장음표시 사용
171쪽
Barbarica de gente tulit quae nomina Radix, Et polypi crispos imitata ti Filicula cirros τAtq; 2 Hedera, atq; 3ὶ Aloe, atq; esu UColocynthis amaro: Cassiaq: 3J, atq; Γ6J Ebuli eortex, semenque, liquorque. Lenta illinc Radice Acorus succurrit, & 8 omne ceranium , foliis syJ Glastvin, erebrum quo troJ Equisitum, Et seliis praestans . re Cortice sti J Quercus , avit Semine tiaὶ Limonium , fructu cr3 Oxyacantha rubenti, Et ca Cornus Mas, atque cis Ribes,& is Μespilus, S quae Par virtute , praeit superans ci viburna x8ὶ Cupressas. Quidquid alie Panchaea suos Annona per hortosa Ipsi alit ι ipsi omnis pubes pulcherrima veris, omnis honos , omnis Iath seges halat o Grum Si non unquam Aulas , ct Regum limina visit; At sis dictas olim Rerum de nomine plausas sSed quet Mausoli Regali h Conjuge , seu quae
Lysimacho de Rege tulit cognomiua, lustrat . Te quoque Regnator quondam quam Gentius . & ΤοTelephus AEacidet telis confossus amicam Quam dedit, aut legit, aut oeulo miratur hianti et Atque potestates recoIit, moresque, genusque. Haec , reor, AEacidae quondam dictavit alumno
172쪽
Phyllirides Chiron , viridi eum Doctor in antro Paeonias illum senior formaret ad artes rΗaec Reges didicere is sibi nec clarior unquam, Quam studiis Europa potens nunc plaudit in istIs Haec super herbarum ingenio, cultuque canebam. Paeoniisque opibus , magnus dum CAROLUS altum Ad Scaldi m procul hinc Aquilis victricibus , illic Fui ininat ad Sicorim , patinisque exultat opimist Jamque suis major fatis , de clarus avito Imperio CAESAR, simul & Rex, addere utrumque AUSΤRIACUM rursus fraenis communibus orbem Incipit, & clauso terras componere Jano.
FINIS. Laus Deo, ac Dei para: Virgini sine
173쪽
Meum Di illorum ad Rem Herburiam
ACINUS pro Uva ipsa , sed Diictu toto accipitur , qui ex
succo , dc parte , quae veluti Caro est , dc Vinacris de ex ambiente cute, seu solliculo constat . Ita l. Meino ἀ Uva. Latths extenditur ad fgnificandos fructus minutiores Ar- horum , Fruticumve spissilis , dc coactius crescentes , ut in Medera , Solano Halicacabo , dcc. qua ratione a Baccis diis stinguuntur, quae separatim crescunt, ut in olea , Lauro, ecc. Medici Recentiores pro Vinaceo , seu Gigario accipiunt. Ita I. illo. Hinc Uvas ex acinatas dicunt, quae h. m.
ALA. Caulis est angulus, quem elim Cati se Iium , aut cum Ramo pediculus solii constitnitr Hetrusc. Coneaυo dema piceatura dei Ramo at Fusto , della FUIta at Ramstella . Nonaeas O etiam accipitur pro ipso Ramulo, ut cum Caulem dicimus in plures alas divisum ; quia Rami veluti totidhm alae Caut1 adnascuntur . Alae etiam appet Iantur in F Ioribus Papilionaceis, quales Herbarum sunt Leguminosarum , quae media sunt floris petasa inter vexillum , de Carinam posita. ΦAMENTA CEUS FIos is dicitur, qui staminibus tantum , aut apicibus , aut soliolis quibusdam compositus , vermis a Iiciij iis , aut Felinae Caudae in erigiem , instar amenti, se et lori h ramis dependet . E GaIlico Idiomate Italice reddi potest Gallino . Hinc eae stirpes , quae h. m. flores edunt . Gentis Amentae eae nomine compreheuduntur. ANA-
174쪽
ANAITOMOIIS a Medicis appe Ilatur apertio venarum . . quando scilicet venarum orificia amplius aequo aperiuntur. Transfertur in re Herbaria i ad significandam vasorum apertionem , quibus Catilis componitur , qua succus his vasis contentus cum aliis partibus communicatur: APETALUS sne petatis , ut Flos apetatus , id est sine soliis
A PHYLLUS sine soliis . Unde caules Aphylli, qui soliIs non
APICES sunt summitates , seu Cacum inula in florum memdio staminibus incumbentia . Antherae officin s appellan
BACCAE dicuntur, qui sparsim arboribus, fruticibusque
ad nascuntur fruictus parvo-rotundi , atque ita ab Acin ladistinguuntur, qui sunt racematim dependentes baccae . Hetrusc. Baeca , Ceeeola, orbacea . Strictius utuntur hac voc Bolanici pro Fructu minore pericarpio , sed pulpa, carne ve molli, & huntida, semina includente , dc membrana te
BRONCHUS est asperae Arteriae portio media fistulosa ex annulis anterius constructa : Superior pars Larynx, inseri xlor vesicularis dicitur. Inservit . voci, & respirationi. Ita l. canna delia Goia . Bronchia sunt ipsius Arteriae , seu Fistulae Respiratoriae Ramificationes . . o BULBUS Radix est subrotunda , vel pluribus tunicis in or bem se amp1exantibus , vel pluribus squamis imbricatim rh dispositis coagmentata , fibras plurimas ex ima sede , sed basi emittens . Ita s. o ltitia . Hetrusc. Bulbo. In tetr- dum latius accipitur pro Radice quavis uno Τ ubere constante etiam solida substantia , & continua , nee divisi in squamas ι & tunicarum involucra . Sic Croci, de Colchici Radices Bulbosae censentur. . . CALAMUS hoe nomine strictilis appellatur Caulis in Frμ-men taceis. Ita l. Fuso, o Gambo desie Biade. CALYX Follieu Ius , seu involucrum floris prius quant de hi scat, praecipvh stosae . Interdum flos ipse Rosae eonnivens , di nondum expansus. At nunc frequentissim E accipitur pro Lollicu Io , quo Flos primum , deinde semen herbarum ,
fruimis arborum cooperitur. Ital. Bottona , Guscis . mirum etiam Baeeia , FollieuIo.
CAMPANI FORMIS Flos. Ita l. μονe a figia di campana. CAPILLA MENΤΑ sunt filamenta illa. tenuia e florum medio surgentia , apicibus plerunque donasa.
175쪽
c Ap ILLA CEUs Nos idem, ac stamlaeus , Amentaeeus Apetatus. CAPREOLUS est pars quaedam auxiliaris, filamenti, aue; funiculi aemulus, cincinni in modum contortus, qua placita quaevis vicinis stirpibus , aliisque stipitibus se implicanain altum enititur . Ut in Vite , & Leguminibus observatur, Hetrusc. Uitterio. CAPSULA usurpatur pro Theea seminum. Italis casNeta. Hinc fructus Uni capsuIaris, Ricapsularis , &c. CARINA , quod in angulum plerumque acutum eXCavatur , carinae navis in modum e unde petatum in serius Floris Papilionacei Carina , & solia Asphodeli Carinata dicun-
CAUDEx magis propriε de Arboribus dicitur . Hetruscis
Troueo, cep ο, Cappaja, Gambale. CIRRUS , capillamenta ex Ruellio , quae eontorta crispen- tur. Unde Radiees cirratae dicuntur , quae veluti crispis quibusdam etinibus comuntur .
CLAvICULUS, seu Clavicula idem significat,quod Capreolus a
COMA ex Ruellio quIdquid hilari venustate crinium modo
summa Ramorum , vel Coliculorum exornat, ut frondes, cum foliatum est cacumen. CORYMBUS propri convenit Hederae fructui . cuius aetni in capitulum quoddam colliguntur . Racemis , inquit Pliis nius de fructu Hederae loquens, in orbem circumactis, qui vocantur Corymbi. utuntur etiam hac voce Botanici ad describendam extremitatem Caulis , ita subdivisam , & soribus , aut fructibus onustam , ut sphaerica figura inde oriatur, ut in sambuco Aquatica , Cepa , Porro π &c. CRENAE sunt quaedam, inquit Ruellius, in extremis oris incisurae, a quibus Crenata Herbarum folia declarantur, sicuti quae per ambitum serrae in morem denticulata sunt, Serrata dicuntur . Incisurae Crenatae obtusiores sunt Serratis. CROCI , praeter proprium Herbae Nomen , saeph Idem sunt, quod Apice ς . Est enim saepe Crocus idem, quod apex Cro. ceus floris stamini incumbens. CRUCIFORMIS Flos. Ita l. Fiare , Ie eui frandi son dispeste Det forma di croce. CULMVS idem , quod Calamus in Frumentaeeis. DACTYLUS Palmae Arboris Ductus , a digiti similituὰ ino, se dict us. Hetrust. Dattera. DENTATVM , sed Denticulatum folium , quod dentium , Vel
176쪽
vel serrae In modum incisum est.Incisiirae DentIeulatae senatiores sunt Crenatis.
DIGΙΤΑΤUM folium cum Iungio dicimus, in quo plures la- ciniae, seu plura sinapIicia folia, quasi ad unum petioli
punctum , seu terminum aptata sunt, ut in Pentaphvllo Lupino , Cannabe , Vitice , & aliis DISCUS est media pars Floris compositi ex compressis, Meonfertis floscutis ita ue unam quasi apparentem superficiem constituant, ut in GaItha , Flore Solis, 3ce . a similitudine Disci , cujus figura plana erat, ac rotunda . APIDERMIS Τenuis cuticula exterior ex Animantibus ad Herbas translata ad significandum tenue illud testumem, , quo folia vestiuntur . FIBRAE sunt ve Iuti stamina rebus nonnuIIIs Intertexta , ut Radicibus, Ligno, Eoliis, &c. Sie Fibras ligneas vocamus filamenta in longum extensa , quibus maxima ex par te Lignum componitur . Item fibrae dicuntur minutis , ,& extremae Radiculae . Hetrusc. Fibra, Baνbuere. FIMBRIA. Hetrusc. Frangia. Foliorum partes fimbriatae dicuntur , quae in tenues, & oblongas partes secantur . Pe tala florum Nymphoidis fimbriata sunt . Flos Granadill aeeorolla fimbriata donatur . Ital. Tvliatae 'inrarno a uisada frangia. FLAGELLA. In Uitibus dicuntur tenerIores palmites ex anniculis carmentis enati . Ital. Triari , capi di Uisi. FOLLIC VLVS est theca membranacea, sed foliacea, quae Ductum , vel semen continet involutum , ut Alkakensi . Η
GALEAΤUS Flos , qni Galeae speciem refert. GALERICULATUS Flos qui Galericuli speclem refert . εGEMMA. seu oculus, Τuberculum in Arborum surculis, unde germinant. Hinc Inoculatio Insitionis species. Ita l. ος-
GENICVLVM est nodus quidam in Caule, seli Calamo. Italis
HALCYONEA , . seu Halcyonia Recentioribus eorpora quae dam sunt fungi sormia in mari nascentia, Halcyonum , ut aliqui existimant , ex nidis. HYPOCRΑΤERI FORMIS Flos, qui Hypoerateris spectenus refert , ut flos Primulae Ueris , & Androsa es . Ital. Fiερο a DrIIa di Sottocoppa.
177쪽
Minoris ' Ital. Fiare a sonia P Imιuta. INTERNODIUM , ut ait Ruellius , dici consuevIt , quod
inter artus , vel genicu Ia medium intercedit. avRA li1 Phytologia est arundinacea coma lax E effusa , qua- . lis in Milio est . . . IVLUS , seu Amentum , Vel Nueamentum. Congeries flostu-'' Iorum, ut plurimum steriIium , vermis cujusdam e figi eo , dependens ab Arboribus instar Iori. Italἰ isattueris , Garri. - n. . Hinc dictae Iuli ferae Arbores, ut Iuglandes , Coryli,
xumque labia scissus , quorum superius Galea vocatur , quam reser t. Inferius Barbam vocat Rivinus. LACRYMA est humor e plantis , tum sponte effluens sive Iaconcrescat in oleum , Resinam , aut Cumini, sive non ium facta incisione emanans . Spigelius in eo lacrymamia distinguit a succo , quod liquor , qui ex contusa herba ex primitur , aut e Iicitur, succus vocetur; qui vero vel spouth, vel ex incisione emanat, Lacryma.
LACINIA est portio solii inter duas fissuras fissura est profundior scissura inclusa . Hinc soli a laciniata . ItaI. Ta- Iliata a guisa di frangia i - . LANUGO in Phylologia est mollis soliorum , aut fructuum
lana , ut In Malis Cydoniis et vel, ut Schroderiis desinidi, si lamenta tenella cuticulae extimae instar pilorum , aut Ia
nae adnascentia . Ital. Lanugina.
LIBER interlor tunica Arboris ipsi ligno adhaerens. LIΤΗΟΡΗΥΤΑ dicuntur ex Rajo Plantae sub marinae , lapia deae substantiae . Lopus ex Raio solii lacinia est , aut solium partia Ie grandius . Hinc Lobatum Folium appellat, quod ex ejusmodi lobis compositum est. LOCvLAMENTUM idem , quod Cellula . Fructus in muIta loculamenta divisus, hoc est in plures cellulas , seu partes
septIs intermediis discretas. Ital. celieita. 'MALLEOLVS , definiente Columella, novellus est palmes, innarus prioris anni Flagello. Ital. Et mota di vite Hetrusc. Marti uolo. MONOPEΤALI FIores , qui uno petato , seu solio constant. NERVUS im Phylologia , praelongum est, & continuum silamentum folia perreptans , ut in Plantagine , quae indos uinque nervia , vel Septinervia dicitur. Ital. Nervo. NUCAMENTUM idem quod Iulus. Ita l.Fior di Noce, 3 ill OCU
178쪽
PANICULA est lanosa coma , unde semen dependet, ut In Arundine , Milio , Gramine et &c. sed, ut Iungius definit , Spica laκε distuca praesertim propendentibus petiolis, ue In Milio r Idem valeis quod Iuba s& opponitur Spicae. PAPILIONACEI Flores , Papilionis speciem referentes, utῖ sunt Leguminum flores. Ita l. Fiεre 4 di Farsalia. PAPPUS est lanugo illa , quae seminibus Carduorum , Seneiscioni , Hierasio , a Iiisque insidet, & in auras evanescure
PARENCHYMATA penes MedIeos sunt viscera , per quae
sanguis ad ulteriorem perfectionem , & fermentationem, inti pie trajicitur, perfunditur, & transcolatur. Transfertura Bolanicis ad utriculos significandos, in quibus plantaxum suecus eoncoquitur, & ad ulteriorem persectionem , de sermentationem promoTetur . PEDICULUS , sed PedioIus est, a qno solium , aut flos, aue. fructus dependet. ItaI. Pedieina. Hetrusc. Pieriuolo. RIANTHIUM est , quod florem tegit, & dicitur etiam i Calyx. Ita l. Reeeia, Baetans. PERICARPIUM nonnullis restringitur ad signifieandania; pulpam mollem , sm humidam semina ambientem , ut iri Pyris , Pontis , &c. Alii latius extendunt d significandam Thecam , aut involuerum seminis quodcumque, sive Mem .hranosum id sit , ut in Vesicis Ulmi , Staphylodendri, dic. sive durum , ut in Pomis. IeaI. uni sorte di Gaseis di δε- PrasDNΑΤI flores , idest anima IIum rictus reserentes . Vid. v.62.6S. O .PETIOLUS idom est , quod Pedieulus , sed Pediolus. PETALA nobis Fabium COIumnam secutis dicuntur Floria otia , sed laminet illae tenellae eolore insignes, & fugaces. Hoc igitur nomine ad Homonymiam vitandam pro Floris silio utimur . Hinc Petalodes Flores nobis dicuntur a qua Peta Iis instructi sunt, Monopetali,qui unico dumtaxat constant solio , Polypetali, qui pluribus PISΤILLUM, seu Stylus pars oblonga, staminibus crassor,in eorum medio e floris umbilico emergens , re rudimento fructus , aut seminis cohaerens . Hetrusc. Passetis. POLLEN , vel Pollis, flos tritici . Ital. Fia ν di farina ἀ Aeci pitur tra etaphoricε pro eo minuto pulvere , qui e floribus exiliere solet , ac ventis dispergi.
RE TIB IS gemina , quae quotannis restitui solet , re suo-
179쪽
fAGITTA praeter peeuIiarem plantam significat etiam superiorem partem Surculi , aut Flagelli.sCAPUs est Caulis rectus in Columnae modum. Hetrusc. Fuis
SILIQUA. Folliculas seminum obsongustspeciatira accipitur pro solliculo, seu theca Leguminosarum stirpium. Hetruse. Raecelia , Carruba , Guliuolo . SPICA ex Jungio dicitur omne id , quod ex floribus , vel seminibus spissὶ compositum est . ita ait Conus erectus, vesoblongus , sive admodum acutus evadat , ut praeter frumenta apparet in Plantagine, Bistorta, &c. Hetru sic. Dua. 1ΥAMINA idem sunt. quod Capillamenta , quae ita describit Spigelius Uaget. Ita. a. Θ. 6. Sunt autem staminata Floris medio , quod UmbiIicus appellatur ι partes Oblangae , tenues i veluti Capillamenta . interdum paulo Crinsiores, paululum prominentes . in summitate apicibus fie-quenter praeditae , quae stylum , partem similiter oblongam. sed paulo Crassiorem, atque ε centro umbilici exurgentem ambiune. WAMINEVS Flos, seu Ape talus. Qui tantum staminibns constat, & petatis caret . STIPES , idem quod Truncus , aut Caudex . Hetrusc. Stipite. ceppo , cavaIa. ',ΤΥLus idem . quod Pistillum . Aliquando pro ipso Caule,
seu Scapo accipitur. Ita l. Steti, Gambo. svRCVLus est , quod in Ramis simplex assurgit, tenerum.& exile . Est etiam ramulus novellus , qui inspicatur adserendum . Hetrusc. Gormulis , , Soreala , Ra-ueella TALEA Nonnullis est Surculus praecisus ab utraque parte . ut terrae inseratur. Ital. Rama da pisarare. Hetrusc. -- ,
mΥRSvS . idem quod Caulis , sepi Scapus. Herxust. Taeso. TOMENTUM est lana soreipibus desecta , qua Calcitrae in- farciuntur . Hinc transfertur ad quodcvstique farciman significandum , S ad eas plantas , quae molli, & tauosa eo. mi in Capituus eminente praeditae sunt , ut Carduus t
mentosus , Gramen tomentosun .
TRACHEA Plantarum, seu spira Ies fistulae sint organa quudam Tubulata a Clarissimo Malpighio detecta , quae auri excipiendo a Natura instituta videntur. Respondere vide-- t- Taacheis animantium, quas Italich diu ua- . . . . TRYN-
180쪽
TvBER est Fungus Subterrapeus a Tn meo . ItaL Υartus . Hine diestur de Plantarum radicibus praetumidis , &xotundis . Unde radices Tuberosae. VALVULI sunt propriE , ex Columella . Concavitates inis folliculis Leguminum , in quas ipsa grana separatim xeciis piuntur . Id genus valvulos seu , ut alii loquuntur. Valvulas aIi qui comminiscuntur tu Herbis Mimosis , quemad
modum Ualvas appe IIant lamellas illas planas , aut imbriis catas , quae septo intermedio Siliquarum utrinque adliaerescunt , dc dehiscere solent, iis quam fores bifidae s ut in Brassica , Leucoio . caeterisque Observare licat. VERΤICILLAΤAE PIantae dicuntur , qnorum flosculi Cati Iem articulatina Vertieilli in speciem ambiunt, foliolis interspersis , ut in Pulegio , & Marrubio cernitur. Est autem verticillum instrumentum muliebre , quod Fuso vertendi gratia solet adhiberi. Nos erticulum ex metri necessitato
VIMEN , omne virgu Itum Ientum , ac flexile ad ligandum aptum , sic dictu ni a Vinciendo . VMBELLIFERAE Plantae , quae flores edunt suis innixos pe-diolis . qui ex eodem orti fastigio circinatione quadam Vmbe IIae in specIem , qua Sol arceri si Iet, disponuntur; ut in Foeniculo , Anetho , Apio , allisque cernere Iicet. UTRICULI , aliquando pro Capsulis , seu Loculamentis accipiuntur. Ili hoc opere frequentissim h pro sacculis, seu Uasculis , in quibus succus Nutritius plantarum deponitur.