장음표시 사용
21쪽
i4 Maximiliani II. Occid. Imp.XLVI.
de sutura obsidione certior tactus , omnia ad 1imulatione pacis inducias quaereret , usque
defensionem necessaria praeparauerat . Erant dum Solumannus Melitensi expeditione solu- in tutelam insulae propugnacula tria, situ, M tus,accurreret. Decretis itaque in Maximitia arte munitissima. Caitrum S. Angeli, Arx S. num armis , octogenarIus Sol manuus Volultuebit a Michaelis , &S. Elmi . Munitionem S. Elmi ipse destandere. Selinum inuitauit filium, vinus Mo- Turce primo omnium oppugnans,tandem ex- secuin pergeret,sed is vino,Vcneri, Caereri in- pugnant. st,arcem S Michaelis, I o bom bar- dulgens,maluit in octo marcescere, non
ais concutiunt; & muri magna parte deiecta, patris suspicione, quod in patrem moliretur fi- irrumpere tentant, Et strenue propulsantur. lius,&ante diem inquirerct patrios in annos. Trina imprestione victoriam extorquere co- Inuitati milites fidem frangere data Maxim, nati sunt semper,plurious suorum desideratis, itano,nefas credidere. Hos ut placaret Musti repulsi. Interea Garcia Toleranus Siciliae Pro- iubilaeu indixit, quo culpam omnem remitce- Rex cum 72. triremibus appellit,&milite i ibat ijs, qui in ea expeditione Regem sequeren-
terram exposito, in Siciliam copiosiorem exer- tur. Maximilianus verbcum in propriss viri-citum adducturus M opus foret nauigat. Tur-ibus non satis praesidii sibi repositum esse vide-cae certiores facti appulisse subsidia, vasa colli- ret aduersus Sol manni copias, qui cum quingunt, tormentisque & manubi js in naues dela- gentis millibus armatorum in itinere esse dice. tis , fugam arripiunt . Cum rursus circiteribatur, comitia indixit Augustam totius Ge eorum I oooo. christiana invasuri castra ,,maniae in mensem Decembrem . Congregatis terga dare & triremes suas repetere coguntur, Principibus , imminentis belli proponit ma- magna suorum iactura facta. Soluitur tandem gnitudinem, auxilia petit, quae ei liberaliter ad oblidio XII Septemb.Turcarum, proelio,mo certum tempus decreta Tanti Turcarum eX. bo , alijsque incomodis interscctorum nume. ercitus fama complures exciti reguli ac procerus fuit circiter 36ooo. Christianorum nono res, ex diuersis orbis partibus vltro nomina pauci. Rhodiorum militum 3I3. desiderati. dedere Cadari . Inter quos riderisus comes η νδ Historiam tribus symbolis videre est express Cameranus cum quadringentis equitibus scio-vno stat caput Ioannis ρraecursioris nerariis aegregie instructis a Sabaudo misisis, iisia in disco , qui propter veridatem & iustitiamifuit. Venere etiam Adrianus Puleo ius vir mi--auae carnis i ceruicem praecidendam praebuit. Hu-ilitari laude insignis , una & Alpho us Castal.
34. ius gerens nomen Habita, non in sortitudine dus cum suis copijs. Venere a Cosimo Florenti- sua cornua sumens dux strenuus, neq; in cur- no Duce auxiliares copiae: ex Gallis Henricus
ribus confidens ,& equis; sed in dextera Do- misius adhuc puer cum delecta Gallicae iu-mini,quae iacit virtutem,Deo Iuuante insulam, uentutis manu . Ex Britannica nobilitate Thoasdei suae commissam defendit. Partam victo- mas Schmithus, Guilhelmus Georstius, muricas riam non suis viribus, sed Diuino acceptam . Cambrenonus. Abertus ῆιs e Sarmatia. Aci ista ferens auxilio, pulsis Turcis carmine canit illo tantam expeditionem , ut iuuentutis animos γωλι quo mulieres Dauidem exceperunt a codd excitarent,plura symbola excogitarunt . Extat
Goliathi reducem: Prostrauit Saul mille: Da- duo Maximiliani II. Coesaris: Primum est AEuid decem millia . erusia Mundo insidens cancellato quod iudicium
xi,1 Ingratissimus suit Sohmanno tantae cladis est dissicultatis regnandi mordicus anguem r nuncius, literas cum accepisset, lectas discer- sro tenens, quo annuit, Imperatorem omnia lFpsit; furore accensus insanuit. Aspectum eius i praeterita ae praesintia, sist jutura Deo permiti
declinabant aulici,terrore perculsi. Christico- re, cum insicriptione , Dominus prouIdebit. Haecla domibus clausi, non aegrediebantur in so- anguis licet non in spiram actus,notat: ut scri-Tum,ne caderent, & rabiem barbarorum ac- bit Tapotius. Aliud est Aquila residens globo imcenderent . Remeaverat clatiis, sed noctu By- restra, aetate grauis. Haec exhibet Imperatorem Eantium appulit, Rege iubente, ne plebs clan mole rerum grauem,nec leuem aetate,in Deo, tigat, .sem conspiciens laceratam , votum Principis conditore huius Machinae,totum acquiescere. Q - insimularet . Noua ideo expeditione decreuit nia autem circumfusa sine notis, notat Im- vindicare damnu , &exoranti accurrere Tras- peratori ,&non cuiuis nota consilia. Alter ei ha ., is ylvano Io. busensi . Is Stesanum Fatoreum Ferdinandi Archiducis Aul riae , qui fratri v Iianam. ad Ccesarem Maximilianum II. legauerat ut lidam equitum turmam cum insgni nobilita
22쪽
te suis stipendijs in auxilium adduxit; totum l cibus,quem penitus deglutiae Hubliuinate
tamen Praepotentis Dei voluntati committens. Vincit potentia Fati. Ionae rinombolo exiens egrandis Palena au- l Alter est ridericι Asinarij Cameram, insam castra sequentis.Cuius in nummo Diana est,
ae latis θmbolum : unde Lucifera a veteribus dicta . Nox etιam est per Plutonem,qui Proserpinam ruit,significata: me non per Lunam eum flesiis. His innuere volens,stum esse in mortalium arbitrio vel factis inclarescere; vel inertia sepeliri; sub inscriptione, Par ωbιquepotestas. Adrinopoli aegressus Salmannus , Belgradum veniens, obuium habuit Transsylvaniae principem, euius gratia si venisse dixit qui oppido pro se venerat , ut Pannones vinciret, si posset . Et quia Zigetum eo tempore fortis Iimum Chrillianorum contra Turcas ProPu
gnaculum erat , eo mouit cum centum tor
mentis. Inter duo flumina situm est motum, quae ad modum insulς ciuitatem circumfluunt paludibus circumdatam. Civitatem geminam
veterem, & nouam turres circundant, propugnacula muniunt,fossa gemina allabitur. C stodia Nirelao Sermo, qui militari disciplinata vel pares non habuit, nec superiorem inuenit, commissa fuit. Ad Iaurinum Cassar castra i nebat, equitum triginta millibus, peditum sex. aginta millibus instructa . Oppido appropinquanti Solimanno , collecto Seranus praesidio ita alloquitur . Causiam Dei, o mιlites, fert se cum t rannus, Ir diabolι carnifex . Sed dum in
Deum tuba Othomamca clangit, fro Deo resonet bucina Germana . Tutelam vane quι mecum βωbire desiderat,mortr,opus est, Immortalem a
ferat gloriam. Melius es mori, quam eineribusi patriasuperiatuere. Videant Turcanos non ita vita attigatos, ut obliuisicamur gloriam, velf mam.Dura erit obsissio, tagistriosa: erudelis, sidfamosa.En Ducem in laborιbus socium.Agrediar primus,regrediar nouissimus. me unum rogo,si forte mors mihi contingat, nepoti meo praebeatis obsiequium.His dictis Malam crucem iuxta stativa erigi iussit,ut male parentes puniret. Eodem die unius poena omnibus timorem incussit .Ter mille Eabuit in praesidio. Turcae int rim erectis trinis aggeribus, centum bomba dis diu,noctuque muros quatiebant. Mensem
durauit obsidio necnon adhuc Solymannui den: i
victoria securus, sagitta epistolam proiecit inti .
arcem, qua auro, & ambitu Serinum expugnaua tentare tentauit, cum arcem haud posset. Croati, r. principatum osserebat, si arcem traderet. Sertianus vero legit,dc risit; dicens, non inutilem p Drum fore, ad onerandum siclopetum . Arte ita que dinsus Solymannus. milites Vocauit iratus . iHos decinare minatus, ni protinus arcem ex Olyn a pugnarent. Verba haec dum proferret, adeo ε με excanduit, ut ingrauescente aetate, apoplexia correptus,eadem vocis diem obsit extremum. ProRex vero Miemethus, ne mors innotesceret, Hebraeum medicum laquis finiri mandauit:
23쪽
i is Maximilianus II. Occid. Imp. XLV.
uit: timens ne dilaberentur militesSic non m , cursiones iuuenili ferocia tutatus est. Potuisset nori constantia , repetita aggrestione , malo cum Solymanno aleam belli subire, sed dispari Christianorum omine accenso fortὰ pyrio numero,& grandi Chriltianorum discrimine, puluere, cibaria omnia quae erant in arce Per- quid enim, si victor Solymannus superesset, de iere. Caecidit tunc valor si non fama,fame vi- Christiana Republ.1'ctus . Decem & septem supra ducentos tan Traiecerat eodem tempore Dannes Trans tumodb supererant praesidiaris , ex ter milli-lbluanus Tibiscum fluuium, & cum Pannoni- xxxiii bus , qui cum Sermo arcem fuerant ingresti. bus , ac Scythis populabundus in agrum ex- Iam de clementia desperabat tyranni , quia , currebat Austriacum. Carolus vero Archidux ram sortiter obstitisset. Hine ad milites , auid Austriae triginta armatorum millia cum colle- forsan arma victricia conspurcabo , ad pedes gisset,in hollem irrumpes,incursionibus vexa
Turcarum sciendo e Gloriositim exordium* bat duoeq, Florellio Tarris,copiarum parte ira , .nis consequatur non obscurus. Quam, quae aliena Illyricum immissa, praedas agit. Boseae praese-es,ne ιnquinemus,eam ab hoste rogandomequit chus incursionibus cognitis , collecto milite ira sidem siruare in Elis. M litis est ut Leones ca- Sauum traycit Carolus verὰ oppugnation cas. factum de lugnando'quam ut iumentafugiendo. JD- Argiruti relicta , in hostem irruit, in fugamoe tau Gamurflantes,dipostiruam Martes vix retis, vertit, captoque duce, ure omnes Turcas se si M' morramur marines . Tanto duce excitati mili- rosustulit . etiam altera copiarum . tes,responderunt decorum non esse, tot amis- parte , cum ad oppidum Solonem accesssiosis sociis superuiuere: quibus neque sortitudi- let, quatuor Turcarum millia obuia habuit,
ne, neque gloria cederent Sociorum itaque ma- cum quibus commisso proelio , trucidauit,nibus, Honori , Fidei malle litare sanguinem. fugauit , caepit . Victoriarum inde cursum Tunc cos amplexatus Serinus, pretiosa promi prosequutus ducibus Turri Georgio , st' Tum iussit vestimenta,eaque pro lorica induit:galeae riseraeo fortunam semper habuit amicanta :item loco galerum sumpsit ex villoso scrico, quam castrensi nummo i quem videre est Pala, in qua magni pretij adamas inclusus erat; num. 2 3. sculpi fecit sub lemmate Audacesser- ummueae qua Pennarum ardeatinarum fasciculus cri- tuna titiιat , quod id genus hominibus quasi '' stae instar assurgebat,insignis.Gladios praeterea faueat : infensa ijs , qui nihil audent expe- '
quatuor ex armamentario produci imperauit, riri sed veluti cochleae perpetuo latent intra quorum unius acie tentata, eum sibi delegit, testas. reliquos inter amicos distribuit;haec arma luD Interim Octobri exeunte,Viennam reuerti- VIficere ei dictitans , qui expeditius pugnari, tur MaxImil. relicto cum copijs in Pannonia quam diutius cum morte certa luctari mallet: Obtro Suendis . Licet enim Turcae discessi Drum claues a cabiculario allatas in tunicam in- sent, Tralluuanus, ad cuius auxilium Perta- teriorem insui mandauit , & una I oo aureos, uus Fassa cum magnis Turcarum, V Valacho-
eius qui se intersecto potitus esset, praemium: rum , Tartarorumque copiis erat relictus) T & ita ducibus, & militibus, omnibus in aciem carum anno superiore sibi ereptum acri obsi- instructis, post nomen Iesu ter inclamatum , , dione premebat, sed eam soluere coactus eth, Poriis arcis apertis, stricto gladio ante suos in- ob periculum Transsylvaniae, quam Tartari, modii trepide exivit, ac generouili me inter confidi Turcae , Oalachi auxiliares populabantur. tisiimos hostes pugnando in ipsa porta vitam Hos dum Transsylvanus cijcere conatur , amisit . Caput a Turcis quorumia XXX mil- Suendi 1 virtute , tatuarum A.C. I s67. Menselia desiderata fuere amputatum, spectaculi Ianuario ,&sequenti Februario Muncazium , causa circumgestatum , tandemque ad Maxi- arces in Transsylvaniae finibus munitis limae , i ii iii. mssianum Imper. missum est ad cuius patrem expugnatae sunt . Quo facto nec parum Ma-
P erdinandum idem Serimus caput Caiciane- πιmIlian finibus dilatatis , tandem anno ex ria se obtruncati serico inuolutum attulerat). eunte I s68. pax octonnalis inter Maximili ridii. Castra habebat tunc Maxιmilianus ad Iauri- num & Selimum constituta est , qua etiam num, ubi usque ad hyemem commoratus non Transsylvanus comprehendebatur. Inter pa-
solum Hungariae, sed etiam totius Christianae eri hoc praecipuum, ut pιι sue quod bruo civ- Rcipublicae propugnacula contra hostiles in-ipi siet,ret tueret.
24쪽
Catena Historica. Lib.XLVI.Cap.II. I
FELLUM GLUM BAC HIANV M. Ann. Is 67. num consensu aggravavit. Erat Grumbachius e nobili Orientalis Franciae stirpe natus, sed a vera animi nobilitate alienus, tactiosis deditus erat consiliis.Vasallus erat Antistitis UVurc burgensis Melchioris Sobelli, . Hic inenses CVm Maximilianus A.S. Is 66. prima imis perij sui comitia Augustae Vindelico-
rum celebraret, milihelmum Grumbaelaum eum sochs iam antea a Cesare proscriptum, noua proscriptione omnium Imperij Ordi-
Grumbaebis eum ob alias eausas I eum quod Alberto Brandeburgico militasset, factumque
colore, nescio quo, palliare conaretur, nudo eum priuat. Intercedit exiguum temporis in teruallum, quo gobelius, ex urbe Herbipoli in arcem, per Maeni pontem, ascensurus, aliquot selopeiorum ictibus insidiose necatur: magna Grumbachium suspicione premente , quali is caedis hujus author caputque fuisset. Reus scripto sese purgat, iniurias praetendens, quibus ab Episcopo afficiatur: magnam simul ex ordine Equestri sibi manum comparat, ad rem bello etiam, si opus foret, decernendam. Quin ad praesidium nobilitatis adiungit patrocinium
Principum, gratia, authoritate, assinitatibus potentium: praeserens caeteris Ducem Saxoniae LMmem Fridericam Secundum τ quem penes , causae meritis in immensum exaggeratis,
eo facilius sese insinuat , quo facilius illustres Om.VIIIstu pars ILtomi VIII. personae ex animi sui candore, aestimare alios
consueuerunt. Nactus Patronum tantum, maiora tentat et
congregatis socijs circiter octingentis V Uu iEburgum,noctu essiactis portis,adoritur, capit,d iripit. Imperator Ferdinandus atrocitate Iacti grauiter offensus mandat et ut in iudicio Camerali non tam violatae fidei erga Dominum Audi insidiose circumventum , sed &fractae pacis publicae reus agatur. Moritur imterea Ferdinandus: succedit Filius Maximili nus et a quo, flagitante executionem Antistite Herbipolitano, proscribitur Grumbachius ubce altera cum sociis, & eorum receptatoribus. Duci Augusti Electori Saxoniae demandatur ab Imperatore, & caeteris ordinibus decreta in proscriptos, ni pareant, executio: cunctantem& bellum hocce toto animo auersantem -- pellere Imperator ac urgere non desinit,ut ob-
25쪽
sidionem Gothae acceleret. Hoc puolici magis quam priuati periculi respectu Elector , quod
imperis authoritatem detrectare non licent, Gin iam proscriptorum receptaculum obsidet:deditionem fieri flagitat: denegata, arctius obsessos includit: impedita stipendiorum solutione: commeatu deficiente, occiso praecipuo Capitaneo urbano miles conductus cum pie. iacula , quae in urbem defensionis causa con- Iracta erax, fremere ac tumultuari incipit . fit concursus ad arcem : portae vi recluduntur:
Comprehenditur factionis Princeps Grumba-ehis s cum complicibus Doctore Christiano True /ο Cancellario : Frande ei mo tribuno anilitum , & Iohanne Beiero, quondam Eleo ris Quaestore. Urbem & arcem ingreditur Elector Is . Apraeum legatis Imperatoris: cultodiae Principi ponuntur , qui se tradit in manus oc
potellatem Caesaris. Deditione legatis ficta , coniurati tormentis subiiciuntur: sententia in capita eorum promulgatur: pari cum Grumbathio supplicio aflicitur Cancellarius, dissectione corporum in partes quatuor. Stemus capite truncatur . truncus quadrifariam scinditur. gladio itidem subijcitur Mandensteinius, Feterus suspenditur. Plectitur& capite David Tauria nerus seditionis reus: laqueo punitur puer magus His peractis diuiduntur machinae bellicae centum Kxagintamcto grandiores Caesari dono mittuntur: exercitus omnis dimittitur: Arx Grimmenstein longe elegantissima ac munitis lima diruitur ac solo aequatur . Hic fuit tragicus eorum exitus, qui consita de mu. tando Reipublicae statu tractasse dicebantur.
Sumptus huius belli ad 1 363o florenoru Principes Imperij auqusto Electori restituerunt. TVM VLTUS BELGICI. Ann. I 67. Ex Famiano Strada ; Thuano, &c.
ΗΑbet semper Austriaca Domus Spar
tam, quam ornet . Turcae in Germania,
Haeretici in Belgio eodem tempore fatigabant Caesarem, & Philippum Hispaniarum Regem atrocissimo illo bello , quod totam Emropam implicauit, quasi uno in Belgio de Europa imperio dimicaretur. Vnde vero paucis
Belgarum prouincijs ea confidentia , ac vires tantae,quibus potentiissimo cum Rege,sexaginta iam annos,terra, marique ex aequo decertauerint;& ad Batauiae oram , e piscatorijs naui- js noua repentὸ Respublica extulerit caput ,
quae terra a marique non minorem se Regibus pati velit,recensim iniucundum non erit. Umde Belgici agri, inter armorum assiduas tempestates,tata gignendis frugibus ubertas, alendoque bello non loci minus, quam hominum pertinacia Z ut hic non iam peregrinus Mars, sed statarius armorum fixerit sedem . Fuere, qui inter Hispanorum arcana, dixerint Philippam hic bella fouere, ut Martis scholam apeream haberet, ubi milites exerceret quos veluti Mineros suos Othomanus Imperator alio expediret ad totius Orbis imperium:Quasi in e dem ludo Soli Hispani,non holies erudirentur:
quoru tame arma hebescerectio,quam labore splendescere,foret utilius.Temporum alii non hominum haec dixere vitia . Recurrunt inter
Romanos annales Armivius, Sestines, Marob
duus Belgarum turbinesaeum spe libertatis excitati populi in Casarem conspirarunt, non sine longo Romanae gloriae discrimine. Vsque adeo in rebus humanis saecula, ac personae in
tereun causae,& cuenta cadem recurrunt.
Plurimi cum Belgarum ambirent regimen; η k in oculis omnium praelucebant Comes Eg-ν τι-anus,clarus militari scientia princeps; cui non exiguam sane partem victoriae ad S.Quintinum , & ad Grauelingam deberi Rex palam professas erat; & Orangims, qui ob claritatem
2 lassauia domus, nullum in Belgio sustinebat parem. Verum huic,religionis fraudatae suspicio, quod Lutherana haeresi implicitus, libe
risse Pro mori , ira Dulvium apcrii et ite
illi, memoria infausta Caralli Elmonti, Geldriae Ducis, hostisque infensissimi Domus Austria
li Vproles, vidua Alexandri Medicer, nunc 'e': Octauit Parmeni uxor per Belgium Guberna- fel j. trix eligitur.Mulier ingenit prompti, mirae dexteritatis, non fucatae religionis, ac ciuilis p litiae supra taminam; Belgis chara ob memoriam Patris, cui satisficere credidit Philφρα sa chio sibi fuerat in morte commendata. Dedit ei a secretis Granuellarium Atrebat ensem An- Uliatistitem, Caratum comitem FariamontIum ac mgilium priuati consilii praesidem , cum quibus longe a senatu arcana conferret,inter quos sine pompa, sed maiori fruina, nec numero . sed virtute veritas praeualeret. His ita constitutis , Phitippus de veteri Religione aduersus nouatores multa disseruit , custodiam com.
26쪽
Catena Historica . Lib. XLVI. Cap. H. . Ip
mendauit,& abiit nec sine incomodo. Namque ut Carolo pace ad coronam imperii capestendam prosecto in Germaniam, Hispani r
bellarunt; ita Belgae,digresso Philippo discordiis
agitati,tandem a Principe desciuere. Rebellionis non una causa . Libertatem primo numerant,quae si imminuta motus excitat. Pluribus priuilegijs Belgium donauerant Principes,quibus si non tota libertate fruerentur populi, nec seruitute videbantur grauari . Frabant mi praecipue, in quorum prouinciam vicinae se transferebam pariturae mulieres , ut Brabantinas immunitates filiis eo solo genitis acquirerent.Hinc malorum origo: quia Hispanus miles contra immunitates Belgicas tamdiu deti. It . neretur in Belgio . Gallico namque absoluto
bello , tria millia Hispanorum sub ducibus
.i ' Orancto, & 'montano Jetinebatur in Belgio, inani spetie honoris, reuera ad imminuendam inuidiam externae militiae , gratiosis Ducum nominibus apud suos. Sed hi potius molestiam augebant, Belgas stimulantes , ut Hispanorum reliquias non sultinerent. Vel quod in turbido de milituravius piscari praesumeret; vel quod in am Nio ' bitu gubernationis repulsam passus , vindictam quaereret.Tantus conatus non potuit Regi non este suspectus. Et quanto Belgae arden.
tius, ac contumacius mulionem externae petebant militiae, tanto segnius Rex, atque cautius agendum putabat . Alia causa concitauit Bel gas. Numerus fuit auctus Episcoporum. Quatuor cum essent, quatuordecim adiuncti sunt. Quorum dos ex monasteriis inita; ut morientibus Abbatibus, in eorum locum sussicerentur Episcopi, qui prouentus, & iura perciperent, nihil tamen de coenobiorum cultu in nouatum. Et hoc non sine indignatione veterum, & n o ... uorum Antistitum. Querebantur illi de turbarum. .. ta Iurisdictione; hi de angusti js iurisdictionis, cto Epi. & tenuitate reddituum.Nobiles etiam indignes por mferebant nouos Antistites , quorum sufagijs videbatur imminuta comitiorum libertas;cum in locum Abbatum substituerentur Episcopi,
longe potentiores. Acrior erat Monachorum querimonia, quia iniquum videretur, penes Episcopos transferri prouentus , & honores,
Monachis onere,& sola solitudine relicta, non hui fidei damno, quia regulae monasticae ignari Episcopi monachis praefiderent; & ab aula
traherentur ad aram ascentatores,milites; cum
antea nonnisi literis, ac vitae sanctitate viri elia gerentur,ab eis, quibus ab ineunte aetate mores Tom.VIII eia pars II.tomi VIII. eligendorum innote1cebant. Hinc imminuta querebantur priuilegiaco maiori detrimento, quod inconsultis Belgarum ordinibus , Rex quatuordecim Episcopos nouiter excogitasset. Nouillima tandem , & potissima turbarum
causa fuit Tribunal Inquisitionis, inusitatum Belgis; cuius noua iudicii facies plus terroris in
Germaniam attulerat,qua obseruantiae. Impe. xliratum hoc fuerat i Carolo V., & Phιυρρο filio nec bibi sed ingruentibus bellis, frustranea se are niandata.Pace tandem constituta, Margare-tae iniunxit,Patris renouare edicta quae cum in dissum. eam curam in Penderer, populos ita pertinaces ostendit, ut mussitare prius, dissentire postea ,
aperte tandem negare non erubuerint ei a
quiescere religioni, quae non suaderetur, sed gladio imperaretur. Hi crumoribus minime territa, tetauit suppliciis nouatores disperdere, sed in cassum . Nam post preces, vi a perta i rumpentes haeretici,ipse in foro concionabantur, catholicam fidem oppugnantes, nec manus continentes a templis N aris, nullo quidem
duce, summa tamen licentia, quae in spetiem libertatis, Deum hominesque spernebat. His videbatur fauere nobilitas,in Regem indignata,quod neminem non Hispanum agnosceret. Infortunii sui Granti ellanum accusabat auctorem penes quem regimen Migil erat,Regentis nomen penes Margaretam. Hinc apud Regem literis,apud Gubernatricem querelis ceu superbum,ac nobilitati infestum fatigabant. Zelus Granuellam augebat querelas, quia propc solus toto in Belgio religionem videretur urgere C tholicam . Populus ut plurimum a nobilitate discors, nunc consentiebat, & nobiles prensis bat veluti suae libertatis vindices . Hi vel Ger
manarum uxorum conturbenio corrupti; vel decoris patrimoniis , rem domesticam augere seditione sperarent, incendium promouebant, non extinguebant. Inter tot rerum apparatus, solus Dux aberat, vel aderat ,sed ocultus
Orandius . Exasperatus ob sibi praepositam .
Margaretam, socios quaerebat, & occasionem, Da haut vel negato Deo imperaret. Caluiniana labereticum.
pollutus, tum fouebat non miniis in Regem, quam in Episcopos. Ingratum dicebat Plat*ρum,c ui cum orandi gladius tot regna dediLset,ille Orangium uno torque alligasset. Episcopos veluti carnifices animarum, & expilatores bonorum odio habebat, & victimam decreueuerat, quandocumque imperaret. Dignus ita
27쪽
1 o Maximiliani H. Occid. Imp.XLVI.
e μη dignus miles,facile conuenere. Prima itaqu postulatio repetita, ut milites peregrini mitterentur e prouincia. Coacta annuit Margareta, quum repentinis admonita Regis literis, ne Hispanos e praesidiis amoueret ed tunctando,n Da mandata expectaret , iussit inter Zelandos subsistere . Sed hi militum insolentia irritati, decreuerunt,in aggeribus,quos Oceanum con-pra sustollunt in littore, operam inde nullam ponere,quamuis supercrescerent aquae; liben-
per passuri aiebant ipsi)mare potius superfundi
aduersus terrarum ereptores. Curauit Gubernatrix animos placare efferratos, sed inter arcana nec Granisellanus remedium ad inuenit.
Missis itaque Hispanis , laetitiae gemina signa dedere Belgae .ob Cardinalitia purpura redim, tu Granuella rum , de angi, nuptias cum A na filia Asauratis Saxoniae Ducis. Non probauit Margareta coniugium cum puella in aula . lv nata Luthera. Verum a serente Orangio sibi a-oia,tu bunde prouisum,actumque cum Augusto Annatum L . tutore,nou ducendam d se puellam, nisi catholice ther' victuram,quieuit Margareta . Cuius tamenta
promissi fidem tam impleuit ipse . quam ipsi
iidem coniugalis pudicitiae seruauit uxor,quam post annos tredecim adulteris conuiciam domum remisit ; ducta Carlota Sorbonia Ducis.
xlvi Primi inter Belgas . qui religionem exue rint, Tornacum fuere, ac Valencena, ubi Calubenistis. niani nocturnam Gallica lingua concinentes ut AEt . psalmodiam, turbas excitarunt &plausum, diuersa tamen euentu . Nam Tornaci subita animaduersione, traducto ad omnes mctu, res composita est. Valenceriae vero cunctation atque incuria , turbulentis hominibus spatio dato aeditio creuit in peius. Septem iam menses attinebantur Valencensi carcere noui concionatores; admonituique a Margareta praese rem Diuinam cum catholicis non conueniorent, Lunae itaque dieaum albcscente luce pro . ducuntur damnari , en multitudinis accursu impletur locus,quae sorsam parata, & praemo. nita expectabat. Nam vocem attollente uno ex damnaris, Pater A teme, protinus impetu sa-cto,ac refracto septo supplicij, cogitur Magistratus in carcerem reos retrahere . Seditiosi vero Davidica canentes carmina, ouantes Calbuinianum psaltrium extollentes in altum, iubent de religione verba facere.Tunc siue concionantis impulsu , sue complurium accestu Nintegratur seditio . Supra duo millia homi
num erant, cfringunt carcerem, reos extra
hunt,& ni ei libertas religionis promitatur incolumis, peiora minantur. Immissis tandem a Margareta phalangibus, sumpta de turbatoribus poena, seditio licet tardius, ncc sine periculo componitur. Interea Nobilium querelae, praecipuu Oran-gij, & Ogmoniij in Granuellanum adeo intu.
inuerant,ut post legationes Romam, .atque i Hispaniam adornatas, ut in eum Regem, Sctantiscem concitarent, cum re insecta redirent, perinde qtlassi corum postulata negligeretur,anno ineunte Iso . ab aula omnes disces.serunt praeter Egmonitum , qui Gubernatriciamrmauit, eos non ante redituros, quam inde si Me abirct Granuellanus,cum quo nec ijsdem moenibus circumscribi vellent.His cognitis Phιι'fus etiam Granuellanum reuocauit, ut radicem omnem incideret tumultus.Inde Margareta ut
Omont ij de Ora j conspirationcm divide. ret,curauit ab Hispania eisdem stipendia mitti dispari numero, ut eos aemulatio seiungeret. Legationem adiunxit Elmontio impositam ad Philippum,ut vel locorum distantia perfidae societatis funiculum rumperet. Exccpit cum Ph/-ςῖ , .linus Anno I 16 s. die L s. Martii perhumani piis .
ctus causam cognoscere,respondit' non esse Fui ter,uti decebat virum primarium , multarum-
muneris i neque ingem j sivi plectenis hareticis operam dare . Ipsa vero accusato Magistratus metu, serio monuit, ne ultra cumstando mor.
bum emeret insanabilem . Quamobrem rei igni addicti:Supplicium vero dilatum ad diem Lunae,qua Lanarit spetulans hominum genus
x tunc in religione iuspecti, miscendisque tur bis assueti,ex consuetudine abessent. Cum mos illi esset ad vesperam Sabbathi in agros prodi-re,nec ante diem Lunae in orbem reuerti: partim ut cum uxoribus feriarentur in proximis
pagis partim ne obseruarentur, si sesto die adque palmarum Ducem.Audiuit saepe de publicis Belgis necessitatibus, ac priuato commodo disserentem. Postremo responsa, quae Guber-Phinninatrici referret, inhs praesertim, quae ad reli-ρ .gionem pertinent, ex Theologorum placitis , quoscocgera ,concepit. In eo Doctorum seria- tu admirationi fuit Regia pietas.Consultiqvid de Religionis liberiale limitant, quam enixe postulabant nonnulle Belgarum ciuitates . Quum plerique, perspceto earum prouinciarum statu,miirmarent,auertendo grauiori ma.
lolesse absque Dei ostenta liberum sacrorumo
28쪽
eultum populis indulgere: Negauit,accitos a se illos, ut docerent, an permittere posset sed an φbi nece Go permittendum pescriberent' Illis necessitatem videri nullam asseuerantibus, tunc Rex in eorum conspectu, humi positus ante Crucifixi Domini rimulacrum. Ero inquit cliuinam maiestatem tuam oro, quaesoque I ex omnium Deus , hane ut mihi mentem perpe uam velis,ne illorum , qui te Dominum resipuerint,
piam esse me,aut dici domιnum acquiestam . Ita firmata de religione sententia , Egmontis tradidit legationis commentarium, Instructio
nem dicunt,ita inscriptum. Instrumo earum rerum,quas tu μιnceps Gaura,Comes Eamoniij, patruelis meus, meique de imperi, iure consili, , exponere nomine meo debes Duei Parmensi, sire
Φό ό, ; Inter mandata,Religionis cura , id erat Beereis praecipuum , quod nouis literis XXII. Octobr
de Reti- I 16 3.scquentibus confirmauit . Plecterentur 1iρης . Au ab is , ali que haeretur quorum ριπna nec remitteretur,nee .sferetur. Iugur Hunis tribunal esse siummopere necessarium . Tridentinum Conciliam ιn omnIbus seruaretur. Regis nomine illud promulgarunt Praefecti, quorum plurimi vel timore correpti,vel haeresi pollutiae impares populorum furori profitebantur Brabantia Primum, ut Lovanium, Bruxellae, Antuemia, Bustoducum, cdieto parere recusat , libertatis praetextu . quae Tribunal Inquisitionis numi quam passi esset. Coniurationis caput diceba-2.douia tur Ludovicus PQ savius . Principis Orangi, frater , qui a iuuentute cum alijs iuuenibus ex se i flore Belgicae nobilitatis, Geneuae versatus, fa- .. vi cile in haereticorum fraudes inciderat. Arride--at . bant ei plurimi mercatores, qui maria vagantes ad mercium lucrum, fidei iactitram secerat. Foedui XV.Mariij, Anno Is 66. Bredae in urbe Prin. H retia cipis Ora ij, edus conscripsere nouem e no-- m. bilitate homines. Foederis summa,quod Compromigum dixere,a mutuis vel multorum promissis, fuit.Ob ubertatem inita nobιlium societas, it obsaret ii , qui fidei Jetis in optimorum ciuium fortunas inten rent. βuamobrem perfan-cie tur are , Inquisitionem in Belgio nullo modo passurnuta tamen ut praeter Des honorem , Regis amplitudinem,Patria tranquιltitatem,nihil moliri deb/rent . Cum his Princeps Oravius conuenisse diccbatur , ut ipse se excusando in
senatu conquestus est eodem tempori, quo a Comite M Iano admonita Margareta ,
Bruxellas aduenturos sub initium Aprili, Nobiles circiter quingentos supplicemqu
libellum in βuasitores oblaturos, non sine ra more,quod illato in urbem milite Viluordiam
abducere vellent Margarriam, ibique clausam habere onec impetrem,quae vellent.Sciscatam te itaque Ma axeta Senatum,an coniurati admittendi essent in urbeὶnegauit Philippus Croius Arescoti Dux , & Carolus Farlamontius. Quid opus, aiebat, quingentis hominιbus , ut tib llusinus osseratur es non μι iiderι eam βρ tiem βρ citer postulantium . Vnum mιIlerent
denda , vel plurium oculis obseruandi, deque ι, Dulicium illita bumendum, siquid licentius agerem.Contra Orangius vanos dicebat timores, Enotos non esse homines , as vel amicitia , vel sangu/ne ιunctos: grauem futuram iniuriam, si nobilibus viris non permitteretur, quod licet misi berrimo curque, rogare . Similia memorabat Eg. montiuspraesertim quod si mi agendum Fet,noo videret quo apparatu occurrendum esset hominibus iam armatis tutum non esse eo, laedere, quos
perdere non 'fiet. Mansset dius vero, etsi tant,ficios Inquisitores non probaret, turbas tamen damnabat,imo & filium Carolum, quem coniuratis immissum audiebat. Inter huiuscemodi altercationes, ansam arripuit Ora gius calum ti . niandi Reum , quod cum hostibus Orangη tu
caput erus consipiraret, nec nisi tempus opperiri, quo facinus imperaret . Super haec addere parantem admonuit Margarita , neue innocentiam suam calumniis ream ageret ; inde mollibus verbis utrunque placatum ad publicam re
uocauit causam. Dccrctumque -rnermes adia
miterentur murbem . De Inquisitor bus vero, cum Regi hoc unum votum esset, veterum religionem seruare,quodque munus ab ipsis Episcopis exerceri potici, qui iam numero creu rant,ut superuacui ellunt Romani Quaesitores, quos Carolus in Belgium inuexerat pallorum, inopia,non debere aduersantibus populi, tam violentum obtrudi remedium. Ne quid vero haereticis indulgere videretur , coniuratis res ponciendum este; 'Non esse,cur de Inquisitor. bus Deeretῶ laborarent, eum ob obitum Ponti*is, .um ιη μθ
termiterent Iurisdictionss.su hanas haeretic rum,cum omnes sint ea tu, halubra aliquo tem. Diti. perandas remedio.
Eodem die sub vesperam coniurati Bruxellas aduentarunt ducenti numero, serensi vcste iis ornati,gestantes singuli bina ante ephippium, tauia selopeia,preibat Dux Fredere Gad Gui , t tu i N Mius,qui in domum Oranti diuerterunt.
29쪽
a et Maximilianus II. Occia Imp. XLV.
Sequenti die aulam subiere bini procedentes , quenti, tota urbe apparent coniurati vestibus ducibus Bred rodUM N Usauio, quorum alte- e panno cinneracei coloris induti:alii scutellas, rum,cum claudus cisa,risu excepit ciuitas, to- & caliculos quae pauperum suppellex esse solet sa ad spectaculum effusa , nec satis expediens, quo nomine Ea rei notium illud legationis genus. Aulam ingresti, poli obsequia 'Medero- s lioellum obtulit,paucis exornauit , nihilabud honestis moris esse propositum, quam Regis Ubsequium, aeρatria salutem. Libelli summata, erat, quod eum Margareta ad Prouinciassis-
sisset fidus illud non pro libertate, sita Je popu
lationIs conceptum, nomina delatorum d ferret :
in mel foederati, si conuincti, vel accusatores , si falsi, pari supplicio castigentur. Respondit Gubernatrix, quando nonnisi Regu dignitatem, ac patria salutem Jectarent, haud dubie postulatisti, facturam .De delatoribus mentionem non buit; vel spetie obliuionis quaestionem fugeret inextricabilem; vel imperij arcana ostensa crederet. Coacto Senatu,plura in quaestionem Venore. An coniurati tenerentur in libello no men subscribere nec placuit, ne plures sollicitarentur, si libellum circumgestarent per Uriam . Responsum itaque iuxta recens decretum,& spe facta intermittendi Inquisitionem, ae moderandi decreta.Sic coniurati dimilli .Eodem die excepit Frederodirus in Culemburgi, nis aedibus coniuratos peramplo sane conuiuio. Tercenti circiter erant,ideoque confidentiores super mensam. Ibi de nominanda societate actum , cui nomen imposuere. No lisi in Concordia, ducem vero Instauratorem libertatis Cheusiij amissa.Quae tamen nomina una cum ebrietatere digesta;vel noua obliterauit appellatio. Euntes
ad Margaretam coniuratos cum inspiceret Carol.s comes Bariamomius, in contemptum
Gheusios Gallica voce appellauit, quasi nihil amendicis , ac nebulonibus timendum esset. Quod cum Culemburgio, atque Sergensiretulisse 'Mederodrus, contemptu irritatis, placuit ad vindictam nomen assumere,atque ex eo Petere insignia firmatae conspirationis . Hinc com Potantes , coeperunt sese inuicem inuitare,&GMusios appellare, Gheusioque nomini sumptis lpoculis, plaudere. Peracto conuiuio, Tredero- ldius mantica, quae forte ibidem reperta, ad collum emendicantium more suspensa,ligne que poculo vini pleno, manu elato, conuiuis omnibus simul propinat , vitam exhibet proindemnitate sociorum Inde confidentiores ci- ficti, extra muros Gheusium nomen statuunt
ci&rrei& plausum explorare. Die itaque inse-
pileis affigunt: plerique nummum primo exculptum e cera, vel ligno , postea ex auro instar bullae, e collo suspendunt; in cuius altera
parte Philini Regis imago, hae inscriptione, sed Gallica , Fideles Regi: in altera Mantica li.
duarum manuum complexu intercepta , sub η m. ιν
lemmate, que ad manticam, sed Gallice, ques a Porteria Sesace. Ex aduerso PhiliVusrii . Croius Arestoli Dux , ut se recenti Gheusiorum facinori opponeret, Virginis matras filium letum complexu foventis imaginem in galeri spiram eleganter composuit ; quem imitata aBruxellensis Nobilitas a Pio V. Ponti f. ManIndulgentiis est remunerata. Cuius occasioneis ubique terrarum inolevit Orthodoxis sacrorum ex metallo numismatum religio, Antue piam regressus Frede dius supra quatuor lIo. minum millia obuios habuit in caupona , quibus e prandio surgens, ingenti patera plausit ,& ad constantiam prouocauit. Vix etiam in urbes redierant coniurati , quod mentientes equitum Aurei Velleris patrocinium , de iudicium,ne Religionis eausia, qua seditionem non chaberet admιnam,inquisitiosieret Caius erimienis non alij praeter foederatos,iudices essent,donec sibi νέ ι aliter a Rege , agentient bus totius Belgii μὰλ -- nisus, decernatur. Curauit Margareta festinatis nuncijs falsitatem detegere,impedire tamen non potuit,quin ad coniuratorum sonitum, ex Anglia, Germania, Gallia, Anabaptistae, L therani, Caluiniani conuollarent; qui noctu
prius,deinde palam concionarentur, ac gran- .dioribus figmentis, ac nugis Romanum Pontificem,Tridentinos Patres,Ecclesiasticos Inquisitores,sanctissima quaeq;vellicarent atq; imperitae multitudini fabulas venditarent Et quamuis ut nebulones a prudentioribus cognosceretur, gaudebant tamen decipi,ipsi mox alios de-eepturi nihil obstante.Edicta Margareta con ciones interdicetis,quia prohibitas,na gagrantiori repetite sunt studio vitio generis humani, quod nititur in vetitu. An tuerpia inter Gallos& Germanos media cotumacia fouebat. Supra quindecim mille aegresti in agros, post Caluinianam concionem,buccinatorem equo imp nunt , veluti triumphatorem in urbem redii cunt , trepidante Magistratu, ne eo tumultu
Vrbs inuolueretur . Submisit Margareta quasi ipsa iam iam itura, Caraum Brimaeum Comi
30쪽
tem Meganum , quo viso, tumultuari coepe-ia taπ- runt Antuerpiani , vociferantes Metanum
p Gheusis infensum venisse,n paulo post occupata milite Antuerpia, Romana acquiesceret Inquisitioni . Nec quieverunt, donec amoto Meoano, datus est ei Ora ius, quem toties postularanti quibus assensit Margareta inops consili, cum alium non haberet; de ne iniuria tantum virum prouocaret. An tuerpiam imgressus ut liberator, &Augustanae Consessionis restaurator acceptus est; Quibus vocibus dum se opponit, vel opponere fingit, non tam militem impetrat a Margareta , quo tueatur ς' Imperiunt; sed & corporis custodes , nimia i
'hoc Margaretis indulgentia, quae dilIimulati ne sagit ij, firmauit holhi principatum. ivra Interim nouum conuentum Gheu P ad Trudonopolim cosunt medio Iulio . In quo
duo agitata; Primum qua sicuritatesAI eavere deberent, si Rex eorum quemquam miciβι πιι let Secundum,ne eerta populis praesicriberetur Religis,liberum cuique esset,quam vellet equI.Impia multis visa est haec sententia, & se subtraxerunt a scedere; inter quos Carolus MansfeLdius filius ErnreTι. Princeps Condaeus, tres Coluenti fratres , Orantius dicti sunt in eo foedere conspirasse, ut trepidante Belgio, resurgere Gallia nequiret. Primum coniuratorum facinus,suit templorum depopulatio , initio sum Ποηο- pto ab inferiore Flandria r a pagis cladem e si orsi, veluti ex Oreo emissae furiae, circa Audomaropolim irrumpunt. Sacrarum aedium, cinnobiorum aditus ociusos frangunt: aras eue tunt: imagines Sanctorum deturbant,nemine reclamante.Successu laeti, urbibus appropiant, Ipras conclamant; cuius templum maximum depopulantur;idque tanta securitate, ut publico ciuitatis aere viderentur conducti. Par iniuria vicina fatigauit oppida ; cuius nuncius ad Margaretam peruenit a Sacro redeuntem, comitante Eemoniis . Ad quem conuersa: Audis Comes, quam laeta perferuntur e Flandria ,ρυ-
uinc a tua Infelicem me,cui Belgium moderan-tι,tantam out nae MaIestata , tantam Principi suo illatam videre eontigit contumeliam.Tu v
ro de euius praecipue virtute, aestae sibi Z x pollicitus siemer est omnia, patisis inprouincia ti-bι comm fa,tam immanra in Deum stetera impune murar Respondenti primum de imperio, 'U psea de religione eultandum; negauit non sineatij indignatione Margareta , aequum esse consireta. lium, cum rebus humanu pracedere ribus Ω-
nor Deι. Quum adhuc subiecisset Emontius
non ita sintree eos, quι In hisce prouiscys atiquid ρuidem . Eadem constantia respondit; optir- dum quidem esse religionem sedi potentiam pari. ter posse retineru sed ub/ aberutro carendum sit, Relgioni ante omnia eatiendum. Accito itaque Senatu,decretum, ut Maximilianus Rass gemius cum duabus cohortibus, &cum Monti. nij equitatu, redeuntem a Sacrorum direptio. ne Insulensem plebem,non ante in urbem admitteret,quam armis traditis. Et quamvis r clamaret Omontius, quia si armorum via ineunda esset minime posset componi tumultus,
nisi ducentis hominum millibus contrucidatis Non tamen illa destitit, d icens melius esse, eam perdere plebem , quam Deo sustinere rebellem . Per Belgium interim nihil rem tuebat su- inror haereticorum . Antuerpiae a Virginis Matris simulachro exordientes , una nocte templum per Europam celeberrimum ita deturparunt, ut nil integrum intra quatuor horas, inuiolatumque relinquerent; ut non absurdur
sit credere , Daemones immistos hominibus operam consociasse,spoliatis aris,disiectis imaginibus subus ins sepulchris,inelestem panem profanis pedibus conculcatum, Sacro Cris m, te inunctos calceos, nulla sacrilegorum dam-l no,ut Deo permittentea redantur Erebi moni stra operi praefuisse . Inde ad reliqua ciuitatist rempla,coenobis,procurrentes non minori se. uitta in Sacros cineres, ac lapidus peccarunt aut albescente die, templum inuenire non esseti in urbe. In domos mercatorum iam prOPerat bat latronum caterva ; quum ciues non vltra os cunctandum rati,qui non pugnarunt pro aris,l certarunt pro focis. Prae foribus itaque exeuntes armati,ad ulciscendam publicam iniuriam,
portas urbis omnes,una exccpta Cimseranti ex
qua furiae illae exierunt populabundae in agros. Dum haec Aniuerpiae, iisdem plane diebus V Gandavi, Aldenardae, aliisque per Flandriam tibvrbibus suror grassabatur sacrilegus . Omni iam. propcmodum Belgio , si Namurcum , Lu tur.
comburgum,Artesiam excipia ,noua concidit
religio. Atque ut Tiberij principatu duodecim urbes terrae absorbuit hiatus , hic prouincias infernalis spiritus funestauit. Trudono;κ li dicitur conuenta direptio. quae Mirrore tam terreres,duce Lud'mei Naἰa.. o, apud quem sisecrorum praedae comportabantur , ut interso.