C. Cornelii Taciti Opera quae exstant. I. Lipsius quintùm recensuit. Seorsim excusi Commentarii meliores pleniorésque, cum curis secundis

발행: 1598년

분량: 655페이지

출처: archive.org

분류: 로마

141쪽

Piso collera Aug.Tiberi O-que in consui tua Magistratus non iudacant.

et aditi sente tia compar Thucydidaeae.

Triumphi s de

otiatio non

potest sine imeerio. Cicero empta.

. Ad Attica,

eer tot egium consulatu . J Quian' Augusto collega. are

quia Tiberio ipsi Θ Vtrumque enim verum. de consul cura Augusto fuit anno Ddcxxxi ..consul iterum cum τiberio, DCCxLvi I. Nam referent. Casare magistratus etiam eo mu crefungebantur. J Non vane ima, lat. prisco enim morestria stratus a iudicandi onere immunes. Cicero in Nerrem. actione a. N alij. .Pars ut Cn. Pisoni filio conced rure r i uetra non eramutarat. J Quod & factum. nisi Dio mihi mirbia it . crui libro I x. Lucium non Cnaeum Pisonem Cn. Pisoniis Plancinae filium praefuisse Asiuae sub Claudio tradidit. . . M. Piso exuta dignitat/.J Senatoria videlicet. Ita in

rius criptum , exuere ordinem.

quin ad haec lo a' res diem nosti At Drusus urbe egrossi sep/readis Et ciu, mox oti introiit. J Quaeras, quo hoec egr)mo te redii in ' Ad mo rem priscum. quo obtinuit ,'ut qua e prouinciis cum impe rio redirent, illud ipsum ainitiorent siri mili intrassi:nt et bem. Ideo Liuius lib. xxvi. Qibro Di Omiuir riuri erium,sito orbem venu et dihiauit Mnatus. Et magis ad lucem Taciti, quod Dio lib. iii C. tradit, At gusto decretum perpetuum Procohsitate imperi bit ut nec si intra vibem veni siet. mirmercii re, neve necessiim esset ut ipse loquiturin et L i id est, xenouare, siue ut Tycitus. repetere auspicia. Nam auspinii nomine etiam imperium hic cape. Sed cui rei Drus opus fuit repetito imperio 3 ad ovationcm. Nam qui triumphans ouansve urbem ingreditur, cum imperio id facit in illum diem: Drusus autem imperium amiserat ingrcssus vibem ob fratris sui mortem. Debuit ergo repetcre, ' ouaret. Eius sententiae sunt, quae apua Ciceronem legis, spem triumphi abiicientem. Viar eά porta, quam primam videro. ec apud Coolium: Nequa enim pulle

142쪽

ierat in urbιm, trium2 his. ordulationem abiecerat. Apud Vlpianum, vit. De olf. Proconsul. Proconsul portam Roma in gr. s. s deponit imperium. Iterum apud - Cicero. Atti eumncm : placit de triumpho nos moliri Aliquι , cse extra urbem se cum iustissim i causis.

Vna omnium Agrippa liberorum miti obitu θ Miti obi- Dubi ais de tu ,idaest, citra vim, S ex fato sed videamus. M. Agrippae tres uxores fuerunt. Prima, Pomponia Attici filia, con- Hore; M. . ciliante eas nuptias M. Antonio Triumuiro. ex ea genuit

Vipsaniam, de qua hic, Drusi matrem. Altera. Marcella Octauiae Filia. ex ea quoque liberi, si ' Suetonio fides di serie id in Augusto tradenti. Nam ego pace quod si x ωrte oblituo. castigatissimi scriptoris; leuiter ambigo. primum, quia nec nomina eorum, nec progressium, usquam alibi repe.rio : & vellem interpretes soluissent mihi hunc nodum. Deinde, quia ex Plutarcho clarum, breue admodum coniugium id fuisse. Ita enim narrat in extremo M. Antonio, statim post nuptias Aprippae 6c Marcellae desunctum generum Augusti Marcellum : ideoque, ipsa Octa uia suadente, Iuliam nupsisse Agrippae: abducta ab eo - . Marcella & Iulo Antonio collocata. Non ergo ex ea pro leue: aut si una aliqua fuit, non vitalis. Tertia uxor, Iulia. ex ea nati Caius , Lucius Caesares, Postumus Agrippa, Iuli v30r. Agrippina re Iulia. In his plerisque vera Taciti nota. Ca- Iulia filia 'ius enim & Lucius veneno crediti periisse: Agrippina, s a. 'me: Postumus serro. Iuliam excipio , quius mortem lib. aut velisno: , iv. ita narrat ipse Tacitus ut ea natura vidςatur, serri aut Mon ergo eo

veneni nulla mentione. ti nota.

lum dici Plinius ait. .

Seruius citat, sorte duct/sfuni urca/. quod ad Crassum verbio. reserendum Videri in decimatione cohortis unius vereobseruauit noster Douga. Quod non eam quoque Astronius iure proconsulis tribuisset , questus. J Huc reser illud Suetonii, cap. xxxi I, Corripuit Consulares exercitibus praepositos, quoa de tri-

umdu quibusdam militaribus Aonis nή se referreni : quasi nau ρmnium tribum omm iuitis haberent.

143쪽

pudiare. De custodia

. mi .itari,

Vetita insul- semper capitale. Cui enim opus persu utari super Caesaris sube caesiis. Visi a quq oliet uersia illum cogitatur, vel op ratur , aut poli illam speratur osus tinetur Non enim eis mente de cam consulitur , qua θἀominis , ait apposite ad hanc rem Tertullianus. Quirinius post dictum repudium asthuc infensu. J Non ita capies, quasi, alibi dixerit de eo repudio : sed Dicere repudium usurpat, quod Mittere vul o. id est, postquani repudiasset eam Quirinius. Repudiarat autem ante anno;

xx. Sueton. Tib. cap. XI I x.

Seruos Lepida cum militari custodia haberentur, tra stulit ad Consules . J Militarem custodiam uti se habuites ' η paullo uberilis explicabo: non tibi veterane, sed tibi tiro. Carcertriplex est, ait vetus interprcs Iuvenalis) Urbanus, Rusticus, Castrensis. Urbanus, ut sunt turres : Rusticus, ut ergastula: Castrensis, quando captiui trahuntur catenati. Notat hoc ad eum locum Iuvenalis trix

Inde es arti,suuit se dextera ferro Laevaque , si longo caurorum in carcere mansit Vrbanu, ira sed potuit , imo debuit, paullo distinctilis. Nam in urbe

triς . ips triplex ratio adseruandi captiuos. Aut enim in carcere habebantur locoque concluso, sine ullo militer ut screseruitia, & capita viliora. Aut in custodia militari: aut in Custodiae mi- aedibus masti stratuum. Custodia misitaris frequentissima. M Romae ct in prouinciis. eiusque modus, ut is qui ita noxa esset catenam manui dextrae alligatam haberet, quareadem militis sinistram vinciret custodiae eius praesecti Satis aperte Seneca , De tranquillitate lib. I cap. X. Sed quid referi 3 eadem cuia odia uniuersos circumdedit , alliga

Vrbanus. Rusticus. Castrensis. Iitaris modus re ratio. Catena in manu rei dex tra. in inpitis sinistra. Senecaemendatus.

tque sunt etiam qui alligauerunt. Nisi tu forte leuiorem in istra cateuam putas. Idem epist. v. Quemadmod in eadem catena ct custodem emendo ; euctodiam , ita enim ipse captiuus dicebatur, ut mox docebo ct militem copulat:*icta qua tam dissimilia sunt , pariter incedunt. Ez

144쪽

Acceptus , sequitur in vinclis. Manius autem ita corrige, non Μάνλι si Aquilim cousularis, qui da Siculis triumphauit, colligatum secum h Mns longis catena Facto amquendam quinque cubitorum , pedes ab equite trahitur. Nam ita ego vere interpretor: Natalis insulta, fatua, alie- . 'na. quem, si libido ridendi est, vide. Simile est quod Iosephus narrat lib. xv O i. cap. x m. de captiuo Agrippa rege: Centurionem isti satis benignum apposi*m,o, militem cum quo vinciretur humanum. Augustinus in Psalm. cxxvi M. Ligantur duo is mittuntur ad iuiacem, latro, O colligatu . iti sceleratus, infe ivnocens, unia catena ligantur, is longesunt asese. Addo , duos saepe milites viii

reo datos, maiori custodiae. In Apostolorum Actis, cap. xi t. de D. Petro : Dormiebat inter duos milites, duabus Catenae issae alligatus catenis. Catenae autem eiusmodi , uti ex Athe qη 'ς naeo clarum, longiuscula erant,ut ambulat e, incedere pariter non incommode possent. Ad quas item pertinet. quod Suetonius in Domitiano scribit, cap. x IIII. Nec Custodia .rronis secreto atqu/s 'ius plera; Me cui ierim, receptu quidem ta . . in manu catenis , audiabat. Ubi iterum Custodiae. pro operariis. tisipsis qui custodiuntur: ut Plinio lib. X x I. cap. III. Inde eductam custodiam bibere iussit. ita veteres, male ' 'vulgo, eductum e curio Lia. emendandusque ita Suetonius Nerone, cap. x x x r. Ωuorum urrum pyficiendorum gratia, quot ubique essent custodia, in Ie Iiam δε- portari iussit. vulgata lectio, dc interpretes turbant. Paulus in Senten. Si pecunia accepta miles custodiam dimiserit, capite puniendus est. Haec de custodia militari: de ea quae apud magistratus, opportunius dicam libro VI. Ex it D rusum Consulem designatum dicenda primo C5sul dessen.

Et obscurissima domi.J Abunde infra hoc ipso

145쪽

Laris unicus ad hane historiam. Cafirmatum Ferreti iudi

Divinatioinea.

cursus.

Coniugia

curae Romanis. Censorum ea

inquisitio. Caelibes mul- . oati.

3 2 AD LIB. m. ANNALIUM

Dιαπηta 'xον L. Casari, ac D. Auguiro nurus. INon alibi quam in lapide tepperi hanc historiam, qui Belgomi visitur,

Post damnationem demum positus lapis videtur : & Pudenti adscripta gloria, tanquam illo vivo, Lepidae casta , bona. Veneno eum a Lepida petitum iduarium domuum a uιGI. J Vitium in hoc loco clle, recte olim Ferretus ccnsuit: vitium animi in Vertranio, qui non credit. Displicet phrasis, Adnersa inarium domuum pro aduersaria. Diinplicet sententia. cur enim aduersaria illustrium domuum Lepida, si Quirinium veneno petiuit, obscurissimum senem & ex Quiritium sece 3 Ita enim capienda haec verba, non de Tiberio. Suetonius: Condemnauitqgenerosissia

mam feminam Luitam, ingratiam Quirini, Consularis radiuisu is orbi, qui dimissam eam e matrimoniopost vi

gesimum anuum veneni olim in se comparati arguebat. Suspicabar olim haec verba IIustrium domuum a ersa,

non Taciti esse, sed laetoris cuiuspiam, qui ad hunc lo

cum, At enim haud multum distami tempori, ea n lasset, memoriae caussa.' Haec tamen nunc damno, prae coniectura Merceri. Ie- gentis & distinguentis: veneno eum a Luida petitum. Illusirium domuum aduersia 'tenim haud mulatim dιnanti tempore Calpurni, Pisonen . AEmilij Lepidam amferant)slatio adfecit D. Silanus, dic. Verbum non addo : Morychus, qui non probat. De mo Lranda Papia Popρas. J Lex apud veteres in multa fama, dc usu. Fas mihi vi cum Tacito hic leuiter exorbitem : & quae faciunt huic legi, collecta a me S digesta proponam. Non subtiliter omnia, cui enim bono3ὶ sed ea saltim capita quae ad usum historiae priscae . Romanis semper coniugiorum subolisque magna cura. Ideo Censoria illa solemnis quaestio: Exanimi tui senteniis. Tu uxorem habrar Ideo Ciceroni ficta lex .c ubciose pro-hi.en-

146쪽

co MMENTARIVS.I43 his uto. Nec ignominiae solum caelibatus, sed poenae erat. ex Iia apud valerium, Camillis o Postremias censorri, crμ via,riuiu aes, Io a nomine, eos Pi ad senectutem calibes perue raue,ta ararium deferre iusserunt. Et xestus auctor, . Uxorium pι-pe disse dici, qui quod uxorem noR habuerit, aspopala dr- .dis. Exemplum videtur ab Spartanis petitum, apud quos pol iis imo ..ογιμίου. μυγ-ιου, Ut notat Pollux. Nςc tamen lege aliquid cautum reperio: nisi quod C. Osar - - Caesar post bellum Africanum , vehementer exhaustavr- mui rrhe, praemia prqposuit multitudini libcrorum. idque Prae P- sectus morum, quasi Censor. Dio xii I t. ἰστωδέ o. c. νη ἰλιν Θωπία, το τ άπολωλήτων ων ἔκ

οῦν Γ στ)-ο ει ι ἀστῆς ἱλπολυ - διας α λα . id esti Et quoniam infrequens admodum urbs. erat , propter casorum multitudinem: quod ex recensu eum

utem is rei qua vetat Censor faciebat) ct ex ipsa aspectu

animaduertebatur, ita qui multos liberos haberent pramia i ..., ' prvosuit. Primus Augustus anno urbis DCC Σx XVI. fert. cci tam legem posuit. de praemia poenas l. distinxit. Ea di eta, Iulia de maritandis ordinibus. quam tamen prae inul- e titudine rccusantium perferre non potuit, nisi adempta lenitaue parte poenarum. Hanc Properi. intellexit lib. III. Gaursa est certe sublatam Cynthia legem, Qua quondam edicto stemus uterque diu: 'Nonos djEideret, elegia illa tota. Et Horatius in Cantu taculari:

atrumque

Prospero decreta super iugandis . Feminis, protasque noua feroci

Vbi Scholiastes vetus : Lex marita dicitur , qua de mari, Lenetrarita. randis ordi ibus lata erat, qua Iulia dicta et r. Casaronim post ιelium legem t-lit, nequis aut ea lebs esset,aut vidua nubilis, quo posset iactura iuuenum reparari, qua br id - riuibbm contigerat. Nam rva octoginta milita armatorum interierrint. Et de eadem in actis ei suce anni Dio L. I i iii; Aυγυσος τα - αμα cirορσφἱ στ oli τε ἄγαθυμῆ- ανανθοις βουγότι ροτα ε Τίμια εαε ξε, δε ιμ-λ;

ἔπι γάμου , et Amit --, M. Ex Dio nis verbis

Propertio lus

data.

Et Horatio.

147쪽

Etiam ante dictu annum mota ea lex.

AD LIB. III. ANNALIUM bis clarum, etiam ante curam eam suisse Augusto. ait enitia βαρυποι τα επιτιμια: dc addit, ἔρια λιν ε ηκ. . Et non dubie aliquid super ea re latum in eius sexto consulatu, anni Suecem ante. Suadet Tacitus hic: Sexto demum

consulatu Casar Augustus potentia securus,qua Triumui- ratu iusserat, aboleuit 'deditque iura, quἱs pace se priscipσvteremur. acriora ex eo vincla, indisi cusIodes; is lege Pa Ex Dione, -- pi praemiis induc Ii , sec. Sed latum imperfecte. Capita te a se loco. gis Iuliae suerunt. Vti libertinas ducere liceret omnibus, , ii. '' praeter Senatorcs. Vti sponsiones pactionesque nuptiales non vltra biennium differri ius esset. Uti diuortiorum certus esici modus, alia l. quae postea in legem Papiam mixta dc inscrta. Iulia ergo, tempore a Papia distincta. praecessit enim x x v. solidis annis , 5c alucinati concinnatores legum qui confuderunt. Dico Iuliam. verius fortasse, iu-lias: quia non semel tot annorum interuallo eadem det relatum ac relatum. ideoque proprie locutum Tacitum censeo, cum hic πληρια nias scripsit, Papiam latam post

Iustas rogationes. Lata autem Papia anno urbis DCCL xii. sene iam Augusto : dc lata per Senatum. Itaque de nomen a consillibus illi, Papio Mutilo dc Poppaeo Secundo. Di enim Papia Poppaea. Isidorus lib. v. Sub Octauiano Casar sufecti Consules Papim o Ponam legem tulerunt,

Causis nomi- qua o nomiNibus eorum Papia ct Panaa nominatur, contiuens primum censeo emendandum, patrum, cumscriptum concise fuerit,prum pramia pro suscipiendu li- Causiaseredi. baris. Caussa iterum ferendae, e Tacito duplex: incitandis calioum poenis, arario augendo. Incitandis poenis, id est augendis: sincera modo lectio sit 'Ambigo enim, dc possit rescribi, incitandi calibes poenis, sue, intendendis ca- libum poenis, scilla clariore. Capita legis Iuliae consilis acum istius: ideoque passim scripta Iurisconsultotum laudata, Ad legem Iuliam is Papiam. ita in q,m, ut Papia quae plenior acerbiorque, aboleverit dc velut absorbuerit n. Iulias leges. Latam dixi per senatum . dc verum est. eoque beeeα instit. Paullus sib. v. ad legem Iuliam dc Papiam auctorem Sena-DEAtahu 'xum nominat Sed i quari potast, inquit, an idem feri. expies,' e uandum sit quod Senatus censuit ; etiamsi in aliam perso- ritu nupx. nam captionem direxcrit. Capita ciui legis pluria fuerunt adeo

Iulia diuersa a Papia.

Itiliae leges. Papia quado

148쪽

COMMENTARI, s. I sadeo ut xxxv. laudet alibi iircianus. Ea vidistincte pro- ponam, a b homine me exiget nemo homo: confuse quaedam recensebo, S uti dabunt se sub manum. CApvT. De enuptione extra gentem ordinemque, Uxi .It, bomnibus ingenuis libertinas uxores ducere ius esici, Sena- ut libertinas toriis exceptis. Concepta Capitis eius verba , apud Paul- duccreuccax. Ium lib 1. ad hanc legem. Lege Iulia ita cauetur, I

HABETO. Et e lege quidem Iulia recenset Paullus et sed Papia. vii insitum in Papian suisse clare docet Celsus : Lege Papia,

inquit., cauetur omnibus ingenuu , prater Senatores eo

μένων ψοὶ, ait Helychius ) ducere pol ent, eorumque liberos seqissor iegitimos esse iustit. En, το ἐυαδες, Patricium ubique ver ''s otii. at ingenuum debacrat, ex vi ve: bi, legitque. Meminit Liberii hi ii- iterum Dio lib. Lv. in persona Augusti: ψ--d em cylibes

149쪽

liberta.

x 6 AD arn. I ii. ANNAL M icati stabule Senato ios, vete posset. Latuin hoc caput matrimoniis 1,Hesu. ρε- stequenta issis: ut si quem digWiorem amor aut voluntas vim ut coii- traxi IIct ad impar iugum , lege iungi liceret. Narn antea lib. vctiturii. Neque Decemuirali lege, patricio cum plebeia, nequo ingenuo cum libertina connubi j ius. Prius aboli te ce αν - tum: meminitque Liuius lib. et v.in oratione Canuleii Tribuni: de lib. x. ubi matronae patriciae Virginiam , quod dpatribus enupsisset, sacris arcuerunt. Mansit posterius, ad inuic legem. Vide quae Cicero Antonio de Fadia obiecit, Phil. II. CApuae subnexum sorte priori: de connubio patrono Patronus eu rum cum libertabus. Verborum partem Vlpiarius appendicii bro it r. ad legem Iuliam dc Papiam: in eo iure,

Patronum accipimus,&c. Et idem iterum l. x L. Dedi uortiist Quod ait lex, o i v o R et i r p A c r E K D i

RAM EssE v o L E T. Vide interpretem eumpse Vlpianum: de adde l. I. De concub. Cibur Desponsalibus. quando & qua fini contra- enda. Somptum e Iulia de maritandis ordinibus, indice suetonio cap. x x X I I I i. Cumque, inquit,ri do Mum S matrimoniorum crebra mutatione vim tigis es i sotiret , tempus sponsas habendi coartauit. Epon atram enim olim licentia . adspectu nullo aetatis. AU Augustus , clim quidam immaturas plane virgines desponderelit. 5i mariti eitcnt non mariti: arccndae huic ' . 7 naudi tempus definiit aetatemque sponsionum : ita ut non Quandos επ. ante decimum annum sponsa quaequam esset. Clare Dio, salibus locR . lib. t reti r.' ως θου βρεφη πινες ἐμ Π αs V

α ἐς γ λαυον M. H A,s, si ταῖς κο&Gς ες τLV P ταμου πλήρη Id est: At cum quidam pueras. on irrent, o prannia nihilominus ferrent maritorum, rem ostusque mariti non prauarent: statuit nustam θοψο-

nem irmam Use, in ruam biennio exacto . rupti, non sa-

sponsalibus

data lex. Suetrinius

plicatus

150쪽

uset, si uis sponsionis eius v. Per structum. Pu.sisi enim dixi: P''

duodecimus annus plenus, ad nuptias definita tio censetur. Xylander Dionis mentem plane hic non cepit. Facithule capiti quod Caius lib. i. Ad Itiliam & Papiam scri- Caliis Expimpsit: Sue iusta Ac nicessariὰ caussae nou solum annum vel ἰμ ε δε bionnium, sed ιtiam iri.nnium is quadrienvium S ulte- s .ni libui.

rius trahunt spo aliα : vel uti valeluia sponsi sponsave,

vel mortes parentium , sec.CAΡvr de aetate eorum qui ducerent, quaeri nuberent. Eo capite cautum ne mulier quinquae inta annis minor Ne sexagena

4exagenario nuberet neu vir minor l cxaginta, quinquage' Neqυ inqiia- .nariam ducerct. Lactantius lib. i Senecae verbis Quid ergo est quar apud poeta. salacissimus Iupiter desi/rit libero: μμ' 'toliere 3 utra isexagenaristi facti sit , O, illi lex Papia bulam imposuiHanimpetrauit im trium liberoraim ZEt Appii lcio in nulicio obiectum, quod Pudentilla ei anno aetatisse ae .simo ad libidininupsi et: videlicet contra legem Pa- Claudiu 'Gpiam. Huic tamen c/piti Clauditis abrogauit, ut Suetonius bula laxauit notat cap. XXI II. Capiti, inquit, Papia-Ponaa legis a Ti, stabz- uberio Coare, qua exagenari, generare non possent , e do iectio& nes. abrogauit. Legerim .ad lito, vel, ctito. Edictum certe Clau- dij non fuit. sed Senatusconsultum. Vlpianus in Fragm.tit. xv r. Sed SC. Claudiano maior sexagenariosi minorem quinquagenariu uuxisset , perinde habebatur ae si miuor Lx. annor si duxisset uxorem. Causi e qtrae et iberium, quae i

laudium i ioucrint, in aperto. Ille quod plurumum feri nis inter hi,

solet , spectauit: hic, quod per naturam potest. Adeb Claud. autem amare & virum exercere sexagenarius potest, ut sint octogenarii senes iidemque patres inter exempla. At nihi- lier quinquagenaria maior, vix et vi impleatur. CAP.v r de li bertate coniungendi , quod tamen x Y .in Fe arceant 'rordine fuit. Martianus: Capite irigessimo uinto tigis Iulia, ''' ' ' .' qui liberas quos babent tu pomestate iniuria prohibuerint vixi. De cere uxores vel nubere , vel qui dotem dare nou polunt ---e' ex con titutione. O c. Simile i talibertis, etiamsi iurauerint, I v i I . De operis liberi. CAPvT de intcruallo temporis a morte coniugis vel di. Ten pus Iesῖ- uortio . ad coniugium nouum. Neque enim probata lu- uupi 'est. liis legibus monogantia: sed ad mali imonia compulsi ite- no que. E a sum,

SEARCH

MENU NAVIGATION