장음표시 사용
221쪽
Qudd si temporis aliquid peracta Visitatione supersit, laudauerim,
ut ad errorum, quos in Visitatione repererit, emendationem, ac priγcessuum, quos sabricauerit, executionem procederet, ab omnibus,qui inemendabiles essent, debitas poenas, Callonice,ac iuris ordine serva'to, exigendo.
Luo modosiit procedendum, in quibusdam conbus , qui frequentius in misitatione Alent occurere. Cap. XVI.
V A M VI S multa sint, & innumera, quae Praelato suam Dioecesim visitanti passim se sic osterre solent, quibus nisi opportunum adhibeatur remedium, magnum inde, &insigne Christi fidelibus malum plorumque oriri soleat: sunt tamen aliqua, quae stequentius committi solent, & qut quodammodo pinpulis familiaria facta fuere peccata: quibus eo dili' gentius Visitator debet prouidere, quo omnes norunt perfidiorem χμse hostem, qui di sis inulat, & febrim periculosiorem, quae non dignoscitur , sed paulatim homines consumendo interimit . Nos igitur nonnulla huius generis peccata hic enumerauimus, nam singula percurrere dissicile esset. & longum ὶ ac remedia opportuna singulis ac commodauimuS, quorum exemplo reliqua dignosci, ac caueri sacile '. poterunt, & a Visitatore corrigi. Esto igitur, ut ad Visitatorem aliquis detulerit, N. & N. legitimὸ iuratos, & fide data simul vitam agere, ac matrimonium sine consuetis Ecclesis benedictionibus, ac sollemnitatibus consummasse,& quod mulier nec vidua, nec aliquo tempore velata fuerit' ; tunc Visitator ijs pinnis eoζ multabit, primo, in quas per Synodales Constitutiones illius
- et Ecclesis incidisse deprehendentur. Deinde imperabit, ut quamphir eum medidi David IEcclesiae benedactionem accipiant, &, quoad re ipsa id non praenali, eo tit. stiterint, separatim, iuxta Sacrorum Canonum regulas, vivant, sub poena excommunicationis. Nam ut Diuus h Augustinus testatur ii, bub Α ς sic stitutum est, ut sposae iam pactae non statim tradantur, ne vilem habeat
maritus datam, quam suspirauit sponsus dilatam. Quod autem amo .
222쪽
n atrimoni j consummatione teneantur Ecclesiae benedictionem sescia pere, Q ex iure Pontificio, αex Sacrae Tndentinae Synodi decretis de sumitur. Quod si mrte Visitator certior iactus seerit, N. & N. legitimὰ inter se matrimonium per verba de praesenti in facie Ecclesiae contraxille, di
separatim vivere, non autem simul ,ut humani, ac diuini iuris decreto tenentur,idque nulla alia ratione ab ijs fieri, nisi,ut propriae l. bidini, & ingenio satisfaciant,mandabit eis,ac imperabit,ut intra dierum ilium spatium simul conueniant sub eodem tecto, ac ibidem simul vitam ducant, ac ita viuere perseuerent, ut virum,ex uxorem decet,sub poena excommunicationis maiori . quod si minus id re ipsa praestiterint, coram Visi latore comparere teneantur,ac causa, ,rationetque asterre,quibus id facere non teneantur.quod si,maturius conlideratis huiusmodi causis per
eos adductis,nullum tale impedimentum apparebit, per quod diuorti, faciendi sententia ferenda sit; grauioribus poeni s, ac censuris Ecclesia sticis adhibitis, eos ad viuendum simul compellat,inuocato etiam si opus fuerit auxilio brachij s cularis. Quod ii Visitatori constiterit, N. & N. esse publicos concilbinarios, vel quod ex eorum isset consessione in iudicio publice facta, vel ex sententa a contra eos lata, vel denique ob facti perspicuitatem d. eo quod Omnibus innotuerit, conlucti fiterint, madabit eis, Notario prssente, sub eisdcm poenis, ne in posterum simul cohabitent, nec simul versentur in locis, ac temporibus suspectis. quod si parere contempserint, contra eos ad excommunicationis sententiam procedet, inuocato etiam tandem si opus fiserit) auxilio brachij saecularis; vel, si magis l:buerit, ad illorum reformationem procedet, iuxta Concili j Tridentini detreta; nec antea absoluendi erunt , quam promiserint, se in posterima id non coni missuros . quod videtur sensisse Panormitanus x, licet in clericis p hoc noti habeat locum . illud tamen interi indilige uter notandum est, Visitatorem semper in huiusmodi errors specie perquirenda curiosius de adulterorum, ac concubentium condicionibus inuesti pare debere: an scilicet sint coniugati, necne . nam cum mulieribu5 coniugatis debet Visitator cautius agere , & moderat iuri ob imminens periculum, & ob scandalum, quod accidere pcisset, si ad eiusdem x iri cognitionem eam adulteratam fuisse peruenerit. Nisi sorte, eiusdem viro id postillante,& consentiente, contra eam ageretur: ut nobis in Andria contigit. Pari ratione, si comperit Vistator, quemquam in ea ciuita e , oppido,lo ve, quem visitat, reperiri bigamum, pramilla d ligenti iacti inquisitione , ii confiterit id factum esse ex certa scientia , r.ecie ramie locum esse , commisiun crimen debsia Poena multa
223쪽
t Ioa c. accepisti de sponi di
resor. matri. fess. 14.h e . omnes
tali ao matrimonium secundo loco contractum, ut Diuinum ius postulat , disibluet. Verum, si reperiet, mulierem secundas nuptias cel brasth, habita aliqua persuasibili opinione mortis primi sui viri, matris monium secundo contractum non prius.dissoluet, quam constiterit primum illius virum,inter vitios agere : id quod Sacri h Canones multis in locis docent esse faciendum. Quod si certius factus fuerit Visitator, quospiam in eo, quem visitat, loco, licet scirent se in quarto,vel alio consanguinitatis, affinitatisve gradu coniunctos esse, tamen contra Canoniciis V prohibitiones matrimonium inter se, absque summi Pontificisci: pcnsatione, contraxisse, sep ratim eos vivere imperabit,excomunicatos interim publice declarabra nec prius absolvet,quam tanto errore dignam paenitentiam egerint, ut Clementis Summi Pontificis Decreto Pr cipitur. Quod si eonili terit, quospiam alios elandestinum inter se matrimonium contra Sacrorum Canonum ' decreta c6traxisse,Sacerdotem,qui huiusmodi matrimonio sic contracto interluerit,iuxta Canonicas i regulas ac Sacri Concilij Tridentini decreta,ac Synodales illius Ecclesiae Constit utiones puniet, reliquosque omnes qui quovis modo delicti illius participes fuisse deprehe- dentur,pari ratione corriget,ac castigabit. Quin etiam, si quospiam repererit, qui eo anno in Paschate peccatasea Deo non fuerint consessi,nec sanctum Eucharistiae Sacramentu sum, pserint, ut ex antiqua Sanctorum Patrum S institutione tenentur ex Ecclesia eos expelli, ac illius ad tu illos prohibem imperabitat itiinque ac eos facti paenituerit, ac se Ecclesiet praecepto obedire paratos pollicitisuerint, absoluet, ac, salutari paenitentia iniuncta, mandabit, ut intra
certum temporis spatium confiteantur, ac reliqua, uti tenentur, exequantur.
Sin autem quospiam ibi offenderit excommunicationis vinculo ire litos esse,vel quini debitam aliquam pecuniς summam no soluerint,licet sint soluendo, vel quod aliquo enormi delicto,peccatove detiner tur,nec se absolui ac Ecclesis sanctae unitati ,restitui curauerint,cotra huiusmodi inobedientes Sathanae filios ad alias Ecclcliastico censuras procedet:ordine Canonico scroto, auxiliumque brachi j saecularis si opus fuerit contra eos inuocabit, ac in vincia laconijci , cominque bona publicari curabit, ut, quos timor Dei a malo non reuocat,pmnae sietem corpor iis castiget. Insuper nouerit Visitator. se testamenta omnia debere inuisere, ac perscutari. an re ipsa ultimae de iunctorum voluntates impletae fuerint per lilredes, siue tellamentum executores . nam ex Sacri Concili j Tride. tini auctoritate Episcopi, inquam Sedis Apostolicae delegati, in casibus
iure concessis,omnium piarum dispositionum tam in ultima volutate, quan
224쪽
quam inter vivos, sunt executores.Quod si quos anni praeterito tempore vitiinas defunctorum voluntates debita executioni non demandasse Lo . . periet,executorum negligetiam corripiet, dubita inflicta poena, ut iuris 4 stes erit, haerede R. congruo asSignato termino coget, compelletq; , ut defuncti voluntatem impleant, sub poenis a iure , , & Sγ nodalibus Consti- '' Ir tutionibus illius Ecclesiae i.npositis. --. .
o modo ob Hetrices, ac ij, qui verbis, ac ca minibus medemur,sini visitandi.
VLT A sunt, quae parturientibus mulieribus imminere solent, &ea quidem grauisseima pericula, dum
faetus e matemo utero in lucem eduntur: quibus ou niam passim adesse consueuerunt obstetrices , quubus etiam id muneris demandatum est, ut omnibus incommodis, ac fortunae casibus prouideant, ac Dinportunis remedijs occurrant, non alienum elle duxiamus a Pastorali nostra tollicitudine,nec ab instituto nostro dissonum re eas quoque salutaribus imbuere praeceptis. Nam,quae tunc temporiS setibus imminent pericula,dum in lucem eduntur,non solum insantium iulorum corpora vexant, sed,quod magis est,animae quoq; salutem pleru-que in di crimen adducunt, satisq; compertiam est, misellos illos infamtes une sancti Baptismi Charactere ex hac vita migrare; idque earu cu Pa, negligentiaque fieri, quibus id muneris demandatum est, ut parturientibus pristo lint, ac opitulentur: quae si viderint infantem in vicinae mortis periculo constitutum, statim barritare dciant, nec illud temr ris spatium expectare,quod in illis, qui incolumeS e motc mo utero I r deunt, expectari consueuerit. Quapropter, quam cimque civitatem, oppidum, siue locum visitabit Praelatus, Omnes, quae ibrdem sunt, obstetrices, ad se accersiri curabit, mandabitque , ac siti gulas interrogabit, an domi nascentes pueros absque insigni aliqua, & euidenti nece Sidate , periculoque baptiYare consueuerint, easque,ne id faciant, commonebit. nam , sicut errare diximus, si nastentes fartus in propinquae mortis periculo constitutos statim non baptizent, ita quoque errare eas dicimus , quoties infantes nullo imminente mo Dd a tri
225쪽
et e. mulier. e. rn necesscum sequen.
tis periculo domi baptizant, praetermissis interim, earum curiosis te . consuetis Sanctae Ecclesiae ctrini ijs, ac sollemnitatibus . M nebit quoque, ac instruet, cum, insigni imminente periculo , ac magna id necessitate postulante, huiusnaodi infantes baptizant, quo Ordine , qua ue methodo uti debeant in mini strando Paptismi Sacramento, quam in partem , siue membrum aquam infundere debeant.
nam, si fieri potest, caput est abluendum: sed, si commode id fieri non poterit, satis erit quodcunque aliud membrum, quod e mate no Vtero prius exierit, abluere . quod tamen eo calu solum faciendum sse nouerint. si de nascetiisspueruli vita desperent; alioquin ne faciant. Docebit etiam eas, quibus vel bis uti debeant. quod si forte nescierint, imponet eis, ut sub excomunicationis poena discant;&,quoad didicerint, obtatriciam artem ne exerceant; mandabitque Parocho, ut eaS verba illa, ac rutiqua necessaria doceat. Perquirat etiam, an, dum aquam infundunt, verba proferant; nec prius, posteriusve : nam eo catu nihil efficerem. Parochos etiam moneat Visitator oportet, infantes illos,
qui, mortis periculo imminente, domi baptiza: i suerunt, si peculiari Dei beneficio,ac gratia, periculum illud evalerint, ad Ecclesiam deferendos esse; ut praetermissae caerimoni . sollemnitate que , quibus in ministrando Bapti lini Sacramento sancta uti consueuerit Ecelesia , suppleantur. Postremo, commonefaciat obstetrices, si vir ibi periclitante tam M. sit, seminis non esse bapti Eandi munus permittendum; si vero adfuerit Clericus, et hoc onus incumbet; qui si fuerit simplex Clericus, Sub. diacono prisente cedet, Subdiaconus Diacono, Diacon Preinytero , de sic de singulis semper enim huiusmodi Sacramenti ministratio digniori demandanda est. Curabit etiam Visitator, omnes ad se frequentes conuenire,siue i i vies.suerint ille mulieres,qui oculis,lumbisve,iiue alijs morbis, particularibus xerbis, carminibusque se mederi prositentur,quiq; orationibus ac venefici js,in curandis huiusmodi morbis, utuntur; prout multi nostris .temporibus reperiuntur,qui linteis,aquisve medicatiS,vulneribus,vice iribusque,ac diuersis doloribus se mederi posse pollicentur.
In hi S autem omnibus casibus duo potissimu scrutabitur Visitator, ne in his peccatum aliquod committatur, neve Deus opt. X. offenda. tur , ut Angelicus Doctor D. Thomas adnotauit. Primo,quibus verbis utantur in huiusmodi medicaminibus: deinde,cum illa verba proferant. quid faciant: um,quid prius,quidve posterius.&,quae licere,ac Chrillia. nae pietati, religioni non esse contraria comperiet, permittet; quae vero impia, profana, ac nefaria, &Christianae religioni contraria i
ueniet, Probibeat omnino , ac tollat, oportςt. quin etiam omnes
226쪽
superstitiones obseruationes,sestinationes, ac magicas ' arte ac cau a is. tiones tollendas, ac e Christi fidelium mentibus, pectoribusque era- tot.qυ. dicandas penitus, & ea jciendas curabit: & ,si quos ijs deditos reperiet,'ς In tcaiuget inflicta poena, quae a Canonicis sanctionibus contra huiusmodi delinquentes constituta est.
siuomodo sini uuaestoreum abusus visitandis tollandi. Cap. XVIII.
V O NIA M autem inter caetera, quae a Visitatore praestanda sunt, abusus tollere haud minimum est censendum, eos praelertim, qui tanquam Ecclesiae Dei perniciosi iam sublati sunt: propterea Visitator Quaestores eleemoSynarios, siuae quaestiarios diligentes examinabit, ac interrogabit, quas facii, tales, priuilegia ue habeant, quae etiam ab ijs exhibenda curabit, peris quiretque, an illa excedant,ac magis, quam concessum eis sit, ex tei dant:ac reliquos abusus,qui ab huius generis hominibus committi m. lant,diligentius considerabit. si quos autem abusus, si quos ve errores deprehenderit, eos iuxta Canonicas sanctiones ac sacri Concilij Tridentini decreta, debita inflicta poena, coercebit, ac puniendos c rabit. Sed fortasse de his longius dii terere luperflutim censeri poterit, cum huiusmodi quaestriariorum nomen,ne dum Oiscium,ac usus, iam sublatum fuerit a Sancta Tridentinaci Synodo , a qua. etiam methodus praescribitur, quae in publicandis in. 1i dulgentiis ac aliis spiritualibus gratijs locorum ii. Ordinari j uti debeant. Huius modi ergo methodus, an diligenter, Stiliteris
227쪽
de cons. diit., i DI RECTORII VISIT. mctuibus rebus Potissimum, quibus me exercisatiou bus Visitator vacare sit, ac debeat, dum Ecclesiam, ac duaeresim suam visivat.
ASTORALis ossicii , ae d gestatis sollicitulo
ἀμωo postulare videtur, ut nihil ullo unquam temporer, praetermittat Pastores, quod ad ovium labi commiGe , L .4 sarum salutem spectare videatur. Et quoniam non M unico oues inficiuntur morbo, plura etiam sunt adhibenda medicamina, ut, quod deuium est in cau - -κ lam Domini reducatur; quod modum est, foue tur; dissolutum consolidetur , ac mistum, perditumque recupere
Hinc est, quod Visitator, dum suam Dioecesim inuisit, non unico debet esse contentus munere obeundo, sed, praeter ea, quq superius adnotauimus, reliqua etiam salutaria studia Pastorali officio, ac vi
sitationis pertemoni annexa, id quod Doctores, & ij quidem grauis.
simi testati sunt, exequi demet, ac tenetur. In quorum numero sacri Chrismatis, siue Confirmationis collatio est, cuius minister est solus Episcopus, proptera in quamcunque ciuitatem, oppidum , siue locum Episcopus visitaturus se confert ibi ministrando sancto Confiminationis Sacramento vacare 4 debet. Quod si commode fieri poterit, semperante prandium ieiunis omnibus, idest tam ipso. quim undendis,d confirmandis, Sacramentum hoc ministrare sataget: --nesque ungendos tortabitur, ut prius peccata sua Deo humiliter, ac ple confideantur. Statuet etiam, ut singulos confirmandos singuli sum scipiant, ac alias omnes sollemnes catrimonias, ac ritus obseruabit. quae in Pontificali habentur, &de quibus Theolog. distinct. p.l. .lat us disserunt.Curabit etiam per Parochum in libello ad id potissimum confecto, tam eorum, qui tacro Confirmationis charactere insignitisuerint, quam illorum, qui eos susceperimi, nomina, & cog minina diligenter adnotari , eodem Drdine, quo de baptiratis, & eos susci
pientibus supra diximus , ut, si quando inter eos matrimonium con-
228쪽
trahi contingeret, impedimentum illud cognationis spiritualis sciri ros iit. Debet praeterea Episcopus vilitans ecclesias , altaria, ac reID qua pia loca Deo dicata consecrare, ac si OpuS suς it) Dm se per inἡ .fit .
sanctum Consessionis Sacramenta reconciliare 't sacri Canones d--ili. cent. Debet etiam calices, corporalia, Ecclesiae paramenta, ac reli- per totum,aequa Dulino cultui necessaria benedicere.Quin etiam ordi S conferre c. i .cie relig.
poterit, primam quidem Tonsuram singulis diebus; Minores vero Ordines diebus Dominicis, ac sestis ; sed re liquos iacros ordines tem ibin , 'ti
podibus tantum ab Ecclesia statutas: ita tamen sacrarum SanctIOuum , tempor. ord. decreto sancitum est. per totum.
Insuper debet subditis suis ius dicere, varias querelas, delationes. que, ac alias causas, tam ciuiles, quam cri uales,intereOS deciden ' quente, hos do ; ut Sacrorum e Canonum auctoritate confirmatum est. Praeterea, sic old. e. cuin quamcunque ciuitatem,oppidum, siue locum peruenerit, sciscitari Episc.eM.tit. debet dii igenter, an ibi inter ciues inimiciciae, ri κ, dissensioneS Ve,si- a b . De factiones vigeant,omnesque,quantum in se erit, ad pacem Onc - , . 1, 'diamque perducere conabitur: ad quod pristandum CanoniciS 4 san- & e. praecepi.ctionibuς tenetur. Postremo, perquiret, qui nam in ea ciuitate, pomis nius a i . distalo is sint pauperes alienae opis indigentes; ut exempli cratia, viduae, de re orphani, Aia his similes: quibus omnibus qua ratione suis necessitatia P- 'bus lubueniatur , prouidebit,& eleemosynas distribuet; proue ei per suas facultates licebit; ae per inopiam aliquid cogantur committere,quod vel Deum Opt. Max.Offendat, vel proximum laedat. Quod etiam eo libentius . facere debet Visitator, ut sacris Summ rum Pontificum φ Constitutionibus parea, quorum virtute id praesta- l: P
re tenetur, ac bene de pau- i. - peribus , tanquam . . . communis omium . rh π Υ i Uparens,inereri.
229쪽
ctuci ordines, quas que Con litutiones missator relinquere debet , ut, qua de des Itium com ectionibus Halueris debitae axecutiori d mandenturi Cap. a X.
ΟLENT messici. cum infirmum aliquem inuissium. non solum id sibi proponere, ut morbi illius caulasae tollant, ac aegrotantem liberent, sed etiam nonnulla remedia adhibere consueuerunt, quibus eum ab
omnit us in posterum morbis praeseruent. Hos igitur Episcopus,siue Visitator imitatus,postquam to- tam Dioecesis vi sitationem eo ordine , quo doctu-muS, consecerit, ac omnes errores, desectusque in actis Visitationis adnotauerit, ne huiusmodi errores in posterum quo vis modo committantur , prCuideat, oportet. Postquam igitur rationes omnes, ac computa percurrerit,ac diligenter examinauerit,ac reliqua omnia diligentius considerauerit, quae reformatione, ac emendatione indige re videbuntur dicta contra delinquentes omnes. sacta prius ijs Can Iuca monitione,publicanda curabit . qua in re poterit ea methodo uti, quam supra tradidimus,cum de edictis proponendis, tam in visitatio ne Ecclesiae. & cappellarum . quam perlonali tractaremus . possunt enim ea Omnia, S. dioecesis cistationi accommodari. nisi malit eo ordine ea proponere, quo hic infra sunt digesta Nos en m nullum alium finem nobis proposuimus, non alium scopum spectauimus in toto hoc nostro opere, quam Visitat6ri, ac ijs, qui vilitari debent prodesse. P terit ergo Visitator vel hunc ordinem sequi, quem hic praestr bimus, vel alium,quem in priori parte tradimus, pro ut magis c t ex Pedire videbitur , ac Ecclesia , bonor inque eius utilitati magis conducere: ut, quae statuet, post discessiim suum inuiolabiliter observentur, ac debitae executioni, terminis praefixis, deman 'entur. Primo igitur mandatum generale decernet, ac publice proponet contra debitores Ecclesiae,ijsque omnibus, S singulis mandabit, ut intra nouem dierum spatium, quicquid Ecclesiae tenentur, cum esse
peripi te debeant oeconomis, siue priori, exactori ve illius Ecclest
230쪽
quod si, eo termino elapso, contumaces suerint, & parere recusati rint, statuet, ut Diuinis ossici js intercile eousque prohibeantur, donec edicto paruerint,ac plene satis secet int. Postea mandabit Priori, sue oeconomo, Thesaurariove, vel alteri,
cui id onus incumbit, ut qdificium N. vel fornicem, tectumve, aut mimrum restauratione indigentem,vel minantem ruinam, intra cirrum aliquod temporis spatium reparandum, resarciendumve. aut de nouo faciendum curet, vel aliquos libros, omamentave, vel aliquod aliud necessarium; quod desit, emere teneatur, aliqua proposita mena, ni fi paruerit, quam vel Ecclesiae edificio , vel Episcopali Palatio, vel a icta alteri pio operi applicabit.
Mandatum insuper contra beneficiatos, ac cappellanos perpetuos proponet, cuius virtute teneantur intra certum aliquod temporis spatium domos in praedia, que ad sua beneficia i pectant, restaurare, si quq fiterint, qui restitutione indigere Visitatori vita fuerint. Quod si parere recusauerint,eo termino elapso eorum fructus bene ficiorum,cui domus illae vel predia annexa sitiat, sequestrari mandabit, donec tanta ex ill rum redditibus comparatati fuerit pecunia , ut huiusmodi reparationi sufficere possit. Decernet etiam multa alia his similia edicta, prout necessarium via debitur pro illorum emendatione defectuum, quos in Vistatione repererit. Verum omnibus, quibus,dum ibi presens est,potest opor una remedia adhibere, curabit adhibenda, ac debite cxecutioni omnia demandanda. Nam ex ijs,quq animaduertere, ac diligenter considerare debet Visitator illud potissimum est, ve omni suo conatu, omnibus viaribus suis studeati coneturque pauci ssima, quoad eius fieri poterit, d Creta executioni demandanda relinquere ; sed omnia, si fieri poterit . Per se, dum ibi proens est, exequatur. satis enim ipsa experientia d
Cet , hiatu: modi transgressionem, ac contemptum mandatorum,malo
ac damnosos subditorum animis laqueos imjcere , ut Ioannes Gersontestatum reliquit.
. Deinde, cum discedendum erit, & ad inuisenda alia loca sue Diceresis peragendum, mandabit, ut proximo die Dominico decreta, & quς-cunque alia in illa Visitatione actitata fuerint, vilitatione personali excepta omnia publice inter Milsarum sollemnia,cum populus frequens ad
audienda sacra ccinuenire solet, alta voce legantur, ut ab omnibus per
cipi queat. ne quisquam ignorantie ex facionem preseferre possit; imposita poena, tu paruerint. IEt, quoniam nihil tam salutare, ac necessarium in Ecelesa Dei. cum ad Diuinum cultum,tum ad animarum salutem,quam, ut omnes Chri
stian; fidei pretceptis instruatur,praecipue vero pueri: nam,quo semel est. I E e imbuta