Historia plantarum quae in Horto Academico Lugduni-Batavorum crescunt : cum earum characteribus, & medicinalibus virtutibus

91쪽

Leguminose foliis Cometatis. s3

Bonduc. Character. Folia pinnata absque impari extremo flores monopetali , ad unguem usque incisi in multa segmenta , aut & polypetali, multis staminibus praediti , insidentes calici

multifido, ex cujns caliciS centro oritur ovarium, quod abit in siliquam eschinatam, uni- Capsularem, univalvem, Compressiam, poli, tam duram, splendentem, Continentem semen unum vel alterum albescens, oleosum, saporis ingrati.

Bacca est fructus sphaericos plerumque mollis tenui membrana tectus, quae semina in substantia pulposa nidulantia continet, si vero minus mollis & crassiori membrana tegatur, tum dicitur pomum. Rubus..Chara r. flexiles, debiles, virides, medullosi, spinis acutis instructi; folia oblonga, acuta, dentata, dura, aspera , in parte superiori viridia, in inferiori alba, trifoliata, vimina semper virgultuosa; calix quin- qui fidus; flores rosiaces pentapetali, in summitate ramorum crescentes, exigui, pedunculis brevibus adhaerentes, numerosis staminibus stipati ; in centro calicis cui adnascitur fructus globosus, eg pluribus acinis succulentis commpositus, placenta affixis, succo plenis, in initio rubicundis, sed post maturitatem nigris,

92쪽

saporem dulcem habentibus , fortis seminibus oblongis , singulis instructis sua tuba: radi et

parva , repens ; haec arbuscula crescit juxta vias; caetera sunt Fragariae si malia , nisi quod non repat, nec flagellas habeat nec semina externe ad pulpam, sed interne gerat.

Nomen. Rubus vocatur a rubro colore, quia

ex seu stu ante maturitatem rubicundo tota planta quasi rubra apparet. tres. Omnes hae plantae recipiuntur in Medicina, radices primae secundae, tertiae dc quartae mense februario vel Martio effossor circa plenilunium & cum melle coctae dant remedium optimum aperientissimum , hinc in Hydrope convenit, fructus cunal vino rubro coctus Veteribus pro summo habetur remedio , ubi est roborandum , & ubi fluxus erant sistendi sanguinis vel alvi, baccae maturae succum nitrosum & aromaticum pomi dent, qui habet vim aperiendi i maximam , in siccitate ct colore coacta resolvit, & per urinam eX pellit, hacque ratione laxat in morbis, ubi leniendum &saponacea vi abstergendum est; folia utcunque parata roborant, & adstringunt; fructus laxat& aperit, & ille succus ex foliis pressis in omnibus morbis acutis convenit, hinc syrupus de Rubis vel Rubo ideo, qui convenit, ubi bilis peccat, uti ct in inflammatione, si paucae baccae tertiae ct quartae vino immittantur, vinum faciunt fragrantissimum , ct colorem gratum Conciliant, ct cor maxime exhilarant, quod dicitur vinum Ruboides; inde etiam fit gelatina, quae in morbis calidis laudatur . tolia &fructus conducunt in diari haea, fluxu albo, VO-mitu , nimio uteri & narium fluxu. ulcera

gingivarum curant, in Aphthis & oris ulceri-

93쪽

hus est optima planta, folia contusa prosunt in verrucis extrahandis , vulneribus & ulceribus curandis, tandem scabiem curat. Smilate. Character. Caules longi, duri, striati, sarmeniosi, ramosi , flexiles , spinis instructi, scandentes, arbusculas vicinas amplectentes ;. folia magna, ampla, Crassa, dura, nervosa , acuta, spinosa, punctis albis instructa; flores polypetali, rosaeei, parvi, albi, odorantes, in spicas congesti, pistillum floris fit bacea mollis, rotunda, pulposa, rubicunda aut flava, includens semina polita, rotunda, ovata, externe coloris rubicundi subfusci, interne albi, saporis insipidi ct ingrati; radix longa, aliquantulum nodosa, dura, in pi ures parvos ramos divisa ; haec planta crescit in locis in

haec planta est acuta , vel similax id est pulta volubilis aspera, vel juxta Otidium est nomen cujusdam infantis , qui in hanc plantam fuit

mutatus; aspera dicitur quia spinosa est . Vires. Omnes veteres laudant, quod tantum vim habeant in resistendis venenis , ut in inter Alexi pharmaca Princeps sit, nam venenum per sudores expellit, Veteres digerunt , quod si modo haec herba recens decocta infanti applicetur , tum ille infans praeservatur ab

omni veneno, sic etiam laudant Contra morsus venenatorum animalium, verum postquam

innotuit Salsapar illa , seu Sarsa ossicinarum , putarunt fere Omnes Bolanici , quod sini laxessec species Salsaparillae, sed in alia regione

94쪽

crescens, quidquid sit nescio, tamen sic vid tur, radix enim convenit, apod Hodiernos medicos usurpatur haec herba pro summo depurante sanguinis, nam sarmenia decocta sanguinem depurant, radices folia decocta conducunt in morbis venereis, morbillis, variolis, &Iue venerea laborantibus, qui sudores ferre non poterant, hac ratione curavi.

Character. Caules ramosi, teneri , villosi intra parvum tempus in altitudinem crescentes, scandentes , plantas vicinaS amplectentes: folia Vitim referentia , sed mino, ra, aspera, albescentia; flores monopetali , campaniformes, albi, eXigui, patenteS, quin- qui fidi, ora radiatim ex parisa , calice tenacissime comprehensi, proprio calici ad nati ut unum corpus esse videatur quinque staminibus

praediti, masculini ; alii flores similes innassecuntur ovario supra apicem ejus calice instructum ; Ovarium, in natu in fini pedunculi est

bacca rotunda, vel ovata in initio viridis, sed post maturitatem rubicunda , succum flavesse centem saporis ingrati habens, in qua haerent semina plura Ovata & acuta; husus ovarii apex Coronatur calice & flore hermaphrodito simili flore masculino, sed minore; radix longa, tu, herosa , crasia , carnosa , albida flavescens

quasi fungota, intus circulis donata , saporis acris mordacis , amaricantis , nauseabundi , odoris virosi dum recens est; mitior fit, dum

senescit. Nomen. Betonia vocatur a Muscum,

quia instar musci occupat solum, dicitur etiam S

95쪽

I loesris radix, quia Vitim refert, haec

ex America adfertur , aliter apparet, ae hic crescit obsoli caliditatem. Vires quod attinet non possum omneS eX-plicare, nam quidem quatuor praelectionibus Opus haberem, hinc salieria quasdam compendio dicam, primae, secundae, tertiae & sextae radix ad finem hyemis circa plenilunium effossa, tum in taleolos scissa, in umbra siccata & adunciam unam vel dimidiam librae uni vel duabus vini infunditur , si tum uncia una hujus vini sumatur, sursum deorsumque purgat, hac, que ratione s aepe Hydrops curatur , sic ergo in lentis pituitosisque sumitur, lento facto motu, omnia repurgat, ergo maximum solamen est in hydrope , si ex radice expressus succus paulo exsiccetur, tum habent faeculas, quae aperire solent, ct in uteri obstructionibus conveniunt, non Vero purgant, hacque ratione conducit morbis virgineis & uterinis, si radix in pulverem redigatur, & inde fiat Cataplasma resolvit omnes tumores & maculas a sanguine extravasato, Convenit etiam ad tophos vene- reos, si ex foliis fiat Cataplasma est summum discutiens, prodest ob summam sui amaritiem in vermibus necandis & pellendis, menses ciet, fartum educit, ast mala sanat, uteri suffocationes arcet, podagricis conducit interne &eXterne, radix pulverigata stercore vaccino &aceto mista & in cataplasma redacta conducit podagricis . haec planta malum nomen accepit , quia Empirici in omni hydrope & quartana febre usurpabant, si radix Bryoniae ad unciam unam libris duabus vini infundatur more nostro in phiala alta chemica , si tum dragma una inde nonnunquam sumatur fit summum

96쪽

Dacciferae.

mum aperiens, sed nauseam quidem facit. Character. Sarmenta exigua sine capreolis serpentia & plantas vicinas amplectentia; folia caulibus longis adhaerentia, ct alternatam dii posita, coloris viridis splendentis , saporis vis cosi; flores ex alis foliorum erumpentes, heXam petaloides, nudi, stellati, praediti sex sparvis staminibus , e latere interno flosculi enatis ad inter media segmentorum, coloris flavi, viri- descentis aut pallidi: hi flores sunt hermaphroditi. Sed & sunt flores mares absque ovario nati simili modo in aliis plantae locis . Flores digeruntur in racemos ; finis pedunculi sust,net o varium, quae eis bacca Oblonga, ovata, pulposia, rubicunda, aut nigricans, continens tubam longam, membranaceam, cylindricam

in fastigio trisidam, segmenta iterum bifida , ncurva, villosia, fatam seminibus; radix magna, crassa, tuberosa, fere rotunda, ellius nigra, intus a ba , profunde in terra depressa , raporis acris; haec planta crescit in sylvis. Des insunt violentes, dicitur quoque haec Planta aliquid venenati habere, hinc male saepe pro Bryon a adhibetur. Caules exigui, teneri, ramosi; folia ampla, magna, in multas partes divisa , oblonga, acuta, dentata, coloris viridis albescentis; flores pentapetati , stellati , rosacei, flos hic calicem, si clausus sit, micros copio

visibilem habet, in quo erravi in iudice, sed

Christophoriuns.

97쪽

non aperitur fios, quin diffletur calix , sic &petala cito dimentur, ita ut numerus petalorum non Conveniat inter aues ores; post florem sequitur bacca mollis , fere ovata , aliquanta tum Carnosa, quae per maturitatem fit nigra, continens semina gemina ordine ut plurimum

sibi adhaerentia; radix satis crassia, fibrosa, externe nigra, interna flava; haec planta 'escit

in montibu S.

Nomen . Christophoriana vocatur, quod nomen huic plantae male fuit datum forte aio Christophoro. ires. Prima est venenatissima, sic quoque secunda , sed qua fide nescio , nam non audemus plantas talis mali nominis eXplorare Quarta in Medicina non laudatur.

Aratis. Character. Flores polypetali, nudi, apici ovarii innati; baeca globosa continens semina oblonga. tres. Prima dicitur esse bonae virtutis &secunda radix adhibetur ab Europaeis pro radice Salsaparilla: ; hinc duplex Sarsaparilla, ut quoque duplex est radix Serpentariae.

Rusco, Character. Rami multi, flexiles; folia Myrti,

sed rigidiora, durior', acuta, pungentia, uer 'vosa, inodora, sine caule , saporis amari &adstringentis; calix monophyllus, multifidus intra hunc flores monopetali, eampaniformes, globosi, exigui, lutei; fiori succedit bacca rotunda, mollis, rubens, Asparagi baccis major,

98쪽

roo Bacciferae.

continens sub tenui pellicula modo unum in do bina semina durissima, flava , saporis sub dulcis: radix crassa, oblonga, tortuosia, obli qua, implexa , inaequalis, dura, repens, at ba , fibras multas alias demittens, saporis a-Cris, aliquantulum amari; haec arbuscula creseeit in locis incultis, ut in sylvis. Nomere. Ruscus vocatur quasi Russicus id est planta rusica , quia rustici olim supra suas cardines hanc plantam ponebant, ut eas a muribus defenderent, dicitur etiam Laurus, quia videtur ad laurinas coronas faciendas conducere ,

di Alexandrina , quia in Alexandria crescit de Rusco foliis aesiperis Poeta canit. Horridios rusco , projecta vitior alga, Prima officinalis dicitur Ruscus M rassius, quia habet folia Myrti vel Drtacantha a rius & euausa spina quasi mrthus spinosus,

ONym ne ab oeus acutus &-MFribus. tres. Radix nomen habet, ut inter quinque radices aperientes res enseatur, Veteres quoque dixerunt esse medicamentum aperientissimum, ut quoque ex perui, habet omneS virtutes, quae praedicantur de lapide colubrino vel

Pedro dei porco ; folia in vino albo cocta &jejuno stomacho hausta concreta optime resolvunt & per urinam expellunt, alvu in movent, ct in morbis renum, colica nephritica & hydrope conveniunt, haec planta vere teneros &virides surculos agit, qui instar Asparagi eo meduntur; radix etiam conducit in Ietero& ardore urins

99쪽

Aacciferae. sol

Character. Caules rotundit, politi, nullos ramos dantes, in summitate aliquantulum incurvati; folia ad caulem alternatim & quasi pendula disposita, oblonga, ampla, nervosa, coloris subfusci; fores monopetali, campani- tarmes, tubulati, nudi, multis di, unicauli adhaerentes pedunculis brevibus , in sex segmenta fissi, sex staminibus e latere inter nodoris enatis praediti ; Ovarium ex floris centro natum, tubam emittit longam, apiculo fimbriato instructam et & fit bacca mollis,' fere rotunda, Ovalis, viridi, aut purpurea, continens semina ovalia, dura, alba; radix longa, digiti crassitie per intervalla articulata, & nodosa, aut tubulata, alba, multas fibras possidens, saporis subdulcis. Haec planta crescit in sylviS.

&-genu quia multa genicula habet , nam radix est valde nodosa, dicitur etiam Rigillum Salomonis, quia radices nodi sigillum quasi referunt.

Vires. Haec planta conducit in fluere albo, folia decocta prosunt in scabie, cieatriculis, maculis morbillorum & lenticulis capitis, bac- ad unciam unam pini te vini albi gallici iu-

fusae conveniunt in herniis, praeserti iuras radices contuta externe applicentur, ex prima &cteteris fit aqua stillatitia ad lavandum, quam mulieres pulchritudini inservientes usurpant, sed non credo multum his prodesse, haec planta habet vires aperientes.

100쪽

sor Bacciferae.

Smilax. Charactem Caulis tenuis; folia acuta, nervosa; flores hexapelati, nudi , albi, exigui, sex staminibus instructi latis crassisque , in spicas digesti, in odori; Ovarium in fundo floris sphaericum, brevi tuba instructum fit bacca sphaerica, mollis, post maturitatem rubicunda, sub tenui pellicula recondens semina sphaerica; radix parea, perennis, repens, fibrosa, alba, saporis subdulcis: haec planta crescit in sylvis. Nomen. Smilax vocatur a rado , quia est planta aspera, Onifouum dicitur, quia in initio tantum unicum florem gerit.

Lilium Convallium.

Character. Folia Lilii vel Plantaginis oblonga, satis ampla, viridia , polita; caulis parvus , angulosus, nudus; finis pedunculi fit

flos monopetatus, Campaniformis, exiguus, obrotundus, in sex segmenta supra fissus, pendulus, spicatus, albus, odoris grati, saporis amari; ex apice pedunculil intra florem ova, rium nascitur . quae fit bacca mollis, subrotunda , rubicunda , continens semina dense congesta, rotundula, dura, amara; radix lon ga, parva, repens, alba; haec planta crescit

in sylvis& vallibus. Nomen. Lilium vocatur a similitud ne foliorum & Condallium quia in vallibus crescit, hinc a loco natali, imprimis in Moscooia esse Avis germanicis.

tres. Haec planta habet suavem & subtilem odorem, ergo spiritus refocillare dicitur,