experrecti vigilamus , nisi prius calor nativus i sius cerebri eos extenuaverit, re solverit, ac dissipaverit. Nos autem , ut affectiones universas , sive alterationes , quae in Corpore humano vitam habente , ratione tum somni, tum vigiliae recte eXPonamus , credendum potius duincimus , in somno ideo cerebri blande comprimi substantiam , quia laxe subsideat , & proprio ,
ut ita dicam , concidat pondere, quum primum diutinus labor, a que organorum exercitium indesciens , eam dissipaverit spirituum animalium quantitatem ., quae in eadem cerebri substantia interiori requiritur , ut ea consistat , &quodammodo intumescat , ne fibras comprimendo, meatus mini
mos occludat , per quos iidem spiritus libere transire queunt ad organa &c. Quo posito expergisci nequaquam deberet qui dormit , nisi tum , quum tanta eorumdem spirituum copia in cerebrum per glandulas corticales it m influxerit , quanta satis sit , ut denuo substantiam cerebri , uti prius ,
rarefacere. eXtendere, & , ut ita dicam , attollere potuerit.
SPiritus animales tum, quum, Quomo
dormientibus nobis , sensim do inter excernuntur a glandulis , colli- dormien-guntur , item & augentur paula- dum ex tim in substantia centri ovalis , citentur necnon etiam in sensorio communi, Οψm
196쪽
1'8 LIBER II. SECT. T. CAP. X.
ebulliendo, ut ita dicam, concipere Valent , q..Ο iccirco praeter voluntatem dormientis rerum eX-
citant species . si ve phantalmata, vel ideas . Hinc profecto varia insurgunt insomnia , quae propterea antelucanis horis , sub finem nimirum somni ideli in limine vigiliae , menti humanae ut plurimum Obvertantur .
sopo Ο aut concusso, aut vulnerato, autis, licet contuso, aut compresso , aut alio O g-0 quovis pacto. ratione structurae, laeso, uti ex ictibus, vulneribus- plerum siue capitis quamsaepissime contique solia Observavimus. Quo in casu untur tum lethargus, tum carus dicen- quam si dus videtur organicus. Nihilomi- fuissetit laus, quum cerebri laesio levis sit, humor a- aflectiones praelatae soporiferae , le1 . quantumViS Organicae , experientia docente , facilius plerumque , ut antea quoque innuimus , solvuntur , quam si humorales suerint .
ANIΜ ADVERSIONES AD SEMIOTICEN SPECTANTES .
Quo pa- V X Μ usitano praecipue habe-cto , ex τὰ mus, ut lethargus, & carus Musita- ab apoplexia ; apoplexia a cata M., non' lepsi distinguatur. haec prae caete 'f ςv ris animadvertenda esse : nimirumen. 'f amplecticos pulsus utplurimum ha- , b in . . bςre par OS , & celeres , prorsuseem di quamvis a febre immunes; cata- singuan , tametsi fere semper so- tu i bricitent, pulsus tamen mapis explicari : iis , Nui aut lethargo ,
aut caro opprimuntur, pulsus esse imbecilliores, molliores , ac ma
gis inaequales , quam aliis , qui
catalepsi rigescunt . Catalepticis praeterea Oculi plerumque sunt adaperti. Qui contra si ve lethargo,
sive caro afficiuntur, clausis u-lis, aut dormiunt, aut dormitare videntur . Distinguuntur insuper singulae praed ctae affectiones ab omni animi deliquio ; quum eO- rum , qui animo desecerint pal- let vultus, di membra frigeicunt: in catalepticis autem, necnon E 'iam in apoplecticis ., Colar , item& calor sanorum non absimilis esse solet .
ANIMADVERSIONES AD THERAPE UTICEN
SPECTANTES. 'INter Practicos antiquissimum, Impro.
ac solemne praesidium cense- batur e batur in assectionibus universis rum pra soporosis aegrotos consopitos, to is , qui quere potius, quam excitare, eos lςti non modo vehementer inclaman g' , ut
do , verum etiam acriter Vellis sis , cando , pungendo , eorum pii S i, 'uin convellendo &c., quo, mi fallor, do xeiis essectui potius, quam morbi causae late eon occurrere studebant. NOS autem, tendunt. ut pro lubitu dormiant , vigente assectione sinimus, curarites interim tum interioribus, tum etiam exterioribus, ut materia peccans, quae talem morbosum soporem
induxit, fovetque, quam ocissime discutiatur , qua discussa vel f por discutitur; & aeger , qui jam convaluit, ex se ipso placide eκ- perrectus de clinica saevitie haud
conqueritur, quin curationis lenitatem expertus, probat, & com
197쪽
A Rterias temporales ex Reis x centioribus sunt qui in mombis praedictis secare aegressi ' id praesentaneum esse , dic quasi aureum sopori morbo te-juando remedium sore , sibi su dent . Arteristomia , peneS nos, erit semper periculi plena , valde incommoda , & plane inutilis , quam sine successa utplurimum factam fuisse accepimus, iti vidimus . Quocirca , quum sanguinem ex partibus cerebro propinquioribus educere velimus , cucurbitulis cervici appositis . aut hirudinibus naribus , vel secus aures admotis satius utimur . Et quum id non suffecerit , venas jugulares quandoque , ramadmodum licet , solvendi potestatem fecimus , nisi cito, blande saltem , ac tuto mederi satagentra .
lium , idem est ac pene si dixeris soporem 'vigilantem em quod, qui comate vigili laborat .m somnum licet impense proclivem se sentiat, obdormire tamen revera neutiquam queat . Hinc oculis elausis in soporem quantumvis sese componat, adhuc tamen vigilans , atque irrequietus dies noctesque angitur, neque vel minimum unquam , morbo Uigente , quiescit. Pervigilium ic-
circo, ut recte describatur, pr serre possumus , eam esse procli tatem , v j opensionem 4n somnum Debementissimam , qua qui compre-benauntur , somnolenti licet semper ,
nequia quam tamen obiormiunt. Ideo
igitur differt a lethargo , quia , qui lethargo laborant , quodammodo semper dormiunt, levi licet de causa expergiscantur . At quos corripuit coma vigil , in somnum quantumvis procliaves revera aut scmper , aut pene semper vigilant . Ideo differta caro , qui a nonnullis propterea coma somnolentum vocatur , quia , quos caro invasit , arctissime dormiunt at quos coma vigil comprehendit, aut numquam, aut propemodum numquam quiescunt. Praeterea , qui lethargo , vel caro afficiuntur, sensuum tum
internorum,tum externorum quemdam stuporem , ac levem saltem in motu torporem pati solent , quod in comate e trili observare
adhuc nequaquam potuim . Praeter ea , quae hactenus enumeravimus indicia, eomate vigili corpus humanum vivens actu a
fici , commonstrat delirium quoddam , quod persaepe affectionem hane comitari solet ; quum in pervigilio clausis , aut saltem demissis oculis , plura fabuletur aeger , brachia , & crura hinc inde jactitans incomposite . Adstantes. quandoque . si oculos aperit , torve intuetur S m xime , a quibus aut inclamari , aut alio quovis pacto excitari se senserit ; nauseabundus utplurimum , ac macilentus , quicquid ei in resectionem propinctur, respui . Febrire solet. Vertiginibus obnoxius, phreneticus , sive maniaeus interdum evadit. Μorbus hujusmodi , non secus ac praecedentes, ex nostra sententia , fieri potest idiopathice .
198쪽
& sympathice . Id pathice eum fieri autumamus , quum spiritus
animales, sive succus nerve quodammodo concrescat, una &acrimoniam contrahat . Concretus proclivitatem in somnum producit . Aeris factus . fibras nerveas jugiter irritando praestat,
ne revera unquam dormiat aeger .
Sympathice tum exoriri nobis videtur , quum absumptis in cerebro spiritibus , humor peccans
extra cerebrum alterius cujusque partis membranas vel licet. Quos Priscis haud longe distare opinor , pervigilium produci sibi suadentibus a vaporibus biliosscum pituitosis immixtis . qui a
partibus ' infernis ad cerebrum sese attollentes , somni prorem sonem , simul atque impotentiam faciunt . Quamobrem coma vigil describendo , proserre consueverunt , proclivitatem esse in
somnum eum dormiendi unpotentia , ex vaporibus narraescis exretam , somnum inducentibus , is, mentem turbantibus .
Progno. UiFilias omnes , utpote quaesu . volatiliorem & balsaminam fluia dorum pariem dissipent , eorumque acrimoniam iccirco acuant, voraces non immerito dixit Hip. Pocrates . Enim vero vigiliae pervicaces vires ita imminuunt , infirmantque , una & carnem extenuant , ut maciem inducant ; quinimmo & necem , seni bus imprimis , moliantur . In comate vigiΠ funesta prae caeteris
esse solent masmus , desipientia , mania , tussrs . & praecipue sic-Ca. quam phthisin , asthma . &penoris hydropem non raro peperisse habemuS . Curitio . Pervigilio l .iborantibus aer sti- idus nonnihil , seque ae humi-iulculus melius contulisse semper visus est . quam calidus , di siccus . Viam nequaquam ,
quum id tamen fieri possit , valde tenuis praescribatur . quum vacuo ex inedia ventriculo, uti d cet experientia , quiescere conis sopiti vix unquam valeamus . Pro potu decoctiones conveniunt
hordeaceat, avenaceat , emulsi
nes ex seminibus , quae vulgo frigida vocantur &e. Uinumquamsaepissime tametsi noceat, oppormne tamen , ac Parce idemtidem haustum , diutinum , ae contumacissimum evicisse pervitilium , experientia, & usus non semel praeceperunt . Λlvus de more quotidie respondeat , laxa potius , quam adstricta . Μotus lenis fit , quum corporis non minus quam animi quies sopori blande coviciliando plurimum ju-Vet , non secus ac amicorum suave colloquium, musici concentus, canora vocis inflexio , aquarum decurrentium , ac confluentium blande obstrepens murmur na
Vigationes , vectiones Ecc. Si coisma vigiI eκ aliarum partium extiterit consortio , tum partibus xis , quae proxime assiciuntur , auxiliis medicis prospiciendum est . Si a sanguine exuberante , detrahendus . Si crapula prae
gruus , alvus elysteribus , item& purgationibus leniter eluenda . Si provenerit spirituum anima lium , succique nervet vitio , id
tum interioribus , tum exterior bus quamocissime eximendum . Quo in casu intus apprime conserunt blande narcotica, uti sunt emulsiones papaverinae , dece
ctiones , infusiones , item de aquae per distillationem elicitae ex pavonia , lactuca , violis, α
liquis , quae , usu atque e e rientia ducibus, somnum blande conciliant, una & humores conis cretos resolvunt ἰ neque alia ex causa non improbamus consectio
199쪽
ctiones hyacinthinas , at hermeS , theriacam ' mithridatum, requiem
Nicolai , & teliqua hujusmodi ,
rosarum immisceantur . Potio quandoque gelida, ex aqua etiam
si simplici , sive saccharo , &
succo limonum non insuaviter parata coma v .il pervicacissimum discussit . Foris adhibenda veniunt solus , balnea , pcdiluvia , cataplasmata inrerdum lacte consecta ; quae , crinibus abrasis , calvariae superimposita, soporem,
qui pluribus ab il inc diebus longe a gierat , revocare non semel
Historia VII. TUllius eruditionis Vir eximiae, temperamenti calidi ,& sicci, nimirum biliosi , modicae staturae; macilentus, alioquin optime constitutus , sobrius, frugique in omnibus studiis tamen litterariis sedulo, solerterque praetermodum addictus , quintum , & trigesimum aetatis nondum
se Iunio , procul ab omni causa manifesta, ardentissima febre correptus , summum quasi obiisset diem , nisi die morbi nona sudor
critice superveniens sebrem eam pIane omnino restinxisset . Is a tem , a febre licet immunis , numquam bene convaluit, quinimmo& diebus inde aliquot eXactis iterum febri re coepit, diu, noctuque irrequietus . Febris adeo lenis erat, ut vix a calore , & pulsu deprehenderetur . Nihilosecius identidem delirans , clausis oculis in somnum licet valde semper princlivis, vigilans tamen, numquam vere obdormire poterat . Quinimmo vigilans, & somnolentuS, mintus, & sensus omnes , tum interiores , tum exteriores penitus ,
uti prius exercebat. Ex quo pervigilio diu tentatum iri satis jam sui picabar , eo praesertim adductus, quia id coma originem sane duxisse conjeceram ab humoribus quibusdam crassis , acribusque invasis , ob eam febrilem , quae
praecesserat, vehementissimam exincandescentiam, abunde congestis iac per tubulos hinc inde cerebri potissimum fluitantibus . Indito prius igitur ex aqua simplici salita leni enemate. ac ad uncias aliquot ex haemorrhoidibus sanguine mox educto, potionem hanc A statim sumendam gelidissimam ei
consecimus, curantes interea , ut
sub vesperam ejusdem diei horam circiter in frigidiario , aliquant Ium antea calefacto, immersus deingeret. At quum id , ad dies plures assidue quamvis renovatum esset in irritum tamen semper cessi sse constaret, ad narcotica de Venim quae quum per OS Pr pinata valde hisce in circumstantiis nobis essent suspecta, ea clysteribus ex sola decoctione florum Papaverum rhacados, aqua hordei paratis . bis in die immittebamus . Verum quia nausea superveniente a cibo prorsus abhorrebat , atque languens inedia pene consectus defecerat , vini meracioris cyathum cochleatim ei
propinavimus quo pervigilium istud , etiamsi pervicacissimum ,
tandem evicimus quippe ha sto ad horas plures placide obdormivit , insudavitque atque exper
rectus se omnino convaluisse cognovit . A N. Se n. melon. unc. ., m p . aD. dragm. th, aqv.foub. Iab. 1. Μ., f. emus. S. A., is, adde Or. violat. Distac. unc. j., cap. ut m
200쪽
Quid sit π Nter affectiones, quae somnum incubus. l. turbare solent , & eam con-
numerare consueverunt Λuctores, quae vulgo Incubus nuncupatur ,
quaeque profecto nihil aliud est ,
praeterquam respirationis Interceptio, quae in consopitis falyum elicit eos-tataonem rei culas iam graυιs incumbentis , t raceti Desicis comprimentιν , ac veluti s forationem inducentis . Talis affectio mulieres prae caeteris hystericas noctu inter somnum insestare solet . Fit ut- Plurimum tum quum ob sanguinis copiam fluidorum motu ciriscularis per pulmones obdormieniatibus quodammodo praecluditur ;qui propterea, quoniam facile reis siluitur , efficit , ut incubus ad breve tempus plerumque perducatur, dc periculo vacet . Nihilominus , raro admodum licet , aegrotantem extinxisse sertur.
ANIMADVERSIONES AD THERAPE UTI CENS PECTΛNTES .
poriferis magis adhuc Obruantur. nil mirum si sub finem' morbi lethargo tandem Omnino opprima tur . In quo adnotandum adhuc superest, non modo optata per os in ita , verum etiam clysteribus
insecta . veternum lethale hisce in casibus non semel accersisse . Vesicantia , & sinapi sinata , etsi ex iis , quae de eorum natura ante jam exposuimus , non imjuria inserre quisque debuisset , plurimam pervigilio affectis no xam semper moliri; attamen e perientia ducti fateamur, 'scesse est , ea 'ltem aliquando vel mhac affectione, partibus praecipue inseritis admota , mire profuisse ,
nescio an quia , humores concretos sol vendo, somniculosam ignaviam subduxerint, an quia spiritus irritantes a cerebro submotos aliorsum devexerint , an quia materiam peccantem ex ulcere inducto egesserint, an aliis pluribus ex c3usis, quas ingenii nostri tenuitas attingere nondum potuit.
ALIAE ANIMADUERSIONES AD THERAPE UT DCEN SPECTANTES .
Dpiato. Uo potissimum ratione therum, & Lin rapeutices in comate vigili
vesieati- animadvertenda occurrunt . Utium u num est, comate vigili evincendosus in co- praesens, & perquam idoneum re-
'δις v medium prima facie optata ri- .ha. ' steri . Λlterum est , sinapismata ,& vesicantia , quoniam irritant magis, plane contraindicata cen seri . Coma vigil in lethargum in Iubile , neque sine maximo Clinici Prosesibris probro, eκ usu, leni licet, narcoticorum, cessisse nonnumquam vidimus. Qui pervigilio laborant, obdormire quam, vis nequaquam possint. spiritibus animalibus, volatilioribus saltem Carere videntur; qui, si rebus sin Grotantibus non modo , In morF t verum etiam sanorum bis ali- pleriique usum vini quotidianum , quibus nostris saltem in Regionibus , eo plurimum semper obesse licet existimaverim ; non est tamen , quod a vino clinicem exercens ψε ν φροadeo abhorruerim , ut illud vel x sy in νin febribus profligandis , ext
nuandisque , tamquam optimum remedium unquam non exhibuerim . Quam saepissime. & maxime in Nos comi is , febrientes nonnullos labe maligna pene confectos, quum reliqua Artis universa praesidia nullatenus processe rint, meraci haustu, qui organ rum facultates Obrutas excitarit, sani-