장음표시 사용
81쪽
Rudolphi II. Occiae Imp. XLVII.
seus extare monumentum voluit , obstrenue fratri in bello Allaturo nauatam operam . Vel sorsan innuit, quod prudens armorum tracta tio non msi labora ψιta ac tolerantiae cuius pal. ma, θmbolum coronti triumphalibus victorem
In altero nutrimo Princeps Anhaltinus praeses erre videtur , quod fato quodam de bello in bellum adducatur. Ex hoe in hae.
Geryon, quem nummus Ernenι Fadensis refert , concordiam annuit inter Farinstitias, Mandeuburricum , & Anhaltinum, quae tantas
vires habet,ut vix sere vinci aut domari queat. Quod aperte docuit Sesturus ille Scytha, cum morti proximus, ex telorum fasciculo colligato,ac rursus soluto, inuictam concordiam filijs commendauit. Ergo faedera m socιetates eum quoquis copulanda negat id nummi epigraphe. Nee nulli , nec omnitas z venuste Pythagorae illud monitum corroborans , Non cuiuis dextram mi iciendam esse : & illud alterum Solonis . Icum ne cito pares ἰ paratum
Digladiantibus itaque cum Lotharingis,sce- e
deratis;Legati venere Caesarei, Gallus Adamus iis c Avellius , Christophorus a Stadion. & Doctor fit pax. Michael Textorius ut pacem inter eos conciliarent , deni intiatoque Magistratui Coesaris mandato,ut arma deponerent, qui licet ob n. merosum exercitum, hostibus se iam superiorem facile arbitraretur, mandatis tamen CC saris se pariturum promisit. Neque Lotharingi vicis lina animus a pace abhorrebat : unde vi, tro, citroque commeantibus legatis, postis a mis , arbitrio lex praedictorum Principum litem dirimendam permiserunt.
BELLUM T UUrsico implicitus bello Turca, ad spetiem
fidei, & iustitiae accomodauit perfidiam, quam in Christianos lege religionis exercet. A Kal. Ianuata Anni is 84. usque in Annum I s 9 3 .pactae erant inter Romanum. & Tur- cicum Imperatorem induciae ; nihilominus Turcae Carniolae fines ingressi, oppidorum, &pagorum incendio , quo animo causam sustibnerent christianam,ostendere Christiani vero collecto tumultuarie milite, reuertentem inse-c I C V M. Ann. I 393.i quuti Turcam , ad Stunum Croatiae oppidum
tanto ardore iniere pugnam , Ut casis 4OCo. Turcis, praedam omnem recuperarim. Cladis certior factus Amurathes, se inscio, excusans irruptionem factam, iureccosos pronuntiauit. Literas etiam ad utrumque Bassam Hungariae Budensem,ac Temesearensem quarum exem
plar iussit Rudoipsi exhiberi legato) dedit, se
uere inhibens ne contra leges induciarum ad turbandam in Hungaria pacem, attentarem. Hoc tempore eusus est nummus in quo Maniarum tu' forma , cauda serpentina: erecto circa humeros colubro, pessibus uncis conjic, turdor Salianus Amurathes essecotra cuius furorem semetipsum alloquitur . atque ex citat Imperator versu Virgiliano Tane rede malissed contra audentior ita Audentior,quis Parma te conteget patientiae,
82쪽
Catena Historica . Lib.XLVII.Cap. II.
ae tolerantia . Audentior, quia hostem feriet gladius vindicta . Audentior quia in nube
a parens μι gloria , sanctorumque -- gelorum te cinget , ae cιrcumdabu prae L
Anno postea Is 88. cum oppidani athro. uienses debitum Turcis non pensitassent tributum , annonae ingenti presti caritate , &summa egestate ; Budensis Bassa collectis decem millibus Turcarum irruit in X sulensis , qui cum humili obsecratione dilationem solutionis non potuissent impetrari , precibus in iram versis , Turcarum imperium plane abiecerant , vallo , aggeribus oppidum munientes . Populantibus Turcis
obuiam processerunt presidiarij Diaalphi numero Io7o : cum quibus inito certamini, victi sunt Turcae . Inuentis in loco pugnae circiter I 3oo Turcarum cadaueribus: totidem,
vivi capti , nec pauci in sylvis latentes a rusticis occisi sunt . Sub hasta 276. captiui venditi ; nonnulli ad Rudolphum Imperator. cum signis militaribus , muneribusque pretiosis misit . Ex Christianis 37o. desiderantur . Bassa Budensis ob acceptam cladem vinctus ByZantium adducitur , in eius locum alio submisso . Irritatos Turcas placauit RG-dolphus solita pensione tributi , R excitauit ut in Croatiam solitis irrumperent incursionibus , Christianorum freti timore , quod
Caesar iacturam potius praeteriret prouinciae, quam Sullani arma prouocaret. Regna facita Amur thes m. auri magis , quam gloriae cupidus , qui tumultuantes milites, &sum- Tartara mi quaestoris necem poscentes non crubuit seditis. dono placare . Quaerentibus in ProRcgem, Si num , deposuit Sciaus , dato Smano, ut iam munera de dignitates miles indulgeret Lumidus, non monarcha. Minime illis cum esset veneranda maiestas , conspectante Rege mercatorum populabantur tabernas, &
na diripiebant subditorum . Militari furori
volens Occurrere Sinanus , pmposuit in J-lum C Hianorum milises deducendos fameli. eos ibique saturandos , ne Turchiam deglutι- rem . Maritimam suadebat Amurathi expeditionem , quod terrestribus ovise satis ρ meria extend/sset in Persia . Uocauit ad m-ώνathes architalassum Cleatim , qui i partes & ipse descendit Sinani. Sed supputatis expensis ad classem parandam necessarijs, hor- Tomus VIIIleu pars IIummi VIII.
ruit auarus Monarcha , id terrestrem decreuit, grauiter dissentiente Sinano, de mus litante V, 'degenerem filium . Selmo patre, fur Ochomanico tk a si- imperis regiam Capra adiecerat insulam , mIni- irano. me Rudere gloria militarι. Hinc solita Turca. irum superbia, sam Iactando virtutem, fata accusabat, quod ortum nactus non esset in diebus eorum, qui disciplinam profiterentur mIlitarem.
mum haud sibi deesse , mi Roma Pontificem δε-
turbaret.Terrestri itaque expeditione decreta, summum furorem in Hungaros effusurus, ingentem in eos misit exercitum, qui extremum Croatiar oppidum arcem VVihitzium,quae lamma annos Iso iam propugnaculum Christianae r Reipublicae extiterat aduersus Turcas , curt et
aliis castellis & urbibus occupauit, multa hominu in millia sine discrimine sexus, & conditionis trucidauit, reliquam multitudinem ilia seruit utern abduxit. Hia repentina de violenta Turcarum in Christianorum partes irruptio contra spem accidit, cum Induciarum tempus nondum finitum ess . Panicus quidam terror Croatiar inhabitores ita concussit, ut nunciato quamuis falso Turcarum aduentu, Labacum Carniolae metropolis adeo trepidauerit, ut ad vasa conclamaret: festinantibus omnibus sua quique arripere,quae duceret pretiosiora. Ma tres a liberorum amplexu dc osculis,quasi num.
quam eos visurae,auelli vix poterant:incondita turba tumultuabaturivlulatus, planctiis audiebatur in vi Hacrymabile denique spectaculum
cernebatur ubique. Tandem cum Turcam ad portas appropinquasse rumor essit,in tuta au
lare loca pro se quisque nitebatur Coeco in t multu multi pedibus hominum atque equorum obterebantur pueri, exanimabantur mulieresEx tanta consternatione vix triduo respirarunt, aduentantibus nuntijs, de iurantibus,
viginti, de amplius milliaribus ab urbe abesse.
Turcarum irruptione cognita, Rudolphus,sta
tim cogitationes omnes conuertit, ut mature
occurrerct. Quocirca quanta potuit celeritate,
ingentes ex Syria, Carinthia, Austria, Hungaria,& superiore Germania copias collegit. Legatos suos, qui solita munera ut Turcis osse rent,iter susceperant, reuocauit; non sine indignatione Sinani, qui Christianoru auro militi. bus suis stipendia soluere cogitauerat. EoS retrocessisse certior factus, furore succensus, ad se vocatum oratorem Rudolphι de falso incre-
83쪽
pauit.Is autem prolatis literis, sic promisisse re- l terita expeditione perierat)sed Pro Rex exerci- ως-s spondit, quod Coesar commiserat. Reposuit tus imperios uicepto,quadraginta millibus ho- Turca adulteratas ab eo fuisse literas . quod minu stipatus, Budam iter arripuit tecum du- non foret impune . Et protinus carceri datur clo Coeiareo lcgato, ted in vinculis, forsam ut Germanus interpres tanto xerrore perculsi cae- solus bςlli, pacisque arbiter foret. Budae reliteri,ut trepidarunt si quid explanandum esset, ctus, mitere ille puri t. Sinais patri filius prae- quod Turcis displicere posset. Ipse lesatus sub currerat cum milite praesidiario. Cenrum mil- custodia positus, omni prohibetur colloquio. lia militum ducebant pater,& filius. si leccuiri,
Eius monomus ouliterata Christi fide, arcan 'quod ante Sinanes Bassa expugnare non patefecit similiae,scriptiiras, quas Turcae occu- tuerat, in deditionem accepit, defensoribus parunt.S manus Bassa accepto mandato Croa- pannico timore correptis, absente Christiano-tiam populandi,ita tamen ne Induciarum vio- rum exercitu.Vesprinum, cui Ferdinandvis de laeetae,iri latio Amuratti impuIari posset, damna volens Samaria, & Georsus Audreas de Hiss. ιν ,
O . compensare recepta, Europaeis collectis praesi- praeerant, arctillime obsessum die VI. Octob., sia a diis , viginti mille stelectos milites sub signis expugnat nde Palottam mouet, eamque tanto
recensuit . Hisce copiis Sis eccum obsidioni furore concutit, totque oppugnationibus p cinxit, decem tormentis muros diu noctuque sidiarios fatigat , ut cum nulla spes esset eam quatiendos . Praesidiarii centum tantu modo defendendi, Petrus Ornandus Hungarus, qui erant natione Alemanni, reliqui prouinciales. loco praeerat, cogeretur ςum holle pacisci, a Vicinae urbes obsidione cognita , & ipsae colle- cemque tradere . Cumque vitam de fortunas L ηε
gerunt militem Duce Andrea Auesperrio : iam ab hoste impetrassent, certisque conditio- Melchiore sederera : dc Ruperio Euen uis . nibus, sacramento confirmatis, hostes admissi tacto mille sub Chrii ianorum signis fuere .lessent , Barbarus nihilominus capto praesecto qui solutis habenis in Turcam irruentes, tan- cum duobus aliis , reliquos omnes crudeli erro ardore pugnarunt, ut nostem numero longe trucidat.
superiorem in fugam verterint, desideratis ip- Interea Veneti, qui se tam a prope periculoso Sinano,de Mehemethe Sullani Amurathis ex abes e cernerent sin Cretam namque credidώ-
sorore nepote. Ferro, aqua, igne decem millia rant futuram Turcarum irruptionem ad tuem Eiti iace.
cecidere Turcarum. Spolijs onulli Coesaret,idum Fori Iulii limitem de munitione loco ido-
totam redemissent Pannoniam,si cursum fuis-jneo cogitarunt extruenda, quae in praepotentessent prosequuti victoriae Verum cum a Casa- l Turcarum exercitus diu obsiduinem lustinerere in mandatis haberent dcfensionem, non OL i par esset. Eo positu, ut commode in eam sub- sensionem . ne vici are dicerentur inducias , t mitti auxilia,S: commeatus importari possunt. quaerentes paccm, habuere bellum. Trillema Contra ex hostico in castra inimica dissicilis nuncium ut mitigarent aulici, gregarii militis,annonae esset subuectio . Sic enim fore , ut si exposuere caput , vulgantes Strategi esseCce. ab ea limitis parte vim facturi Turcae essent, daret. ProRex vero nonnisi aperto bello exage. in illius munitionis expugnatione fatigari nerabat posse iniuriam vindicari; Regum etiam cesse esset Non enim verismile fieri,ut homi. Christianorum legati, qui Austriacam aemulmines belli peritissimi , ulterius progressuri tam bantur potentiam, Sullanum ad bellum incita- firmum locum a tergo relinquerent. Si autem bant M timetis mater furore exardens, δε- in dissicili obsidione numerosus exercitus dimproperabat fratri ignominiam Othomano il-jtius haerere cogeretur, proculdubio commolatam nomini ; nes destitit, donec ad bellum, tus inopia, Coeli insalubritate admodum fran
erupit Bizaniij, dae indicitur. Vocantur Tar-igeretur. Et si locum tandem capi contingeret, tari,Commeatus imponitur. Regius Orator adlinterea per otium loca vicina muniri . copias militem sermone facto, disiciplinam siuadet,sie. colligi maiores, & cum recentibus viribus de centiam praedicat, fortitussinem excitat Praemia attrito diuturna obsidione exercitu facilem seri exhibet, gloriam extollit, qua si ipsis, inproauis re victoriam. foret in tuta , non solum Mennam expugnaturi Habito itaque cum locorum muniendorum essentvied Orbem. Tanta facundia perorauit,ut peritis consilio, citra Lisentiam amnem , inter Plausum extorquςret cum lacrymis. Smanus Palmadam , Laurent ij fanum, be Ronclusam
ipse non Bassa, nam is s ussocatus aquis in prae- pagos,X ab Vrina milliaribus VIII a Marano;
84쪽
Catena Historica. Lib.XLVII. Cap. II
IIa Strasoldo: IV ab Aquileia urbs strui coe- l ob memoriam victoriar, eiquepta est , VII Octob. celebri & D. Iustinae sacro i tum nomen non tam a loco, i
ris. Forma sere rotunda , Ze IX propugnaculis distincta, cum profunda fossa,ac vallo circumducto . In medio arx,U. propugnaculis firma. in an qua Venetus praefectus habitat. In eruen- .dis sundamentis religiose eeremoniae adhibi--,Dei nomine inuocato; Nummi aurei,dc argentei cusi sub angulari lapide positi, in quo- Nummurum antica parte S. Marci effigies, in polirema munitionis designatio visebatur, in eiusqhi ρομ' medio erux ealata cum hac inscriptione , me signo tuta . In circuitu additum, Fori luis ata-ba, sest Christiana 'dei propugnaculum. Ad
85쪽
Coesareos regrediamur , qui ducibus Christ phara a Teastentach Age AE a Farone, Comite I mea Sermo, Nιcolao Passo, collecto milite, Albam victi Regalem obsidione cingunt, sperantes subita. nea impresIione , sine sanguinis effusione vr-hcm occupare. Omnia tamen aduersa. Fores
propugnabant obsessi, ut obsidionem sbluere Christiani cogerentur. Sed en Bassa Budensis , a qtio intercepti,pugnae subiere discrimen. Bi-horio certatum acriter;nostris tandem inclinauit victoria, octo mille Turcarum coesis, impedimentisque relictis. Porro non ab homine Turcas victos credas: ut Germani vincerent, nubes obumbrauit hostem, ne conspiccretur.
Si tantium Christiani vidissent , forsam non Pugnassent.Inito certamine, Ventus distimuit
caliginem, & sumum tormentorum retroueri . tit in hostem,quo excaecauit. Prospero cuentuch ovis excitarus Te obachius Zabarziam duxit, &Gram. interfietis praesidiarijs expugnauit: Uillelium arcem & loci natura,& opere humano insigniter munitam, incolis & Turcico dimisso praesidio, occupat:arces Devinum, Sec zienum, , Hollochum, Dregellam, aliasque diuersis an- ω norum superiorum interuallis Turcarum imperio subiectas, recuperat: multa Christianorum millia liberat: praedaque onustus Opima, ad suos redit.Vide nummum Iconicum Teuffobias, de Sinani supra n.' o. Tantis successibus inflammatus Rudolphus Imperator Matthiam fratrem, M. lucenta Austriae , in Hungariam misit cum sim maimperii potestate , eiusque Vicarium mi m . Frater namque Erninus in Belgium deincn
DU, Fati, concesserat aeexander Faria siquum rura si, in Galliam nouam expeditionem pararet Ri glaci, ex ast iduo labore egritudine contracta,
Dux ea aetate claris Iimus.Mortuo magna pompa parentatum, P. Ernesto Mans fidio eius vicario proxime cadauer sequenter. Altercatione inter Italos, & Hispanos exorta, tri praecederentὶItali pervicerunt,m in exsequijslui imperatoris, qui irriermortuam militaris scientiae in Italia gloriam non solum renouasset,sed supra alios retroduces in maximum fastigiurru, extulisset,primas tenerent. Exuuiae in Italiam deluae renui funere, in aede Pacis Parmae cum Maria coniuge, uti testamento mandauerat,
humili habitu humatae sunt. S. P. t. ob res
magnas pro Christiana Rep. gestas in ara Cc si iusta persoluit , de m e maiorum mamo ream statuam ex S.C.in Capitolio posuit Summam Prouinciarum praefecturam MansfeIdrus ad tempus accepit , donec Ernestus Au-i strius Rudolphi Coesaris frater in Belgium Ve-- iii nit a Philippo destinatus, relicta Pannonici bel- HOReeli administratione. Coloniae ab Ernesto Archi- Retra . episc. Septemviro cognato summa gratulatione acceptus, per Lucemburgicum agrum XIVMI Feb. Namurcum venit, ubi obuios habuit Carolum Croiam Cimaci principem prouinciae
regulum, Petrum Enricum Gu a m Toleta. num,comitem FontanuIn,S: Camillum Cara-
citium Avellini principem . Inde in Braban. tiam descendens, Bruxellis magna pompa excipitur , tanquam Belgij ProRex designatus. Postea de Republica consultum , dc pro mi- inuenda pecuniarum collatione in gratiam plebis ad Regem decreta cst legatio . Interea imstante apud Phil num Pontifice, mandatum Eruso, ut quantas posset copias ad limitem, mittere foederatis Gallis praesto suturas. Conscripti duo exercitus diuisis viribus debiles, quorum alterum MansfeIdius Copellam ducit,& deditione accepit.Dum res ad Copellam geritur, ut felicioris gubernationis spem felicis. si uiam facetit, usurpauit prὁ symbolo, dabit liura g. indole dignum,de dedisset profectd, nisi inuida Esur ι eum rapuisset mors. Nec mings familiare eLg-- ει dem Principi erat symbolum, quod palma
que oleae ruinalis inclusum videmus Neminem,
nisi in βιοgloriari oportere , scribit in epistolis Seneca. Id vero hauet homo suam Dod a Deo
Soli vera Deo sis Gloria;ma facessat Gloria sit soli Gloria vera Deo.
Paci itaque intentus Mnesius, captata occasi nebvi dereconcilianda Muria Trimaea Mezensi, & Cimaeensi marito ageretur, ad Ordines se . quibus egregiam suam erga has prout Has volantatem eumfatus,ea de causa, si relicto Caesare fratre Aementissimo, patraar a, s radministratione amplissimarum prouinciarum sibi eommissa ,menise ut praesentia siua Te,confiatio eublicis ealamitatibus, qua tot annoa eos Me
xauerant, subueniret. Meminisse eos debere, a
quo inuidenda libertatis felicitatis fastigio per
hae dumia meiderint, quamque diuersa tot umbium rentissimarumsaeus ab re tempore sit , qua sub Burgundia', si' mox Austiria familia
86쪽
los ae ciuitates prouocarent. Quae omnsa dissordiis enialibus amissa, nemo Arecis πulis posset intueri. uapropter sedulo incumberent ut restituto
Pr veφι obedientia pacem redimerent,quam prι-
stitia elicitas consequebatur. Incerto ne Minte siderent,qui caecus 8' magusstare non potest. Humanae ne crederent felicitati , qua si eo 'ret, humana non esset.Ad saniora pacis consiuia rejicerente, nam ab aequissimo Principe omnia lata fas erat sterare, cuius seque trem Unis princeps ad Unem iudicem si offerebat. Ad haec Ordines scripto prolixo, & acerbitatis pleno responderunt, si pro tere, pro liberta. te , pro Deo in t rannos arma inuictos siumpsse . Deo tutiante meliora Jerare , ἐν frustra ut ea
deponant, tentari. Animum eis faciebat sortuna prospera : nam Montes Gertrudis Mauratius NaSoutus An. I 1 9 3. Iunio expugnauerat ex- eunte. Couerda obsidione liberata, Graenin- soa..... gam Frisiae Metropolim expugnauerat,eiusque praeficituram Umlhelmus N GuIus si is ceperat . Mauritius vero Amihelodamum ouans ingressus, multis scaphis, nauigiisque a Magi stratu magnificentissime exceptus fuerat. Erectum erat in medio foro theatrum, ubi mutis personis exhibebatur Rex David, manu tenens
Gobathi eaput , filiaeque Sion ludentes varijs
missicis instramentis: Dauidem autem exercitus
Graelsiquebatur. In summitate theatri depicta erant Nassutorum infinia , subque illis arbor
matis aurantqs onerata cum inscriptione.T-
dem sit surculus arbor annuens, arbore GuIlhelmi, oub manu percussoris sublata, remansisse Mauratium, adolescentiae annos sub mo rem patris ingredientem: tandem e paruo sur culo in arborem excreuisse, & onus gestare parentis . Nec minus tumescebant Belgae infeli-
ces rerum successus Henrui IU Gallorum R,gis , qui corum stabat in partibus. Is partim querimoniis, partim Gallorum pollicitationibus victus, abiurato Caluini errore,Romanam atque Catholicam religionem iterum iuraue u Misirat : exinde obiequentiores subditos habuit .I vict Exiguo namque interlabente tempore Rex si Galliae a Partamentis agnitus proclamatus, solennique ritu inauguratus fuit . Inde Lugdum num Galliae Narbonenss urbem recepit , cui& Aurelia, Bituriges, Melod inum Laudinum. Ambianum ,Cameracum, Ormandia tota,&rcgiones aliae subinde accessere. Quin & Lute. tiam Parisiorum, Hispanis hostibus, eorumque ducibus sese dedentibus , libereque cum impedimentis dimissis, absque caede occupauit. Rebus ad hunc modum comparati ,Nuin mi infra positi diuulgitio quorum primum non
a Rege i plo, sed in honorem Regis a subditis
cuium dici modestia iubet; ne eousque Henriei πιο ν. superbia abripi diceretur , ut totius terrarum, Fφ V Orbis imperium sibi polliceretur. Virtutes s ne ei non deerant moderandis longe, latequeiat populis necessariae: animus ad magna fusi/pten-l da olerandaue refractus quem claua Herctilis :
In altero nummo pugio ἰ eorruscant/bus ra- dys , ητ m cautibus stellis dem1itItur, tangens gladios,coronas,lauri,palmaque ramos. Sperans Henricus,- sicut ouino bene*ιo regnum Gatiliae erat adeptus , sic eiusdempraesidio idipsum
l ingrediar inquit in tertio Intrediar Lutetia urbem, vi porta patefacta, si restiterint uolses. Pacate, si ciues promissa seruauerint. Haec in Galliis ad Mutthia in Pannonia regrediamur.
,reri T Vm Iavarini sederet Mattiaas cum belli tira I ducibus,unde belli faciendum esset exoris idium quinentibus: Rudolphus Imper. comitia. secundo Ratis nae habuit . Ubi congregatis habe, .. Electoribus, 3c reliquis Imperii Principibus, . iniurias Imperio a Turcis exposuit illatas. L
gatum suum memorat in vιucula eomectum, lanimι maerore consumptum Contra Indacias a lata oppidaura tos hamines, popalatos agros . In ianuis esse, Viennae incusare, vi In tempore arma lsumant vltricia ero Deo, Pro patria, Pri lege,pro
focis. Rogat in decernendis iustis auxiliis, non tam sui,quam totius orbis Chrilliani rationem haberi. His cum nonnulla de Bello Belgico: m tricula imperij.dicallarii supremi reuisione l
ge monetaria iubiecisset , excipientes petiti nem eius Status Imperii, ad coferenda in Turcas auxilia sese paratos ostendunt: vicistis r gantes Coesareatine clementer caeptis desistat, inque id incumbat , quo elegantillima Belgarum natio ex tot calamitatibus tandem quieta
Matthias interim consilio cum belli Du barati nisibus habito , Nouigradum prius pcti placuit,
quod ex eo hostes crebro excurrerenti, Monuit fortuna paruo etiam Oosidentium in modo
87쪽
Locus erat natura, & arte valde munitus, sed dii liti sunt,quin tormentorum ictibus Eme in praesidiariis cum animus deesset, dcditionum ide eiaculantium infestari pollini. Mons nouae Serim fecerunt:diam in Croatia Serinus non parum imminens,arcem habet munitistimam&stu, M terrorem Turcis incuterct . Canis a profectus & arte , a Turcis vallo & propugnaculis egre- cum octo millibus peditum,&delecto ex Stiriaigie firmatam , ex quibus praecipuum illud est, equitatu Presenam, Segeisam, Sescisnum, &iquod in aduersa trans flum n ripa forma qua- Copanum a Turcis relicta occupat . Inde Ba drata extructa ust . cui Goharae nomen , ad
bos eam loco paludoso sitam, ted a praesidia- Granum situm ; qui fluuius ex montibus Car-rijs metu perculsis desertam in deditionem ac-ipathiis in Danubium inquit. Ex Gohara ad ci-cipit,eodemque impetu tuto, & expedito itine- uitatem per medium Danubium pons stratus re Zighetum pergit. Diuersa parte Teustenba- crat, ut nauigatio nostris impediretur, &li - us Cas uiae praefectus ad Halauanam sex rior hosti hinc inde commeandi facultas esset. Lucis a Pello diuitam trans Danubium ad Za- Ad veterem urbem a Matthia castra posita
sturam amnem positam castra ponit, consi- ad intercipiendos Buda venientes auxilitares.lio,vt arce capta Zalnocum peteret munitissi- Prope nouam Francisius Saxa Lauemburrimum oppidum , ubi Zagiura in Tibiscum cx- eui se muniuit , ad prohibendas ea parte eruar. R. Oncratur . Dum locum pulsat Bassa Budcnsis pilones. Mibi cum vicinis Graeciae, de Guilae praetoribus,tre Pulsatis e duobus locis acri verberation απιη. decim armatorum millibus fortes accurrunt muris,VIII Id Ma. frustra tentatur oppugna-obsellis. Teubsenbahu s venientibus occurren- tio. Triduo post Resmani ex compacto cum dum ratus, obsidionem soluit, & ad Luprini oppidanis porticum aperientes , dum Turcae pontem contra Turcas cum decem bellato- ad collem vitiserum diuersa parte pugnarent,rum millibus consedit, dispositis idoneo loco nostri ad vesperam urbe potiuntur, inde & aris tormentis, ut post obstinatum trium horarumjee. In Muensicivitate haesit victoria,vbi post
certamen , tandem tormentorum ictibus fati- murorum ruinam fossa ingenti reperta ,septingati Turcae, sensim solui, ac postremo in su igentorum morte reprelli sunt aggressores. Adgam verti caeperunt. Ris mille ex iis desiderati, ueniente postea Sinano ProRege in suppetias in quibus Guilae praefectus nulli capti, quod ita obsessorum, coactias est Mailh as ODsidionem Coesarei conueniissent.Captae XIII campelires, soluere, Comaram iter intendens. Matthia , qIU murales mactainae, XXIV signa, & ingens regrediente , S manus cum centum bellatorum parta armorum pr a. Ex nostris LX occisi, millibus superbe incedebat , & Tartarorum
6oo.circiter Sauciari:& hoc ad Kal. Maias. Ui-isexaginta millia hinc inde secum trahebat, qui choriam sequitur Iasprini deditio . Summissi cum per Podoliam , & Moldauiam iter sic
mox duo mille , & sexcenti Tetissenbach o a rent,iam praeda onusti variis cladibus a Ioanne Matthia ad supplendas imminutas copias . Sarao Zamomo ope Cosaccorum aflecti,Bory- Tandem ad Strigonium cum toto exercitu ire sthenem repetere coacti sunt, inde regero itis,s . placui .Triplex est urbs Archiep. dignitate perinere Transylvaniam ingresti, per Temesua ilium Ob-Pannoniam1 insignis, ad dexteram Danubis rLiram in Pannoniam descenderunt.Exercitu I s se . pam posita Inter Iavarinum & Budam , a S juarinum praemisso , in itinere Strigonium timano LI annos ante post trinam oppugnatio- commeatu , & milite firmauit. Inde Tatiam, nem in dcdithonem accepta. Vetus ciuitas Ia- & Martini fanum aggressus in deditionem acuarinum respicit , noua Budam , medius cepit. Ad Iaurinum tandem castra sunt posita. mons interiacet,cui a Thomae fano notnen,ex Matthias vero qui Comarae erat cum sexde- ipso in ciuitatem nouam despectus est, & uni cim bellatorum nullibus,Ziglaetum venit,quae ex eius portis imminet. Vetus a Rascianis po- insula ponte strato cum Iavarino coniungitur,
pulis sortita nono, exiguo Danubii brachio ut obses iis praesto esset. Pluribus velitationibus imposita est, quod paruas insulas duas facit, hinc inde pugnatum, nec Christianis aduerso
noua Aiue sis vulgo dicta ad radices montis is marte.Verum cum vicina Martiva dissicilem cet , qui ab ortu in occasum porrigitur unius videret occupationem Vrbis , Pontem milliaris spatio undique praeruptus , maxime super Danubium sterni iussit, ut eodem tem- ab ea parte , quae sumen spectat, & ab ea quae pore Insulam , & Germanos intra vallum Tlaomae sano opposita est; qui ambo non ita , grederetur . Cumque Germani prius cecimi- sent
88쪽
Catena Historica. Lib.XLVII. Cap. II 8 i
ra conditione, uὸd Sut mundo mortuo, nee prole sint receptui, castra mouere ineensis tentorijs Flamma excitauit Turcas , ut insequerentur
Austriacos ordine minime seruato militari r cedentes, dc quasi fugientes: Nam amissis tormentis , vix ipse Matthias Ahemburgu se recepit , disperso milite cuius reliquias ut colligeret in Croatiam descendit. Ferdinandus A decias sub cuius imperio octo mille bellat rum stabant in urbe,quamuis abundares commeatus, deditionem fecit urbis, in qua centum tormenta Turcae inuenere muralia non sino
proditionis suspicione, nam priusquam discessisset Matthias , scalae intus repertae fuerant
magno numero , nec a quo appositae essent ,
coniici potuit. Hinc Viennae Austriae Ardecias poenam capite luit. Vtinam frequentiora haec
fuissent exemplar Tot victorias naud numerarent Turcae . Deditio non necessaria excusari non potest. Occupato Iaurino, Comorram Smanus tentauit, sed frustra . Dum Maximilianus Matthiae frater in Croatia sexdecim peditum , & quatuor equitum millibus stipatus rem gerens, Petrinam vi coepit, Castrouietam in deditionem accepit , & Sisacum locum ad Sauum situm. Copiae postea, iubente Coesare , reuocatae ut se Matthia coniungerent; Qui in hiberna militem in Pannoniam deduxit graui habitantium incomodo.Militari namque rapina irritati, sempiternum odium in Germanos
conceperunt . Frumentum in hominum serua.
tum alimoniam equitibus dis ribuebant ; siquid superesset, Viennam Austriae sub hastae
Bello itaque exardescente, Rutilphus CCesar Principes sollicitauit Christianos, in primis lanum, qui ne pacem cum Amurat he firmatam turbaret, auxilia negauit: solito Christia.
norum stratagemate unum pugnare , omnes perire .
Ad Sigisimundum tmeram Transiluaniae principem,uirum religione, llo,clarissimum. Eius parens Chri tophorus alijque decessores, olim Pannoniae Regibus addicti, postea labefactata eorum Maiestate, se Turcarum sese i, te effundente potentia, sontinae Ccssere, tribu tum pacti,quod annuatim Sullanis pendebant. Id indigne cum ferret Si mundas, pronas dedit aures Rudolpia legatis, ut sequentibus comvenirent . Oviod Fauoreus Transiluaniam eum Pannoniae parte ad eam pertinentem , stynlaebiam cum MoldauIa, quae excusso πι-
eo iugo ad Sir mundum confugerant, possideret; mus VIII eu pars II.tomi VIII.
masicalina relicta, Hungaraco regno ea rectisverentur prouincia, a quo gladius Tarcisus sipara. uerat. Vrbes si qua Caesareu armIs expugnaren. tur, Hungarico sceptro accederent; si vero Sui mundι manu,Transiluania. Siforte, quod Deus auertat, Sis mundus regno exueretur a Turcis, prouideret Caesar, mi in abo principatia decoram vitam traduceret.Principem Imperii Caesar Rex Janus eqs te aures Velleris declarent Si se munia.Faedus inter Caesare, δ' Principe perpetu. esto.Huis in uxorem dabst neptem Mariam
Christinam filiam Caroli Archiducis Austria, si rorem Aunae Regina Polonia, quamuis Hyano Regi fuisset desiponsata . Foedus hoc ut placu itSgilis undo,displicuit Balthassarι Battoreo putruo Sigimundi, Stephano,& Cardinali, quia ς'
vi foederis a succesIione Principatus exclude tibia si rentur, quam sperabant saltem in filijs, cum risinis. minime generationi aptus diceretur Sulmun - .dus . Frustra itaque cum ab hoc consilio cona.
rentur reuocare, cDm Turcis egere, quomodo
in eius locum alium sussicerent Porro Tartari cum iussu Amtirathis per Podoliam in Daciam essent descensuri, secreto illis mandauit Sullarius,ut Ssissimundum spetie negotij ad Poloniae fines cum Do Zasio Zamscio adfinitate secum coniuncto proscctunt interciperent. Re autem ille detectaAeclinato congressu,non longe post vocavit Claudiopolim comitia , quo plerique coniurati venere inter quos Salmas Bath reus crassa fiducia quod Sigismundum lateret proditioὶ Stephanus & Cardinalis scelere agi,
lati,in Poloniam aufugerunt. Conuocatis c miths superuenit tabellarius victoriam resonans Austriacam in Turcas . Hinc strepunt buccinae,tormenta resonant,in coniti uia trahit Sigimundus nobiles, ubi inebriati vino, san eo iur guinem effuderunt. Inter Sacra mensae primus p
comprehenditur Balthasar, & cum eo XlU in diuersbs carceres distributi, ex quibus postridie supplicio affecti sunt quinque : reliqui
mox capite luerunt . Salthasar in carcere laqueo vitam finijt. Supplicio de coniuratissumpto,Per totam prouinciam cunctis facultas datur , proprijs sumptibus militem legere, & in Turcas proficisci,omni praeda, quam ex hostiaco reserret,militi attributa, qua vi caeteris bonis uti,frui liceret. Tunc mutata ubique rerum facie,armis circumstrepere omnia. Primus no
uae militiae impetus in naves Turcicas Danubio aduerso vectas suit,quarum VII coeptae, omni
89쪽
M. . commeatus genere,magnaque auri vi Onu stae , que negauit Amurathos. quod otium quaereret;
Fn' octaua,quae praetoria erat,in tutum euasit.Hoci& filio nollet militem conciliare, sis picans ne successu elatus Suisimundus XL bellatorum istet gladium porrigeret, in patre conuerteret. millia omnis generis exercitu spe praedς post se Haec suspicri adeo pr aluit in Amurathe,ut fi- trahens, ciba lens Valachiae,& Aarone Mol-ilium nec in venatione lusu permitteret, timodauiae Uatu as , ohomanici imperii benefi re quod ferarum bello excitaretur in homines. clarios, desectiones alioqui suorum veritos, ad Interim Rudolpias Venetis foedus obtule-
suas partes pro tempore pertraxit. rat, ut in Turcam communem hostem armata, VE.mi, Q. Inde iuxta Teme aram castra mecatus, re-ssociarent ne amissa Croatia, Barbarorum im in Tmsi uria. deuntes aggressius Tartaros, in fugam vertit, cursibus ForuIulij pateret. Negauit Respubli m H ιara caditit. Smanum etiam, qui gloria,Opimisque sica ,suadente Leonardo Donato pacem frangere. M . onustus spolijs ByZantium regrediebatur, asscii cociarum irruptiones fouente Caesare, diceban quutus,spoliauit,& desideratis sexdecim milli-itur patrata , ut Turraco 'netι implicarentur Sus Turcarum, in fugam vertit. Stragem ta-s,esso,quod Ioli postea sustinerent. Nec in foetetamen occultauit, vindictam obtulit, pacem , tem vocari Resipublica, sita in tι-rem unde ρ quam purpurati suadebant, negauit, ni priusicem Germani a Sullano red merent,s aiaxilia- noua victoria superiorem Turcam resonaret. res in d crimine retinquerent, ut septi s eonti Ipsum Sullanum prouocabat, ut in bellum ex- l rat vel odio Veneti nominis, vel amulationeniret,uel filium Mehemetbem mitteret. Vtrum- l tentia.
ma Randes apparatus colligebat in Panno- sus,qui impotentes ad 'ersus Germanos per Oc- a niam Sullanus , quum calculi doloribus casionem adfinitatis ii nc in illa aula pollentes, Dorutus, plenus auro, & gloria decessit: quam-iodio serebantur .' Smisam datam ludentes SDuis minime bellicosus , ibium perduces felicii mundo ter pro dote bellania ιn Turcas neces' successu in Persia , in Pannonia bella gelsisset. talem. Filium μὴ -them III siccetarem habuit, Ab excursionibus per Molumiam, cui prae. qui eodem mense regnum iniuit , quo Batho-jerat Aaron Valachiam cui M. ehael Maiis. lreds Daciae Princeps Moldauos , ac Valachos vir strenuus tunc impositus erat, coeptum bel, da . ad belli societatem sollicitauerat. Eius legatus lum . Is cum a Sullano,qui eum Valachiae prae. Stephantis Nos aius Grecit Stiriae fiduciarias,ssecerat, sibi succetarem mitti metueret, suos,ita, ea. Si mundι nomine cum Maria Christiana maduersus Turcas bello irreconciliabili concitati aberadi coram Maximitano Coesaris fratre nuptias uerat , & iam toto biennio infestis armis i i contraxerat , solemni inter principes ritu ilia Turcas, & Tartaros pugnauerat, DZiurdeto communem lectum admissuncum in deducem ad Danubii ripam,Buci resta cum ingentibus da domum 'xore nouae morae necterentur, &spraefecti thesauris, Phohra, Herro , Sili stria in Octobrem mensem rehceretur , institit ille, captis,& post ingentem stragem direptis imul antequam contra Turcas magno cum exer- censis. Hoc demum anno circa Minocum, de citu venientes proficisceretur, nuptiae consu- Hat nam, &circumpositam Tibisco regio-marentur, miliisque legatis demum obtinuit, nem cum Tartari Turcis militantes magnovi sponsa Graecio vale dicto Viennam veniret, ni mero tentoria fixissent, Valachi se aliquan- ubi magna pompa excepta est IV. Id. Iun. dc a diu grauiter contra eos tutati Verrenam rece Malitia Archiduce in Maximiliam fratris perunt. Inde in hosticum ingressi magnam ar- manus consignata, 'ui eam cum viginti bella. mentorum praedam egerunt, & Turcas captitorum millibus Callauiam , Iulio exeunte, ad uos abauxerunt. virum deduxit,ac postremb Albae Iuliae in ipsa In Thraciam porro descendentem Sina- ς Transiluania nuptiae celebratae, Omine infeli-mnum , opportuno loco eum ad Haemi montisci,alienatione animorum statim inter sponsos angustias nacti Ualachi, duce Sestio Ferentego, i i secura; siue Sigismundι impotentia ei causam eius cecidere comitatum thesauros fama in- dederit, per innodationis fascinationem a fo- gentes diripue runt, successumque urgens Min
90쪽
Catena Historica . Lib.XLVII.Cap. II
Birantio magno sui terrore iniecto excurrit. Domum regrediens, XII Tartarorum
obuia habens,cecidit,segauit.Quae omnia acta mense Ianuario. Dolebat Turcis, Moldauiae MMalachiae desectio,vnde Ianiculam Faodanum, qui ad veterum prouinciae Palatinorum familiam genus referebat quippe parens eius Val-uoda fuerat Moldauiae excitarunt, ut avitum repeteret imperium; & Tartaris commenda runt. Verum de eorum consilio certior factus Si mundus, XII armatorum millia immisit,
ut antequam cum Fugdiano coniungerentur Tartari, dissiparetur . Fortuna arrisit, nam
acri impressione facta, sex mille ex ijs cecide. runt.Caeteri huc, illucque dilapsi. Horum fama excitati Cosacci , spe praedae inuitati ad Si mundum miserunt, bimest
tantum petentes stipendium; ea conditione vein posterum praeda contenti, in Turcas arma gererent. Non grauate cum annuisset Sigisimu-dus, illi latrocinia potius, quam militiam exe centes, Polonis magis,quam Turcis,in quos arma sumpta erant,damnum intulerunt. Comitia interim resonij in Pannonia, Pra. gae in Bohemia celebrantur. PecunIa m Panno. nia viritam imposita . Prescriptae militares leges. A Cauris remotae meretrices; si qua reperiantureuleo insta in profluentem mergantur.Commeatus liberi sint. Domus Ecclesiastιcorum, T Caesaris domesticorum a militum eximantur hosipitii. Pragae etiam habitis comitijs,Bohemi, Quadi, Marcomanni,Lusatij, sex mille equitum,X peditum millia se missuros promisere,qui a Maio ineunte per semestrem,suis sumptibus Coesari
Fervida vero Principum Christianorum studia ut Sinanus,vafer miles retardaret,& iegniores nostros redderet conatus; per familiares Cracoules Coesarei legati moerore extincti, quos in vinculis tenebat, pacem Coesari obtulit sed duris adeo conditionibus, ut Sinani appareret animus non esse, ut serio de pace agere . Sullanus ex mutatione ducis meliorem
auspicatusfortunam, Smano Fertatem substituit Is bello Persico semel atque iterum olimis praefuerat . Antequam Byzantio discederet, Hei duci numero bis mille adiunctis aliquot Rascianis, praedas more suo agentes, Sophiam in Bulgaria populo, & Iudaeorum nauigatione frequentem expugnant, incendunt. Tartari inedia presti extrema filios proprios comed bant.Inde capta occasione Mychael Ter uistia mus VIIIseu pars II.tomi VIII. transmisso cum Valachi. s Danubio, Silii riam aggressias vi capit,direptam incendit. Pol tridie transmisso rursus Danubio, qui glacie concretus erat, Bratiam, & Smilam suae potestatis secit, captis XIV. tormentis, in quibus duo Femdinanssi Coesaris , totidem Io: Hunmadis insignia impressa habebant. Eodem fortunae impetu Gorgianum receptum, In quo copiose is annona rcperta. Tentatum Nouigradum, sed cum irrito exitu, nec sine clade regrediuntur:& quamuis aqua Danubis tres pedes supra glaciem suxisset, spreto tamen periculo, praeda onusti super ea iter fecerunt incolumes iarire ineunte Carolus Mansleldsus Comes Phtri Ern in filius in Belgio , Philippo annuente,a Coesare euocatus, copijs post Matthiam praesectus, & Princeps Imperij creatus, iuxta Visel burgum castrametatus, ut ea muniret intentus,cum fasciculis ipse in equo comportandis , exemplo caeteris praeiret, Hungarus eques
vagae assii eius militiae repertus est, qui discipli. nae nescius id tanquam vile ministerium detrectauit, & iussu Mansfeldij acceptum fasciculum cum abiecisset, comprehensus, seuero Manifeldb iudicio ad proximam arborem gula fracta, ut alijs terrori esset, si is pensus est. Fama de Christianorum aduentu inter Turcas sparsa,cum Iavarinum obsessum iri crederent, continuo ex vicinis Strigonij,Vesprinij, Palottae praesidijs collecti holles eo accurrere iussi sunt.Iunio vero exeunte Mansfeldius Strigonium praesidio nudatum petit. Sub id venere ex Italia octo mille pedites Duce Francisio
Aldobrandino nepote PontifClementis VULobsidioni ceptae opportunum praesidium , cum 'Ma,LA prius Gulielmus Tre a ex Bohemica nobilita- diis. te vir fortis term ille equitum adduxisset:& ante eum Hackuraus ex Hocstratanorum comitum familia regulus cum legione Belgica aduenisset . In castra venerat Vincentrus I. Dux Mantuae cum quingentis scelestis equitibus,totidem peditibus.Miserat Ferdinandus Etruriae Dux duo millia bellatorum sub imperio Dannis fratris sui nothi, cuius nummus castrensis flammas habet, iamrna cum inscriptione Io Medi ni Ioui. Deo scilicet, vel Coesari suos referens rei uis labores . Non enim insuetum Ioui Coesares V p.
Hisce viribus Mansfidius , strato super
Danubium ponte prope Comorram , Strigonium obsidione cinxit. Ad Orientem stativa habuere Romani. varcembergius valles tenuit L 1 Pro