Petri Seruii Institutionum quibus Tyrones ad medicinam informantur libri tres eiusdem Prolusiones duae ad instruendos inflammandosque ad artem Tyrones accomodatae

281쪽

SECTIO SECUNDA

De Tribus Medicinae

Instrumentis.

Ncassum egerim , si uniuersi - ri, lem solum medendi rationem - et tradiderim , eaque tantum i nuerim , quae facienda sunt, nisi & ea , per qua illa sunt facienda, a iungerem. Itaque in hac secunda sectione de triplici medicinae instrumento,quo se pum in prima sectione propositum attingere possimus, apendum erit . emo inprumo capite de Pharmacia, in altero de Chirurgia , ni tertio de Diaeta agemus. Cum vero pharmacia duo Bppeditet m dicamentorum genera, Alterans & Eu curas , in duo etiam membra, ijs respo dentia , illud cap. partiemur, in primo nempe de Alterantibus, in altero de Puriagantibus agentes. Caput vero de Chirurgia noni omnia 3d chirurgiam pertinentia compraehendet , sed ea maxime, quae adclinicum medicum spectant. igitur deligationibus, ossium repositionibus, partium sectionibus, ustionibus, ceterisque huiusmodi, aut praetermissis, aut leuiter delib

Ende sauguicis mission γε ad Clinicum

282쪽

maxime spectat, uberius ae distinctius agemus. Demum trademus in 'ltimo capite Victus rationem, & ita uniuersam therapeuticam absolvemus.

. De Pharmacia

Cap. I.

in t ad pharmaciam spectant media

camenta, Alterantia esse diximus, & Euacuantiar illa multiplicia sunt: Hiqua enim primis maxime qualitatibus aeterant, ac proinde aut partes, aut humores calefaciunt, frigefaciunt, humectant, aut siccant. Alia vero secundis praecipue , aut aliis qualitatibus agunt et 'iae quidem multiplic1a sunt, emollientia, indurantia saltenuantia, incrassantia a rarefacientia, constipantia seu condensantia; repelle tia, attrahentia s adde roborantia, abstergentia,incidentia, aperientia aturantia, ciscutientia, plutinantia; Carnem gen rantia , cicatricem inducentia, dolorem sedantia, somnum conciliantia , vires reta cientia , & alia, de quibus singillatim breuiterque inferius agendum. Quod vero ad purgantia spectat, naec vel per aluum, vel per vomitum, urinam, sudorem, tussim expurSant evacuantque , Vt non multo

ult videbimuli. De

283쪽

ε Insi amum Medisina - --- μ De Alterantibus Memb. I. IN alteran us medicamentis tradendis

hune seruabimus ordinem: primo ena rabimus ea , quae aut temperata, aut caluda, frigida, humida, siccaque sunt deinde ea, quae cerris ac determinatis partibus tialia sunt, ut capiti, stomacho, hepati, ceteris: & simul ea, quae determinacis humoria hus, ut bili, pituitae,melancholiae M. : te stio ea tradam, quae extrinsecus praecipue adhibentur, licet pleraque etiam intrinse-ςus assumi possiat, ut emollientia, induis Tantia, ceteraque luperius dicta.

Mad amenta, Temperata .

Illud hic in memoriam reuocare debemus, quod cap. 3. nostrarum Exercitatio. num ae sero lactis dictum est , medic menta non esse secundum se statuenda calida aut frigida humida vel sicca, sed respectu nostri corporis. quare calida dicem da sunt v. g. in lecundo gradu, non qua ex se talia runt, sed quae nostro corpori t lem caloris gradu tribuere possunt. cicutar frigida est nostro corPori in quarto summo

284쪽

Lgis Tertias. moque gradu, stumo vero fere temperata Crim eos nutriat: hordeum Egidum est nobis, equo satis calidum , cum maxime calescant ab eius usu. Quae igitur medic menta nostro corpori teperata sunt,multa Te feruntur a Vuechem, RenOdlo,ceteris, Xibus curae fuit haec in ordinem redigere. mnia eiusmodi sunt, ut mediocre tem Peramentum nacta sint, quo homini plane amica similiaque videantur , nulla qualitate eum manifeste afficiens, sed talem conse uans qualem inuenerit. haec sunt adiantu ,

asparagus, dactili, faba, ficus, gummi elemi, glycirrhiza, tuiubar, lini semen, nuclei vini, oleum dulce, pinguedines suillae, vitulinae , caprinae tragacanthum, cetera nonnulla. Medicamenta Catida in primorra .

Quomodo medicamentorum gradus definiantur diximus cap. 3. Exercitati num de Sero Lactis: Si maxime, aut pernuciose medicamentum homine seselaciat, quarto gradu summeque calidum statuetur. Si verb impense quidem, sed tamen citra aut perniciem, aut maῖnam lasone, ordine rerito. At si plane quidem innoxie, perspicue tamen & omnino manifeste,ordine secundo. si demum penitus infirme obscureque, primo gradu calidum existi-

285쪽

136 Instituesonum Medictaamabitur. Itaque ea quae censentur in primo gradu calida sunt , quae & infirme, &obscure caIefaciunt huiusmodi sunt , ut Ordine valde apposito ex Vuecherocet risque describit Sennertus. Exsebis is harbis Althaea scaue abnnis thium in horum numerum reseraSDOrais Eo, buglossum, beta, brassica, chamaeme- Ium,eupatorium, sumaria, melilotus co- Iopendrium , spica nardi , tussilago. Ex storibus boraginis, buglossi, belloniacae, chamarmeli, meliloti , populi nigrae. Ex fructibus amigdalae dulces, castaneae, mora matura, poma dulcia, nuces iugla des, cupressi virides, Vuae maturae.

Ex seminibus coriandri ,lini , lupini , s

lami, orizae . . 'Ex radicisus althaea, brancae urimae, heistae, buglossi, glycirrhuae, satyrii.

Ex eortiribus macis, tamaristi.

Ex liquioribus,sueris, θ' gummis sacchaiarum, bdellium audanum, gummi hederet. Casida in secundo gradu . . Quae manifeste quidem, non tamen vehementer calefaciunt medicamenta , in secundo gradu calida censentur : huius. modi sunt.

286쪽

Libeν Tanius. 2s mus odoratus , chamepitis, foenum grae- Cum, hypericum, hedera , lupulus, melliasa, marrubium, matricaria, Rimpinella, rosmarinus, satureia, scabiosa, saluta ,scordium, stoechas, aliaque a Uuechero

aex floribus amomi, croci, caryophyli rum, ichaenanthum, lauendulae, lupuli, melisiae, rosmarini. se fructibus, capparis , nux muscata apij, pistacia, ficus aiccae, nuces siccae. - Ex seminibus, anethi, aph, citri, erucae . oribi, ocymi, Vrticae. Ex radicibus, apij, capparum, pimpineulae, napi, zedoariae, aliaeque a Sennerto descripta . Ex eorticibus cassia lignea, thuris, cinnamomi aliqui inter secundo gradu calida , alij inter tertio recensent . Ex liquoribus gummis ac rasinis &c. vianum , balsamum , mel, ladanum, aloe , galbanum, mastiche, myrrha, thus, pix arida, rasina, styrax. Ex adipe leonis, ursi, pardi, vulpis. Calida in tertio gradu.

Ea vero medicamenta, quae vehemem ter calefaciunt, non tamen perniciOSe, calida in tertio esse habentur, ut

Ex herbis & solios alarum, agnus castus,

287쪽

xs 8 Institui ionum Medistia arum, amomum, anethum siccum, dictamum, caryophyllata, chamar drrS, Carta-mum seu cnicus tantopere ab Hippocrate laudatus, centauria utraque maiuS dc minus, chelydonium, calamintha, ment

strum, sqniculum, epithymum, iuniperus, helenium, hyssopus, laurus, maiorana, mentha, nigella, origanum Petroselinum, pulegium restabouis, ruta, labina, se iulum, thimum, trifolium, urtica. Ex floribus casti, epithymi, leuco-ion, periclymeni. Ex fructibus, baccς iuniperi, caryophylli, carpobalsamu, anacardia,piper nigrum nam album calidius est item & longum.

Ex seminibus ammi, amomi, anissi, Cariami, cardamomi, forniculi, cumini, da

ci, nigellae, napi, petroselini, seselios, staphidis, viticis. Ex radicibus alari, ari, scillae , dictami, foeniculi, galangae, utriusque hellebori, helenii, iridis, petroselini raphani.

Ex eorticibus, macis.

Ex tiquoribus, Iachremis, gummisque vinum vetus, assa dulcis, & foetida, ammoniacu: Π, Opopanax, muschus. Ex metariis flos aeris ars ustum, squamma aeris, aerugo, alumen , ut nitrum, sulphur, chalcitis.

288쪽

Liber Graius Calida in quarto gradu.At vero quae maXime omnium, aut perniciose calefaciunt , ea in quarto calidae esse censentur.

aeae herbis seu folijs sunt Iepidium, nasturium Vtrumque, porrum capitatum, stri thium, thapna, tithymaluS. Ex fructibus piper album & longum. Ex seminibus nasturij, sinapi. Ex radicibus allium, carpa, costus, po rum capitatum, pyrethrum. Ex gummis euphorbium. Ex metallis, auripigmentum , chrys Colla, sandaracha, vitriolunt. Frigida in primo gradu.

x de calidIs diximus norma possunt frigidis, sicci humidisque. Itaque Ex hὸνbis folijsin primo gradu censenda

sunt atriplex, oxylapathum , malua, mytatus, parietaria. Ex floribus maluae, rota, violae. Exfructibus, citrij caro, cydonia mala spruna, pyra. Ex seminibus hordeum, milium .. . . Ex radicibus graminis, maluae. Ois. Accii cocretis acacia, sanguis drac Ex

290쪽

Lgre Tenias '. rei Frigida in quarto gradu.Eae foliis seu herbis cicuta , papauer

hyoscyamuS. Ex fructibus strammonea . Ex liet origus concretis meconiunias a

Dium secundum aliquas sui paries, nam secundum alias est valde calicum, ut si

innuimus. Humida m primo gradu.

Ex soribus buglossi, maluae, in bi .

Ex fructibus citri caro, tutubae, amiDdalae dulces. . Ex seminibus maluae sesam. Ex manibus satiris, buglossi, syeyrrhia. zae, maluae, rapi. Humida in secundo padu. Ex herbis viola nymphaea, atriplex, bILeum , lactuca, portulaca. Exporibus nymph*ae, Violarum. Ex fructibus cucurbita, meloneS, pepo nes, seu melopepones, persica, prunad mascena, uuae maturae. iaccharum. 4