Rei rusticae libri quatuor, vniuersam rusticam disciplinam complectentes, vnà cum appendice oraculorum rusticorum Coronidis vice adiecta. Item, De venatione, aucupio atque piscatione compendium, ... Auctore D.D. Conrado Heresbachio ..

31쪽

muni,Videre sessos vomerem in uersum boues collo trahentes languido, pastos que vernas ct i cum renidentes lares: aut in reduct valle mugientium prospecto gregem. Libet sedere modo sub antiqua ilice, modo in tenaci gramine, labuntur altis interim ripis aquae, fontes limpidis obstrepunt manatibus,ut inquit Poeta. Aut ad flume vel in horto vel in paccuis propinquis leniter obambulas cum I iamlica s. qvid diam Ye-- , Patrem vendacem esse potius quam emacom. milias venis

habet Catonis sententia. Interdum maxime hybernis a coena lucubrationibus . ,

rubeo ministru recitare historiam sacra 'Rut iucunda aliqua lectionem, attamen Α qpia & casta, vel ad rem familiare vel ad ιρππ ος

mores emendandos non inepta.Duabus aut tribus coena horis cubita eo,& sere postremus,ut dixi ante,preter ministrucubiculariu & tamia. RIGO. Interim procula templo neq; concionib. auscul-xare neq; publicis officiis & couentibus sacris cum uxore atque familia interesse

32쪽

poteris: et si tu id lectione sarcire queas,rioli tamen idem poterit uxor & familia. CONO. Quod ad me attinet quo tidiE,citra iactantiam dico, sacris Vaco, idq; certis in hoc destinatis horis,& coacionantur mihi Prophetae, Apostoli, Basilius,Chrysostomus,NaaianZenus,Cy rillus,Ambrosius, Cyprianus, AugusLinus atq; alii concionatores optimi,quo profecto cum maiore fructu audire mς

arbitror isi quid obscurum,id roganti explico , habet sitas praeterea preces quas sibi idelegit.Interim non deest,qui festis di

ebus quoties per inclementiam coeli vernecessarias caussas parochiam adire non conuenit, Euangelium recitet, & Catechismu interpretetur, Sacramenta suis temporibus aciministret:Aestiuo tamen tempore & coelo non incommodo do minicii festisq; diebus parochiam adi mus,& parochum nostrum audimus,ac Saeramenta participamus. Quod ad familiam attinet. Ea sic instituta ut diluculo

33쪽

euto quando ad opus egrediu ει ι uersi ad mensam orent.Proditum est cie Antonio Eremita, cum 1 Philosepho quodam rogaretur, quo pacto res diuinas contemplaretur insolitudine libris Antoκῆ Ldestitutus,Vniverse, inquit, mundo li- , risi biorum & instructae bibliothecae Vior auri.

vice, quae semper & Vbique ante oculos Obuersatur, in quo diuina opificia lectitaret. Ad eundem modum & familiam rusticam habeo verae religionis fundamento instructam, eam fretam silacatione& vitae innocentia, neque vani urbiu spectaculis auocata creationis di uinorumq; operum maiestatem contenrplari, & creatorem in creaturis no ses tantum diebus, sed quotidie, & in omni opere laudare & auiculas creaturasq; di- ina opera praedicates audire licet. RI-G O. Pietatis mihi narras scholam non rusticum contubernium, olim Patriar NO. Imo Chrysostomus contendit O- Cum alias m nes Christianos etiam coniugato ad tum min. m veterum institutum vivere debere:

Nam Monachismus

34쪽

mus renu. Vita, qualem Patriarchas quoq; vixissὸ testis est seriptura. RIG O.Mi ratus ta- pecu m in urbibus aedes habeas splendidas&instructissimas quod ijs relictis rure habitare malis,sed cum hanc vitae tuq* ceconomia intueor,desino mirari. CO-N O. Mihi gentile est atque adeo inde ei. maiorib. agriculturae studiu agnatum. Siquide & parens,auus, proauus & quantum retro genealogia repetere possum,

maiores omneS mei agriculturam exer- cuerunt,&In paterno ac proprio rure omnes veluti indigenae & orti stant & de a 'i cesserunt.R IGO.Non ita pridem cum in publicis negotiis apud Cancellarium grauissimum virum Hyp graphu vi-i cinum tuum,&ipsum Rei Rusticaestu diosissimum diuertissem, Parentem tuum videre contigit, senem dixissem La ertem illum Homericum,aut Epatriam

claei at is a tris Fit quaeatum ex Hypsogra mappi andari a Suampe nagenarium, sed ita belle aetatem seren- ' tem, ut vix quinquagenarium iudicaΩona Ire Austera i eteru, imprimis de sacris

35쪽

sacris tanta copia & suauitate nobiscum differebat, ut plurimum me illius senis caperet admiratio. Apostolos, Prophetas ad unguem tenebat,adeo ut non immerito viderem Optimates eius consuetudine delectari atq; reuerenter eum colere. CONO. Adeo in extremam usq; aetatem tenebatur sacrarum lectione literarum ut nullum diem sine linea ac sacrarum literarum lectione praeterire pateretur. Quotidie parochia proximam pedes adibat,neq; sacra concionem pra termittebat unquam. Pastores &sacrifi- icos in ordinem redegit,ad scripturqd ctum illos exigens.R IG O Episcopum& censorem alique mihi depingis, & reuera pleteriq; opus habet pastores huius modi Agonothetis, im ----CONO. Vt

autem ad oti uri hoc meum vel ad agriculturae studium,unde digressus, reuer- RG R tar. Tun adhuc miraris me hoc tam ho- cae enc . esto tamq; utili otio delectari, quo ni- tutum.

hil sanctorum grauissimorumq; hominu testimonio honestius, nihil melius, adde nihil eorum E quibus aliquid acquiritur, libero homine dignius, Deoque magis probatus labor agricultural Vete

36쪽

Cato iu

o Reges rei Rustica

vacarunt.

Plutarc. in

Numa.

teres t Cato vir lapiens, & Rei stibicae assertor testatur,quoties virum bonum laudare vellent, Bonum Agricola tanquam summo encomio Vnoq; verbo efferebant.Proinde huic studio non pi duit potentissimos Reges atq; Monarchas vacare, quod de Cyro Xenophon, de Abdolomino Q. Curtius memoriae tradiderunt: Numa Romanorum Rex singulari amore agriculturam prosecutus, quod nullum studium adeo acre pacis& bellicae sortitudinis philtrum,&facile e tellure victu praebere existima re*μα Moy ως ηθοποιὸν ἔπλουτοποιομαγαπη ας τεχνας:Vt taceam Hieronem, inblometorem, Attalum, Archilaum, & alios principes viros Rei Rusticae studi- ingeniorii fonte eximie laudatacu regem Alcinousium macum voluptate in hortis versari scribit, Laertem senu desiderium absentis silis agriculturalenientem tradit. Hesiodus in opere ταφεργων gri κμγων passim laudat Ascraeam

urbibus pulsam rure delectari.Ipserum Im peratorum manibus colebantur agri, ut fas est credere gaudente terra laureato vomere & triumphali aratore,siue illi ea

37쪽

di eadem cura semina tractabani qua bella eademq; diligentia arua disponebant

qua castra, siue honestis manibus omnia felicius proueniunt, quoniam &curio sus fiunt. Serentem inuenerunt dati honores Serranum, Cincinnato Viator at- SerranRin.

tulit dictaturam ,& qui dona nudo ple- Cincima noq; pulueris etiamnum ore. Viatores tus. nainq; hinc nomen traxere, quod subin- Viatores. de ex agris senatum ducesci; accerseret. Cognomina hinc Fabiis, Pisonibus,Curionibus, Lentulis,Ciceronibus,Pilum nis caeterisq; antiquissimis familiis. Fortissimos viros & strenuissimos milites ex Agricolis nasci Lyricus Poeta testatur, Rusticorum inquiens manus mas

cula mi Iitum proles sabellis docta ligonibus versare glebas. Homerus subulai P ram narrat fortitudinem nauatamq;c dendis procis operam constat Cae- Imp. exisares & Imperatores plurimos eae agri - grico colis ortos,& ut alios taceam de Galerio& Maximino constat ex armentariis ad Imperatoriam dignitatem peruenisse. Idem de Iustino, Constantio, Probo atque Aureliano traditur. M. Curi u Ιmperatorem inuentum in hospitio rapum torrentem legatorumq; aurum repudi

38쪽

ntustas a

vineae pri

age annales prodiderunt. Qia id de eius v.tustate memorem. E sacris oraculis

constat antiquissimam ante alias omnes artes Agriculturam iam inde ab initio humani generis extitisse. Neque o rim neque Dionysium huius disciplinae repertorem, Ut ethnici fabulantur, sed Deum Opt. Max. hoc vitae genus instituissemam Adam & eius liberi Agric Iae fuerunt. Item Noe Vineam plant uit. Abraham, Isaac, Iacob pastores fuerunt, Saul ab asinis, Dauid ab ovili ad sceptra vocatus. EliZeus& Amose pastoribus facti Prophetae. Ozias agriculturae deditus legitur. Syrach agriculturam cum primis efferens, eius opera tenere aratrum, stimulo agitare boues, saginare vaccas & caetera commemorat.

Quid multat Christus ipse gloriatur patre se agricola suisse, subinae suggerens vitis ac ovium ac pastorum para bolas. Quinetiam Dominus agri culturam docet apud Lucam , ubi commonstrat arbores circumfodiendas,&stercorandas, Ut crescant. Nam cum haec ars sit maxime innoxia,& sine qua mortales nec vivere nec ali posse manife

stum, Optimi quil & sanctissimi virim hanc

39쪽

xi . i. D RE EusTIC G Iohanc amplexi, Et veteres eam dixerunt proximam quasiq; consanguine, in capientia ,Cicero iusticiae,di ligentis, parsimoniae magistram appellat, nonnulli

omnium artium parentem atque nutricem, nam cum citra alias artes vivere liceat , citra hinc vita sustineri nequit, adde quaestum hanc consequi maxime pium minimeq; inuidiosum , siquidem

commercium habet cum terra quae con credita, non reddit sine scenore, maxime si Dei benedictione secundetur, unugenus liberale & ingenuu rei familiaris augendae, quod ex agricolatione progignit, Unde virtute nobiles habiti qui iam inde ab antiquo hoc qugstu contenti rura exercebant, nobilitatemq; metiebatur praecipue ex maiorum agri cultura non negotiatione aut mechanicis artibus opes quaesissent. M.Varro tepori bus auorum quaeri solitam tradit, quod maiores relictis aratro & falce intra murum correpserint, & in circis ac theatris potius quam in segetibus ac vinetis manus mouere ceperint, cum Romani optimates sic annum partirentur ut nonis modo res urbanas usurparent, reliquis

rura colerent,atque sic durati laboribus B a pacis

agriculi

ra auarum artium nutrix.

Nobilitas agricultuo

40쪽

pacis,facile militiam cum res postularet sistinerent. Semperq; rustica plebs vr banae praeposita, plus vers nobilitatis re liquiaru in iis ponentes qui soris terram incolerent, quam qui intra moenia desides sub umbra ciuitatis morentur, ni

si quis honestius vulgi opinione existimet, Vel fanguine ac calamitate misero-GLab. ἴδ rum rem & honores pacem, aut bellum perosos, negotiationis aleam ad opes congerendas expromi ac rupto naturae scedere terrestre animal ventorum ac ma-

coli., ri procellis scobi jcere,feci; ritu volucrulonginqui littoris peregrinu pererrare orbem,aut denique eximium istud stu dium prosequi locupletissimum quenque allatrandi, & ingrato nuces prostitui se soro, certe hoc una innoxia maximum functio. Certe haec una innoxia ut diximus stinctio apud omnes,omniumque aetati habita, Rusticae rei opibus diuites erant pii Patriarchae Abraham, Loth,Ιacob, Iob. Certumq; est hoc studium cumq; quaestum Deo placere,cum Adamum iusserit Deus terra colere, M Gen. s. in sudore vultus sui victum quaerere. Agricultura igitur tanti momenti, ut eam

Deus publico testimonio suo comprobarit