Francisci Eulalij Savastani ... Botanicorum, seu institutionum rei herbariae libri 4

91쪽

Corniculis , illine Aquilinis unguibus horret, Quae trahit inde suum vernans Aquisegia nomen . Ath Α conita, triceps foedo quae Bellua parta

Edidit, obtectum galea caput ore recludunt Terrifico , clausamque armant in funera tabem .

Sunt & CaIceolos, sunt & qui molle flabellum .

Aut longam assimulent caudam, galeasque,cucullo ἔAdditaque audaci referant calcaria luxu .Qud a fessum rapitis laeta in spe istaeu Ia Vatemmae personato per campos Iuditis ore Orchides, una olim genitae de stirpe Sorore orchides , attonitae nunc spectra virentia Florae 3 Circaeas nosco fraudes , artemque , dolosque. Forte peragrabant vicini Rura salicti Sparsim illae , ct gratis fallebant otia tingIs . Delicias haec laeta suas roseo ore puellum Maternis i udentem ut ais compIexa fovebat. Illa tuo eapta ingenio , rictuque fagaci , 'Cercopithece, sequax humani moris, amica Captare officia , & lepidos gaudebat amores .

Illius instanat capsti fera Iudicra, sordes Ungsie Iegens avido,& cura incumbebat anIII. Ast aliis alto E Ramo pendentis Arachnes

Mirum opus , & raris intextos orbibus orbes Ludus erat spe ea re, sequi vel ruitica sepis Per Ioca depicti squalentia terga lacerti. Nec deerat , quam docta thymi retineret olentis Praedatrix Apis intentam , gratusve Columbae Captivae fi Io, aut modulantis Acanthidis error . Ante alias unam studio falIente tenebat Psittacus , humani simu Iator Psittacus oris sGIoriaque, θ: silvae viridis Regnator Eoae . Has tum ille acceptas gestibat gutture voces Redderer Flora veni. Cum nim ho invecta repenti Adfuit & Circe, Iudentesque aethere ab asto Per nebulam speculata, meis en artibus, inquit . Quas nuper Genitor docuit me clarus olympo u

dem, . t Psittacum, aItaque id genus examussim referentibus . tauris

92쪽

Lxea r quid cantu, lecto quid cespite possim lxperiar: fas sit primo hoc tentamine succis

ri virides vultus , vellnantum & terga feraruin

ridiae te hanc, viridi ludit quae gramine, turbam,

ex harumque novas educere viribus herbas . ixit . & obducta exoluens se nube, patentem ritulit in campum, resides ubi laeta Sororespex fata non uno laxabant seria rudo .

Hic cIaro Sata Sole locum jam nacta uocendi, Vicinum labro , non ulli cognita , fontem Harmoreo exceptum lethaeis inficit herbis. aestus erat, lusuque sitis concepta premebae Nympharum fauces r lymphas, mora nulla, propinquo U radantes Cratere petunt. heul fraudix opertae Ignarae. Ipsa ultro extimulat Titanis hiantes . Vix undis expulsa sitis . eum protinus omnes Vi tacita in virides mutari corpore formas Paulati in coepere: manet defixus humi pes,

Inque habilem Caulem pectus gracilescit, & altis Luκuxiae foliis , foliis flos additur, aegrisso Iamen, raptos ollis qui penset amores.

Qti ippe hic vidisses demitti ἡ flore supremisHxx entem palmis , & nudum membra puellum . Pubescentem illic Iepido Τe ludere rictu , C ex copithece, vafraeque novum decus addere fronti. Ast alibi, aut versa in florem pendebat Arachne, Aut Apis, heul florum praedatrix nuper, opima Nunc praeda, ingenioque sito male perdita, & ausis. Ipsa etiam vernat ficto nunc ore Columba , Et dumis asilieta, decor nunc floris Acanthis . Tuque olim Sy Ivae Garamantidis accola , nune Rost Haud ultra increpitas cessantem, Psittace, Chlorin. Sic clam Cirsae a soboles nova floribus arte

Addita , praelusumque aliis hoc pignore monstris. Sunt aὶ alii , Calycem colens quos crebeae in unum

93쪽

Flosculus, aut creber quos seminoscuIus ornat i Hoc r) Scolymus, 2 Sonehusq; , illo se Carduus effervFlore gravem , & verna Erigeron insigne 1 enecta . At 3ὶ Doronicum quem fert, ostentat utrisque Compositum, densus discum nam flosculus implet In medio stantem: radiatam ast inde coronam . Qui subit hinc circum, atq; hine, semiflosculus ambit. Hoc etiam vernat ritu qui ducit ab astro Flos nomen , parilique resere decora aurea Hrma et

Atque s Iacobaeae germen , 6 Solisque Corona, Be cireum ducto Radiata et Calendula limbo . Τam 8 vario florum felix discrimiue Tellus,

Ut prosit, Τibi ridet i opes tu laetus apricas Interea Venerare, sugacisque omine floris

Praesidium vitae solers Τibi quaere fugaci . Ah l quoties pen E illa Phthisi com sumpta , Rocarum

Flore reflorescet; ducta E Convallibus aegro Lilia ro iuccurrent Capiti, in Cyanoque salubri

13 E Floribus tradus daniqua sit ad ominum, is Fructuam observae o-nem . M autem Fructus riseribente Iuvio ) Pars planta annua furi .i pl.rimum coharens, eique oeeedens; ex qua serra demandata

94쪽

LIBER II.

Annua qui plantae pars est, ct posthuma Floris

Gloria, peruadendum,& eundum in semen,& ultra est . Scilicet hoc ipso in fructu genitalia stirpis Semina deprendes: vel enim Tibi pervius Ipse

Semen erit fructus, patrii vel seminis idem Capsula concepto turgescens provida foetu . Haud 1 etenim semper fructu conclusa legenti Spmina se red4unt e Sune quae Calyce edita summo Vernantum pridem unde situ petata obsita florum Defluxere, patent OcnIis jam nuda, Τhalictaei Qualia Flos aperit, nec non & Salvia, quaeque Verticulo stirpes , umbellae aut tegmine gaudent . Ast a alia obductis succreseunt abdita thecis , Et varijs discreta modis ni a vascula complent. Alveolo haec uno eontenta, ct simplice, cellas II la autem in plures digestum optantia certis Ordinibus . Τhe ea conclusas simplice condie Foeta suas sibi Lychnis opes, & Primula Veris , Quaeque sonantem urgent numerosa legumina sylvam.

Disiunctas sectae in cel las sua semina thecae Floxe superba suo credunt Delphinia r junctas Mercurialis amat, binasque, ut Τhiaspis, & ipsum Leucoium ; alveolis unum sed p*rcior illa

Commendat semen , dant ista tumescere crebris.

At ternos 3 censum in loculos Tithymalus avitum , Atque Asarum partitur e avarius ille, sed isthue Largius alveolos stipans seminie capaces , Nec

sunt anteam intus eavitatem habentia , ut in Leguminibus Uuventis

L ehnide, ct Primula veris, vel in plures rellulas disidiantur, disiun as m Delphinia,eaniunctas in Mereuriali, laspide, uti etiam Leuo eois ; quorum Mercurialis singulis seminibus singulas destinae eellular aTblapsis mera, ct Leuestium pluribus singulas complent . Terna Abi vindieae uentamenea Tith malus, ct Asarum 4 val. Α Ω-xo, o Baccarar illa itidem singulta sim jbus singulos Oeeuraut μιτest' ιε , hoc singular pluribul. liquando summo e tabce , uno pridem furum p tala defluxa unx, superior patent parte ς ut in Thalictro, is Salvia observara luee, ea teransuo Uertieistatis herbia , ct Umballisaris .

95쪽

Nec vos Iethaeo perfusa I Papavera somno iΥransieritia , haud certo numero quae didita granis Impictis gravidas per conceptacula cellas . Hoc Tibi prae reliquis , Medicae non uItimus artis Si quis amor, cordi sit pars , hinc plurima vitae Dona laboranti , & praesentia pharmaca duces . . Hinc nempe Adversiis ventris sub carcere ventos Luctantes multum 3 Mei de semine robur ,

Parebit semen , seli 7J lymphae intercutis humor , Se . 8 croceus toto perfusus corpore pallor Sit tergendus, de 9 Arthritis parili arte fuganda , Ipsa de in hanc partem studio solerii Or omnes 1ntςndit vires Natura, atque instat agendo , Conceptamque Dyet, nisuque haud sermat inani. Aspice ro qua caeco latitat sub tegmine semen, Ipsa illa inclutam quae theca virentibus ambit Exuvijs istum , genitaIe est seminis arvum Est uterus, trahit unde suas stirps adsta vires. Haud in tamen is simplex plantis viget:ille quibusdi FoIliculi in morem gracilis , penitusque cavati Ducitur ε utriculisque sitis, fibrisque coactis , 'rracheisque vigeti medium stat semine centrum , Foecundumque docet teneros adolescere Meus. Lraia

a Papavet a vero multas eallulat incerto numera sibi cudunt, θ' eam ριιnt op Horum seminnm cura favdatur in primi , ptpote quarum ussus est in re Medica eommendatissimur, ut aliquarum feminum exempla, ct es. ius Natura studio in is eudendis planum M. 3 Meo Ital. Finocchio. s O in. Carvio , quod aliter C

rerem ser cumrnum pratanis appellatur: quorum femina ad iratus hi utiendor prasentissima . 6 Ital. Ginestra , cuius semina adυσνι 1 memoratos morbos pluνimum valent. 7 Idropissa. 3 1lteriaia.9 Do. Ior articolare. Hetruse, Artetica . o conceptaculum , se seulum seminis , eiusdem Uterua a Baianicis

eensetur.

96쪽

crassior et Aerbarum siliquante in gente tumescIt sit veluti quoddaim obducit Pericarpion e addune Nativis ci aliae stirpes majora reductis Munimenta uteris , cauld queis semina servent Turgentemque novo Vescum dant corpore fructum . Non secus ac ubi Remineus jam sanguine sensim Concrevit contento uterus: tumet ille, sua moueCrassisem tripIb excedit de more priorem . Provida 3 seminibus sic cavst Inermibus altrinomniparens, teneris succum sic praeparat, altδSic obducta fovet, rapidi ne torrida SoIis Vis ruat , & plantae genitabile psgnus adurat . Quin positis nova subtexens munimsna claustrigossea , vel prope congeneri substriiria ductu , Long Ius h Phoebi telis obtecta removst . Additi se s 3 &, seros quess illa iuventur in oritis, Membranasque leves , obvolvente Rite secundas sEt itiducta suis superaddidit Oseula Iabrss . At 67 non ista sibi stabili claustra obsita filii Omnia subjiesede tibs semsna. Sunt quibus spra

Nucta patent, crebroque obeunt pericarpia fineu ssubiectis lath e baccis extantsa . certum m.

Ipsa Τibi in primis nullo carpenda labore plaga dabist specimen 1 fragis foris eminet aptum

2 In aliis Verarantium ordinibus, ut ἰα Siliquantibus crassiori ramenta qtiasi quodam Pericarpio, congare vidatur . . . et Iis aliis vara erastius obducitur periearpium, quia Fructu 1 dicitur, ve se unxque est . 3 Η.νum praeipuur usui a Natura Ineantus viderux esse ἔ ue succum ea n stento foetui fuscia ν, eumque Ioveant, ac turentura ne stari calor contabestas . - Ηine in plerisque prinfer ster; earpium,atio arcani ambientd Asaraui corinpore omina obuelantur , quod vel setim est, vel eartilagin/ώ- . . 's Oddidit etiam j Matura integamenta quadam , seu membranulas Secundinis innatosαι, queram ορο etist oriuntur; umbilicos etiam quo dam , seu biaruι O sula ι quibur in germinati enens ut unpur , as ia-

mantur .

97쪽

Foeturae semen , baccisque rubentibus haeret. Supplicii monimentum , Oliin quo pendere poenas Pomonae meritam jussit gravis ira puellam . Frugiferos plantis nam suffectura nepotes Semina dum vesco furtim sibi condita foetu Carperet , & patulis mandaret Diva canistris et Haud procul hinc pomis caIathum speculata resertum sIllecebris male capta suis, quo falIere Divani Posset, humi reptans praedae successit opimae Parva Hyale , pomisque sinus oneravit inemptis . Iamque pedem voti compos referebat, Obortus Cum fragor offenὶ vicino E Cespite furtum Prodidit ; Autumni extemplo namque excita Praesta Post Carecta ream fraudis rimata latentem est. Nec mora ; siste, ait increpitans, Τemeraria siste tFestinatque gradum, trepidaeque supervenit: illa Erubuit deprensa ; sinu simul abdita poma Defluxere: pudet: furti convicta tenetur . At Dea tum stimulis acuens haud mollibus iras: Tantum avidae quando licuit , dabis improba poenas IPoena erit haec , modδ quae fuerat reptare voluptasῖ venturisque, inquit, tua furta fatebere seclis . Sie ait, & tereti, dextra quam fortε gerebat , Percussit virga pavitantem,& plura parantem

Dicere e Fati sero actutum mutatur ab Ictu

Praedatrix , gracilique , ut erat jam pumila, scapo

Haeret humi r tenues abeunt in vimina crines ,

Brachiaque, & parvae objectu se frondis inumbrant. Ve I sic versa tamen sceleris quoque germine praefert Nympha notas ; nam lenta solo sibi constia fraudis Reptat adhite, furtumque oculis testantia passim Seminibus Riper imporitis pubibunda refusum In fraga emittit, quem praetu Iit ore, ruborum ἔmutatoque etiam Fragaria nomine dicta . Haud ci vero contra tanto maIe fida labori, Naturae aut studio, quo semina cudit , avara Respondet Τe Ilus e mu Ito cum foenore reddit Quae sibi creduntur, foetu nee laetior ullo Luxuriat magis, aut proventibus horrea rumpit Nais a Pare. mira est iis Pl-Πι mugir , ut in raeenseu deprehenssitne . .

98쪽

Quid tibi si Ηyosciamus nutrie quae semina λ quid quae

Nicosiana χὶ refert , aut alba 3 Papavera, pulchrae Τuque Helenae lacrymis flos pulchrior edite,Τuque Suffertam is , Τypha , quae subigis lanugine spicam, Enumerem, quaeque 6 Inda Maus, quaeque utile venis Verbascum ) , δc theca condit 8 Digitalis onusta ρMajor 9 erit tibi nome labor quot semina surgens stirpe capillari si o) Phyllitidis una profundat

Herba sinu et numero liceat comprendere Sole Ante quot aestivo libycas terat area Duqes , Aut ubi nimbosis ponto Notus ingruit alis, Quam multae , spumante salo , volvantur arenae et

Τot parva de stirpe , satu foecunda beato, semina multiplici fundunt se prodiga partu. mini ferae visum sic Matri. Erumpit in auras Quo sata planta minor , viret hoc foecundior, & se Promovet, di multo distendit pignore thecas . At quae cir prolifera sese Radice , flagellis . Aut sensim per humum reptantibus herba propagat , Naturum raro semen sibi perficit, ipsa Ut Pelus aco ri Calocasia nota Canopo, Quaeque coloratis venit ca 3 Canadensis ab Indἱs

Ea OO. quotannas femina perficit. Ex Nicosiana intordum colle

9 Numerosissima ver. omnium femina eduetine inrba capillares dicta, peculiari quodam Natura studio, e. eo pro si re a emittentis femina, qu minora fiant. Vnius Phyllitidis io. Ital. Lingua Cervina s annuu3 proventus ad deciest eentena mἰllia se manum sapissime aecedit. 1 a Meus se res habet in ijs plantis, qua Ra tribus protiferis, seu Rδpta' tricibu3 , aut faeellis obinde radices agentibias sa p .pagant, ut i Coloeasia,22. Ieat Fava d 'Egicto; in Battara Canadensi, 13. NUDAEr.

dice Se Ivaggia s

99쪽

Alma i perinde quasi Natura propaginis aptis

Jam contenta modis , ejusdem negligat usum Per semen , parcatque novo non aequa labori .

Hunc z ipsum quamvis Gerardi indulgeat Herbae

Laeta , tuoque , arvis Tepens 4 Ranuncule , cauli; Altera reptanti nam se Radice , flagellis Nultiplicat sese alter , opes tamen addit utrique Ipsum etiam sua succrescens in munia semen.

Ante tamen vitae quam tot concessa tuendae

Dona legas , pauca haec sunt observanda legenti Insuper. Haud cs plantae pro mole, ae seminis aequa Expectanda Tibi moles: hac lege tenetur Natura haud quaquam , quin parvo h Caudice saepe aeam Madium videas existere semen , ut ipsi, Arborea de gente venit quod fertile, praeitet. iSelige quos 6, Uiciae saetus . tristesque Lupini , Quosque 8 Fabae ,. quosque ipsa humili dant germina 9 -οNonne illos , quos lenta cro ba Ita, quos Irὶ Populas ingem, . Petulaque ia ,&-Ficus, sociataque vitibus ca*ν Ulmus Submittunt , mole ante eunt , longeque renident ΘDispariles t 3 etiam cernes erumpere Mius Congenerum plantarum; Ingens sic Cerrus opaeam Haias ' siquidem semen rarius ρεν siriunt, is ad maturitatem ter eunt; perinde quasi Matura propriis harum plantarum propagationis modis

100쪽

Mand ii Quereum assequitur, tamen hac praestantior iitreis Majorem duplo gaudet Τibi cudere glandem e An Τibis et Cerinthae rursum, quae purpurat arvIs Annua, subjiciam specimen 8 Minor illa perenni est Cerinthe , summis vernat quae Montibus, hujus IIIa tamen majus progignit semine semen . scilicet 3 herbarum quae gens viret annua, pignus Fert long h majus, quam quae longaeva perennat . Cognata sint stirpe licet: vulgaria turgent Hine Tibi Pisa magis,quam quae dat pignora Majus, Sit perpes quamVis, 3 Lathyrum. Sunt maxima semper Annua proveniunt quae semina , qualia prosere Mo Ile εὶ Cicer,tumidusque Pepo, lentusque δὶ Phasu Iusa -- Flosque s nitens a soletio , Lupique volubile gramen. Nempe subest virtus his integra , victa neque aevo Languet adhuc , sensim ve retro sublapsa refertur. Flacco parcis, si quando animum subit ulla eupido Vesce ndi, mensis seponet Salubrior inde Esca venit, meliorque sapor; nec molle putamen iobsistit tractanti, aut furfure foetus abundat. Quod ita si jam sule is ea sint credenda subactis, Non, Irat. Quercra,magnitudine ceditetadem duplo majoram ediseir.

carinthe purpurea annua 2 Ιe. Specie di Cinoglossa dimestica a finexosso, Montana pere-i minor est, illiuι tamen semen huius semine

3 Compertum enim est in 's plantarum generibus , ob quibus si .rios a Iaannua 'nt , alia perennes , annuarum femina seminibns perennium. maiora esse. Sic Pisa vulgaria 4 Ita t. Piselli, majora sunt feminibur Lathrri mai ria perennia 3 Itia. Cicerchia maggiore. Immo unive sim Herbarum annuarum semina longe maxima sunt,ut in enumeratis liquet. ε Harrasse. Cece 7 Ital. Melone. 8 Hetruse. Fagivolo. 9 Ita I. Enula det Peru, o Corona dei Scile. IO Dal. Lupino. I x mne relligitur annua prasertim omina in eibum seponanda esse , sive fumenta sint , sive tegumina; quia ea sun apetras gratioris, di πurri. menti falubrioris, eorumque purgatro cilior , proventia 3 aberior, di Iarina ad suffurer proportio major .ri Muod si famina fationi destinentur, longiore aetatem ferunt; enm enimales copiosiore scateant, oleumque , utpote corpus visci nm, nee facit. a vaporanι, seminali spiritui continendo satin eum sit. sit hine, ne seminam utras anηos secunda disrant, θ' sata sarminent. Hi quenn .m communiux teneediturequavis non desint, qui. MIera etiam sertim