Praeclara institutio modi procedendi in causis regularium omnium. Auctore D. Victorino Manso Auersano, sacri monasterij Cauensis monacho, & abbate monasterij S. Seuerini Neapolis, congregationis Cassinensis. Multis & allegationibus, & exemplis aucta,

141쪽

II 8 . De Modo procedendi precorumque membrorum appareant. Ex quibus aut inconstantia, aut falsitas deprehendi ponit. Fingitur namque vultus ab ipso animo. Dcinum s*pe eadem de re minis, vel blanditijs pro personarum ratione interrogandi erunt. Et ad summum, nihil mitti par est, quod ad veritatem eruendam aliquo pacto conferat. Poterit etiam huiusmodi signa Iitieris demandare, ut ex eis iudex aliquid coniectare queat. Sed enim,quod magni hoc in negocio refert, est, ut Uehementi adhortatione adhibeat ad eos,qua adaperiendam veritatem facilius inducantur,hoc nimirum pacto . Cumque, ut ex instituto operi vacaremus, Dom. Verax testis aduocatus iussu nostro es.set,declarandς veritatis gratia, talem ad eum adlio tauonem adhibuimus. Mihi quidem persuasum est 7 te 7 prorsus non fugere,quomodo veritas una est, cum ius nerito salutem adipiscimur, quamq; despiciens vete ator ille Diabolus, e celsissimo gradu dignita- tis inmiserrimas calamitates decidit. Sic enim scriptum est: Mendax est , ct Pater eius, & in veritate non setit, &c. Cuius parem p nam te luere oporte bit, siveritate neglecta, mendacia nobis in proximi, incommodum deprauate co finges. Postea sic se agae iureiunndo adhibito, ut alias diximuS, exordium

sumat. .

8 D. Veax 'constitutus, monitione adhortatus,viverita traperiat,pNilito iuramen to,interrogatus &c.

Ac id rerum,quod ex parte iudicis dicitur, Latino se mone decribendu est, & interrogandi par ticula ad bibita diendum hoc modo. An comminatus fueriti,

142쪽

quoes verbαibus eum male accipere velletates mdit: Io alti veste ho partim in caelera, man--ἀordo ditauer deuo di via, hamnare , .

Atque hac formula in omnium exammatione αstium usurpare debet iudex: id tantum varias,quod restis super primo exprimatur , si talis est,&c. Si au-Mem erit,de tota causa , dicatur. Testis examinatus preuio iuramento sum: processia, & tota causa , &c. rs Provideat insuper,tsi conspirationis est suspitio: ut iam examinatus , cum alijs nullo pacto sermonem possit habere, exc. Quibus ita constitutis,& testibus examinatis pro Actore: vocari debet Reus, eique Io oblemam crimen manifestari. Reus t vero,ut sibi consulat ordine suo, aut negando , aut fatendo, aut

excipiendo sibi non desit. Quod totum hoc ordine fieri debet. Postquain autem testium diligentem de

tali causa accepimus notitiam, & examen, eodem die, tu loco: &, si variantur, haec. duo, explicentur eo modo, quo occurrerint, &c. operaeprccium d - 'ximus, ne causa indicta, quempiam condemnar mus, accersiri Reum, eique obiecta crimina decla- 'i rari,&c. D. Innocentius Reus in haccausa vocatus, dc efficaciori adhortatione monitus, ut udi itati studeat. Scraptum est enim '. Cognoscetis veritatem , di veritas liberabit vos, &c. Et praestito iuramento ante gatus. An comminatus fuerit D. N. verberibus excipere. Respolidit: D mai hebbi pissem di ostendere iacuno, Quod si fatetur; quae di ,

cit, sun t describenda. Sic etiam si exceptione ut II tur. Pr termittit autem haud decet cum in testi-

143쪽

rro De Modo ρ Menia, . bus,tis, Reo, ut descriptς res siones, iterum cisa capit relegantur. Interrogationem missa,si ita se habeant: quod sit annuerint, amplius nihil est requi- .rendi'm.Sinaute addiderint ut demerint,aut mut uerint quippia: in margine apposito obelisco describetur. Semper in cuiusq; conitituti calce,testium aut Rei subscriptione notantes: aut si scribendi arte v r, cant, scribatur signu t D. idelis scribere nescientis. Constituto itaq; Reo,ut superi RSexplicauimus,pr cessiim continuando, dicatur ei; An aliquid velit ad se tuendum afferre. Quod si exceptione utatur,ut ira trach.de Patrono diximus, tum eiusmodi exceptionis formula describenda erit ijs verbis. Postquaeri ergo, rquae ad Rei examen spectabant, curauimus, ira eum aggressi sumus. En iam nosti ob quam nam culpam

causa tibi dicenda sit;quodsi in oreipso quicqlaam ha

iudicio exponendum est, ne morerimam iustitia administrare non refugimus. Desude pro Reo dicatur.

Is autem sui rati'ne volens haberes eiusmodi nobis schedulam describendam tradidit. Quoniam Regis r3 honos,aec. Cum verbi crimen prorsus negat,sbiq; Capitulorum exuaeiptione exhiberi flagitet, queri

admodum eodem in cap. de Patrono descripum e sic est agendum. Cum vero Reus accusatum semdit S. necaula caderet, petijt Capirulorum exemplum, α girundi de salute sua interuallum,hac formula. In nomine Dbmini, c. His autemsito ordine tam ' sitis, si his petitio admittitur, ita procedatu Q- quidem petitio cum iustitiae conseiaranca visa fueriri. iudicauimus eam admittendam, si, tu quatenuS,ac C. I

144쪽

inmisis mulariusλ' II r Si aut admitti digna non est,de hoc exponi causa d bet. Postea si datur Capitulatu exemptu, sic est pro

grediendum. Iam ver quod Rςi Capituloru exemptu denegare iure non pote censuimus eide Reo id pereuri exhiberi, ut re ipsa perfecimus, con entes triu dieru interuallu ad se tuendum. Quibus expi eis,debeat cora nobis se sistere ad proponendum, quς ab ipse erunt. At postmodu adueniens Rc ad constituta die, quicquid exhibebit,describitui, sive id sit testium repulsio, sue testium seipse ' oductio,&c.

eius generis h. ic forma. Cumq; elargita triu Seruinanteruallu adfinem deuenisset, pr stosiit 'adictus D.N.Reus,nobiSq.; tabula trium testium pro se examinandoru exhibuit: c trienter defl scenS, ut qua fieri decet,diligentiaexaminentur. modo. Priino quo ipse frequenter soleat quasi nugando ineris minitari. Secudo,quod tali die,di: hora fritici tali loco. Et siccetera, qim ad negocium ipectabunt, litetis mandanda erunt, de quibus quonia perfacilis cognitio est, sussicit in quo agenda erunt, locum demonia strage.' NMn omnes exceptiones contra ActorLatq; pro Reo defensiones erunt hoe loco tractiae, sub his Lormulis. Exceptiones,oc defensioneS,quae probandae osseruntur in Curia Reuerendi Do. Iusti, m. de tali ioco per D. N. accusatum , vel linquisitum, vel senunciatum de violentae manuum iniectiorie in es

ricum, super quibus omnibus petitur sve inoris iuris ) examinari testes in hascriptos . videlicet rD.N.si per primo,&c. D. N.super si uata, ' c. b. N. sileremio G

145쪽

- . Tostra dicat.

a QN omnia,t quoniam ad iustitit integritatem

faciunt,diligenter curanda sunt, vocando sibilatim testes,& surrima cum diligentia examinando . Amponaturque dies , locus,&α hac forma D. N. Testis vocatus,&c. ut supra. Dehinc dicat: Ac demums gregatim , ut adessent Reus, & Actor, curauimus, eisque diximus. Iam nos oblatos testes examinasse, nec qui uam , quod ad id muneris pertinerer, pr termisisse Itaque si quicquam vobis superest omni abiecta mora exponite. Nam nostrum consilium est agitatam causam definire, atque conficere. P

stea fi nihil velint, prosequendum cst. Verum cum hi nihil quilaquam te requirere dicerent: hos fur mavudilipentia in ijs, quς ad causam faciunt, de- . nimisaddefinitivam sistentiam, ut describetur, extremolόco. Animaduerto autem,quod hi se I ς tentia. t duplex est. Prima interlocutoria appel- lata, videlicet, quς iudicio nondum absoluto seditur Mia autem & secunda, Definitiua , quς pqst .causae expletionem, vel ad liberationem, vel ita .demnationem decernitur Quarum quidem exemplum asterre haud molestum erit. Et primode sententia interlocutoria in eum,quiinfamia flagrans . ad praestandam purgationem Canonicam cogendus est. Cuius etiam purgationis effigies silo de

146쪽

Ιn Christi nomine, Amen. Nos Do. Iustus a P 16 normo Abbas, &c. vel t si fuerit delegatus dicat,iudex delegatus in hac causa, ut in actis habetur ad

uersus D. Turpilium iam apud nos de manuum violenta iniectione accusarum, vel inquisitum, vel de- nunciatiim, consideratis ijs, quae coram nobis se runt allata, omnibusque mature 'nderatis, atque

discussis, volentes ad diei causς explicationem , ut par est peruenire: Christinoesine repetito, iritusque Sanisti anumine implorato, per quem legum conditores, iudicia exercentes, iustad

cernunt. Deum prie oculis habentes, declaramus,

aisue decernimus, ipsi Do. Turpilio iniungendam esse Canonicam purgationem, ut eam hac praesenti sententia iniungimus, ratione agetti desiliu oeculti, quod ipse negauit mmmisisse, de mandantes iurandum iuret ad fanisti Dei Euangelia, manibus tactis seripturis, se abissedelictoper eum n ato immunem esse, & nullo modo criminattentane quinque monachis pari gradu praeditis, aut superiori, secum adhibitis, qui vitae morumque suorum notitiam habeant tales sint. quod possimus iure, atque merito eis confidere, quod deierare non debeant. Qui omneS quinctiiς iurant seca edere: Gm.Turpilium verum utrasse. Deceruimus etiam quindecim dierum proximorum interuallum, ut eiusmodi purgatio praestetur. Quam fieri debero mandamus, cin.

147쪽

ram nobis in C obio, &c. Reseruantes nobis s cultatem , aliam sententiam iuxta Canonicas sam G:ones proferendi, si integre purgationem praedia tam non piaestiterit. Sis itaque Scimus, declar mus, & decernimus omni meliori modo, via,& se, quibus melius de iure fieri potest. Lata laeti. , ω publieata filii suprascripta sententia, die vero decimanona, Mensis Iunii Is 7. Indictionequarta, ira Camera nostrie Praesidentiae, praesentibus pro tembus vocatis D. Nicolao, &D. iusta. i1ta est ego D. Iustus

t locus hilli.

omnia acta suerimi in praesentia D.Turpiiij a

ceptantis, dc annuentis.

Ita est ego D.Turpilius. Praemi omnibus

cola testis, & idem D. Iustus. Hoc itaque orchrae purgationis Canotacet sensen ita describenda erit, pro purgatione Canonica indi cenda, accersitis testibus, α eorum subscriptione apposuia, . i

148쪽

debet. Quod quia inter monachos usu venire fi quenter potest, eius instituendae documentum edere .pr sciati institutioni commodum afferre videtur. Esta . vero eiusmodi purgatio i probae existimationis ob imp0situm crimm,commaculathia satisfactedum, suspicionem funditus tollendam , legitima declaratio. In qua non selum ipse Reus, iuramentum . yt superius diximus) iurare debet: verum etiam adesse debent compurgatores , qui iurent se credere, quod isMon deier veri t. Istorum autem compurg torum numerus apud Doctores definitus videbatur. Nam

149쪽

ra rumia roredendi Nam pro Episcopo .f. duodecim et pro sacerdote sex m&c. admitteDant. At modo sui refert Hostiensis yid, totum in Iudicis arbitrio collocatum est. Erut autem ii si seri late st)elusitem ordinis I& dignitatis: ut Reus. Nempe Decanus, Decani , vel eminentioris .gradus, spectatae quoque vitς 'ut ex hoc ab omni periurio abhorrere videantur in neque degeneris notabilitate cura uni est , modo in sus epto vitς genere , probe se gerant. Sic autem procedendum eri t. 3 Constitutus D.Turpiliust a Flahdriae ram Reus .rendo D. Iusto a Flandria Abbate&c. Ciuitatis Αn- tuuerpiq&o reuerenteriatque humiliter exposuit se ;paratum esse diuina ope prsitate purgationem Canonicam,& iniunctam, ut in sintentia per suam Reus 'rendam Pater.lata diei 9Auli1. Quam oblationem praefatus D. Iustus admisitisi, & in quantum deiure: asserens se paratum esse Meam suscipiendam iuxta Canonicas sanctiones. Et illico detulit& iuramentum de veritate dicenda,pro iratione lat sententiq. At qui D.Turpilius illico i rauit ad sancta Dei Euangelia manibus tactis scripturis, se immunem es e a delicto, de quo' suspectus est,& infamia *datus, & etiam' ab eius attentatione Post iusiurandum pr dictus D. Turpilius quinque eompurgatoreS Obtulit, videlicet:

D. Nicolaum, t D. Ioannem, D.Inhocentiiun,

i Quos

150쪽

In insis Smilarium. 1 27' Quos quidem veluti idoneos D. Iustus admisit , a ' que eos ab omni periurio sore asenius iudicauit.His

perachis,manifestabit compurgatoribus, quo de crimine D.Turpilius, & eius attentatione suspectus es.set& diffamatus 1, & quomodo iuraminium praestiarit se experte esse acriminε& eius attentarione,&c. Ac posimmum obtulit iusiurandum D.Nicolao,interrogans eum de vita & moribus D: Turpilij r qui inanibus tactis scripturis iurauit ad Sanω Dei Euagella,quod cognouit cum recta vitae institutione o natum , &ab omni violentiae specie abhorrentem rseq; credere eandem veritarem iurasse. Atque hac

Tatione cum omnibus compurgatoribus utendum

est , eorum apposita subseciptione. Postea dicat quibus habitis, Reuerendus D. Iustus praedictoSω- purgatores dimitin commonefaciens D. Turpilium ut tali die de hora: quemadmodum Iudici videbitur, adsit ad audiendum,& intelligendum suae causae vutimam explicationem. H itaque purgationis C noni accomodata est ratio . Vt ex Hostiensi extra de purgatione Canonica habetur. Sententia autem illa quam do string gratia definitivam iurisperiti apq peli unt: bifaria utique rationem partitur. Nam

aut ea Reus absoluitur,aut condemnatur. Quoci in utriusque exemplar ad scribere minime alienum videtur . Et primo quidem Iudicis exigit munus, ut diligenter in processu deducta excutiat atque e .

pendat, semper memor dominicet sententiet, quod iudicium fiet illi sine misericordia , qui non recit misericordiam. . utique semper ipfi in iudicio