장음표시 사용
101쪽
' Luna j vlnte , regatim amnes petati mox' 'δ' ocrurire pessium , Solis exortum certis gestibus salutet.In altero Pallas est, sed comite Pietate; nam caeca Pallas,quae fortunam iuuino colat honore. Coronatus oratores suos in Angliam mi serat, deinde ad Belgas; Mandatorum summa suit,ut amicitia, quae Frideriso parenti sitio cum
gium deduceret. Interim substituto Andrea Austriaeo Cardinati,qui suo nomine Belgicis mbus praeesset: Belli administrationem Franei-
δὲ I, Gubelmo Nagsuio, st foederatis intercesserat,
renouaretur pacis non suam inter eos, sed in toto Christiano Orbe eonstituendae ratio iniretur salua simper Protestantium doctrina, in qua
educatus,mori volebat. Propterea pro ereto haberent , Regem Dania ea in re ni Ll praeter Dei gl xiam , or blicam tranquillitatem spectare . emis Ad lim responderunt Ordinum delegati, Hagae conuenientes, hoe unum sibi esse votum, pacem . Quam cum ab H Janis consequi minime pos ext salua consilentia di religionis libertate rproinde frustranea fore de pace verba. Antea Paulus D 'ralius a Sigismundo Rege Doloniae missus, idem pacis negotium cum acrius instaret, & tam Hagae Comitiun, quam in Anglia apud Elisabetham minas precibus admiscens,Austriacam stipra modum iactaret affinitatem,Regina tumida legatum increpuit, multum expectationesiua se deceptam, uicens quippe pro tegatione expo tutationem in titutam,
pro legara fetialem ad se n sum . Illis non esset Rex Ese inurus verbiscinia si talia a Rem haberet mandata,rde actum existimare,qu)d iu- metus, neque successione, sed electione ad regnum Pelo promotus, regia non adhuc percepiliet a
ςxi Casar etiam Carolum Nivilium ad Ord, nes misit,cui VI. Id. Sept. Senatus datus. Ped istat, ut legatos Caesiaris, eaeterorum Imperi, ia principum , de pace cum ipsis acturos admitte-det Ea- rent. Cui responsum si excusatos Caesar habet os . ret ob recens cum Gallis , sist Anglis initum friduse, quibus insitis liberum non esse consilium.Palacis itaque desperato negotio Hispaniarum Rex Philippus Rconsilium, quod de Belgicis rebus caeperat, literis suis Brabantiae primum: indoaliarum clitionum ordinibus aperiendum cen-,ispi . iuit . videlicet, ut filiam suam Clarais Eute
Vroterano, praemissis Pontificis consensu in matrimoniu collocaret. Nee minus de siij principis matrimonio solicitus, nuru eligit Margineia filia Caroli Archiducis.Hanc tradincturus in Hispaniam Assertus, ut inde sponsam in Bel-
Aragonio Thalassiarchae mandauit.Is,absente Alberto, Rinbercam expugnauit;
plurima Cliviae, Uestphaliae oppida in deditioncm accepit,sed tanta erga deuictos crudelitaris, ut hostes aeque ac amicos in se concitaret.
Crevit indignatio ob interdictum ab Andrea Cardinali cum Hollandis co inmertium, quod idem ipsi fecerunt aduersus Hispanos. In hosticum pone deducto milite Bommellam frustra obsedit Cardinalis, se obsiciente Mauritis via collatis signis aliquoties velitatum.Durante porro Obsidione , ut nauigationem inter Mosam, & Vahalim impediret, vicinisque I cis compedes iniiceret , in Isthmo insulae ad pagum Rossemium propugnaculum erexit,& S.Andreae nominauit a nomine extructoris. Α Τ' Huius extructionis nummum habes pug 9 y- ωρ Habes etiam Mendoea numinum , in quo sDeo, si r a ui se inseruire protestatur vigilam doeardua intrepide aggrediundo; celeriter peragendo:Circumjectionis symbolum Grues est: celeritatis,Delphitiusfortitudinis Leo Quid cadet alab alludit Mijs inseruiendyaeonsiumor. Laborabat interim, de summa laude pers cit Clemens Vm Papa, ut Gallos reconciliaret Hispanis, quorum dis idijs uniuersae Ghristia. nae conuulsae Reipublicae interitum moliebatur immanis ille Asiae tyrannus. Pontifice itaque sequestre, internuntio Non entura Calatagi rone ordinis Francisc1ni ministro Generali pax sancitur,Iunio mense publicatur. licet suta scribere Angli, Jc Bataui detrectassent. Nummos suspiceratulatorios, in quibus Pax alma laudis sacrificium Deo peragit : coniecto inis ignem annulo, qui fidei hieroglyphion : ut de circulus symbolum aeternitatis. Assertus interim cu ad Hallesem Uirsinem salutandam concessisset, Cardina latus sui ibidem insignibus depositis, Emblema tunc usar-Pare caepit , quod in nummo sculptum festiua legitur.In hoc Iason repraesentatur, Vestus M. reum augerens. Dracone sebiugato siemper me,li,di latiris ignivomis edomitis. Sub lemmate , Assiduitate, qua rebus in Belgio, & Pannonia Praeclare, sortiterque gestis, promeruerat; Vecum maximi Regis filia, ducatu Burgundico, Prouinciisque Belgicis donaretur. In ipso itinere nuncium de inorte Regis Plutivi II accepit; nihilominus sibi progrediendum
102쪽
Catena Historica. Lib.XLVII. p. II ps
dum ratus, in Tirobilem Comitatum venit, ire Marea Nauara,e Pan nia superiore veneia ubi Murgareta Austraa occi ru, quaecum ma- l rat. Per dentum itaque. Venetasque diti nes praetergressi, Ferrariam appulit; ubi Cυ- mens VIII Pontisprimb Abertum Archiducem a 'raa ncimine Phil*' uΙ Hispan Regis cum Margaxua noua Regina. Postea Duossam de numine I uella cum Alberis Archiduce Austriae coniungit. st celebratas imaginarias
hine nuptias,Mediolanum contendunt, nau, Sation empus operiens opportunum . Ibi commoranti ebius Gubernator , praeter alia obseruantie studia, Reginae suae portam honorariam excitauit:addita morae causa; quos
ibidem aliquandiu subsillat,dum Lenes Austri seirare incipiant . Sic Hispaniam anhelabat Sponsa Miargaret α. sponsus Ptilippus calido sponis torquebatur desiderio et idque ipsum ,
nonnisi spe appropinquantis aduci iustam,re stinguebat cisa in nummo ρει sumbolum: ut earolla,suuraris nuptIarum . sed Iponsos relinquamus ,. dum Mars nos i a Pannoniam re
103쪽
96 . Rudolphi II. Occid. Imp. XLVII.
Ragam venerat Sigisimundus Bathoreus 17 Transsiluaniae Princeps, ut solamni ritu Velleris aurei torquem,Philippi nomino a Coesare acciperet.Cum repentina animi mutatione Rudo,ho aperit,uelle Transsiluania cedere. ut in remotiori principatu otio indulgeret,curae pertaesus humanae . Rei novitate perculsus Coesar, omnem lapidem mouit, ut Sigimun. dum a pernicioso retraheret consilio;recte prae. ludens, quam damnosa foret haec Reipublicae Christianae mutatio Turcico urgente bςllo. Verum in sua opinione constans Si mundused Rudolphum adegit,ut sequentibus conditi
nibus abdicationem adprobaret . Caesar dabit principatus Oppolia, s Ralisbor in Silesia M- Iimundo,alias Regia sabelia adsignatos aditinctis quinquaginta aureorum militibus annurs, de viveret. Guortium Inter Og mundum mxorem Caesar adprobab i. Clericalem volenti Sigismiando mitam profiteri, Purpuram Cardi. nablIam ei Caesar impetrabit . di Transiluaniam regressus , vocatis comitijs aἔdicationem
exponat Sigimundus , adflantibus Rudolphi legatis,quam iuramento ordines ratam habebunt
sedi protinus Maximilianus Archidux regimen suscipiat Prouincia.
runt aulici. Temere suscepti belli siro penituisse Sigismundum diccbrat inclinantem supere fr-tunam, ac temeritatis paenam dare . Αuj ab AEIsensio Carisio ex Iesuitico Adalitio inductum,
ne ditiones illa Tureis exposita, magno Christia. norum detrimento in manus eaderent infidelium. Hinc petis pietatis persuasitis,eas potenti Austra corum cedere familia, qua sola Turearum i tus sustinere poterat . Verius es fastinatum
roris aliquando esset, ut oebem in Orbe Pareret Surgebat noctu , laruas prouocabat ad F. snam, familiares si accurrerent, prohibebat; colloquii impatiens, in Alitudine alta voce
orabat,quem amaret, vel oderet, non secern
bat. Castissimam coniugem Aguriam Chrιuianam Austriam Virginem adhuc veluti furiam fugiebat. NM Claudiopoli itaque conuocatis proceribus , pacta soluit Sigismundus non tamen si culto procerum fremitu ,praxipue Andreae Cardinat s Satiaret, gentilis Siri undi; qui cum sciret a Rudolpho Gesare, fratri Ataximiliam, qui regni Polonici titulos adhuc retinebat,Prouinciam destinari, ad Regem Poloniae Conuolat,communia exponit pericula,non setts esse Austrus exclame alienos titulos violatis pactis
usurpare , visis vicinos principes fraude spo-
lunt. Eorum ambItione totam Pannoniam Tur.
cisi i ris es iam esse, idem Transsiuania euenturum usi mature occurratur. Andreae subita in Poloniam profectio, & quo pertinerent hominis irritati consita, non valuit Legatum Pontificium,qui in aula Coesaris crat. Cum itaquet videret vanos Regis Polonici titulos,quos Maximilianus usurpabat , plus inuidiae ad Austrios,quam emolu menti redundare;suasit Cς sari Regem Poloniae deuincire, iubendo Ma. ximitano titulos omittere, & sincere Polonis reconciliari Sic enim sore, ut Rex pacis auidus facile ab Andrea Cardinali separaret consilia,& andreas tanto destitutus auxilio, a rebus ii Dacia notiandis abstineret. Interim Mesphus Schuuarteembergius Ba- c Ixrci Eude bellica celeberrimus, viris rei militaris peritissimis assumptis, pulcherrimum aggreditur facinus. Comorra prosectus, cuta haud procul es Iaurino abesset, consilium do Durangcastro aperit repetendo.Tum 'becurtio man- dat, ut crepitaculo, cuiusmodi machinarum usus nondum Turcis cognitus erat, admoto, portam effringeret.Cauiaco negotium datum ,
ut maiorem machinam,quam occultissime admoueret, eiusque vi disiectis soribus, aditus pateret. Inde locus cuique assignatus,ad quem Ie, Occupato oppido, reciperet ; seuere inhibita
praeda, nam parta victoria, communem ea
fore pro meritis inter milites distribuendam Tum astus adhibitus . Ex Hussaris quinqu Turcici idiomatis periti subornantur, quibus
Τurcarum res satis cognitae erant. Eos Turcae incubitores,cuιιues ei Vinclamant. Suda semenire respondent; literas ad Aaronis Ma Fu- δε i s usum asser e , s nuntium commeatu apurpurato summissi, r ιam propinqtiantis. Inis siver 1 ouato commeatu, Sponsam ad Jonsium dedueere in mandatis habean3. Sed metum siuiasse, ne Christianis hiae illuc siparsis , auxiliares
damnum ab iis patiantur. Pontem ergo ad commeatism accipiendum ante lucem dimitterent 4
Fidem Hussaris habuere Turcae, pontemqu dimisere. Sed cum venientibus nostris ingens fragor fieret, ut a vigilibus exaudiri posser, de
104쪽
βι--. appetente luce, ac Coelo alias sereno cuncta ex δ' superiore loco speculantibus paterent; exortus statim vehemens ventus, Si nubes a Danubio ascendens ita Coelum texit,ut aurium,& oculorum sensum hostibus ademerit.Inde in spem noliri erecti moenia subeunt, repertoque ponte demisso , machinas admouent. Conatus ex
voto successit. Ibi demum vigiles, quid ageretur,animaduertentes,clamorem edunt,& scio.
Petorum ictibus tres ChrMianos conficiunt. Cum enim ingenti fragore porta dissiluisset, aditumque praebuisset , mox effusi nostri
in urbem milites , obuios quosque contrucidant oca munita, & tormenra capiunt: reliquas obsident portas. Hinc Turcae subito tinmultu lectulis suis exciti, trepidare, discurrere, inermes, seminudi arma capere ; illinc nostripertinacissime pugnantes caedere, sugientibus
instare,non sexui, non aetati parcere. Quinque horas durauit conflictus, in quo tanta conten. tione a nostris pugnatum, ut arma frustra experti Turcae, ultro nostris se mactandos obij. cerent . Vrbi praefectis utraque manu acinacem vibrans, vitam cum armis proiecit, cuius
caput abscissum , in loco maxime conspicuo defixum fuit. Tercenti Ianieteri in munimentum recepti, ubi puluis tormentarius asseruaba, tur, cum inde extrahi non possent, & nostri ad
iiiisbaa eos conficiendos confestim accurrerent, pul-urpis. uere incenso , se cum hostibus flamma inuoluerunt.Sic Iaurinum recuperatum, cum Tu
cae nostros irriderent ; & Gallum aeneum ex turri tintinnabularia mulsum in porta , quae Danubium respicit , collocassent sub temmate ; Cumis Gallus cantabit ; Laurinum Christicola raeverabit . Victoriae testim nium extat Nummus Triumphalis , quema
cii Dum lima apud Iaurinum seruntur: Rudol. phus Imperator,quanto in discrimine non sua tantum regna,verum etiam uniuersa Christi, Da Respubliea versaretur , facile intelligens scomitia Comitia Ratisbonam indicit: Misso eo MM-Ratisbο- thia Archi duce fratres cum egregio virorum comitatu. Vbi cum ordinum legatis prolixa
oratione exponeretur , Matriculam Imperi, quam vocant, valde imminutam, promissa au. xIlia parce , ae maligne a nonnullis eo0reri; ιὸ factum, ut exiguo profectu ob angustι-pecunia res eserint Christianorum . Multo minores esse copias, ruam quibus aperti certaminis alea, contra tantam hostism multitudinem committi
posset : dum aemuli tantum mensibus sub sionis
miles haberetur, multos plerumque πι praeclai egerendae elati occasiones: contra hyeme, πιιι ram
omnia gelu obriguerunt,pabuti ιnopia humbas ad interiora regionum compulsis , plurιmas utilιtersiusti posse expeditiones . andem summa petionis eo rediit, ut quinque prox/mis annis sin. Iulιs tricenum mensium status penderent. XII. peditum, IV equitum millia parata halerent quibus mei siubsidiaria cohorte,'exercitus sv- pleri, est forte accepta clade ingruenti periculo obsisti, parra mero victoria tisii in sei, ae bellum latius siparti post. Ab ijs dem Statibus petitum.
mi Viennae ἐν hombus vicina , ivr necessario ad defensionem apparatis , tot expedιIIonibus nudata,euram gerere vellent. Pone Martinus EF S mutensis, exhibito legationis suae diplomate , multa de Turcarum immanitate questus ad uersus Stiriam, Carinthiam, ac Carniolam, quarum legatum agebat, miserias deplorans ,
opemque imperii rebus pene perditis expo.
Post aliquot dierum disceptationem Coesa- cli ri triginta: Stirijs, & finitimis duorum mensium auxilia decreuere: Ad illud item,quod de subsidiis petitum fuerat,asscnsus est praebitus.
Hisce incomit ijs plurimi perci assiiunt num. orami honorarast. Primo in honorem Rudolphi Coesaris stella semilana Turcarum opponituri qui nos uin& ea licet minor Lunam obscurat; afflante θ- do biremore aura,caelesti nimirum gratia . vi te η. In altero Aquilas istam eiaculans, quid si. Sy gnetλalibi expositum. In nummis Archiducis Matthiae aenigmati Mirubi ca non pauca. κιctoria signumpila, seu Orbis seu vexillum est conuolutum: petitae veterum Imper. triumphis imagine . Tenent id manu
partimpartim humeris.Sustinent hinc quidem impia:illinc Augeb: Nam sine coelesti tutela parum tuta est victoria . Nuda sunt Nymphae, hoc est liberae a curis alienis. Satis namquc ha. t,quod agat, cui acer & in f nsus est fostis.
Fortitudine est opus,non minus post,quam an-tc Pugnam : cum non raro victis in praecordia virtus redeat. Arma eius signum . Indiciu m palma parula. Tandem & Vigiliantia. r uiritur , quae in Grue adumbratur, cuIus est metu excubare' inniti corpore alterutri crurum : altero βι-jensio lapillum tenere: retInendo somnumpellere. Calculus enim siricidat , statιm excitat dor- eliv. mientem,sest arguιt negligentem, dis mTranstituanus interim in Alesiam descens ....
105쪽
sa -- derat,Domi relicta coniuge, ZMIensi Oscopo re , si ingrueret . Ccterum si Roman. Imper. homine saltuoso, & Nicolao Unansio res Caria- aefamιbam Austriacam , ut hactenus Iece-
reo nomine administrantibus. Maxim/banu siris,co ter colere.
saris frater iam iter in prouinciam medita. batur; cum nuncius superuenit, Sigimundum minime prouinciis Oppoliae,& Ratisporis contentum,Transsiluaniam repetere . Atque Monachi habitu, duobus tantum assumptis comitibus Claudiopolim coniugi adsuisse,dum haec
sacris interesset , eaque amicis verbis salutata, oppidanos conuoeavit,quibus se ab Austriacis querens delusum,fidem exegit. Grate isti veterem dominum susceperunt sequestre Suphano Nouato, qui populos Sigimundo conciliauit. In omnes postea prouinciae partes nuntios mist,qui populos de suo aduentu certiores face rent. um XI K M.Sept.ad Maximilianum Austrium in prouinciam venientem dat literas,si-8nificans, quando opposiensem Ratijoraemtemprincipatus relictarum pro compensiatione prouinciarum, longe inferiores cognouerit, quam
promissum fuerit, iustam sibi fuisse causam, pa
rriam repetendi . Iamque Clauaispium Dama tenerem elropolim,nec eaeteris locis melle, vel po
se cedere ; sed potitas in vim se externam para-
'm YN Transsiluaniae principatum substitutus
mireas Andreas Bathoreus Cardinalis a Sigimundo,qui subditos adegerat, ut in verba Cardina- lis iurarent nulla mora interposita e suis do-Υ a. m. mesticis familiarem ad Portam Oti man, cam legauit ; eodemque tempore ad Rudolphum legatos miserat, ut cum alterutro foedus iniret.Id ad Coesarem perlatum , cum iam Si-gimundi legati Praga discessissent,ignari,quid interim per suam absentiam in Dacia gestum esset,lanta sibi leuitate, vel astu illusum aegerrime ferens,iussit legatos, qui iam Thorona
Peruenerant,in custodiam dari.Interim Cardinatis,ut tempus protraherei,datis ad Georgium Baniam squi iam ex mandato Coestris Casio- liam cum copiis venerati literis, vim hostilem
deprecabatur, quippe se quicquid a Sigismundo
per delegatos eum Caesiare actum est,ratum ha biturum . Nee aliud spectare, quam prouincia tranquillitatem. Eiusdem tenoris ad Ccesarem scribit; Is dilato responso, Basta imperat, copias quantas posset ,conscribere, & in Daciam inouere. Michael iniudida Valachiae Bathoreis infestus, utriusque prouinciae praesecturae spe lactatus , quod Turcis suspectus esset, & in Dum porro locis amistis recuperandis oe- ς' cupatur SU mundus , pretiosam eius suppetectilem Maximilianus Catauiae intercipit. Vicissim Si semundus ubi id resciuit . Caesareis procuratoribus, qui in Transsiluania commorabantur,manus iniecit. Haec initia funestissimi belli,quod Turcis ad maiora audenda fiducia fecit.Repetito itaq principatu Sis udas, sed nunquam idem, Sc solijs leuior, noua inconstantia Andream Bathoreum Carinalem ex Polonia euocat , eique cedit prouinciam is
uxore remissa , quae habitu luctuoso sumpto , GraetZium secessit;inde oeni pontum: ubi sanctimonialium extructo coenobio, sancte quieuit in Domino.Interea Turcae duce Omaro nu- ς' η mero sexaginta mille Uaradinum obsident. Schuiιartrymburrus ut hoste a Uaradinoave teret, ad Budam Pannomae metropolim castra ponit.Vbique pugnatur acriter. Vrraque urbs aggressoribus cellisset,ni urgentibus imbribus,
Tut & Christiani ab obsidione discessisiene pari utrinque damno. TR NISILVANIAE. An n. I I99. festus , ideoque in se conspirari per Cardinalem sciret ; ut principatu deiceret; ad Rudol-ptans confugit,osterens Coesare auxilia suppeditante,Cardinalem expellere. Cardinalis se armis undique petitum vi.
dens, ut moram aliquam interponeret, nouas erad Bastam litteras dedit,quarum sumina erat, Mata. quando de iussissio amice componendo,mιuime aia.ditos sit sibi patrona opus esse, cuιus ope sie suaque
defendat. Proinde Caesiarem rogare, ut siuam mo
luntatem diserte declaret , amici δ' faederatiellistis,an hostis loco sit ipsium habiturus. Tureia eum legatum apud si se , opes sist amisιιιam
Sullani ultro offerentem,nec amplius decem aureorum millia pro annua pensione reposientem . Mulle tamen se Christianι nom nis memorem Caesari operam nauare, quam priuatum commodam respicere. Non desse ineunta eoncordia rationes, sic' per renouatam Unitatem , qua nuper
publico distata Luortio, arctius eonstringenda. Bathoreis tanto honore iam a Sereni a --flmrumfamilia affectis, ex eadem domo si SLomundi patruelem superesse, qui parem fidem,
er animum ad eam Unitatem sit adlaturus. Ira.
tum sibi σὲ nou indenus a Caesare habeatur,
106쪽
Mariam Christiernam,qua Sigimundo nur sierat, in instrem ducat. Tanta aecessone ad 2Agnitatem sisa acta , non solum deinceps Tur tam d etiam omnes Principes Austraaea famistia aemulos in posterum pro h Τιbus haliturus. His minine commotus , cum astu rem geri putaret, contrario sibi astu utendum du-
xit,verba reddens pro verbis. Dum haec simulate agitantur; Basta per Michaelem Vulaebiade*otam,qui iam in armis cum triginta armatorum millibus erat,serio rem agi curat.ISPro uinciam hostiliter ingressus, Stephanopolim primo impetu, XV Kal. Decemb. Occupat, Vt ab ea parte Polonis , quos credebat Cardinali auxiliares futuros, aditum intercluderet: Ve- l gnum promulgato. ne quis in eo bello adae rum metus paulo post evanuit, edicto perre-l sus Coesarem militaret. Stephanopol i praesidio mus VIIIseu pars II. tomi VIII. N 3 nr-
107쪽
firmata; Ciculi confirmatis priuilegiis in fidem Prouinciae munimentum, quod valido prae.
accepti, & in Coe saris verba adacti, Hermen-idio tenebatur. Cessit tamen , nuntio acceptos adium cum XVIII machinis mouit . quod Stephanum Patiareu intercepisset Geor-
Consederat non longe Andreas apud Cibi- gius Basta. Missi postea qui inter Montana
... nium ciuitatem Saxonum, cum Heremis Des fugientem Cardinalem infremerentur . Eumeum ν. pota Moldauiae , quorum in castris haud mi- cuin septem familiaribus nacti, trucidarunt. Dcho. nus XXV mille hominum erant.Orator Ponti- Recisum caput ad aschaelem allatum , qui scius cum Goare Monbarsio , & Mysi inter corpus mox diligenter perquiri, & repertum
Ciculos primario vim Inἔeruenit, iam Andrea Albae Iuliae insigni monumento , quod ipso addictus quia Andreas se benesciarium Apo- Cardinatis Falthasara fratri struxerat, inferri
stolicae Sedis suturum in arcano promiserat, sicurauit . Hoc nuntio turbatus Sig mundus Daciam Pontificis patrocinio retinere posset , cum omnia tuta metueret,fugam undique cir- quasi a Cauare veniret, Michaeli mandat ar- cumspiciens, clade ad cladem addita, non me-ma ponere,ac finibus omnino excedere Transsidiocriter angebatur. Nam dui addiscessum siluanias . Michae, Caesaris mandatum sibi se parat,equos magnam partem fortuito ami exhiberi petente, cum Ora r id penes Batho- tit incendio, quo & ducenti currus, in quos reum esse diceret, tempusque interponi postu- pretiosiorem imposuerat suppellectilem, una laret , tantisper dum ipse ad Cardinalem ad- cremantur icns,ad sapiora consilia inflecteret,contrarium Breui itaque icmpore Michael uniuersare- Ο C saria aduenit mandatum . quo nulla mora gione potitus,ad Cesarem literas misit,quibus interposita , cum Cardinali sottiliter asere iu-ipacatam Daciam ductia βιο, sae cunctos nouimbetur . Custodiae itaque honorificat primum, cia Ordines in verba eius adactos significabat, Oratore dato Pontificis snam filio suo commi- meritorum sisorum petens rationem haberi . Vbsit) mox Cibinium mouet,misso ad Cardina- choriam haec cum ad Coesaris fortunas malem iaciali qui renuntiaret, non se ad Christia-ignum detulisset augmentum , maioribus virinorum san uinem effundendum ven/sse a sed bus bellum in Turcas geri posse videbatur. οβndo /ne sacramentum Caesari dederit, n- Quanta fuerit laetitia Rudolphi nummus osten ' 'li' νος α repto principatu cedere recuset , sed eum dit triumphalis . In quo sub Visinat, siuὸ 'Turrisfoedus continuare melininonnisi arma em mare rictoria sinistra coronam effert dextra pectaret mitricia. Cardinalis vir magni animi, facem Bellona atque turbarum extInguentem. qui Michaetem pascendis potius pecoribus, Conspiciuntur catenis vinctι hostes, mox antequam exercitui ordinando idoneum semper currum triumphantis ducendi in opprobrium. aspernatus fuerat,protinus remisso iaciali, co- Exhibetur speciosa armoriam, ae manubiarum Pias in liruit,turpe existimans detrectare certa- ostentaris , non infimum pompae triumphalis
mcn.Antequam manus consererent; Michael decus
V e praeconis edixerat , ut transituris ad seis Michael interim ubique Praefecti usurpato inuparceretur, quod ita speraret sere, ut multi a titulo,per Fastam qui ad eandem praefecturam Cardinale transfugerent: quod si non succede- adspirabat, Ipasi nouarum retum auidus apud ret, saltem egregiae suae voluntatis impressim Gesarem tacite insimulatur. Auxit suspicio- Π Dacorum animis opinionem relinqueret .mnem insolita barbari hominis comitas, & ad M 'Maioribus animis, quam periti utrinque cer- sectatus in populos in fidem acccptos amor, ratum ,& post quinque horarum obstinatam, atque ambitios, pro eorum immunitatibus 'pM cbψe- pugnam, Cardinalis tandem progigatur, Griapud Caesarcin preces . Itaque cum Facta imi ιι misse hostium desideratis. Direptis c stris, &istaret, ut Germani per praeudia distribuerena. i. . gna praecia in iis inuenta V lichis in prae-itur,saltem quousque a recentibus motibus pa-dam ces Iit.XLV Machinas victor Aschael si-icata esset prouinciarabitabat Aschael patriambi reseruauit. Mox Albae Iulii Valachi magna obtendens libertatem. Tandem ad diisidium
ciuiu gratulatione fortunae plaudentiu accepti. componendum propere cum amplissimis ma- Stephanus Bathoreus ex fuga cum paucis se in datis Petcius missus, qui ita summum prouin- montana recepit; Eo digrediente, Husta,&iciae imperium sibi su mpsit, ut illud Mehaeli Claudiopolis Aschaeti aduenienti Kal. Decem- ablatum in Georbum transferre videretur . b. Patuit . Sola rei abat Vitiaria praecipuum . Haec feliciter in Transtituania . p A P-
108쪽
Catena Historica. Lib.XLVII. Cap. II.
rimi πN P nonia, ubi Pappae excitato tumultu ob
1 non soluta stipendia , pnesidiarij habito
' cum Turcis colloquio , μιehaetem Marotum in vincula coniecerant,vexillum Coesarianum insigni scelere, ut spes reconciliationis tolleretur , hostibus traderant , Schuuamentare a qui iam in itinere erat cum duobus
equitum & peditum millibus , ad praesidiarios
nunc iura praemittit, monens ad officium maturi redirent,paratam esse pecuniam . Accepitro responso conuicia , legatus non sine ludi-rio dimissus . Sohuuarietemburrus cum nihil hac ratione proficeret, pluuijs incumbentibus, ulterius progredi prohibitus, lauarinum, unde Venerae,retrocellit. Interim inter seditiosos ob conditiones cum Turcis pactas,inito dii sidio, ad manus deuenere. Occasione sumpta Schs-
uarie mburgias copias mouet; & adhuc ardente
dissidio , pars altera muris succedere patitur . Verum altera superueniente factione , scalaedetjciuntur admotae,nec sine damno Schuuart-υmbarricι repelluntur. Quo facto,Turcae pabulatores intromittuntur , quorum plaustris ςxoneratii , captiui Chrilliani Albam Regalim dedurendi imponuntur. Maratus adhuc in vinculis erat, qui clam nostros monet, quo loco impetum facere deberent. Itaque III Id. Vtil castra ad Pappam posita . Eruperunt bis obsessi nec sine damno . Centurioni ex ijs in eruptione capἔQ cudem vivo ad terrorem detrahi iussit Parabant Turcae ad soluendam obsidionem necessaria, sed eos, quo minus ven rinr,foedi imbres remorati sunt. Magna in oppido rerum omnium erat inopia , cum deficiente carne,sexaginta equi in cibum distriburi,quibus paulatim absumptis,obsessi ad extremas angustias redacti, consilium ex desperatione capiunt, mortem oppetere Pugnando icum nullus esset gratiae locus . Pridie itaque Mi Sextil.eruptione noctu tentata, eam caltrinrum partem, ad quam Me purgenses stationem habebant,conferti inuadunt, litem cc - dunt temulentum . Ad strepitum excitus με Sehu rit burgus, ubi sui linorabant, aduo-π' 'lat, dumque per castra excurrens exemplo suo
militem excitat, glande ictus cadit, incredibili sui desiderio relicto . In eius locum sussectus
lebior Raderus,qui gnavam operam in Va-radino defindendoe nauauerat. Postridie quam hoc accidit , denuo eruptione certatum, di CCC circiter Casariam Gesi,nonnulli intra oppidum adducti . Rederus cum ad deditio
nem hortaretur,eum breuι fre, ut annona de. sciente , s r ipsisfame pereundum esset: responderunt, ubι annona deficerit, si eaptimos Christianos , atque ipsum cum prιm s Marotum p jectum comasturos. In arcanis tamen de sun agitabant ; quam Sexto Idib. Sept. tcntarunt duabus ante ortum Solis horis. Albescente porro die X ederus cognita suga, cum leui armatura insequitur , sed cum iam fugitivi ad silium pene euasissent , interceptum ultimum agmen, & magna ex parte cadum . Marotus inter haec ruptis catenis in castra confugit. Re-derus vacuum ingressius oppidum,reliquos soluit captiuos , reliquias detestandae desectionis abolet. Ex perduellibus alij excarnificati, alii palis infixi, alij rotis contusi, alii uncis tracti, alii larido liquefacto ustulati, quibusdam vitiis intestina detracta , & ipsis spectantibus ilia
ignem coniecta; non sine multorum horrore, qui ita censebant improbarum animos nuriatam per supplicia a steteribus perpetrandis auocari, quam ad quiduis agendum, dc patiendum efferari, neque tam acerbitate dcterreri, quam assuetudinc huius nodi spectaculi, -- tum imminui poenarum. Christianorum infortunium geminauit C. nisa expugnatio. Stiriae est oppidum munitis- ταν smum,Archiducum metropolis. Duodecii ix, ct t. praetorianorum mille Constantinopoli Budam missi, in itinere Ba scam potu&, ignauia nostri praesidij , quam virtute receperunt. Castra inde ad Canisa posita. Initio crebris erupti nibus pugnatum, Sc vallo deiceti Turcae, machinis etiam clauis confixis,& una hosti ademptis ac in oppidum pertractis. In obsessorum suppetias missi is Philippus Emanuel Gιbaringus, Dux Mercurij , qui ad Muram fluuium
consedit Exiguum nostrorum numerum contra suas ingentes copias Turca conspicatus, ad Mercurianum mittit, monetque ne tantillis
mitibus tantam obsidionem solui posse confid ret, inlius sua existimationi consuleret. Cui generose Mercurianως respondit se non militum miribus , sed Dei confidere . Velitationibus saepiustertatum;& in vallum Turcarum impressione facta, turbati Turcae, XIV machinas campe stres amiseriant. His i inpressionibus satigati, ut auxiliaribus recedendi necessitatem imp
109쪽
io a Rudoiplai II. Occid. Imp. XLVII.
nerent, circumsusis a tergo copiis, vi sque an- xit.Eius discessu fracti obsessorum animi Pa. si*R sustis inter paludes insessis , in summam retiria rum praesectum ad deditionem facien- frumentariae dissicultatem adducunt. Quibusidam compulerunt. Deditione facta, Parasse. angustiis Mercurianus victus, exercitum redu- rus facti rationem reddere iussus, cum non sa-xit,& in discessu pene oppreiliis.Virtute tamen iis se pursaret, semel etiam de fuga arripienda militari itinere superato,militem in tuta dedu. consultasse conuictus,capite poenam luit.
ς' iv T'. Acis praefecturam cum Amichael Tu I ebus assequi desperaret, Turcas tantavcrat , qui hominem in utrumque paratum ut
aliqua spe gratiae, si ad panes ipsorum inclinaret laetarent , Hurmam Astam veneranda canitie senem vicissim ad eum Sultor nomine amiserunt a quem ille perhonorifice excepit cum ornavissimo equitatu ad medium, milliare obuiam profectus et cum non procul
abessent, ambo ex equis desiliunt, & ubi se humanissime complexi sunt, Aga Michaeti di s in gladium, quo accinctus erat, detrahit, eidemque alium Turcicum gemmis distimetum tradit , cum aliis muneribus inter quae
erant VII equi generos : plumae ad pileorum
Ornamenta, quae Mnaeli incedenti praeser, bantur: eoque comitatu ambo Stephanopolim ingressi, reboante festiua tormentorum dispi sione. Aderant Coesarei procuratores ad componenda inter eum , & Fastam dissidia missi, quos aequiores co spectaculo adductos foro l
iperabat.Monet tamen, ne ea νe mouerentur,i
eatis se debitum deferre Mnarem; caeterum se facturum,quodHei,s Caesari et tιle foret. Ta tum Factae multis de causis sibιμβecto alium a substituerem, ne ex priuata si ullate publica s
lus inprouincta peraclitet tir . Praeterea haec eiusdem in arcano postulata ferebantur, ut Transsiluania sibi , filioqtie iura cederet haradιtario, lcum exterioribus Hungariae artibus. Sona, di-rnitates quibus Si mundus Fatiareus a Caesare donatusfuerat ibi attribuerentur, P cellatι- tria pecunia ad si Vbendum militem iuuaretur . Sperare si, mi in Dacia Orcupata Caesar miuimere secret, sed reliqua ιsque ad Turcini fluuium pro fideliter natiata opera, benigne conce)eret. ςlis Haec superbi hominis postulata prudcnter,ihi , in praesens legati dissimularunt Coesarei, &ex
Mub I. Pecunia Ciniaris triginta aureorum millia r p sentarunt: quae tamen tanquam leue operae pretium non sine spernentis, atque adeo maleariecti vultu chael accepit. Si mundus in. terim sociatis cum Hieremia Mol uiae dejota viribus mediocrem ex suis, Turcis, Polonis
confecerat exercitum. In cum , ne longior mora iniecta, maiores vires colligeret, mouet protinus Michael, in Moldauiam penetrans,
Si semunda , de Hieremia numero imparibus recedentibus, Aliquid damni magis ex penuria annonae, quam ex hostibus accepit: nam sciliis arborum pro cibo uti cogebatur . Ad Istruintandem in finibus Poloniae iuxta Ortunum castrum Sirimundum assequutus , qui nouo fretus auxilio, XXX armatorum millia recensebat sub signis , collatis castris acerrime pugnat,multis utrinque cadentibus. Ad Michae. lem tandem inclinauit victoria.Ex Bathorianis octo mille desiderantur. Ex Valachis vix duo mille Michael victor totam Moldauiam Ccesaris nomine, ut in dissi inulatione perseueraret, in potestatem redegit, eique gubernandae filium praefecit,parte copiarum attributa ; Ipse cum reliquis Cosacorum, Rasciorum, Belgarum , quos a Coesare habebat copijs in Transi siluaniam redijt. Vbi cognito Io: Sarst Sam siij magni Poloniae Cancellari aduentu , fama
sparsa,vi excursiones in Poloniam prohiberet, reuera ut Sigismundum cognatum suum in paternum restitueret principatum , & Molda- uiam veteri Polonorum ad ijceret imperio,Cς- 1areos monet,qui in superiore Pannonia erant, si quid hostis tentaret,itatim accurrerent. Miserat Mesummesar cum mandatis, ut Cim Fasta prouinciam Michael resignaret. Quod cum facere recus iret , res ad aperium dii sidium erupit, & Michael vi res suas firmaret, nonnullos prouinciae proceres ex leuibus suspicionibus in crimen adductis male multauit. Ex quo adeo populis odiosus factus est,ut multi ab eo desceret.In ijs Moysis Ciculorum regulus cuius in side, & virtute fiduciam habebat. Occasionem nactus Basta,collecto ex superioribus Pannoniae praesidiis raptim exercitu, strutim occurrit, ut sponte parere recusantem cogeret. Albam Iuliam profectus, ubi Michael cum octo millibus castra habebat, recta tendit . Adventu Bastae territus M chael, & suorum veritus insidias,protinus se in fugam coniecit ,
110쪽
Catena Historica . Lib.XLVII Cap. II. Io 3
iecit , quatuor mille suorum ataussis : sed ad l tiain appellat, obsidum loco uxore , & liberis montana Valachiae a Sigimundo, & Meremiamoblatis, nequa fraus subesse putaretur. Postula, lib. i. iterum profligatus,cum nihil praesidij amplius i iis facile Cadar annuit . Et Aschael anno ex in opibus suis videret, ne ab infesto sibi Basia eunte cum LXX equitum comitatu Viennam
legem accipere cogeretur , Ccesaris clemen. venit,a Matthia perhumaniter acceptus.
clxvii TNterea Claudiopoli conuocatis comit ijs , A cum a maiore parte Sui semundus Batho- us nouiter per praeconem Princeps Transsi, luaniae renuntiatus esset; Stephanus Tichis ius, qui absentis vices obibat , Michaelis Iachι liberos & uxorem in custodiam mittit. Valmehus grauiter commotus,cum facile apud Ccesarem gratiam impetrasset, ob recentes Si Fmundι motus, Molinam protinus regreditur,
Excusabat Si simundus , datis ad Bastam lite ris, decreta Tichis , ut suo iniussu iacta, d plorataque sua miseria, in quam nulla sua cui pa incidisset, praeteritorum sibi gratiam fieri,& ut nouos ad Ccesarem legatos mittere liceret,petebat:de caetero nolle se consilia cum Tichis γο homine seditioso miscere. Sed homo ad
quamuis auram fluctuans, flatim nutauit, & a Tichis D perluasus cum n e ele,de Bastara , antequam maiores vires collegissent, confligerricum XXX armatorum millibus collem sues, ii Periorem ex aduersOCCesarianorum occupat.
chael dc Fasta cum XVIII inille circiter in
inferiore colle consedere . Postridie morae impatiens Bathareus sub horam quartam pominridianam Coe sarianos adoritur,a quorum to mentis in medio clivo dispostas grauiter inse- status est , cum tormenta eius in summo colle directa Coesarianos illaesos superuolarent : e que errore factum, ut cum a C sarianis repet,
ta saepius displosione Farborei soluerentur,
Belgae acri impressione facta , mediam aciem vim perrumperent, eodemque tempore hinc μβου μ .eha l, inde Basta per latera incumbentes Fa-' ' thorianos post ingentem caedem,in fugam verterint ; Desideratis eorum X millibus; captis CX signis; & XL omnis generis tormentis: ex
Cςsarianis vix tercenti perierunt. Hxix Parta victoria, noua inter praesides consur-
git discordia: Fasta cum Michaelem valla am- . bitione insolescere videret, primo monitum, ad ultimum opprimere statuit . Dissimulato itaque superbo resi onso, quo Fasta. Coesaris. que imperium in se nullum agnoscere palam, iactabat, post aliquot dies quasi cum eo de rebus magnis acturus, ad se vocat. Cum ille de trectaret , duo Belgarum Facta signa misit, quasi defectionem med irantem ut compta henderent . Ad horum conspectum homo serox minime se deseruit , sed suorum ope inclamata percusi brem Germanum stricto gladio petit ; sed Bira Tordae praefecto Belga su per- caeles.
ueniente cum aliorum globo,hasta transverberatur cum XLIII aetatis annum ageret, utraque fortuna, vel inimicorum iudicio insignis. Occiso M. chaele, statim eius tentorium avide direptum,sparsa fama, quasi repertae essent in ter gazam literae , quibus oculti sederis cum, Turcis fides fiebat. Bathoreus post tantam cla.dem fugienti ubiqtie similis, per vastas solitvidines errabat;frustra sollicitato de reconciliatione satia , qui successum urgens, & amoto aemulo,totam fere prouinciam sequenti hieme Coesaris imperio subiecit. Secus tamen ad Canicam Fortuna lust. Ex 'η peditioni, quam suadente, & vrgonte Pontifice , adornauerat ad Canium recuperandam, Ccesar, praeerat Ferdinandus Archi dux Caroli frater , assumpto vicario Mncentio Mantuae
duce In eam summissa a Philippo III Hispani, rum Rege sex milla Ferdinando Madrucio ductore; a Pontifice XII bellatorum millia, quibus Francisicus Adobrandis ui sororis filius
praeerat . Miserat Coesar Cardinalem Dretre-steintum ad Clementem, ut eum ab expeditione Σοῦ Canisiana retraheret, & in Budam Pannoniae metropolim auxilia mitteret; quo facilius per
Danubium immitti poterant comm acu S.J urinearum exemplo , ad Metrop ,lim vim dirigendam, qua subacta acile minora cedunt oppida eum in pauci propuguaculι expeditione consi men
dum milItem,eut resiprospera fortuna sit ; parum proficiarcani a in paludibus sita di ite admittere ι elum Icum neque eianiculis res gerι posset.
Hax quamuis vera Pontifex non pr auit; vel Ferdinando illigatus,vel inclinatus, spondit: Canisam metropolim esse Archiduealem . Italia
portam; qua tu i extorqueretur e manιbus infidelium , vicina prouinciae in discrimen adducere tiar. Expeditionem hane minime Caesarem imperire, quin arma II. Fudam gereret: imo Turcas