장음표시 사용
21쪽
reat, atque ut de majori eorum actione in unum potius, quam in aliud organum persuasi simus, opolin te lege consensus juxta antiquorum opinionem , et juxta recentium doctrinam connexionem dynamicam
Persaepe accidit, ut impressio facta in partem aliquam corporis humani viventis, sat sensibilem effectum producat in alia parte, quae ab ea omnino disserat Natura autem hujus consensus talis est, ut plerumque animalis oeconomiae perturbatio in loco primitus adsecto, aut nulla aut nimis levis adpareat prae illa, quae in parte ob consensum allecta experitur Tissolus hunc consensum vel activum vel passivum nominavit. Primus pertinet ad actio
nem, quam unum organum exercet in organum aliud , quod cum ipso sit in consensu passivo , ob
sensationem, vel assectionem ibidem inductam hinc celeberrimus scientiae Medicae areno consensus nus, conspiratio una consentientia omniaci ex quo patet illum in organismo admirandam virium conjunctionem, et harmoniam lanctionum cognovisse. Simplicem partium structuram non nisi in org norum connexione Physiologi, et Pathologi ius iciunt, ut functiones, et niorborum genesim explicent quamobrem in corpore huinano diversarum partium qua dam mutua relatio adest, quae duplici modo consideratur; videlicet quoad textum, et quoad ynamen Prima ea est perquam varia proportione, et ordine vario, partes simul colligatae sunt. Altera pertinet ad ossicium, et virium, et functionum Ou-
22쪽
sensionem illa inter partes vicinas, hara inter rem ias locum habet prior denique Chirurgorum, alia Medicorum diligentiam et studium requirit.
Connexi dynamica apparet e ConSenSu, ex a sociatione, ex oppositione ConSensus est cum parte
una adfecta, alii partes hujusmodi assectionis participes fiunt, de quo con SenSu recte sensit celeberrimus Cullen. Quoad hanc primam consensus speciem dissicillime admodum percipimus, quomodo omnes partes eodem tempore ab aliqua potentia assciantur. Nihilo tamen secius cum id nequeat in dubium revocari, nescio quomodo de contagiorum evolutione idem
dici non possit atque idem probat magis, quod de
hac re supra exposuimus; latendum tamen est in violentia invasionis non posse absolute desiniri, quodnam organum prius affectum uerit, cum singula organa peculiares suos Stimulos et peculiarem sentiendi modum habeant. Consensus ille dynamicus inter quascumque a te locum habet , et in universalem, et partialem dividi potest. Primus confundi non debet cum irradiatione atque excitamenti morbos dissusione, quod accidit in statu phlogistico consensus hic universalis nil aliud est quain alsectio organi transmissa ad alia organa, quae eum illo Sunt in statu remola consenissionis Partialis consensus ille est qui inter partes quasdam manifestissime intercedit. Si contagiosa aD sectio hepar invadit, quemadmodum in febri flava
americana, deliria, et mentis aberrationes consequuntur, quod evenit e specula actione illius tu hepar,
23쪽
quod praediligit, et violenter aggreditur, atque hine ad cerebrum transit ob partialem cum illo Dynamicam connexionem.
Timotus effectum potiusquam causam nos curare assirmat; liinc in errorem, vel saltem in ambiguitatem incidimus; unde Arti medicae probrum, aegrae humanitati damnum comparatur Innumeri sunt consensus, qui ob ircumstantiarum varietatem, quae ad morbosum excitamentum adjiciuntur, semper disseruiit inter se. Hinc praecipuos consensus partiales esse conjicio, qui inter quaedam systemata, et organa, sive apparatus manifestantur, de quibus sat eis gregie scripsit Uchat. Consensum nos, sive modum quo assectionem sentiunt alia organa, quae intime cum aliis colligantur, peculiari ratione consideramus, ut ex animadversionibus nonnullis elucescat. I. Principium contagiosum asscit potissimum t xtum cellularem textus istiusmodi per universum corpus late explicatur hinc facili negotio intelligitur, quomodo perturbati ad Plurima organa transire queat transit ver praecipue ad hepar et non raro hepatitis, et icterus a sola perspirationis suppressione o equitur. Cum cpar laborat, cerebrum quoque commercium uter haec viscera adhuc ignotum' videmus morbo torqueri; quod profecto nonnisi ex tuum, et nervorum continuitati adscribendum existimo. Et si febris ava Americana, cujus semes hepati adlia Tere videtur, per contactum recipiuntur, ut nonnulli
24쪽
contendunt, mea propositio idem magis magisque
u. In morbo contagioso, qui cutem occupat, membranae illae morbosae fiunt, quae cum cute ipsa continuae sunt. Hinc variolas non raro in interioribus tunicis stomaclisi atque intestinorum Conspersas Medici observarunt hinc tussis, et pulmonum asse-etiones in morbillis, et praesertim in miliari morbo id iopathico hinc a morbo utaneo derepente sanato tot phaenomena, quae ab Auctoribus recensentur, et qine sympathiam, et nexum partium omnium Pr cul dubio demonStrant.
III. Viis illis seu atriis, per quae contagia ο-minem aggrediuntur, aliam addere oportet, eamque potissimum attendendam, quam nobis suppeditat nexueum systema quod a venenis quibusdam contagiosis, sere dixerim, praediligitur, et praecipue a typho, ab hydrophobia , a viperae, aliorumque animalium morsu. Videmus profecto in contagio Typhieo summam virium dejectionem adesse pondus in praecordiis, vertigines, aurium tinnitum, dissicilem respirationem a suspiriis interruptam deliri accedunt, linguae et manuum tremores, Collapsus in morbi progressu, stupor et humorum putredinis signa conspiciuntur, ut ex perechialis, et miliaris exanthematis ad paritione elicere fas St. In Hydrophobia dolores vagi, et spasmi, languor anxietas, suspiria, solitudinis desiderium aegrum extoiquent; nunc gemitum ab imo pectore aeger emittit; nunc luctuosis imagiuibus divexatur degi
25쪽
ilendi difficultas adest cum sutacationis sensu liquores dimpidos, aerem rigidum, et Sonos horret, ex quibus convulsiones excitantur in filios, et amicos irruit, sed postea veniam petit; nunc mortem optat; dessiciunt tandem vires gelidus sudor corpus tegit, cui deliria, sopor, poplexia, et mors succedunt. In viperae morsu vertigines pariter, virium dejectio est. in promptu Sunt. Huc quoque Pestem illam Moscoviticam referre possumus, quae momento temporis vitalitatem ex tinguebat. Ecquod Systema est in humano orpore, quod statim a laesione tam diros essectus praeseserat, Praeter nervos Ex animadversionibus superius propositis patere mihi videtur, dari in continuitate membranarum, atque in analoga earum unctione adsociationem
quamdam, quae magis magisque in nervorum distri butione elucescit qua sit, ut quemadmodum stimulus, et irritatio, sic quoque contagium partibus aliis communicetur meter illas, quae ipsi aditum
Satis habui quoad mihi par erat, ut ab rei tionibus partium Sympathicis, quae semper ab iis,
non vero ab aliis causis dependent, explicationem quamdam Phaenomenorum demonstrarem, quae a contagiis in nostro organismo induci OSSunt .
Verus enim Medicus religiose adplicat princupium analyticum ad facta, quae sub oculis quotidie
occurrunt, in quo sumus Cesenae Pathologus ne excessuit.
26쪽
Virus contagiosum ergo peculiarem actionem, aut in cutem exercet, aut in organa interna, aut in nervos, et per hasce vias, quas indicavimus organismum aggreditur hac actione posita, quam a principio irritativo deduco quemadmodum in cute
existunt nervi, et vasa venosa, et arteriosa, et ille exquisitus contextu vasorum absorbentium, et exhalantium, . qui totius mixti organici compendium dici potest ita impressio exsurgit, quae illarum partium vitalitatem modo nunc manifesto, nun OC-
culto perturbat atque inde ulterius progreditur, et prout hoc vel illud systema exagitat, sequitur assectio modo unum, modo aliud ex visceribus laedens, quae agitatio determinatur a majori, vel minori praedispositioue unius, aut esterius apparatus ad contagiosum principium contrahendum quod in aliis etiam systematibus dissundi, ex eo conjici potest, quod molestiam quandam ante morbum percipimus. Ita pariter si contagium internas primum partes aia ficiat ut in iis nervosis morbis accidit, quos superius euroravi cutis unctiones statim perturbantur.
Ab argumentis allatis sat elucet explicatio pha
nomen invasionis contagiosae. Contagia ut penitus innotescant omnem a nobis diligentiam expostulant, et ut bene curentur, atque etiam ut praecaveantur eorum essectus, et propagatim quare omne studium est conserendum in eorum evolutione, et incremento distinguendo nec non perpendenda omnis relatio,pi oportio, et vis tu eorum Principio, complicati
27쪽
ITnes considerandae, et singula organa, quae directe, vel indirecte assici possunt denique ea seligenda studii methodus , quae magis opportuna ad consequendum finem videtur, in quibus ante omnia, du
cem Sequamur naturam neceSSe est.
Densis tamen tenebris est adhuc involuta contagiorum indoles, nec methodus X plicandorum pha nomenorum tu quocumque morbo acuto, quam Sequuntur Scholae sinit adhuc ut cognoscamus, in quo disserant contagia, quae febrem flavam, et pestilentialem, et Typhum producunt imo qua de ratione istiusmodi morbi a febre biliosa discrepent, cum qua maximam habent analogiam Morbi ex bile acuti sunt, inquit Galenus, ex qua gravissimae asse
cliones exsurgunt. IIuxam certos nos reddit summum esse imperium bilis in omnibus febribus putridis, et mali gnis, vide de sebribus putridis' ex quo sit ut praecipue epar nostrum acumen expediat hinc consequetur, quod contagium per absorbentia ad hepar acute tras missum, perturbationem exerat in illo viscere, in quo actionem electivam innuit. Et sane Schreiber ait bilem esse liquorem illum, cui character pestilens profundissime impressus est et celeberrimus Valli de peste Constantinopolitana refert, canibus bilem injectam suisse, et inde pestis Sym-Ptomata exorta esse, quod in aliis non accidit, qui carne insecta usi sunt. Hinc febres omnes biliosae, quae cum vehementi inflammatione, cum putrcdine, et maliguitate complicentur, hi tauta analogia cum
28쪽
assectionibus contagiosi sunt, ut progressu temporis contagii characteres inducere, et morbum indolis pestilentialis latissime ingenerare possint. alis febris ardens IIippocratis, acutae stomaticae Heisterj Gasubcae acutae urserit, quae febres sunt, aut remittentes biliosae inflammatoriae, aut remittentes biliosae putridae et in contagiosas verti possunt. At omissis quae ad argumentum confirmandum colligi queunt concludam morbi contagiosi specificam in interna
et externa organa actionem habent ad haec per tres vias jam nunciatas transmittuntur; unde existunt omnes perturbationes ex nervosa potentia, et ex membranarum relatione Morbi contauios immutari, et
non immutari possunt juxta praedispositionem Orga norum, quae praediligunt tandem nonnulli ob hanc ipsam praedispositionem, etiamsi contagiosi non sint
Sic de cotagiis dicere sentiebam et si in hoc
argumento vires meae defecerunt, humanitas mira, Praeceptores, et Auditores optimi, veniam mihi concedat, et illa sententia sit in animo vestro In magnis, et potuisse sat St.
29쪽
bsurdum puto scrophulam, quoad conditionem Pathologicam consistere in lymphangioitide, verum oriri ex desectu iunctionum vitae vegetantis. II. corbutum non a flebile, ut Neoterici praedicant, sed ab humorum Cras mutata esse repetendum arbitror nec more morborum phlogisticorum esse
III. Ferrum ac ejus praeparata facultate deprimendi minime pollet. IV. artarum Emeticum, semper qua stimulans remedium esse habendum censeo et si in peracutis Peripneumoniis cum aegrotantium levamine adhibe tur, revellentis ad instar agit. V. I miliari morbo dum eruptio non adpareat, balnea tepentia, tum, et quando rigidis sint anteponenda, quidquid Medici nonnulli persentiant.
VI. Diatheseos natura, non semper una, et eadem.
VII. Remedia drastica, nunquam tum astritide, aut Enterit id sunt propinanda. VIII. Venae sectio in morbis exanthematicis primis diebus quandoque necessaria St.
30쪽
IX. Tumore Lymphatici, non semper ex ruinptura vasorum ejusdem nominis oriuntur. X. Chlorosis non in Angloitide consistit, sed in infracta Haemoporat. XI. epatis conditio, ac status moralis aegr tantis in maguis hirurgicis operationibus praesertim est respicienda. XII. China, ac ejus praeparata, minime byp0sthenica facultate gaudent.