De morbis mulierum et puerorum praelectiones

201쪽

I EGI M. NUPER NATI INFAN. Is

quas tenero intestino creat indigestum ac . Non raro propter malam fasciae positione in in diuturnum ruunt fletum

i catur usu veneris accidere posse nutricis graviditatem , & ita evadere lac alendo puero limpar. nam praeterquamquod non semper eva-idit mulier gravida usu veneris dum ejus mam- imae multo abundant lacte, quo puerum nul tricat, & uterus penitus est menstruatione or-lbatus; sed detur, quod praegnans fiat, muta-ltur nutrix vetus, & nova opportunior selige-nur . Semper pejor status infantis est , dum n nutrimentum sumit a nutrice , cujus per ta-icitam animi maestitiam admodum degeneratumisit lac, quam si ob nutricum mutationem rha-inifesta lactis insalubritas ab ipso arceatur. Boni lactis color albus, nullus odor, dulcis sapor esse, debet. Ejus consistentia sit temperata , scilicet lacu Lec i multum crassum , nec multum tenue esse, convenit. Quando lactis guttula super unguem posita temperate fluit , tunc opportuna est ejus conditio. Ceterum niniis fluidum lac ci- bi crassiores, veluti caro, iura, ova, pisces, &c. reddunt crastius . . olera, fruc us horari, ' panatellae dcc. densus lac solvunt. Verum exi perientia didici , nullum lac ex sola visionei nisi talus ejus intercedit , opportunum alendo puero statui debet . Nam non raro quod sp

202쪽

rs ARTI tu Lus I. pueri , a quo non quiescunt , nisii, so-Jutis fasciis , membrorum libertatem obtineant . Quando urinae & saecum

sordibus coinquinata cutis irritatur ste- tu a matribus exposcunt pueri, ut mundentur . His quotidiana aquae ablutio summopere prodest . Et pannorum ac fasciarum frequens renovatio non parum confert . Quando nimio lacte sto. machus pueri scatet, bonum est aquae fontis cochlearia multa repetitis vicibus

ei dare , ut factum fluidius lac facile digeri possit . Ventris frequentes solutiones, virides admodum saeces, sebres pene continuae , corporis consumptio, Enatae convulsiones , perennes vigiliae ,

corporis inquies, & his similia indicant

lac non conferre puero, Quocirca si, adhibitis quibusdam auxiliis, nullum levamen paret optimum lac infanti nocet , & quod videtur malum prodest . Nostrum quotidianum effatum est unicam attentionem medici esse debere in seligenda nutrice qualitatibus nuper notatis praedita, & quoad lactis conditionem non nisi usu , & experientia statui posse .

203쪽

REGI M. FruPER NATI INFAN. Isomen sentit puer, statim cogitandum est

ad lac ipsum mutandum . Nec novum est videre secundam , tertiam , quartamque nutricem non esse alendo puero opportunam . Haud raro accidit puero humanum lac non conferre , tuncque optimum est ipsum enutrire, brutorum

solo lacte . Et, fac a veluti artificiali mamma , ejus ori exhibendum est laetbrutorum recens eductum . Semper pansitellis utilius est indicatum brutorum lac: dc vidi non raro pueros ad perfectum machinae incrementum pervenire solo brutoruin lactis usu . Panatellae , nisi completo anno, non sunt infanti concedendae . Nimis anticipatus harum usus solet parere obstructiones , consummationes, & febres, quae fiunt ab indigestione ciborum tenerri o ventriculo pueri inconvenientium. Damnandus est

mos optata querulo insanti semper exhibendi. His enim sensus obstupescere solent, & advocantur convulsiones, a quibus interficitur infans . in datis morbis, &praecipue in dolorum casibus tantum concedendum esse optum tentabunda manu suadet prudentia. Quo pueri ad ultiores

204쪽

fiunt, eo solidiori cibo indigent. Cibus hujusmodi cum lactatione eo sensu convenit, quo scilicet ipse exhibetur in horis mediis suctionis lactis . Sic accidit , ut adveniente ablactationis tempore reperiatur puer in statu habendae opportunae nutritionis ab solo ciborum usu. Circa secunsum aetatis annum cessare

solet lactatio, & primi omnes dentes in ore enati sunt, & tunc puer incipit facere suis pedibus gressus licet dubios,

8c incompletos ex ratione , qua non 'dum ossa debitam firmitatem pro . ma chinae substentatione obtinuerint . Velitum usus pro varia aetate variare debet. Semper damnandae & abiiciendae sunt loricae ex ostibus, aut aliis duris corporibus contextae . . His enim angustatur pees oris cavitas, spina curvatur ,& vitae aerumnis plenae nec non brevisssimae ducendae destinatur puer. Diuturni puerorum fletus non sunt compescendi verberibus , & excitatis fortibus timoris id eis. Hisce enim stupidiores evandunt sensuq , 3c pueri summis imbuti praejudicus inutiles societati homines evadunt . Optimum consilium est irrequieis

205쪽

REGI IN Nu PER NATI INFAN. et Orquietos, & diu querulos pueros tempe rare modo inventis bellariis ejus oculis admotis , . modo suavi obtestamento ,

inodo pro visione earum rerum , qUae

sunt ei chariores , modo alia prudenti methodo . Ceterum sciendum est hacra aetate, scilicet circa tertium annum ob cordis summam irritabilitatem , ob magnam nervorum sensibilitatem , Ob- que multam fluidi ner ei quantitatem, debent pueri irrequietis semper motibus: agitari , quos compescere non debetis emper sagax pedagogus . Utinam mu- dieres , quibus hic puerorum status uti plurimum est commissus, methodum re-ffam scirent educandorum probe filiorum , certe societas hominum inutili

(x: Non animus mihi est de phrusca puerorum educatione dicere statutos enim institutionum limites excederem. Plurimi claristi-m' occurrunt auctores, qui de hac re exaste nimis scripserunt . Inter hos merentur laudari Maupertuistas , Condillachius , Rullenius,

206쪽

ARTICULUS II.

Infantilis Di pilia.

Cu pueri III. et Aeno cerebro habita coreulim,eo v I potas proportione , magna nervorum mollitie, sensabilitate, ac irritabilitate summa gaudere infantes omnes nos scimus. Ex quo fit, ut vel levissctimae irritantes causae eos faciant subjectos convulsionibus , quae eo sensu ad epilepsiae conditionem accedunt, quom niam scilicet dc per periodos invadant,& cum sensuum internorum , externo

dc Ballexerit . Maria Teresia Areeto nobilium mulierum Neapolitanarum decus,& ornamenatum mihi frequenter legere s olet e , quae inscriptis de physica puerorum educatione retulit. Sancte testari possum ea & eleganti stylo, quo scripta sunt , & profundiori doctrina , qua scatent ab omnibus legi debere . Utinam & in lucem Nobilissimae iuvenis de physiica puerorum educatione nova excogitata prodirent. Hactenus de rcgimine infantis nuper nati . Nostra interest puerorum morbos

207쪽

iup ANTILIS xyILEPSI A. 2 os rumque abolitione, nec non cum multa spuma ab ore apparente copulatae observentur . Haec epilepsia altera estidiopathica, altera sympathica . Quando scilicet irritans causa ipsum adoritur cerebrum idiopathicam , quando

extra cerebrum veluti in ore, in ventriculo , in intestinis ipsia agit sympathicam facit infantium epilepsiam . Sive una, sive altera excitanda est epi-lepsia, semper verum est, per paroxysmos iI , eam ludere solere , cujus paroxysmi re ditus eo sunt frequentiores vehementio- resque , quo causa irritans sortior inemendabiliorque est , quo nervi molliores sunt, quo suae origini infans proximior est. uando invadendus est morbus infans ultra solitum fit gemebundus, irrequietus . Oris labia frequenter agitantur, stridentque dentes, & infantis facies volatili veluti macula rubra inficitur. Pulsus observantur crebriores, restritioresque, & respiratio quodammodo suspiriosa evadit. Oculi mobiliores,& pellucidiores apparent. Post haec pa-roxysmus irrumpit, in quo convulsi vis undique motibus infantes agitantur , re

208쪽

cum sensuum internorum, esternorumque amissione naulta spumae quantitas ab ore educitur. Nulla est pars & interna Sc externa , quae maximi S non agitatur convulsionibus . Superioribus annis vidi immanibus convulsionibus epilepticis puerulum ita vexatum , ut dexter oculus ab sua orbita tanto cum

impetu divulsus proximo lectuli parie

ti allideret ita, ut quassatus remaneret, Et infans post unam , alteramque tanti morbi invasionem obire solet . Nec raro accidit infantulum post cessatum epi-lepticum paroxysmum videre magno so-' pore correptum , cui ster torosa accedit

respiratio, & post paucum temporis intervallum apoplecticus moritur . Frequens ab epilepsita in apoplexium transitus est. suaenam, . Signa , quibus epilepsia infan-f V CV tili coenoscitur non obscura lunt . Atrata morbi materialis causa haud patens esse solet . Quando ab materno sanguine labes hauritur , qua epilepsia in infante excitatur , non nota ca Usa moritur convulsus infans. Superiori hebdomada famuli mei infans epilepticus

209쪽

moriebatur post primam ab ortu hebdomadam . Summam adhibui diligenii alia ut morbi causam investigarem, nec aliud cognovi, nisi ab muliere temulenta , vino a , dc impuro iunguine praedita enatum infantem sui morbi, indeque mortis causam ab matris sanguine accipere . Verum & lactis degeneratio epilepsiam ut plurimum parere solet. Irritatis enim ab hoc lais e vitiato ventriculi, & intestinorum nervis mollibus , cerebroque communicatus affectus vehementissimae constituuntur convulsiones. Cognoscit medicus hanc esse morbi causam , durn vidit halitum acidum ab ore insantis educi , dc laces aeruginosas ac fluxiles ab ano excerni, Sc vi redes materias vomitu eductas. Quando morbum facit morbillare, Variolosum , scarlatinum , aut id genus. aliud exanthematicum venenum, cujus praesentiam cognoscetis ex iis, quae

alibi , ubi de variolosa , & morbi losa febri aes um est, indigitavi naus. Illud

certum est convulsiones puerorum -viores esse in retropulsione exanthematici veneni. Et ex meconii retentione

210쪽

quoque feri epilepsiam insantilem certum est . Quando post unum, alterunI-ve a nativitate diem non excernitur meconium , & apparent convulsiones, absque dubio earum ab irritatione meconii intestinis facta derivare dicendum est. Crustae lacteae, aut tineae acres materies retropulis possu ut ipsum adobri cerebrum, & idio pathicam facere epi-lepsiam . Nec raro eundem morbum parit scabiei retropulsio. Difficilis denti-tio , vermes in intestinis stabulantes quoque convulsioneS epi lepuicas in puero excitant. De his morbis in peculi1-ri articulo dicentes signa exponemuS , quibus cognoscere potestis, adolescentes,pUerorum convulsiones ab iisdem fieri morbis . Heic tantum adnotamus ut plurimum vermes generari non solere in pueris ante ciborum e sum . Et febrilis epilepsiae exemplum haud rarum in medicina occurrit . Huius existentiam declarat cursus febris , quem sequitur epilepsia, ita ut augetur, aucta, imminuitur, imminuta, cessu, cedante febri. Et profusam diari ho eam in pueris tamquam ab inanitione convulsio