장음표시 사용
381쪽
laua Nouatate, verum ingenio adipiscitών tus. - Sapientia.
nam aliqui sunt mento potius, quam mente cani ac mento non mente se prudentes ac sapientes ostentant: albqui ecotra, ut de Friderico Aenobari tradit Guntherius , Mente senex , atate puer Fridericus; de Iuliano Anim Ma lib.as cellinus, Virtute senior quam alater de
Pisone Silvis lib.8. Ore puer auerique habitu, sed eo ea svaei Aequabat senium, atque astu super
& de Bello Troiano Cornelius N pos , sue quisquis sit ille auctor , qui
Nepotis nomen mentitur, noscant alij mento , nos menteia 9 pillo Nos animo ir Farie , nos pectorer rem-
Virtutem non prima negana, non via rima donant.
Et sane prima tempora non negant virtutem praestantiamq; artis, neque Vltima donant, cum plurimi in senectute puerascant, in iuuentute multi z. senescant. Complures videas,qui etsi in aetate multu profecerint, in litteris tamen,atq; in prudentia rerum agen
darum nihil vel parum profecerunt Habitu quidem corporis & cospectu
382쪽
veneranda reserunt senectutem , iudicio vero atm prudentia mera Pra feferunt infantiam. Quibus mehercule apte quadrat illud Anacreontis Senem sapit capillus,
Sed mens refert iuuencum. unde verisiunum esse constat, quod Canities temporis indicium sit, no G Μena prudentia. der. E contra Vero complures vi insadhuc iuuenes , qui no minuS animo,
quam corpore polleant, qui exacto iudicio, ingenio mirabili, usuque non mediocri valeant . Quos bardus sit atque ineptus, qui non optimos at praestantes in medicina facienda este putet : quosque sub persona Pisonis describere videtur LucanuSEη mihi, erede, meis animus constamrior annis sΩuamuis nune iuuenile decus mssa pingere malas Caperit. 3. Neque vero silentio praetereun
dum est , quod apud Stobaeum dixit
Antiphanes, Vita no Ira es cui vinil , Sermcuius modicum reliquum acescit, sic in 1 3
vita quod reliquum superest, inutile est , & rebus agendis ineptum. Etenim senescens homo no minuS c Orporis, quam animi vigorem amittit: languescit ei spiritus , habetatur in-- 3 ge
383쪽
genium , memoria aboletur: nat γ, ut est apud graecum tragicum
Senemsimul vaeuumn mentis ἀνα Et quamuis aliqui sint, qui etiam octogenarii corporis animiq; viribus nolleant,ingenio iudicioque vigeanti tamen id monstri simile est , & mir culi loco habetur. Hoc enim in uno Pontifice omniu Opi. omnium Max. nostra aetate usu venire scio. Is enim sicuti dignitate omnes praestat , ita huius aeui omnes Omniu calculo lonage antecellit iudicio mirabili , pr stantissimo ingenio, mirifico Vlit, v rio de multiplici , ac demum quod nulla unquam aetas vidito omnium ascientiarum genere mira si encycla-
pedia . Ceteri ve' languestunt pene
omnes, corpore infirmi, animo st pidi, iudicio haebetes, ingenio retusi, industria tardi, omnique facultatum genere frigidi. q. Iam vero quod a praestantissimoneotelio scriptum est mire comproMbat flostram operationem, VimantissiΜlet atatem, ita ingenium θ stadiutusenes medicos facit. Industria ac iudicium ingediumq; persectos medicos declarat . non enim est opus senectute, cum iudicium praesto est, usus, im enium et nam reuera Cani
384쪽
Cani evillisa ere faciunt neminem. Μena. s. Ceterum N illud animaduersio. der.
ne dignum existimo, quod ab Aristotele traditu est , Artium aliquas multum studij theoriar atque litteratura opus habere, aliquas studij minii nuvlus vero & exercitationis quamplurimum: inter quas Ars nautica numeratur : quam nullus unquam e libris
di licit, sed usu & praxi sibi comparauit, etiamsi aetatem in nauibus gubernandiS non consumpserit. Quod si ita est, quis tam obstinate inficiabitur, quempiam esse posse perfectum absolutumq; medicum,etiamsi aetate non consenuerit 3 Profecto ars medica etsi duobus fulciatur fundam elis , viii ac litteratura s tamen ceritim est, hanc sicuti plus litteratura ita minus usus, qua nautica, opus habere:ergos in ea quispiam perfectus esse potest adhuc iuuenis,in hac etiam esse posse
- 6. At vero rei militaris exemplo res plane comprobatur. Nam siue militates spe ciemus, siue duces , facile repetiemus , & h s & illos in arte ex mi os esse, etiamsi iuuenes adhuc sint. Et quidem quod facit ad milites exaploratum est, apud Romanos in m re positum fitisse , eos conscribi ab anno 17. ad 46. qua aetate habiles haia
385쪽
habebantur omnes atque idonei ad quodvis generosum facinus perpetrandum , ad quodlibet audendum. De ducibus satis constat apud Polybium, Liuium, Sallustium, Velleium, Val. Max. , ceteros Romanae histori scriptores , iuuentutem suppeditasse Reipublicae maximos eximiosq; d
Ces. Et ne per inanem ostentationem
historici munere hic fungi videar, sexcentis prstermissis, rem uno PO Peio Magno aperiam. Hic adhuc i uenis in ApDrica Cn. Domitium Maistianam factionem sequutum deleuit, Iubam Mauritaniae Rege bello vicit, cipit, ante triumphalem currum duxit , unde Magni nomen sibi peperit. In Europa Sertorium cum tota famulta sustust. In Asia Mithridatem delebuit , Aristobolum Iberiae Regem praelio vicit, ac cspit, Tigrarem ArmeniqRegem ad genua procumbentem in Regnum reitituit, Hiberos Iudaeos'; debellauit capto eorum Rege Aristobolo , &ne ullus Orbis angulussia
Ieret ingentes eius mirifica1q; virtutes , Maritimas etiam victorias de in Pyratibus reportauit. Horum omnia
vel pleraque gessit Pompeius adhuc
Illud tamen Auditores , hic monuerim , me non existimare eum finturum
386쪽
rurum esse optimum medicum, qui 1latim medicinae tyrocinio exacto amtis faciendae sese accingat. nam hunc neque artis praeceptis 1atis imbutum Censeo,neque, si imbutus esset,oportune aPpositeque eis uti posse existiano : viti & exercitatio opus est, ut medicinae praeceptis quis utiliter salu-hriterque utatur. Sed eum Iuvenem declaro bonum medicum, qui in medicinae theoria diu multumque & accurate Versatus, eam penituS introspexerit, eiusq; praeceptis penitus sit
imbutus: Qui inῆenio iudicioque pollens ea,quq ex libris hausit,exercitatione & usu pr*denter comprob uerit, diligenti animaduersione in morbis curandis versatus sit, aliorum obseruationes litteris traditas optime calleat. Qui demum annis adultus aetateque firmus , ingenio , iudicio, usu & experientia decem ci citer annos practicae medicinae lacc xate operam dederit, notauerit, Obseruauerit. Etenim qui ad hanc aetatem peruenit non minus artate quam natura iudicioq; maturus censendus est. Nisi quis eiusmodi artatem agens aetate aeque atq; ingenio adultus est ,
nisi vigorem illum roburque ingenii sibi comparauit , desperandum puto
387쪽
animusque simul adolescunt , parim
gradu ad vigorem ascendunt; neque alterum altero grandius fieri permi Sallu- tit natura; imo Utrumq; per se indigens sti ulterum alterius auxilio aget. Cocludo initur Senectutem neque multum algere, neque detrahere multum peris secto absolutoque medico: eumque medicum vere senem diccaum este , qui etsi annis non adhuc senex , iud cio tamen ingenioque consenuerit. Neque putetis, Auditores,haec me vestris auribus tribuere , aut iuuenili
aetati velit blandiri quia haec eadem sentiunt magni in medicina viri Val-lesius, Rodericus a Castro Medicus Amburgensis, Christophorus Cache. tus elegantissimus aphoris. interpraes.& Vallesius quidem in Proςmio lib. 8. Controuersiarum haec habet: Sed duo nollem mihi denegari: feri posse in mediatis praceptis mente exercitatisimum , meperibus exercentum mediocriter s atque hac ratione Reipublica is docendo is m endo non inutilem . Ehse etiam eam se nectutem qua ad meritinam expetitur,no in annoru numero, sed in medicorum operum longo multoq; usu positam. R.
dericus a Castro non quidem Pisanus sed Amburgensis, eo longe doctior , hanc eamdem Vallesii Opinionem non sententia modo, sed verbis ipsis
388쪽
confirmat: eius h c sunt cap. IO.lib. 2. Medici Politici: Fieri potest ut iuuenis
in medicis praceptis exercitatissimus , ira operibus mediocriter versatus tam in medendo , quam in docendo Reipub. sit vitalissimus,s modo mente canescat, quavis non mento. Cachetus vero idem existimat & multis probat dedita opera
in Com. ad hunc eumde Aphorismu. 3. Iam Vero ut rata magis firmaq; It nostra opinio , rationes superius a nobis in nosmetipsos allatas dissolu re necesse est. Et prima quidem ratio deprompta erat ex Hippocr. aphoris. Visa breuis, Ars longa. unde liquido constare videbatur, artem medicam utpote longam breui tempore , ac proinde a iuuene haud pone comparari . Ceterum illud nouisse oportet , Artem medicam eo tempore , quoca aphoristica lex lata est, dissicilio. rem fius e cognitu, quippe quae rudis adhuc , nec adulta quati vagiebat in
incunabilis. eo tempore quisq; proprio marte propriaque obseruatione artem fere Omnem consequebatur: ac proinde longo tempore ac diuturno opus erat ad id assequendum. Et quamuis aliquae obseruationes experrimentaque vel in tabellis in Apollinis templo , vel in libris extarent ex rata , nam & ante Hippocratem libri .de re medica in lucem prodie- . 6 runt.
389쪽
runt. Hippocrates ipse facit Andreae antiquissimi rei medicς scriptoris tamen perpauca ea erant, nec methodo perseete dui India . . Nostra vero aetate lonἶO temporis
tractu magis magisque in dies & ars in perseetiorem methodum redacta est, & obseruationes experimentaque longe plura, ac libris diuinctius tradite Accedit quod singulae medicin
partes miro acccsid locupletatae 1unt a consequutis aetatibus . Anatomes hodie longe quam Hiri incr. aetate perfectior, quippe a sexcentis anatomicis perenne aucta doctisimus certissimi', obseruationibus. Herbaria nunc multo uberior, quam fuerit olim, orientali occidentalique India mamaa simpliciu copia suppeditante.
Cornpositorum vero medicamento.
rum formis, quam locuyletata sit ars
medica, notius est , quam Vt a me γprobadum videatur . neminem enim
esse puto, qui nelcint ; syrupOS, inlapia, electuaria, conseruaS, Optata, condita, confectiones, pululas lexcentaque talia ignota Bisse eo tempore i nunc vero passim fieri obuiam unicuique , lippis nota atque tonsorisbus. Qt re nunc sunt maSis in promptu auxilia medica & unica lectione quisque potest ea sibi comparare, breuique tempore. Verum quidem
390쪽
efloe fateor , in una vel herbaria, vel anatome coδnoscenda obseruadaq; unius hominis vitam breuem cum Galenus fateatur , se pulsuum a naturam scientiamque Vix senem adiaeptum suisse: verum , inquam , hoc os et, si medicinar partes inexploratae
nunc essent , ut Galent tepore natura
scientiaque pultuum quamuis de 'Pulsibus morosus valde sit Galenus9 sed quia omnes inuentae, methodoq; distinctae ac doctimimis libris constig t S sunt, propterea breui tempore ab ingenioso ad iisci possunt. Nam
4. Ex libris nunc ut olim ex obseruationibus quisque potest hauriro . medicinam . Vnde patet ad Aristo- tedis auditoritate,Medicus non fit ex lib. Fateor mehercule medicinam natam non esse ex libris , nec ex libris adultam , sed ex obseruationibuSexperimentisque, sed tamen natam adultamque ex obseruationibus adipiscimur modo ex libris , aliorum sexcen-φ'rum sexcentas obseruationeS continentibus . Ergo aetate nostra librorum adminiculo ascendere possumus ad artis culmen , sicuti olim propria cuiusq; obseruatione experimentoq;
Quod vero dictu maest ex Τerentio
Res, sitas , usus semper aliquid apportatnini, albuid monet, sicuti minime inficiari