장음표시 사용
151쪽
prosunditas alvei, qui ripas illius ab hac
parte exedit, oc superioribus annis rur- rem majori cum periculo quam incolentium damno subvertit: atquctadeo ni
per dum hςc scribo altera turris quς po tui imminebat, solo ab aestu sensim a fiundamentis subducto, magno oppidanorum metu subsedit, dc profundo gurgite . absorpta fuit, ita ut nunc, aestu recedente,ubi turris stetit, sex aut septem orgyae deprehendantur. In hac urbe sedes olim erat Arcnithalassi & Consiliarior Admiralitatis totius Belgii.dia quem finem ibi exstructum fuit jussu Regis Hispaniaci armamentarium, amplitudine & se ma spectabile an. c 1 o I a Lx I V , in quo adservarentur tum machinae belliin, tum reliquus apparatus classicus. Dynastae illius habuerunt domicilium ad teli jactum a porra, in praetorio, vulgo dicto 'thos van Sandenburgh, quod hisce bellis dirutum & pene Qlo aequatum suit. Emit marchionatum hunc una cum Flissinν, pretio cxcvi millium florenorum, Ill
striss Princeps Auraicus Wilhelmus ; dccum summo.totius urbis gaudio inauguratus fuit ann.cio Iozxxxi: Eiq; trie nio post immani scelere trucidato successit filius Mauritius, inauguratus anno a 1 Pa xxvata: Nunc Illustriss . Pri
152쪽
D g se R I o. ceps Fredericus Henricus eadem potituri Araemuda, exiguum oppidum, & satis munitum,& publicis privati ne aedificiis non inelegans,ob portus vel potius stationis commoditatem quondam magni nominis & opulentum: nunc, ut sunt rerum vices, Oblimato portu, & pulviulis objectis , statione illius pene in ilum versa, illius, quod quondam fuit,tantum imago, & ad summam inopiam redactu,
ita ut multae aedes jam vacent, dc ruinam agant atque minentur. Varia quoque
illius superioribus annis conditio dc seriatuna fuit. Nam Middelburgensium m nicipium id erat ad annum cIO I LXXII, iisdem cum Middelburgo fruens privilegiis. Illud a principe Auraico obsessim, quia militaribus illius copiis impar erat,
ultro se principi dedidit. Quod indigne
ferentes Hispani , locum impetu ceperunt , & incolas quidem alios trucid
runt , alios fortunis omnibus exutos solum vertere coegerunt. Middel burgo deinde deditione accepto. Princeps, quo magis animarentur cives ad collapsum
oppidulum iustaurandum, ex pacto cum Middelburgensibus inito, Arnemudam in posterum omni ipsorum imperio liberavit, dc sui juris deinceps esse voluit: variis etiam privilegiis & immunitatibus exornavit, vallis undiq;, propugnaculis,
153쪽
r34 BELGIc ΑΕ portisque communivit. Oppidum etiamnum factitii salis gloriam ahctat,aliquot
longo secundum aggerem tractu aediisciis in illam operam extructis. Deflectentibus Flissinga ad occasum Caurumque , & oceani littora Veriam versus legentibus, sub arenariis tumulis, occurrunt municipia & oppidula muris carentia, & pagi complures insignes. In oppidis numerantur potissimum Soute-landia & esic pella. Quorum hoc hodieque habet ju3 civitatis, & Praetorem
suum sive Scultetum. Vetus autem Oppidum ei cognomine jam a centum qui quaginta annis mari est absorptu, quod, uti memorant , quondam egregium &portu totius Walachriae praestantissimo eonspicuum stat. aegerrime hodieque, insanis sumtibus , dc immanibus aggeribbus, hac parte insula contra rabiem oceani defenditur. Sequitur deinde Domburgum, olim item oppidum, & etiamnum oppidi privilegiis dotatum, quamvis incinctum : & juxta locus amoenissimust shOvia, quondam Abbatis MiddeLburgensis praetorium. Inter Flissingam
vero dc Arnemudam , in promontoris vulturno obversanti, vulgo Rammekens, Carolus V. Imperator arcem Zeburgum construxit; quae hodieque extat, probe
munita, dc altissimo muro lateritio rete reo septa. Ha-
154쪽
DE sc Ri PTIO. IssHabet praeterea haec insula pagos aliquot insignes. inter quos Zuidburgum, occidentale uRum; alterum orientale, istu agnominatum; medio sere inter His
singam & Middelburgum itinere; loca valde amoena. Et prior quidem palatioperamplo insignis est: ubi anno cio Io Lu Carolum V Imperatorent in Hispaniam postremo abiturum,Venti aliquandiu remorati sunt. eo nunc haeres nobilissimi viri Philippi Marnixit una cum
pagis potitur.Ioannes Reygermergius in Chronico suo appellat palatiu hoc TabuM rm. Post Walachriam cisscaldinarum s cunda est Zuydbevelandia. Haec spatiosissimo amoenissimoque versus Flandriae dc Brabantiae limites tractu, veluti duobus cornubus, exporrigitur ι etiamsi m- perioribus annismaxima jacturam passa, multo minor sit quam olim filii. Habuit enim ambitum, uti serunt, milliarium XX, nunc non multum supra X. Est autem omnium Zelandiae insularum sine controversia amoenissima. coelo stultur clementi ac salubri, sylvas habet aliquot locis ; pomeria passim amplissima ; arva tritici optimi feracissima. Vrbes olim habuit tres, Borsalam, Romers alam ocGoesam. Ex his Borula cum universo Pene territorio suo maris inundatione
155쪽
dem inundatione a reliqua insula divulsa, etiam hodie cum aestu marino & Scaldis decursu certati olim urbs non ignobilis, Zuydbevelandiς caput: nunc nullis excultam agris, nullis tectam pomeriis, fiuctus undique alluunt;ita ut unica salis negoti tione & piscatura subsistat. In hac urbe Comites Zelandiae,cum imperium auspicantur, solemne juramentum praestant; quemadmodum & Philippus II. annoc Io II XLix fecit. Iacet e regione Be gae ad Somum. Goesa in eo insulet parte sita est quae septentriones adspicit, acrolitum unum Scaldis , quod Schengevocatur : urbs non tam ampla, quam amoena ; perexiguo quidem murorum ambitu, at splendide atque affabre exstructa, & divitiis pollens, quum unica nunc sit in ea insula , atque luculentis fruatur privilegiis. Circa ann. c I O CCC L primu muris cincta stati Cives habet m 'rum urbanitate atque humanitate praestantes. In eadem insula est pagus Barianaeia, sertilitate ac rerum copia,aedificiis icamoeno littoris prospectu insignis : dc complures alii eximii pagi & toparchiae: I praesertim amoena illa & ampla EUHdica : Cruninga, item Brestiua, &c. Tertia insula Zelandis, cis Scaldim ad
occasum spectans, est Nordbevelandia ;insula
156쪽
DE sc RIPTro. I 37 insula olim tam foecunda, tamq; ex omni parte amoena, ut jactaretur pro Zelandiae delictis. In hac suit urbs satis celebris Corigheene, Veriae fere opposita ; quam anno millesimo quadringentesimo deci-Notertio muris cinctam volunt a Philippo Boselo: pagi item permulti. Sed haec insula tota horribili illa inundatione anni millesimi quingentesimi trigesimi
secundi periit. Nunc tamen paulatim rostituitur. nam superioribus annis circiter
duo millia jugeru aggeribus undiq; suerunt cincta; ubi nunc duo visuntur pagi, Colinsplata,& Caizim,vulgo Catet hoe . Quarta 3c postrema harum insularum ess Scaldim est Wolferdijck, squasi dicas Wolfardi insulamsomnium minima, dc
vix tria milliar. jam anno c IO I L ambitu complexa, in qua duo duntaxat tum erant pagi, urbs nulla. solet autem , qua
alachriam dc Arnemudam spectat, agrum possidere longe majorem,sed illum jam dudum fluctus absorbuere, cum Oppidulo Pyto, scujus turris diu ex aquis
eminuit, & demum anno C Io IIc XII
concidit, & duobus pagis, Tarmuyo Zabbinga. Iidem & reliquae insulae exitium hodieque minantur, quippe quae utrinque a Scaldis aestuario, quod Schen vocant, dc altero canali, qui Zodυlier dicituti, quotidie ambedatur: unde vul-
157쪽
B E L G I c AEgari proverbio dicitur, haec duo aestuatia inter se certare, dc jam d udum minari se Volfardi insulam devoratura. Haec olima Ioanne Reygersbergio prodita. Eventus respondit: nam parum admodum hodie hujus insulae superest. Omnium ultra Scaldim insularu maxima & prima est Scaldia, vulgo Schou- . vvenὶ a scalde flumine praeterlabente. Ambitum nunc habet, praeter anneXOSPoldros ut voeato qui vulgo Dre chor,
viii milliar. Olim tamen major fuit, 3ctantum exiguo intervallo a Nordbevelandia distincta. Insula multis populosis pagis ac coloniis distincta, praediis quoque rusticis, oc nobilium palatiis ornata, uti Haemstedio, Renim, moermonda, aliis. Vrbes in ea primaria: Zirizara &
Civitas Ziriciaea inquit Lemnius in aconditore nomen sortita; anno Dccc-XLIX, imperante Lothario , primum informam civitatis aedificari, ac moenium ambitu muniri coepta ex parvis initiis in eum splendorem adaucta est ut nulli clarissimarum civitatum sit inferior. De qua hoc citra omnem ambitionem aut immodicum erga patriam affectum ausim testari, plurimis illam viris eruditis, praeclarisque ingeniis suecundam esse ac sera-
158쪽
DE sc R I P T I O. IJ'ce: negotiatoribus providis ac sagacibus refertam, quibus ex re frumentaria ac lectissimo tritico ex nivei candoris sale, ex rubia seu garanis, salsententorum ac piscium copia, armentorum pecudumque immensa vi, quaestus accedit uberrimus.
In re familiari ac dom stica , omnia elegantia, nitida, expolita; mensa frugalis ac
moderata, nec umqua prodigaliter sumtuosa: in mercatura exercenda amo nocivium solers atque industrius, lucri avidus, ad rem attentus, in tenuiores tamen
atq; inquilinos inopia pressos liberalis ac
beneficus , in caeteros vero hospitalis, blandus, comis, affabilis, candidus, atque absque omni simulatione & sucata specie nulli non obvius 3c expositus; in pietate ac Dei cultu religioni quam superstitioni propior. Vrbs circumquaque muris lateritiis cincta est, praeterquam in novi portus aditu: aedificiis publicis & privatis modice exculta. Gaudet luculentissimis aliquot privilegiis. Inter alia hoc, ut, qui civis ob capitale facinus in vitae discrime adductus sit, & vel capite luerit culpam, vel fuga saluti suς consuluerit, multari nopossit graviore quam Lx librarum Parisiensium, id est, florenorum XXX pecu
niaria multa. Item, quod Magistratus urbanus non in urbem tantum ejusque districtum, sed in totam insulam, atq; adeo vicinam
159쪽
, o B E L c I C AE. vicinam Duvelandiam, maxime quod ad rem agrariam pertinet. summam obtineat potestatem: quae ab altero Consulum urbanorum exerceri solet, vulgo dicta de ghemonte Burgemeeser, quotlConsulem communitatis nat; & vir praeterea aggerum Praesectis, qui vulgo Homraden dicuntur , id est, comm nes terrae Consiliarii. Nobilis diu fuit
mercatu omnium rerum , propter celebrem portum, frequentiamque advenarum; sed obstructo arenisportu multum de antiqua gloria remisit; spes tamen est eam novo portu emosib paulatim vetus decus recuperaturam. O servavit Lemnius, polum Arcticum uno& quinquaginta gradibus & XL vir
minutis supra horizonta Trizaeae a tolli. Trouvvershavia circiter duo milli ria distat Zirizaea versus septentrionem; antea quidem municipium nullis muris septum; bellis autem hisce scivientibus, vallo terreo cinctum. Incolae illius potissi. simum e piscatu quaestum faciunt. In eadem insula jacet Somene, exiguus antea vicus,nanc ob opportunum loci situm terreo vallo cinctus;alioquin ignobilior 6c lutulentus locus. Secunda insula ultra Scaldim, & quidem Scaldiae jam descriptae proxima, in
160쪽
sic dicta. cujus circuitus mili. passi IV. complectitur. In hac tantum pagi sunt dc vici, urbs nulla. Anno salutis reparataec IIIo xxx oceani fluctibus obruta fuit cum magna mortalium jactura; sed ata ribus confirmatis, & exclai mari, non sine immenso sumtu, labore atque ii dustria illust. vici Adolphi Burgundi, haud multo post , illud damnum con pensatum fuit. Potior autem hujus ii salae pars, ea videlicet quae vulgo Acitur de υier bannen, id est, I v sora seu con-.vemus juridici, di quae totidem pagos, Neo er iam nempe , Ouder er iam Vianam dc Capellam complectitur , emtionis jure cessit ante aliquot annos urbi Zirizaeae: cujus Magistratus, interjecto nuper inter utramque insulam aggere, Duvelandiam istam cum Scaldia comjunxit. Tertia insula est Tola, vulgo Tolen, Brabantiae contermina : & exiguo freto ab illa divisa. Ambitus illius longe minor quam Scaldiς, sed par ubertas atque amoenitas: ambitus aute i litus crevit Martinia-ΠO aggere, tvulgo Siste Martem dycho Pi incipis Auraici haeredio illi connexo:
cujus non minor est amoenitas juxta a
que fertilitas. Oppidum illius Tula sive Tolenum, a vectigalibus Tollon Belgice.