Rei rusticae libri quatuor, vniuersam rusticam disciplinam complectentes, vnà cum appendice oraculorum rusticorum Coronidis vice adiecta. Item, De venatione, aucupio atque piscatione compendium, ... Auctore D.D. Conrado Heresbachio ..

581쪽

caq; uliginosa&comunia, liqui de segetibus, pratis,consitisque locis noxia mis,&renera quae contingere potest decer pit, neque facile renascuntur ab hac alite demorsa: Ad haec fimo inutili atque etiano xio cospurcat loca in quibus Versatur. Quare, ut dixi, paludibus stagnisque magis conuenit,& terris non consitis. Ea coditio loci si permittat, utiliter rusticis &in villis educantur: Neque enim sine aqua, neque sine multa herba sustinentur faciliter. Cibariis natura humidis ac refrigerantibus gaudere anserem. Vitare autem natura ea quae noxia, qualia sunt

lauri soli a & rododaphnen,ut A Elianus testatur. Aptissimum tempus ad pariendum incubandum cs est a Calendis Martiis ad solstitium usque. Saliunt fere in aqua,dum se mergunt in flumine vel piscina. Columella singulis maribus ternas sceminas destinari vult: Nam propter grauitatem plures inire non posis. nIntra cohortem Vt protecti sint, hara; se M P cretis angulis facere oportet in quibus cu bitent & scelus edant. Anserarium qui a s dam sic constitui volunt,ut singulae suas constitμtis haras habeant : Sed si cui operosius videtur, una satis ampla sufficere poterit.

582쪽

Cellae humorem non habeant,sed mouesubstramen e palea aliaue re, Deque eodetur noxiis bestijs accessus .Minime concedendum est sceminis extra septum parare,sed cum videbuntur sedem quaerere, compri mendae atque tentandae sunt: NaDa partu digito tanguntur Oua in Prima parte geanstrum. nitalium,quamobrem includi debent ut ova edant, idque semel atque iterum se cisse satis est, eodem errim recurrit quo primo peperit. Ter anno parere prodi tum,sii prohibeantur suos iactus excludere,quod magis e pedit, quam quod ipsae suos foueant, quandoquidem a g1llinis

melius enutriuntur, dc grex hac ratione, augetur. Ouis anserinis&olorinis Indo rum Reges tragematum loco S: in deliciis usos memoria ab Aeliano proditum. Aristoteles tradit foeminas tantum,non etiam mares,Vt in aliis quibusdam inc

bare ,: quas vi ceperunt nunquam inter

Exclusio ο- mittere,sed appetuo fouere in cubitu. Nouoru anse-uissimo scelut i psas incubare si nemus,norinorum. tand que uniuscuiusque oua characteribus, ut suis matribus subijciantur me antur enim aliena excludere, nisi subiecta

sua quoque habuerint . Supponuntur autem gallinis huius generis oua,sicut A

583쪽

pavonina, Vt plurimum quinque, paucissima tria, ut superius quoque de gallinis admonitum, ipsis anseribus paucissima suptem,& plurima quindecim. Custodiri debent ut ovis subiiciantur urticariam radices,quo quasi remedio mederi existimant quidam ne noceri possit ex cussis pullis,quos enecant urticae si teneros pupugerint, Pullis excludendis tri ginta diebus opins, cum sint frigora, te pidioribus paucioribus: saepius tamen anser trigessimo die nascitur. Sunt qui

hordeum maceratum incubantibus apponant, ne cogantur matres sepius pabuli causa nidum deserere. Vbi exclusi pulli, decem primis diebus pascuntur in ha-xa cum matre,postea cum serenitas coeli permittit, emittitur ad prata & pisci-Das,cauendumque ne aculei Vrticae pungant, ne ue in pascua esurient produ cantur, sed ante incisis in tybis v .lactucae foliis, aut tritico atque hordeo con firmatiores sat famem expleant: Nam si in pascua esurientes mittantur, solidior ib. herbis ac fruticibus renittetibus collum abrumpunt. Pullos non couenit plurium gregum coitangere, vel cu maiori b. cocludere,ne infirmiores , validioribus

584쪽

conculcentur aut laedantur. Cauendum ne setas glutiant. Vbi quatuor mensium fuerint,aut etiam ante, farturae maximo idoneae. Iuvenes enim facilius saginan

tur,& est facilis harum auium sagina, napraeter polentam &pollinem nihil aliud dari necesse,dum modo bibendi potcstas largius fiat:Neque vagandi facultas de tur, sintq; calido loco & tenebroso, quae

res ad curandas adipeSunultum conse runt. Graeci polentae duas partes & sur furtim quatuor aqua calida te myerant& ingerunt pro appetentis voluptate ribus per diem vicibus potum ministrant& media etiam nocte. Vt autem iecus tenerescat,tunsas carica S & aqua maceratas in offas ac iurundas volutabis exiguas& per dies i7. vel 2 o. in os ingeras. Iudaei fmiri saginandi artifices ansierem linteoci nctia revoco obscv ro su spe ri clun t, aure que insali itide rebus obstruunt ne vel vis vei auditu ad agitationem clango're'θque prouocetur, Onis e farina hordeacea maccratis ter quotidie datis potu ac sabulo appositis,eaque arte farciendo adlatam saginam producunt, ut iecur eius auis ad quinque libras excrescat. In C nsiliis Vormacie libus a Iudaeo nobis ob latum

585쪽

LIB. IIII. DE RE RUSTICA. 287

oblatum iecur anserinum quatuor librarum pondere. Plinius testis est altilibus anseribus in magnam amplitudinem iecur crescere,exemptum quoque lacte e- uulso augeri. Nothrum vulgus loco obscuro & angus o apposito hordeo aut tritico sagino, &seorsim aqua atque fabu oin suis loculis, eaque ratione intra qUatuordecim saepe dies pingues rcddit. In messe, spicis demesiarum frugum saginatur.Vellunt, ut dixim' initio,bis singulis annis, vere scilicet &aut uno. Praecisaeno facile crescut pennarii caules, sed vulrenascunt. Melior pluma q corpori J-xima. Plin.Germanis anseresco mendat easq; lingua eorum Ganras appellari tradit. Sed de ansere satis. Anatum & querquedularum eadem prope disciplina &cura quq anserum, nisi quod iis paulo magis delectantur aquis & paludibus atque

in η trebrius vivat. Quare his auib.destinandus locus palustris aut lacus siue naturalis seu manu facta piscina,quo gradatim descendere,& ubi versari &inurinare tuto possint. Columella septum constitui vult ijs auibus semotum ab omni pecore, a villa tamen non procul. Plures id haras habere, & singulas pedibus

Vellantur anseru plua

586쪽

ternis quoquo versum , aditus sin Ii, sirinis ostiolis munitos, quae Per scetura diligenter claudendae.in propinquo stagnum sit aut piscina manu facita, vel fili men ,quibus, Ut dixi, innatare liceat:Naaquae adminiculo non magis quam terreno recte vivere possunt. Palustris quoq;& herbidus ager conducit, M si fieri potest,circumfluus herbis familiaribus consitus,veluti trifolio, foenograeco, inlybo

lactuca,& id genus aliis, quae auidissim dab his appetuntur, eaque etiam pullis v-tilis esca. Datur etiam auenaru hordeum atque aliae fruges ex aqua sorbetibus.Glades maxime appetunt,iisque cum primis saginantur. Desectantur miruin modiivluarum stirpiumque sylvulis immorari,& quibus a rapacibus ani malibus tutae delitescere possunt. Interim tamenadsit aqua a frutetis libera,vbi sine impedimeto cu apricitate diei gustiui aves nati v

locitate concertare.Nam Vt loca ea amat

ubi aquaticis animalibus insidiari pol sint qui b. victitent,ita offenduntur fide

sint evagandi spatia,quare ripas etia requirunt herbidas.Hyeme, cu aquas 'cie cocrescit,cibus pbendus. Nidos ipsae

sibi exsdificare furtim Saudent vertim id no

587쪽

id non permittendum, sed cubilia illis praeparanda vel in hara, vel soris fruticibus integenda: Atque hic canaliculus humi depressus sit per quem quotidie cibi

cum aqua misti decurrant quibus pascantur. Esca, Vt dictum, praebeda avena, hordeum atque legumina, etiam panicum, milium ac sporta, si eorum copia est. Oua ponit plurima,quibus sicut & an se i rinis familia no inutiliter alit. Seruatura natum anserumq; Oua, Vt de gallinaceisi diis tu rite furfuribus, frumeto, at cineribus immersa. Pari unt iisde teporibus quibus anseres&cciei aues,circa Martiti &Aprile. Proinde iis locis ubi versant se-stucae surculici; siparet edi, quos colliae re - N LOVUS CXcluciencia permittunt, vel gallinis subiiciuntur: Nati ab his exclusa mitescere magis & sylvere natura exuere putant pulli, clausiq; vivariis haud dubita ter progenerat. Catiere oportet neotia dum a tres pabuli causa nidu deserui, cornici b. picis,aliorum

De animal tu insidijs diripiant.Si paludes

idoneae sint, no in comode educantur amatribus. Nam mox,Vt exclusae,aquis victitant cum matribus citra ullas imitan-

Las: solii in ut a miluis, corni ibus cete-

588쪽

risci: rapacibus animalibus defendItur. Atq; sic erudiri possunt, Vt vesperi spon

te anataria & cubilia sua repetant: Neq- enim connenit noctem fori S agere propter insidias praedantium 4 α ut cicures magis reddatur: tametsi foris interdum reperiantur peperisse, & postea numero sum foetum in villam reduxisse. Ciun iri, Anglia legatione fungeremur,asdedi δ' trae gnis hominibus accepimus,esse in Hiber fructib. ar ni a maritimas arbores, quae fructum se ιoram. rant, i Vbi maturus in mare decidens mox in anates Vertat. Qt Od etsi nodum videretur, Aristotelem reperi suffraga torem, qui tradit Hypanem fiuvium a-' pud Cymmerium Bosphorum subses-stitio solliculos deferre acinis maior , qui b. quadrupedes Volucres Crumpant. De pavoni Iam ad pauones traseo, quae aues clam ad bus. delicias magis quam ad questum educentur,urbano magis patrifamilias qu inrustico harum alitum educatio conuenit: etsi Varro scriptum reliquit M.Aufidi um Lurconem, qui has aues primum saginare instituit, HS. sexaginta milIta in anno capere colueuisse e pavonib. Quod secuti multi precia extuler ut pauonum,

ita ut ova denarsis quinis,ipsi pauones

589쪽

quinquagenis,grex centenarius quad r a-ginta sestertia redderet. Cibo praestat,& heroum mensis conueniens diu ci; in corrupta seruatur ei' aut Scaro. Oua quo que grati saporis in deliciis habetur. Primus Hortensius traditur cibi gratia Romae pauonem occidisse adiiciali coena sacerdotii. Hinc aliti & intellectius & gloria tribuitur.Gemmates laudatus expandit colores, ut cleganter a Plinio scribi tur, aduerso maxime sele, quia sic fulgentius radiant. Idem cauda annuis vicibus amissa cum sol ijs arborum, donec rena scatur iterum, moestus quaerit latebras. Vagantur scut &pulli gallinacei sine cu isto de ac sponte pascitur: Insilis commodius alitur, quia neque sublimius neque longa spatia volitat. Tradunt malevoluesse animal sicut anserinu, verecundum, suum simum re rbere, inuidentes scilicet hominum utilitatibus. Vivit annis viginti quinq; , ut Aristoteles tradidit. Pari t a trima tu,& colores pennarum Varios recipit mas. Excludit diebus tricenis aut ci rciter,sicut & anser: ter anno edit oua, si gallinis subijciantur, neque patiamur priora excludere. Gallinis supponoda, ut superius quoq; traditum, quam O o rccen-

590쪽

recentissima,qὶ primo incremento iungno uenis ovis incubet, nepe quinq; pauo nina & quatuor gallinacea habeant supposta,decima die gallinacea subtrahant, di alia gallinacea totidem subst i tuantur recentia: versanda sunt aut, atq; ideo una parte notanda.Magnae quoq; gallinς de ii rend , minorib. pauciora supponenda, nempe pavonina tria,& sui generis sena. Cum fuerint editi pulli,similiter ut gal linacei primo die no moueantur,postero die cum edusiatrice tr*nsserantur in ca ueam, primisci; dieb. alantur hordeaceo farre resperso liquore, vel e quolibet franaeto cocta pulticula & refrigerata: Post paucos dein dies pler hqc concisum porrum & recocta aut recens caseus expres

sus, nam serum lactis nocere pullis existimatur: preberi etiam poterunt locust &bruchi pedib. ademptis.Post mensem in agrum educuntur, sequunturq; singultientem matrem,quare ligato pede longa

chorda sne longius abducat dum pulli

satiati reducatur in villam. Post sextum mensem hordeum de manu praebetur panis. Septimii mesem cum excesserint, in cubili cum caeteris ad nocturna quietε includunt, neq; permittendum ut humi