장음표시 사용
31쪽
r Maximiliani II. Occitam p.XLVI.
ad pacem cogeret. Vel in utrumque Septemviperentur templa, superuenit a Ludovico Nassauio epistola ad minittros, & mercatores Belgij, qua cos monebat, ut quia religionis causa latis in tuto esse videbatur ι turbis sese opponerent, με certi id laturum, neminem fore qui eis in reli. k7distris. 00ς Πςgotium facesseret Vana equidem non iii tuit promissio; nam Bruxellis Murgareta cum occlusis portis, neque fugere daretur, sed templorum instaret direptio sub eius oculis, inuita subscripsit, ut haeretici conuenirent ad audiendas eonciones modo inermes, nee eatholicis ades sint m eriti. Suo tamen haee, non Regis nomine; ut plaudere, vel reuocare posset Philspus. Is desperata pace , cum nonnisi ab armis expectare posset remedium,sorori manda-ι uit externum lcribere militem , Duce Eraco a na-Frunisuerit,alijsque inter quos Comes Isa mesrct PbL Nassauius frater Orangist Principis . Denique in . ne Germani Principes tantum apparatum secus interpretarentur,ad eos scripsit, praecipue Maximilianum Caesarem rogans , pro ea .seis quae inter illos amoris, ac sanguinis coniunctio intercedit, iuuaret auctoritate sua militem,ducumque delectum . Coesar vero ne imminente Turcarum irruptione, milite spoliaretur; sive decorum sibi putaret,Gu matrici, eodemque
tempore ordinibus Belgij scripsit, ut se arbitro iurgia componere non grauarentur. Gratias retulit Philinus, sed cum armata iam factione nihil tuto absque armis componi posset, denuo pro militum rogauit delectu, quod Cce. sar no solum id praestitit, sed edicto vetuit, nequis Germanorum militum irer aduersus Regem.Idem egit Caratus Rex Francorum; Sein temuiri catholici . Protestantes excusata religione , ad Confessionem Augustanam prouocabant Philippum. Inter eos, qui a Rege arma
sumere s une inuitati, solus Dannes Nassurus frater Oran j recusauit. Ericus Frun meensis, dissuadentibus Hugo , ac Palatino Praefectu.
um Tum orantius, frater eius radovicus, Cois h. . mites Egmonraui , Hachstratantis , Homanustico . que Teneramundam conuenere, Ut in comine pro societatis salute deliberarent. MansfeLdium etiam tentarum , conficta Regis ira in
caput eius; sed is fidelis usque ad obitum nec fidem , nec obsequium mutauit. An armati ve-nrenti occurrerent Re H in disceptatione venit,
vel supiues e neutrum placuit. Tertia opinio
praeualuit,Dominum mutare; ad Coesarem con.
fugere, qui vel precibus, vel armis Philinum
ros,& Turcas concitare. Hisce non contenti,
alia habuere Am1 telodami comitia , dis limulante Oravio. qui prope Amstelodamum agebat.Ibi cum mercatoribus, & plebe conuenere Caluiniant,ut mutuo se adiuuarent: qui manu haud posset,pecunia suppleret. Et licet religione dii cordes,cum alij Giberum, alii Caluinum
profiterenturiiu hoc etiam cogitarunt con γδ iam,ita suadente Ludovico Nasiavis, ut sep sitis parumper de religione disti dijs, in Augustana consellione coirent: nam hisce religionis
induciis, neque Septemviros habuissent aduersos, neque Germanos milites, qui in religionis socios non tam facile arma tulissent. Eodem tempore Frederodius militem An - .merpiae contraxerat, ut& alibi idem gesserant
caeteri coniurati, annuente Orangio quorum sin. legunt.
guli singulas adorti prouincias, spolia partiti
crant, priusquam cum Regiis confligerent. Pri- vri tama defectio coepit a Buscoduco , quod Anto- defectio. mus Sombersus Antuerpiensis , Mederadjnomine inuaserat. Is vero a Gheusjs Amstelodamum vocatus, clam appulerat haereticorum
plausu spe ipse potiundae Batauiae. Eodem tem pore Io: Marmisus Thololae Dominus unus ex coniuratis,sexcentis militibus in Zelandiam mouens; Flissingam frustra adoritur, quod regium militem praemisisset Margareta. Reversi itaque ad Osteruelam Tholosiani Antuerpiae pagum,in ripa Scaldis posuere castra, ad exto rum,& fugitiuorum asyllum,qui in dies accur. rebant,ut ipsi Antuerpiae terrori essent.Sollicita Margareta in Tholosianos Phillypum Lan tum Teanoris Dominum non leui instructum immisit praesidio. Quod cum resciuisset oran aius,qui Antuerpiae dominabatur , iussit illico his pontem, quo ab urbe Ostenrellam transmitte- --, batur,excind ne in suppetias haereticoruin ,sorcis accurrerent Antuerpiani, clixit ipse; revera 'ne catholici catholicis luccurrerent, vel virisque se amicum venditaret: unde occlusis portis, ignari Antuerpienses, quo haec cura spectaret, sequenti die repentino tormentorum strepitu exciti,procurrunt in moenia,pugnam spectantes, dispari genio, studio , atque clamoribus,manu,vultu plaudentes, i gementes cum inimici caderent,vel amici. Cccidere tame Caluiniani numero mille, di quingenti . G centi circiter capti, & iugulati omnes, quod eorum nulla salutis spes esset. Quod cum vidissent Caluiniani AntueFienses , Tepente cor-
32쪽
Catena Histoi ica. Lib.XLVI. Cap. II. as
reptis acinis,quatuor horarum spatio,quatuo , cui, copiarum parto relicta, superueniens ,&decim hominum millia conuenere,dubis an in cognita nolitum statione , tanto irrumpit ar- portas,vel in eum,cuius iussu clausi attineban- dorc, ut inter angustias, quibus 1e Torneacentur, irrumperent. Fouebat turbas Tholosilitis munic ranc,more pecudum ccederet,paucis. Coniux , quae coede audita mariti, per urbem istini, Per saltos euadentibus , sex tantum ovolitabat , clamore , & planctu excitans so- tuorum deiideraris . Inde victor Tornacu lxvr. eios ad vindictam Credidit Oravius sola prae-iProperan ,, iubet aperiri portas, Cives audita
os iis, sentia furcntes compescere, scd cum in publi- ab iis,qui prosumam suorum strage,Ducis se
cum coepisset verba facere,plura dicere clamo. clementiae comittunt. Ille vero relicto in urbere prohibitus, ut Partιum prod tor increprius , praesidio , conscitim ad Valc cenam rediit, recci Iit a nam manus admoucre cogitabant ;&iquam scrociter, nec sine labore tandem expu- fuit , qui in Orangi, pectus admotum selope-ignauit. Ex huius diuitatis statu cum Sacro,tum tum non exploserit a socio impeditus. Mari ciuili rei titulo, Laus Norcarmio, de rebellium,
Dum pontem occupauerant, & ex armamenta- coniicrnatio, ut hae una in urbe, omnium imrio curulibus exportatis tormentis, decuria in-ibium claues reperta dicerentur. Hinc maiora uadenda , Monacis expellendis decreuerant. cogitans Margareta, ad nouum iuramentum
Oransus vero periculo doctus , praesidiarias Magistratus, Dellique ministros incitauit; non, cohortes Lutheranis adiunxit , qui una cum quo Perfidiam vincirci, sed quo minori inui-s.. . Catholicis in Caluinianos induerant armata, .idia fallentes plecteret, vel abnuentes cxhauto. mentam Tunc viribus Maiestate firmata, valido mili- raret.Probauit consilium omnium primus Cotum manipulo, cunctoque comitatus Senatu ,irn Petrus Ernestus Mansfidius , exemplum Caluinianos adit, & more imperantis iubet ar-isecuti Dux Arscholi,Comites Egmontius, ema deponere; secus si faciant, hostem se Calui- ganus, Farlamontius. Brederossitis qui equitibus Dianae factioni perpetuum iurat. Detulerunt ij praeerat centuriam potius remisit, quam iura. hanc Gan o speciem honoris, re vera exterri-imentum admisit. Idem secere Hamanus, ri quia impares se cernerent. curatauus dicentes satis esse Sacramentum , lavit Non minori gloria apud Valencenas causa quo superioribus annis se obitrinxerant; hinc ari' se habuit catholica.Grauius cum ibi Caluinia- gubernatione semoti . Ora Ius supererat, quinus preco omnia misceret , tacite forsam an- recusato Sacramento,successerem petijt,quannuente Magistratu, qui Margareia praesidium do praefecturis suis se excidisse intelligeret . accipere recusarat , Phitivum NorearminmiQuod cum Fr nuncium non probaret Ma Obsidione cinxerat . Quod cum restiuis- gareta, quia Oraurum apertum nollet inimi-oraui. sent Gheusist , undique accurrere decreue jcum , & ut dato Sacramento praeturam re- re isrunt; quasi Ualencenis ultimum foret sortunae assumeret suaderet ; respondit ipsi cum iudicium . Quatuor Gheusiorum millia conue nilal aduersus primum iuramentum peceast. nere in agro Tornacens, duce Ioanne Soerens non opus esse nouo iuramento , quod praeter mo- ut Insulas urbem inuaderent, die quo Maxi- rem exingebatur, aduersius forsam patriae priuile- mil. Ras ghemius urbis gubernator ablatu- gia,quorum obstruantiam cum rurasset, nolle serus erat,& ex agraria concione Caluinianis re--Iuramento in turamentum pugnare ; unde ad deuntibus in urbem , ingrederentur immixti. periurium potius , quam aὰ ιuramentum prou Regredientem sorte Ras hemiam,morab1- caretur. Cum m formula iuramenti non Caesar . iur aliqua Armentaeriorum cohortes, Corne inon liberi,non uxor,non Deus exciperetur;Wim
lio Ministro Caluiniano,qui ex fabro sertario, men si beneficiario iure Caesara cognoscebat ad
concionator, ex concionatore miles arma tra-i ictum. riora etiam connubiali lege, quam n προεμ ' chabat . Ras hemius vero cum iam de A itura inuiolabilem exigit, cum tamen quia Lu- mentarijs audistet, scelestis centum quinqua- theranam mactare teneretur. Deo tandem,cuius
Mee Ainta pedibus, quinquaginta sicloperarijs, pro- gratia si ministrum pati non poterat tantoram i VM 3 pe Valerioum pagum pugnam comittit, ma-Jμπliciorum , quae Jeιie religionis irrogabantiar. iori fructu ob spolia, quam gloria ex hosti L Et illud tandem cogitandum . Regis ministrum ignobilitate. Audita suorum Tornacenses cla- talem fore, cui si subjecte minime decorum cre de , Lanotum diuertunt, & portis exclusi, era deret genera suo . Hinc Albanum Ducem intelli- aias
pugnare tentant.Interim Norcarmius, Valen- gebat, quem indignabundus nominauit, & Stiam, i.
33쪽
16 Maximilianus II. Occid Imp. XLV.
luit. Is missus erat a Rege, quamuis Belgis ingratus ob genium truculentum , atque super. hum.Ferebatur quum Caresus Vab Abam petiisset,qua poena rebelles Gandauenses multare posset respondisse, contumacem euerteret esuit
tem . Quo immiti responso ostensus Carolus V. iussisse eum in turrim ascendere, urbemquω illlam totam aestimare , postea interrogas k, Euot pellibus HJanicis ad conficiendam aeque grandem chirotheca hoc enim lonat Gallicum Gandaui nomen, pus essest obmutuit Albanus, cognita Coeiaris ira. Nemus is erat Margareta nuncius ὶ cum placare non posset Oranssium, colloquium impetrauit cum figmontio , &Manifeldis, sed & hi frustranea verba secere . Orangius vero seorsim abducto Elmontio imminentem ei descripsit ab Hispania tempestatem. Subduceret se priusquim operiretur. Cui Egmontius periculi negligens , Regis obiecit clementiam,quae hoc unum posccbat; ρacatas prouincias . Reposuit Orangius, Ilardet te haec,
quam iactas,clementia A egιs. Prauu est, UtInam
alioue pontem futurum, quo Vsipant ealcato, in Belgium transimulant . His dictis non sine lacrymis Bredam abijt cum uxore, ac familiata praeter Philippum filium natu maximum, L uanii stadiorum causa relictum , inde Cliuiam se recoepit.Qmontius vero quasi tota turbarum culpa in discedentem reiecta, innocuus, & absque aemulo coepit Margareta operam ostentare, conciliabula prohibendo, Compromisso renuntiando , Hoch trat o libellos remittendo, veluti dissolutae amicitiae argumentum. Hinc
magna rerum conuerso. Contetriti coniurati, inuicemque suspecti, fugiunt, veniam petunt non sine mercatorum querelis,se desertos contra quam conuenerant. Confluebant undique
nuntii cumulatam de haereticis victoriam renunciites; Antae iam ingressa triumphantis more Margineta , de obitu Mederosi , ins quente totius Hollandiae deditione. Margareta vero de firmanda magis, quam de fruenda felicitate sollicita, praeladiarium militem deditis imponit urbibus, rebelles mulctat,reos plectit, rempla catholicorum reficit, haereticorum destruit, mira populorum contentione, & alacritate , Belgium denique totum primae restituit tranquillitati, Gia bs vere Gheu bs effectis. Hoc unum deerat, Regis praesentia, qui si adfuisset in tempore , haud dubie populorum motus composuisset.Eius cunctatio vaticinium probauit Pij VPontis Max Si in praecipiti ai
bat in aut Rex cunctatu syuerit , aut quem a s exseriis administris rei conficiendae submiserit;m
Pnper. vereor, ne Felitum retigione, Rex Belgio exuatur.Parabat Philippus expeditionem, missis etiam ad Europae Principes nunciis, sed in spetiem, ut ostentato profectu, Belgarum DP
nallas in offitio contineret, & Maximitianum Coelarem, cuius arbitrio se commissuri dice-is i s. bant Belgae : & reliquos omnes a fouenda Inctae Gheusiorum factione,deterreret. Accitis itaquePbilircornit ijs,quid agendum In 'consulit. Bel ρε lo alij, dexteritate potius, & consilio cum alij dicerent , nutare videbatur Phιlφpus , donec aulicos priuata conciliauit utilitas . Degeret in Hispania Rex, ministrum praemitteret qui Albanus praeuidebatur sic caeteris locum daret in aula. Ita euenit; non multo post dedignatus Albanus venit , quamuis reclamante Margar Albanita, quia Parta pace,religione, atque obedientia restitutis , nouus miles non nisi ad irritandas superueniret prouincias, ipsa Rege monuerat. Is vero actis sorori gratijs , Albanum mittere scripsit, non ut eι latidem decerperet; sed it ιlli operam siuam praestando , minore Gubernatricis labore,ad eam Hem acta conseruaret, s nulla
eiusdem inuidia de noxiis supplicium sumeret. Illa vero non parum indignata , quod pacato Belgio imminens Hispanus ad despcrationem
incolas prouocaree , & iam centenni circiter
hominum mille suppellectilem alio asportassent, mis Itonem flagitauit, tanto ardentius, quanto ipsa inconsulta, 'montism , & Homnanum custodiae dedit Abanus , non sine Bebgij rumore, vociferantibus plurimis, ea proce- tium cr
tum consilium Oravi' lauaantibus, quod ma- 'ture se subtraxisset Granuellanus tame Romae audito succesIu, sciscitatus dicitur, an captus quoque fuisset taciturnus ita appellabat Or-- M I gium) atque nuncio negante , Vno illo sinquit si Granuellanus retibus non concluso,nihil ab Duce Albano captum. Impetrata itaque missione , Margareta, in Italiam venit, relicto apud Bel.
os incredibili desiderio sui. Vt Duaci via r
stituto Franciscano coenobio ex Margareta
Parmensis aere, sentilitia eiusdem signas uti assolet adiecta essent, numqua iliac populus permearet,qui ad eoru aspectuκ apita denudaret.
34쪽
Catena Historica . Lib.XLVI. Cap.II. 27
ALBANI PRAEFECTU A IN BELGIO. Ann. Is 68. ΡRaefecturae init ijs ab animaduersioni
s iamptis, Albanus, patrocinium odio suo quaesule Orangis , qui si non ivile, saltem gloriose arma sumeret,ut se,patriam,liberos, uxorem in libertarem repetere videretur; licet dominandi libidine, ac odio inflammatus, ni ad bellum faces haeretici suppeditassent, aliund ia materiem incendis quaesiisset. Nec enim deesse diu potest occasio improbitati. Futurarum calamitatum praesagia fuere biceps Leodii natus puer: & Mechliniae subitaneum incendiuata, igne casu , vel dolo pulueri iniecto sulphureo ,
tanto term quatefactae motu,Vt pleraeque Brabantiae urbes , nutantibus aedificiis trepidaue-AMA, rint. Albanus tamen iactura potius quam prae--er . sigio commotus, coepit catenam, quam ilia Hispania cogitauerat,Belgio circumferre, acie
Antuerpiae crecta ad ripam Scaldis , cum ad ollium fundare potuisset , ut ab Hollandia
hostem arcere possct venientem, ea ration ,
qua sibi potius ab urbe , quam urbi ablioste
Inde duodecimuirali instituto collemio
collegi si quod sine appellatione cognosceret praeterita eriinina, vulgo Collinio Sanguinis ob crebrae
supplicia dicto ; Gubelmum Nassamum Gran-σium Principem, Antonium Lata iam comitem Astraranum , Florentium Pallantium Comitem Culemburgium , Gutielmum comitem Fergensim, Henricum Frederodium,aliosque coniu- ratos ad dicendam causam vocavit . Illi vero
accus ita incompetentia fori , ad Maximilli
reis eon num CCesarem, ac Germaniae principes cons gere,ut spetie compositionis, interim arma pararent on abnuit Coefariatque Imperij principes Belgarum patrocinium . Aliantis vero &cisti, Maximiam literis, dc legato Bauariae Ducis, oria pro quem ut Regi gratum Principes delegerant,ra . non suo,sed Resis mandato haec fieri, respon- eaptiui- dit. Statimque festinata causa, Orangium Gu- jli Gum , de Ludovicum fratres , ac reliquos ἔν- reos Maiestatis pronunciat, Fisco bonis adiudieatis. Simul Bredae, Drangis oppido Hispanum imponit praesidium : filium eius Phil p. pum tredecim annos natum, ἡ L aniensi Accademia in Hispaniam mittit. Quod cum immane iactaret Orangιtis erga innocentem putrum,non ingrata creditur fuisse silii captiuitas callido Principi, ut si res Hispana superior foret, coque suis ipse exueretur domini js, esset in Tom.VIII stu pars II tomi VIII. quem Hispaniae moribus innutritum suam
Rex clementiam ostentaret . Si autem, uti sp rabat, secus eueniret, adesse sibi minorem natu Maurmum paternae fortunae comitem, & --norum haeredem.Decreto itaque eiusdem concilij capite damnantur plurimi . Glemburtii irim
diruatur aedes ob execrandam memoriam repe- rinti m Illa coniuratisvis ιn Deum , o homines; ηομεzodem tempore, quo nuncius ab Hispania ve nus Carolum Regis filium,patre iubente, custodiri 3 simulque Florentιum Momorant umMontinii dominum,quem Margareta in Hispaniam legauerat. Is capite damnatus periit. Carolusi natura ferox, patri molestus, & depra. uatae religionis patronus, quum patre inuito, in Belgium descendere vellet, custodiae traditur, ubi ex morbo ob alimenta partim obstinate recusata, Partim intemperanter adgesta, nimiamque niuium refrigerationem extinctus
et t. Licet mussitauerint aliqui in necem patris conspirasse , & nimis familiariter se h, in Lo . cum Uabella coniuge PLbροι, quae ipsi Carolo in coniugem iam antea fuerat designata; unde naucis inde mensibus post obitum Caroli,mors it tequuta fabella, quasi utrumque vis abstulerit . Propterea eo tempore Ouidianum illud
ab Omero usurpatum carmen , quo de Carali facinus, & mortis annum, literis numerorum loco positis exprimerent.
FILI Us ante DIeM patrIos InquIrti In Annos tamen salsa Epistolae terimur Philippι ad
Reys, asierentis, nouisatis non atram eiaulam , quam quod Religionis, populorumque construmtionem Sanguιπι sitio praehabere voluerit : eoactumquesepropterea; filium sibi et Dum rara tione propemodum sacraficare ; ne Deo instratus en fieret. o
Orangius interim percusso cum Germaniae inmΙ'rincipibus foedere,irrumpit diuisis copiis sub coniuratorum imperio. Vbique tamen repulis sis,& captis G si . Frisiam ingressus Ludo- uictis Nis usus cum Adulpia fratre, alijsquo
ducibus,nc progrederetur, mberetus occurrit. Primae velitationes Hispanis obuenere felices: d quia loco, de equitatu inferior esset, leuibus contentus praeliis , oblatam a Ludovico Nassauio pugnam sedulo distbrebat,expectans Assant copias,quae in suppetias veniebant. Amilitibus vero oti eam moram , tanquam cum Nassauis tacite colluderet, palam carperetum, D 1 im-
35쪽
2 8 Maximilianus II Occid Imp XLV I.
par inuidiae Dux , testatus omnia in discrimen rudine;& tanta insuper duritie, ut ferro incidi ea fellinatione dari , salutem rumori postha- vix queat. anus etiam est ιvter nubes cum feebuit. ueto milite,ut certo aliquo documento piro sub msicriptione HIUSTUS, quasi ecelitus
redarguerer obtrectatorum voces,conspicatus inuitarentur ad rebellandum Deo,de Regi. i Ad.--m Nassauium strenue redintegran- Habuit etiam Ludovicas Nessuius inscri. rem ex aduerso proelium, invadit. Et quam- ptionem suam aut recuper re, aus mori, quamquam pila exceptus , inde tamen ferocicer, pasIim in vexillis usurpabat . Is itaque it ac, iclopeio primum, stricto dein ferro, mutuis stra munierat . Timori vero cum nulla sint vulneribus traiiciuntur . Superstes Aremtietis munimenta; consternatos militum sedition exercitus,dum locorum ignarus,in insidias sc- Gheusios , quasi natando Albanus aggreditur μ ηιμ μ se induitia ast istanu circumuentus, intcm- tanta fortuna , ut intra sex horas deleverit M ' ' pestitiae sortitudinis poenas dedit. Albanus por- Numquam cnim maiori aut ignavia , aut con-ro volens in Frisiam properare , priusquam tum acta pugnatum:si pugna tamen illa,& non Ludovicus cum Granσto consociares copias, verius strages fuit. Naseuius mutata veste amveritus ne per absentiam suam cieretur tumul- fugit. Properabat interim Orangius cum exertus ob nobiles captiuos, cose metu liberar scitu in Germania collecto , militum octo Meredidit,sublatis in sero per carnificem viginti viginti mille. Stipendium spoponderat Palati- tribus nobilibus. Fuere haec praeludia Egmon- nus kptemvir, Virtcmbergensis Dux , ciuitastianae , de Hormanae tragediae . Periere di ipsi , Argentoratum , Germanis legionibus quadri- Albano iubente sub manu carnificis, quorum, mel tre. Belgis & Gallis tria millia talemtum in funesta senera doluere Belgae odio maiore , singulos mens s Antuerpiae mercator Hispatiis; hi quam luctu Fuere qui linteola Egmoniij cruore nus Equitatum alebant ipsi coniurati.Cum hi-
mora. conspersa seruauerint , seu monumentum a- sce sopiis&viginti tormentis Rheno transmis. moris, seu vindictae irritamentum.His Peractis so, ad Molae ripam consedit, tranatoque vado, in Frisiam mouet Albanus. Substiterat Ludov/- venienti Abano pugnam obtulit; nec reniten-rus Nasau ui ad pagum Gemirsum , inter si-idam censebat Chiuintus Quellitis caltrorum num Duilallum ac flumen Amisiam. Habebat praefectus. Sed Albanus quod animo praeuide- Uitrii Da tergo Emdam,sibi amicam; excepturus inde rei tanto exercitui non adfutura stipendia
commeatum , dc orandium fratrem e Gernia- ideoque nec concordiam, hieme ingrauescennia venientem;circum paludes crebrae, &con. te , iam thalucrat minimo suorum periculo,
fusa aquis itinera absterrebant subiturum ho- hostium eludere conatus,obstando ne illi urbestii solum a fronte inter subditos, initabiles- aliqua potiti, praedam haberent pro stipendijs. que camo campos, callis unus contra fiuvij ru- Nec eum fefellit opinio. Orandius urbibus ali-
mores late firmatus eminebat, atque cxcurre- quot frustra tentatis, seditione coorta, interkbat in castra,pagumque , isque tormentis deceteto a furente milite, M ιlburstio Centurione ,
his oppositis inaccessus. Non deerant suo ossicio ipse sciopo appetitus, stadii capulo pilam ap
Duces, omnia experti consita quibus militemipotente, periculum euasit. Maius in caltris gli in bellum accenderent.Nummos suos quisque scebat malum,nisi Gallica aduenissent auxilia. cudi curauerat, quo nil fortius antiquitas cre- Haec ut reciperet,mouit Dittus; qui in itine-- didit ad milites excitandos. Abana,priusquam recapta Trudonopoli, copioso commeatu di- , ex Hispania discederet; Pius V.Papa religionis latus, Tillemontem contendit , ut se Gallis
Zelo motus, per Granuellanum Cardinalem , coniugeret.Sequebatur a tergo Abanus,exerci-
sanctam et Rosam cum gladio, 6e vexillo promtum sexdecim bellatorum millium trahens; strenua Romanae Ecclesae defensione offerri eratque primo in agmine Hielbus , qui oram
curauit . Granuellanus vero votivum num- o traiiciente Gctam amnem , indignatus
mum cudi fecit,in quo Pontifex vexillum cru- Albani cunctatione sibi victoriam eripi: in le-cis tradit, sacro illo lemmare , In hoc vinces .igionem ab reliquo exercitu seiunctam mouet. Etiam milhelmus Orangius idem sed nomine Nec abnuit Albanus potius quia factum erat, tenus usurpauit, μισθοnem sculpsit,imbellem quam quod fictum vellet in immisso& ipse filio auem in nidulo suo cui fluctus nil incommodi Friderico cum sex tormentis campestribus ,&adserunt : quod domicilium eius sit ore per aliquot Hispanorum cohortibus in hostes, quiquam angusto. grandium spongiarum s mili- subita impret Iione trepidi, modo agmen, moin victoria.
36쪽
do fugam respinabant, modo in praelium meliorum ductu redibant, eoque inter pugnae, fageque consilium plures cadebant ; adeo ut mellius non dubitaret , si omnibus copiis transmissis amne contenderetur, eo die laothis deleri posset, ut crebris nunc ijs Albanum sollicitabat: qui iratus Hiellij festinatione, quasi
praelium extorquentis, increpato nuncio , Abi inquithube Viteltium considiere in ripa,nec amplius depugna interpellet Nam seu tu eu quiuis
abus importuni monitores Meseritis, per caput Restis adiuro, vivi non redibιt s. Ea denunciatione Vitellius,coercito milite iram in obstantes effudi .Orangiam vero conglobati apud L ueruali j vexillum , nouo im laetu Vitellium inuadunt:qui nec animo , nec loco motus L'uerinuali tim ante alios dimicantem excipit, eoquo
grauiter sauciato, in signiferum inuehituriereptumque ei hostile vexillum,noua suis absoluit victoriam . Delato ad Albanum signo,in eo columnam intuitus, & inscriptionem Nesiit labi virtus, nisi virtute superetur , dixit: 'fcto a virtute V tellii hae die virtus en superata.Car- ' si intra duas horas hostium duobus mille , capto Laue allis,occis A,tonso Latinio Hochstra.
rc comite. ranotus tamen Gallico auehis auxilio, reparasse videbatur cladem, ni commeatus defecisset. Cum novies itaque, ac vicies castra
mutasset, Albano semper insequente, qui nulla arte ad pugnam trahi poterat , suadente Ioli. flo, reliquisque Gallicis ducibus, statuit Coia , se adiungere , tertium ciuile bellum in Gallia reparanti . Sed milite in Regem Galliae arma detrectante, stipendiaque strictis in Centurionem gladijs exposcente , tot conflictatus aduersis,divendita sippellectili,eaque ratione pacatis,ac dimittis militibus, ipse in Germaniam
cum parte copiarum perrexit, melioribus auspici js bellum reparaturus . Tantae victoriae nummumnummum triumphalem suspice,in quo debitae ani pietatis, ac gratitudinis ergo η. Sabaos . iii Ttare calent ara, sertisque rerentibus halant. --ο Belli interim securus Albanus, mittit in Gal- 69. liam pro Carolo IX. aduersus haereticos duo Q.
z quitum , tria peditum millia, Duce Ernesto si a. 2 mufeldis , relaturus Regi gratias ob oran-ιia mi gιum hostis loco habitum . Nec defuere Hag in notis GheuΡ , immisso mi stango Siponti cum Ludovica Nasauio, qui religionis spetie cum Gallis rebellibus in Regem causam com munem susceperant. Extat dipontini nummus
castrensis in hac expeditione mortui , in quo Draco eum Elephante luctans conspicitur.Alius est Reginae Nauare cum filio Henrico, qui in Regem Carolum , cum Hugonotis scedus pencusserat. Deo vero fauente victor fuit Carolus, capto Condao, profligato exercitu, Ludauisus Nasioutus vix laluus estugit. Mans fidius, qui ab Albano in Gallias missus fuerat , in brachio . igraue vulnus accepit. Triumphalem suspice nummum Carolι IX. Regis columnas duas hoc est, 'fligionem, de Rempublicam instaurantis. Interim Albantis eiecto Drantis, triumphanti similis Bruxellas regressus, non sine inuidia . cum multi victorem Orangiam vellent , non Albanum Cumulabat inuidiam,quod eodem tempore trophaeum fine superbum Antueta plana in arce statuendtim ex tormentis belli is Ludovico Nassauio ereptis conflari sibi iussea MinIrat.Nudo capite,dextero brachio inermi, & in statua. urbem intento flatu a , duos pede premebat, S 4b Nobilitatem,so populum scuti orauius est interpretatus , & Operis inuentor Araas Mantanus dicitur amrmasse . His geminis si. gnis manus inerant plurimae libellis,crumenis,
securibus,facibus armatae.ora Larui, tecta: aures , & colla pendentibus grauata caliculis, G usioram suppellectili.In basi marmorea inscriptum elogium, Fer ando Aluareta Tobiari Asia Duei, Philippi II. Hispan. Reris apud Betras Praefecto a dextincta siditione ebelli
male figurata, infra additum, Iungetinor opus exare captiuo . Quanta inuidia ob hoc simulauchrum laborarit Albantis, ipso indignante Rea ge , cuius simulachrum cum nobilis ab Italia ita iis statuarius aere suo, urbium portis imponere a modestia vellet,laudata hominis voluntate responderit, malle se artificem, quι quantacumque impensa satim in Caelo signum collocaret Hinc Albanι st, tua quadriennio post sublata , Rege iubento . Odium etiam auxit noua tributi ratio ab As
Quamuis Belgii ordinibus reclamantibus
quod ad decimam quIa eo trιbuto muerterentur commercia, nee passuros mercatores, vino eadem
re sapius decimam soluant f qu ne antequam
panni, vetes,quaeque alia texi ita conficiantur .
siluendam esse decimamprὸ lana, inae prosito,
37쪽
tum pro t/κtuνa,s Nuctura, ac fluri huu Finandum erat, in Britanniae portubus plerun- modι amyliijs, ideoque auctis mercium pretis, que purfugium. Sed a Regina prohibiti,dtina, emptori s absterrendo cui oportus artifices m/gra.jCantabricam inuadunt nauem,aduersi vento. turos umma interιm esseitate pr)umclys relicta. rum vi in Vomam Hollandiae insulam defe- Quare cum monitis minas Abanui addercti runtur,Vbi pro mercatoribus habiti, discrimi- Ordines vero neces iitatem populorum Obi ce- ne in audaciam verso, Britam insula: portum , μηὸiis rent:nec deesset,qui A b no per epistolam igno- Prius occupant, quam ut hostes cognosceren--ri . li nominis significandum curaret ιει Themι- tur . Ad captae insulae famam, tamquam ad sisto demet et, duas pro emenda pecunsa Desa gnum prouinciis ellitum , mirum profecto,ajorrentem,Suadam,ist molentιam; esse si Au- quaΠta per Bulgium repente mutatio consecta. δειos,qur ne eam persoluant, totIdem intercedant ta sit . Oinni, seri ne Hollandia , ac magna ' magnae quoque Dea, Paupertas, T sor/a Non- Zclandiae pars Albanum descruit , cuius cssi. Albani
nullae etiam ciuitates in Hispaniam legatos mi giem grandibus irridendam conspicillis, quae s frum quam prouocationem Albanus iniquis- ei a tergo Lumaeius imponebat, passim expone ε' Η'
sime tulit veritus aemulorum potentiam. DisDibant.Brilla enim a Belgis conspicilla vocantur; simulauit tamen , venia erratorum vulgata , sic faccte annuentes , naso Ocularia vitrea su-
v v Interea venit in Belgium Anna Maxinulta-
, , tu Gesaris filia, quae post Carati Hispaniarum
Thilippi Principis mortem, cui destinata coniux fuerat Philippo patri desponsa tunc erat,perperuo - ἔ7φε rati fato, ut uxores sibi destinatas pater aut vilio praeriperet, aut in mortui locum ducerct. Hanc ut in Hispaniam Albanus ipse comitaretur,enixe flagitauerat a Rege: honori sicum ratus , per cam occasionem abire. Abnuit vero Rex Albano offensus, quod turbarum veniam iuxta mandata non vulgasset. Relicto itaque negotio deducendi reginam , ad exactionem tributi redijt. Bruxellenses,quos sperabat obsequentes, adeo repugnarunt, ut clausis institorum ossicinis,toto eo die pistores, Enij, tabernariique ab opere merint. Albanus irae praeceps illa ipsa nocte suspendi imperat ex eis aliquot pro foribus tabernarum. Iamque miles in
armis,lictor cum laqueo praesto erant: quum hiat. ., nuncius de Brita a Gbcinus capta , tamquam Deus e machina laqueum repente soluit . Inopinata clade perculsus Abanus, quaestionem
omittit odiosam , duos agitatam annos non
alio fructu,quam ut aucta in Hispanos inuidianis .i desectionis consilium maturaret. Coeptum est rebellat a Batavico Mari bellum , quasi qua parte do- ν' - minaturi essint, principio intellexerint, Austres maritimi δcti. norum Dux aquatilium meu-siorum fuit Gulielmus Comes a Marcha , Lumaei Dominus, depictis in vexillo deeem monetis, ad decimi nummi memoriam,inuidiamque
militibus inserendam. Rapinam potitis ab initio,quam bellum aggressi praedatoriis nauigijs oram infestabant Hollandia: : & si quando aut ab occursu plurium , aut a tempestate declispendere, ac ori frenos inijcere infrenatam iam esse Albani ferociam. Lumaeto itaque curante in verba Oran j iurarunt Hollandi, tanta consuentium multitudine, ut quatuor intra menses,Rissingano in portu steterit instructa centum quinquaginta nauigiorum clastis, qua intra decennium sepe pugnantes , fere semper
extiterint victores. Me dec mae, vigesimaeque in
praetio calebat Namurcensis Episcopus emptatu ut Ora io maritimae prouinciae.vou Iuenm ripatus .
Nec minor inter Hannonios cura, capti; a' π Ludο ι co Nassauro Montibus, Gallorum ope.
l Cum Gheusiis vulgo dicebatur conspirare . Carolus Rex Gallorum , rebus compositis Hugon oloru numosinspice feciales Quoru Prin- Vitelliuceps Colimus contracto undique milite , pQtA- - ltum ipsum pertentaverat, ut ad partes transirct.cuius literis acceptis 'testius in igne, ut erant obsignatae, tabellario praesente conic-ctis, facessere hominem iubet, & fictum responsi loco ad Colinium referre. Admonitus A. bantis,I Die cum filium cum Vitellio obsidendis montibus praemittit. ipse secuturus. V nientem excepere Galli , ne castra Hispanus poneretaei quamuis in ea velitatione saucianis
a plumbea glande Vitellius in sinistra tibia,
tentoria tarnen loco , quo destinauerat, sxit.
Cotimus liberandae urbis sollicitus, Dannem Hangestum Dubsis domistim cum valida militum manu delegit e Is quamuis a Ludovico
Na uis admonitus non inire pugnam, antequam venienti Otangis se adiungeret , morae impatiens, atque consoriis, cum quo laudem communicaret , cum Federaco impigre se gerente, ferocius, quam cautius signa confert, N
38쪽
magna suorum strage profligatur, non sinintelli, gloria,qui recens a vulnere, licet cons-stere naud posset , a belle tamen a pugna nonsultinens, obuia fabrum sandapila gellari se
voluit, ut aciem instrueret . Tum primo in agmine, inter dimicantium rela coni picuus, voce, nu, praesentia ipsa, plurimum profectolarii 2 Valuit ad victoriam.Porro Orangius fortunamon 'gi titerum experiri malens, ut ipse in suo nummo
castrensi profitetur in quo populum arborem nouiavi. aquatilem sculpsit, quia Hollandiae, & Sciandiae populi , undique aquis cincti audaciam, augerent) cum sex mille equitum, & undecim peditum millious Hannoniam ingressus, ad liberandum fratrem Ludovicum, immani ba barie populabundus irruens,nullo amicorum, holhiumue discnmine,iuxta Abanum venit. Is castrorum munitiones ita posuerat , ut & urbem obsideret,& auxiliarios arcesseret. Dumque frustra perrumpere conatur Ora ius, subi rimas tenebras, in Albani caestris audit signa xtitiae. Quid rei esset Z licitus, ab exploratoribus edocetur,Regis Carioti iussu Hugonotorum stragem editam.Carolus G. Rex Galliae,ut re- forinatae religionis principes qui in eius caput conspirauerant) in una velut muscipula cape--ret , nuptias instituit celebrandas Lutetiae ab Henrico Rege Nauarrae cum Margareta sorore sua.Eo cum venisset Casipar Colimus Admirat-lius Galliae, multique alij resormatae religionis viri nobiles, die S. Bartholomaei XXIV. Augusti,Rege iubente occiditur cum reliquis omniabus , qui Caluinianam doctrinam profiteri cogniti sunt. Hanc ccede, quod in nuptijs Henrici
Nauamae Regis peracta sit. Bartholomeanas noctes,seu Parisiensis nuptias appeιlarunt. Inopinato casu consternatus Oran ius , quando in.
terfectis Cotini' nutha a Gallis sperare posset
auxilia,aleam tentandam cum decreuit. Sed abnuente Albanor veritus ne Galli, suorum nece audita dilaberentur,Ludovico fratri signiscat Oravius rebus suis ut consulat , filiique cedat: ipse Mechliniam redit non sine vitae dis crimine,nam indusiati Hispani, Batavisquo immixti , noctu tentorium Orangij ingressi , o histi occidissent, ni ipse i catella . quae eodem lecto
cramLcubabat, contentius adlatrante , unguibusque faciem heri vellicante expergefactus suisset. Hinc plenus timore,in Hollandiam concessit ; redditis Albano a Lud uita Montibus, qui maiori celeritate , quam clementia quid 'quid in Brabantia , & Flandria ab Orangis
rente fortuna Mandra mus in Zelandia geην 'cum bis mille scelectis militibus ausus pede transmittere Oceanum , quinque circites millia passuum , admirabili fortitudine, Goesium ad Scaldis ostium Oosidione liberauit. hostium exercitu casio,vel sugato. Friderisus etiam in limite Hollandiae Nardemo cxpugnato , saeuitia potius quam rigore imbelles etiam
trucidauit , tanto Hollandorum odio , ut Oofirmatis dcspcratione animis , extrema
omnia perpeti , quam Ariani iussa fi
cerc maluerint . Hinc Harlemum non modo .
oblatam v niam respuit; sed palam v. teri religione cxuta, stadiis s ictis imaginibus, octo mensium obsidionem tulerit pari hollium, vitaeque contemptu ; ut iam Fr der cur reditum
adornaret , nisi Albanus increpita fili, inconstantia per literas monuissit, si locum ei in μι-l mo Uset, deserere , se quainuis lecto dccumben ''l tem in caἰtra venturum; aut si morbo m hisari ι graue ceme ιmyediretur acersiturum ex usi pania matrem quae bulo /mposita, fili, partes suppleret.Ferociam tamen non remittebant obses.s . Quum enim e r ij, castris proicetum esset
in uruem abicis sum hominis caput , cum in scriptione, Cliput Phili πι Conmx qui Lberando i Hartemo eum b3s in νε auxiliar bus venit. It i rumque aliud ,C put Antonii Pictoris, quι in . to ne tensem urbem G lus prodidit. Harlemenses captiuis undecim obtruncatis, capita dolio inclu- Hii 'sa,noctu in castra deuoluunt circumiceta dolio inscriptione,Albano Hiari me sis, ut ob d
e mum nummum adhuc non solutum p r equatur bellum, decem curta mfluunt, arpro sura dilatae solutionis undecimum sum raddunt.
Nec contenti homini illudere, Sanctorum or. namenta in moenibus exposita flagris cordunt, impietas in castra proijciunt , suo tamen memorabili damno , nam dedita urbe arbitrio victoris, praesidiarij una & ciues FHeracι Toletanι se tentia , continuato multorum dierum Diali spectaculo, omnes pereuntes , clusi impie Numinis soluere poenas . Tentata est etiam ab Hispanis Alcmaria , sed ingruente labeme sol- Uidenzuit Fridericus in castra. . In Belgiu Interea aduenerat Ludovicus Re- quesinius, cui prouincia,&cxercitu traditis,in ioci. Hispaniam cum filio Albanus conccstit, benigne acceptus a Rege. Omnia in Belgio gesta an . Regi grata suerint f dubium ficit relegatio Albani aliquot post annis sequuta. In eo tamen inissor.
39쪽
fortunio maior apparuit, in gloria calamitate conuersa . Etenim mortuo Henrico Lusitaniae Rege, moturus illuc arma mssippus Rcx, an- cep, quem Lanto exercitui praesceret,omnibus posthabitis, Albanum elegit non sine auiae admiratione, quod homini irritato tantam fra titionem. Pus ipl-
bundus respondisse furebatur et , qui eum ab exilio clamauerat , Admirara se , quia. ad re- tuum subigendum , opus I fuerit catenato
Clementiae plus, quam armorum cum se-m tulisset Remus,f.unc laborasci detur in victoria
non valuit se sunta nauium instructa classe Antuerpiae, Middelburgum nauigat. Vbi non longe oranstium obuium habuit , quorum i Misa Coni cur nam ab utraque parte diuisa classe, Binai. nec Orangius, nec I equesenius pugnarunt, lstium victoriam deditio Middel burgi illico est: consecuta. Durante obsidione hi nummi cusi sunt. Deo, Regi, Patria Fιdeles Asddessuum mmus sei. Clade tamen Mari acceptam, terra melior RU 'uHi-
40쪽
Hispanus reddidit. dovicus Nassuωιus nater Orongy cum Henrico fratrum minimo; & C- tophoro Bauaro filio Palatini Septemu iri, Gelborangia-diae constiterant, Granium e Bomeliana inlu-M si . la excepturi.Sequebatur illos ex altera Molae ripa Sanctius Avita cum exercitu Hispano , qui deportatis repente transflumen copijs, Nassauianos inter Vahalum ac Mosam tumultuario aggere communitos, invadit, sternit, tanta strage ut ipsi Duces Ludovicus , & Henricus fratres cum Palatino coeli nec reperti inter cadauera fuerint . Tam prosperae victoriae fructum atrox Hispanorum seditio perdidit olix non soluta stipendia . Septimo tandem supra uuadragesimum diem sedato milite, Lugdu- 'is' μ' num Batauorum Valdelis ductore, o sessur pergant. Principio expugnatis hostium muni.tionibus,intercluso undique commeatu, extremam urbi necessitatem indixit.Placidis tamen inuitabat conditionibus ad deditionem. Sed illis contemptim, ferociterque respondentibus, alimenta sibi non defutura , donee Duum brachium rectaret hoc e iuras , dextero ad lιbertatem
tuendam reseruato . Vana tamen erat tine VirI.
bus ira; nam graui in urbe excitato tumultu, ciuibus fame passim expirantibus, pleb, portas aperire minabatur , ni Consules deditionem, P mperarent. Quod cum resciuisset Valdesius aggressionem imperat in tertium diem. Interea Hagam prosemis, amore captus illustris eo loco foeminae,tristiorem illam cons picatus,d causa interrogat re respondenti latarι non Pse , instante Lugdunensium morte, ubi tot cari, V. nes , di amici degebant; Ualdesius ne coniugij spem intercideret, bono esse animo iubet, 1e. creto promittens ; omissurum se aggrecliendi consilium, Quod is tanto liberalius pollicelia.
Iur,quanto certior erat, casuram urbem sine
sanguine.Quod certo euenisset, ni vicini popuali a desperatione capientes consilium , rescillis aquarum repagulis , in Lugdunensem agrum Mosa,Isela, ipsoque Oceano immissis innudal
sent. Vt sic nauigando terras, Lugdunum naues commeatum importarent. Quanti homines , quantaque clatsis subito ex vicinis insulis emerserit incredibile dictu . Hispani obselli verius, quam obsidentes, castra leuarunt, una Vald siij culpa Marti Venerem immiscentis. Augebat insortunium nauis Hispana ob tem. peliatem in Angliae portum delata,quae ad militum stipendia quadraginta nummorum a
reorum millia ferebat , ab Elisabetha Regina mus VII eu pars IItomi VIII.
retenta,causata regni necessitatem, frustra repentete Hispano, qui paria reserens, cu naues Anglorum ac bona per Belgium attineret, An. i naues quatuordecim Lusitanorum Indicis mercibus onustas, ignaras inter utramque nationem disti dij, occuparunt ;& gloriabundi in honorem suae E abethae reserentes plausum, me
votivum nummum cudi secerunt, in quo velut Phan/x rsurgens Regina conspicitur. μAugustus etiam Saxoniae Elector Oran jamnis , quo securius Gheuis suppetias agerret , discordantes sectarios de religione , Tor-gauiae conuenire iussit , de concordiam renuentes custodiae tradidit; percusso nummo votivo, quo velut alter Iosiues a Deo misius Augullus, gloriatur sibi Verbum Domini sese e
missum. Tantis malis nouus aduenit tumultus.
Hispani spe frustrata Lugdunensis predae Hispoο- stipendij loco destinatae , Captum conitri
Etumque Valde iam non ante loluunt, quam solutis a 3 sque enio stipendiis. Is cum a conti 11 1. nenti exclutis hostibus,talandiae insulas pers gio esse videret, in eas expeditionem decernit ducibus, Autla, M udragonio, Vitellio univer ictilisam expeditionem moderante. Sed quia per apertum mare agere non licebat, hostili praeualente classe , per interiem insulis freta , quae alicubi pudibus transmittuntur, ire destinat. Mon lira malina dicas fuisse milites illos, quae
non minus aduersiis homines, & propugnacu la in ipsis aquis ab Oravis erecta pugnarim, sed ad uerius elementa. Nili dicas indignatam mortem rcspuisse amentes,qui mori volebant,& qui non ad pugnam sed ad necem se inflammarant,certi non euasuri periculum. N, tantes itaque non minus inter vortices ,
quam inter tela Philippolandiam appellunt, ubi hosti pulso admiratione prius , quania violentia , scandiam nono post mense totam expugnant, Requestento, & ritellio paulo ante sublatis . Is dum Scaldensi obsidioni intentus Ohuc,illucque cursitat,mersa sella,ex aggere de- quesenti
cidens , eoque casu repente exanimatus, mox mora.
ingrauescente morbo , occubuit Italae militiae gloria. dum Scaldiae initaret,audito in Brabantia regii equitatus tumultu , veritus,ne pedites idem attentarent,dum protinus contendit, altero quam Bruxellas attigit die . moritur vir bello,paceque clarus. Suorum victoriis nullo modo ferocior factus , pacer semper sollicitauerat; coactis Bredae comitijs,