장음표시 사용
641쪽
irtificiosa methodo tradita. N perita ae rationali ci uus κοπιώ- ο potissimum de eranturi
i Exacta cognitio eius partis tertiae, therapeutices medicinae:quae, quia manu medetur, 'rapuraκα Graecis nominatur.
x Peritia,ac solers pr8mptitudo, seu quaedam dexteritas,exequendi ea omnia, quae pro tad assectus Chirurgiae subiectos attinent.
i nexacte cognostatur scientioine araritu chine,
O dicitur ore vortat gnitione ne 1 Quid sit Chirurgia. rassaria. 1 Quae sit subiecta Chirurgiae materia. 3 Quis sit finis Chirurgiae. uis ordo seruandus sit,in addiscenda Chirurgia. a Inperite rompte,ac dextere exequatur Clarurgus, qua ad artem quam exercet,pertinent: eum cogo stere vorteti Quodnam si chirurgi ossicium, hoc cst, quasnam operationes in uniuersum chirurgus exercere debeat in homano corpore.
x Quomodo manuales suas operationes hic artifex exm qui debeat. 3 Methodum, ac media, quibus deuenire possit in cognitiones singularum operationum,quas exercere debet inhumanis corporibus.
642쪽
Conditiones requisitas ut probe fiant huiusnodi ma
1 Porro cognoscimus quid is chirurgi per
st-- est' Rationem nominis, quam etymologiam Graeci vocant.1 U-t- Diuisionem, quae & partitio dicitur, ac distributio , didu- quid chirur ctiove. Definitionem :quae oratio est,eius ipsius quoό definitur na. . turam breuiter dc apertE ostendens atque explicans. Eo ο πρm Chirurgia quod ad rationem nominis attinet, idem sonat quod manuum operatio. Dicta enim est απι τηρ λ ρις κύτου serae, id est, a manu & opere vel απι ταο ἐρAors, ta est, ab operatione. Siquidem haec ars manuum opere mercetur. Hinc chirurgus & chirurgicus, manualis operator,m' c Θ, enim quas M vemdc utia quasi v vrια dicitur.
Est igitur chirurgia,si nominis rationem pectes,manum sis operatis, vel ars qua docet radium usum operati
num,quae in humano corpore manu exercentum.
τώ . EhL Chirurgia bifariam diuiditur: Nempe in suu/
νατυ L. Significationes diuersas. Dae. Partes.
IDiuisio chirurgia in diuersusignificctiones.
Prima diuisio chirurgia is diuersas significationes.
Chirurgia generaliter accepta. . Chirurgia speciatim sumpta.
ma. Ars quae manus opera, morbos, & eorum symptomata
6 profligat. Chirurgia vero pressiore vocabulo,ac stecialiter sumpta se
Tertium therapeutices fid est medicinae curatricisJinstruo mentum,vel si mauis,pars tertia therapeutices quae morbis medetur Incidendo,uredo,artus luxatos, & ossa suis sedibus mota in natutalem locum reaiicendo, atque id nus alio conatu chirurgico,& manuum artificio.
Irae JH u S d atiter quoque ab omnibus fere recenoribus,tum me
643쪽
Generalis&compend. duis,tum chirurgis defvitur, Nempe hoc modo, fio tam .
Chirurgia,est scientia,quae docet modum & qualitatem o n ter sint perandi praesertim adglutinando, incidendo, & alias id chirurg AE as genus, quae manu fiunt operationes exercendo: Homi i, mnes quatenus licet sanitati restituens. esentiata no
ta Introductorio vero medi hocpacto dignitur, AD
Chirurgia'alieni, ut proprie vocant, per diuisiones compositionesque cum via quadam & ratione ablatio: ad- haec vulnerum atque ulcerum humano corpori acciden
Nos autem ex ipsius suisito ct fine ex quibuι Ditis omnis suscipitur breuem, apertam ct Omialem sic
illi nunc definitionem ac commodiamus. Chirurgia,est ars,quae ad humani corporis cuius prςcipuὸ curam habet aduersam valetudinem manus praesertim opera & administratione, prosigandam,comparata est, Chirurgia est ars, quae praecipug manus opera & artificio eorporis humani morbos ac vitia propellit.
Secunda dittio chirurgiae,quantum ad illim significata attinet,communiter talis silet assignari
Chirurgia theorica.Chirurgia practica.
gnificata. Quae docet,& scientia dieitur. Haec enim per demonstrationem aequiritur ,&per cogni- si mi tationem principiorum artis. Hanc autem quis nabere potest, tametsi nulla unquam artis opera exercuerit, ut peritus medicus, qui aci unguein tenet praeceptiones artis chirurgiae.
Qua pei scientiam & rationem manuali opera recte ac prompte ea quae inuenta sunt perficimus. Et haec inter artes mechanicas adnumeratur. In qua quidem nemomium absolutus esse potest, nisi qui in ea fiequenter se exer
644쪽
se exercuerit,& alios artis huius peritos,s pissim vid rit operari, ac quae iderit, diligenter obseruarit. Hinc nonnulli usualem etiam appellarum.
Divisio chirurgia insitiu partes
Chirurgia quantum ad illius parici generages, gemi
i Exercens operationes in membris, seu particulis motilioribus, 1 Exercens operationes in particulis durioribus.
Parin chirurgia steriala,suntscientia quae docu recta
Tumores praeter naturam :Plagas,seu vulnera adhuc cruentad . . . :Vlcera Fracturas , Luxationes, Et circa alia id genus, quae manus operam denderant,
sal subiecta chirurgia materia,idest d quiamaxime acpraecipue consideraturinstientiachirurgica circa quod tota eis versatur intentis, est
Corpus humanum sanitati & aegritudini obnoxium, manus operam expostulans' omnia enim quet ratione perlustrat chirurgia, & manu facere docet, ad ipsius utilitatem resert & accommodat. Alia verb ratione c5sideratum,subiectum est alterius scientiae.
Manus opera & administratione,humani corporis morbos qui curationem admittunt prostigare:Hune autem scopum non semper assequitur,ut postea dicetur.
J εμο 3procedendi in distenda chirurgia,est
A communioribus adparticularia, siue ab uniuersali imbus ad minus uniuersalia. . A rebus notioribus ad obscuriores, & minus notas, quod& in alii similiter disciplinis obseruari solet. Hactenus de iis quae ad cognitionem ehirurgiae atti M.
645쪽
Nunc de iis quae ad eius exequutionem requiruntur: Et primum de operationibus.
IaJ Operationes quas exequi debes chirurgus is assequatur inem, quem sibi proponit mi tres, mpe
x Continuum diuidere,seu separare. 1 Diuisum seu disiunctum coniungere, atque in probam
Vnitionem reducere. νOperasones
adfinim scietis chirurgi eae ossequere. dum merga
3 Superfluum demere. Porro continuum separamus
Incidendo,& excindendo. Venam secando. Scarificando.
Pisiunctum ac diuisum coniungimus,
Vulnera glutinando, Luxata in locum suum Uducendo:
Si peruacaneum demimus iv r' a
Tumores qui praeter naturam consistunt,auserendo: Muti Ganglia,carcinomata,nodos,strumas,myrmecias,& id genus alia radicitus extirpando: Serosum humorem ex ventre hydropicorum educendo: sextum,in manu aut pede,di gyrum xςως 40' riau, '
sa J Manuales huiu modi operationes obire ais exequi in udi ma
dent chirurgus nuries opera Cito, Tuto Citra dolorem, Sine ulla fallacia, ut impostum, Non lucri, aut corradendae pecuniae eupiditate,sed pio quodam erga proximum affectu. ullo modo apud aegrotum se iactans posse morbos cur re, qui prorsus inexpugnabiles sunt atque insanabiles, cuiusinodi sunt cacri occulti& exulcerati, vel elephantitas quae iam inueterauit.
Rursusvit ut, curet chirurgus, tria sunt propria, qui intextus sit oportet.
646쪽
I Vnum primumque ut omnino abalutioonem operis
α Alterum,ut sicubi scopum hunc non cosequatur, initem cubantem non laedat. 3 Tertium,ut vitium non sacilὸ reuertatur.
s 3 ὶ Media quibus chirurgus deueniet in cognitionem erum qua lili agenda sunt, tria gatuuntur a Galem.
m N Wψ i Frima indicatis quae insinuatis est eorum qua a '' genda seni siumpta ex natura rei cuius finis intentio
aeritur. Enumeratio Conseruatio eius quod secundum naturam est. eorum quα Expulsio eorum quae praeter naturam sunt. ρ,-- nβ Secundum naturam fiunt, κω.' 1 Sanitas, id est affectus secundum naturam ad eis cie dum actionem idoneus.1 Causae sanitatis.1 Uectus sanitatis, idest, actiones quae secundum naturam sunt. Vires, id est, natura quae praesens est dc aduersus mor
.s Consuetudo,quae velut altera est natura. 6 Temperatura. Quae omnia similibus conseruantur.
ZMῶμ' Praeter naturam sunt,3 r pr i Morbus, id est, affectus praeter naturam per se ac primo
x Morbi causa. Quiet non per se ae primo,sed per accidens, ac secundo morbo s licet interueniente) actionem lse- . dit.& impedita . Lib. MEIM 1 symptoma speciatim sumpto nomine, id est, accidensrto us quod morbum sequitur,velut umbra corpus. Haec autem per contratia expelluntur.
Expulsio morbi cui proprie ribetur curatio
647쪽
Admouendo ea quae morbo contraria sunt.
Prima igitur indicatis is repraeter naturam sumpta D- Primami H mari e tot abi a contrarietate,υ -tissum-Vnitio Refrigeratio Calefactio. Humectatio Desiccatio ab Minutio Auctio Ablatio . ProductioApertio Ampliatio ι ab Astrictio. Reductio in propriam figuram Repositio in proprium locum apositu variato, ut mebro luxato intestino in scrotu delapso,& ita de aliis.
Inpropulsione morbi compositiconsiderare oportet ,
Cuiusque morbi contrarietatem, Ordinem contrarij cuiusque admonendi.
Ut ordo debitus contrarietatis admouinta seruetur,cognscere e porret Quis affectus primum curari debeat.
sectus qui primum curari debet , est,
Cuius curatio causa est curationis alterius, i Sine quo alter curari non potest.
si siecitate humiditate quantitate excedente M quantitate minuta numero excedente numero deficientes obstructione angustiac ampliationea figura mutata
648쪽
An seruare possimus quae secundum naturam sunt. An quae praeter nataram sunt,expcllere valeamus.
Secunda igitur indicatis a re cundum naturam summpta i quirit an /
Sanitatis reuocatio speranda sit. Vires ad vitam seruari possint, Causae sanitatis seruari possint, .-. Et ita de caeteris
revero praeter natumam sumpta haec indisatisfectui
mum eo duo. data mat, an is v. mον- Morbi aut symptomatis expulsio,sperari possit,hum non pos Causis possimus praecauere.
E p ν Porro noscognoscimus morbi expulsionem feri nonposse,
i Quando morbus ex sua natura, seu essentia incur bilis est,ut elephantiasis iam absoluta. 2 Quando laborans renuit a Pilia,ad morbi alioqui ex se sinabilis curationem necessaria, exempli gratia, excisionem in cancro membrum aliquod particulare occupante. Aut in hydrope πινακάnitru', id est, praelusionem,& ita de aliis. 3 Quando curatio morbi nobis propositi occasionem praebet mesons mali: ut si malum mortuum quod vocant) inueteratum, curetur. Aut diuturnae haemorrhoides omnino tollantur. Si enim una ex iis non se uetur,periculuin est,aquam intercutems maniam, Jvelta in adueniri.
bin aliter euri nisui Iungiturins locu , Atiae acus
in UL Morbum autem e. ue ex sua natura incurabilem es
649쪽
. Α primordio, unde formata sit substantia, & eiusdem consistentia.
Indicatis amissilione n calido rigido binaeido, icco.
AEqualiter vitiata Insinuat id non posse praestari qu ,sendimus. Inaequaliter viti ta Insinuat id praestari posse quo
Indicatio a primors is x quo 'mata est partis Alao -
tiais eiusdem consistentia. - . . . Solida laesa Insinuat non posse pra stari id quo tendimus. A substantia - Carnosa vitiata b Insinuat id posse
Spiritali oblaria o indicatio' postulat. Indicatio secunda ab actione partis Per qu*m est vita , Insinuat si perierit trista
Sine qua vita esse no potest a ri no posse qud tedimus. Insinuat si perierit aliquo Per quam melior est vita modo prςstari posse quo te- Per qua coseruatur vita. r dimus,sed tamen noxa suco cessu teporis maiore sutura.
Indicatis ab usu eu et mm Stat id alterimassequinionem,anatura insita. Partis ecessaria Insinuat si perierit praerari vitam. no posse id quo tendimus.
tissita Non necessa- Insinuat s perierit prae-ria ad vitam stari posse quis tedimus
Indicatio secunda a situ partissumpta
Ad qua meo Piniint russe 9 Hobtineri quod dicamenta ', prima indWa- pertingere a No possint no posse a Jtio Postulat,in . . Diiuri
650쪽
Chirurgi Institutio. missa tiai, 3 Tertia indicatio 'uae remedia inuenit Dibus as qui ρο sumus id quod prima indicatio Italat, eunda fieripule sterat nobis insevat.
πι-ilia ο-t Auxilia opportuna,ad finem quo tendimus,asseque portuna ad dam. με Quo Vsum remediorum conuenientium.
Amin conse t Auxilia conuenuntia,quae ct insinumeria dicuntur
A.-.A. Ismmenta si Me remedia comm nia dicta,hoe est,quaeammunia. omnibus corpori partibus applicari possunt,
Optima vivendi ratio,in rebus sex non naturalibus. Pharmacia In iis tribu, nimis Phlebotomia applicandM, AEMEmplastia rurgin Liat pe-Vnguenta ritum aliquem Pulveres,& smilia dicum consulere.
VMMnta. Unguenta,quibus munitus esse debet chirurgus,ut communioribus siue artis intentionibus satisfaciat num rosiunt quinque
detergendii siue purgandu. implendum seu sui dicunt) incarnandum. utinadu seu collidandu demulced mitigadumve.
Nouacula,seu culter rasorius C. Ad incidendum &Scalpellum ehirurgicum , q*od C excidendum.