장음표시 사용
521쪽
1 tuti, qui erant: inferius, inpori cibus conspicere possent, quod ederetur: quum eo illam adduxissent num aut qua uot dierum pactum conium pseri, ante- tuam Iocaretur, Indi nobis amici ea ma- liina minabantur incolis civitatis, asserendo ea machina omnes interficiendos: quam- vi, nil aliud proficisceret, quemadmodum etiam nil profecit, tamen statis erat timor, quem Indi hostibus Γnferebant, cogitantes eos deditione iri facturos, de neutrum sub secutum est, quoniam fabri lignari mach1- nam non perfecereinec incolae civitatis quavis maxime timerent pactum aliquod deditionis demonstrarunt,in machinaed fectuin
dissimu Iavimus, asserentes no misericordia moveri, ne omnes penitus interficere- Sequenti dic post locatam machinam reversi fuimus in civitatem,&quum jam intercessissent tres aut quatuor dies, quod civitate non oppugnaramus invenimus vicos quibus progrediebamur, mulieribus puerisque refertos ac aliis miserabilibus personis, qui fame moriebantur, semimortui debiles 3 exibant, quae erat res visu miserabilior,qua in naverso orbe comperiri posset, ipse nucis nostris iniunxi ne pacto atquo damnum aliquod inferrentinuiIus tamen bello aptus exibat, ut aliquod damnum sibi inferri pollet, quamvis videremus eos in subdialibus pavimentis vestibus suis coopertos inermes. Et ego illo die eos de pace commonendos curavi, eorum responsiones ex ni
522쪽
98 ERDINANDI CORTE fodissimulationes, & quum majori Dio partute nos eo pacto protraherent,illis nunci cum curavi me eos oppugnare constituissα eorum multitudinem retrocedere mandarent, alias permitterem amicis nostris, ut ecInterimerent, i pii retulere se pacem des
Di Dominum non conspicere, quo cum dpace agi debebat. cum adventasset, ad ejuadventum ipsis omnem salvum conductum quem postulabant, impartiebar, ut de paci ineunda colloqueremur. Sed quum conspi ceremus esse illusionem, hostes omnes ac cinctos, quum eos pluries pacifice monuislem ut eos in angustiora deducerem, &Π-los ad extrema locaremus injunxi Petrocle Alvarado, ut omnibus silis copijs inur deretur a latere unius magni vici, quem hostes obtinebant, in quo continebanturustra mille domus, ipse ab alio latere pedes ingressus sum comitantibus omnibus nostrorum castrorum copias, equites enim ibi nil prodesse poteramus. Et tam acriter a nobis, ab amicis nostris est pilanatum, ut eum omnem vicum occupavC-
minus, tam ingens fuit caede hostium nostrorum ut eo die desiderata, captaque in ultra duodecim millia Indorum, quibuscum Indi nobis amici tatum a tia vcliantur, ut nulli vitam condonarent, quamvis etiam a nobis repraehenderentur, corri
Alia sequenti luce in civitatem reversi sumus, ne pugnam committerent praecepi,
523쪽
NARRAT 1 TERTIA. 's chostibus damnum aliquod inferrent,&tum ipsi conspicerent tantam hominum multitudinem in illos moveri, cognoscerent vasallos suos, eos, quibus praecipere solebant, mortem sibi minari, se ad extremum deductos conspicerent, ubi ccmsisterent non haberent, nisi super suae civitatis
demortuorum ca)avera, optante tandem eximia tam acri infortunio, clamabant cur jam illos non interficeremus, maXima celeritate me advocandum nunciarunt, quoniam me allo ui desiderabant. Et quum Hispani omnes finem hujus belli maxime opta rent,& moleste ferrent tantum daninu, quod illis inferebatur, maxima sunt affecti laetici Geogitantes eos pacem cupere, nagnoq; gau
dio me accersitum venere, improbe con
tenderunt ut accederem ad aggere quendam, in quo erat aliqui ex primatibus, qui mecum colloqui volebant. Et quamvis uer meum parum profuturum ipse conspicerem, constitui tamen ire visum quomodo res e haberet, cognoscebam enim quod dedit'omnis versabatur in Domitio solum, in tribus aut quatuor alijs ex primatibus civitatis, quoniam reliqui sive vivere sve mori contin- geret desiderabant jam se extra eum locum constitutos. Et quum pervenitiem da gerem, mihi significarunt, quod postquam illime solis filium cognoscerent,& soletam brevis paci unius diei , ac noctis circunubat universum tetrarum orbem, quare eo brevi
spacto eos etiam non interficerem, 'os tot poenis non exi inerem, quia ipsida' ami
524쪽
hi lubum, qui eos ibi expectabat, ut eis rquiem condonaret. Illud est idolum, ut1ndi Mori prosequuntur veneratione, es autem multis respondi, ut ad deditionem sciendam allicerem, nil tamen proderat, cuni nobis ea pacis signa videret,quae nunquat Victi prae se tulere,quum essemus nos auxili
Quesum ad extremum hostes adduxissemuut ex iam dictis colligi potest, ut eos ames
eorum proposito persuaderemus, quum eorum animus esset mori, allocutus sum quendam ex primatibus inter eos,quem captivurnabebam, captivumque tenuerat antea peduos aut tres dies patruus Don FerdinandDomini iritatis es aico, dum in civitati pugnaret &quamvis esset vulneratus, euntum allocutus, si vellet in civitatem revertici responsium mihi dedit velle, quum se quenti die civitatem fuissemus ingressi,illum cum aliquibus hostibus destinavi qui illum
consignarunt incolis civitatis, jam illum ueram allocutus diffusius, ut colloqueretur cum Domino civitatis&primatibus de paceaneunda, ipse pollicitus est in eo se quae posset es cturum Incolae civitatis illumina observaiatia, tanquam exprimatibus unum, quamprimum eum adduXere in conspectum Guauti mucin, sermonem de pace habere coepit, illico illum interficiendumis sacrificandum commisit. ad responsem, quod nobis dedere illud fuit, quod maximis vociferationibus advenere,
525쪽
gerentes se velle mori, fustes, sagittas, apidesque in nos projicere coepere, nobiscum acriter pugnare, ladeo ut nobis rivum interficerent aculo, quod ex ente quem nobis abstulerant, fabrefecerant. At equus hic tandem caro est illis ascriptus praecio,plurimi enim ex illis obiere,in eo pacto in castra nostrateversii fuimus Postero vero die reversi sumus in IVIt tem, hostes eo redacti erant,ut in civitate Indorum nobis amicorum infinita multitudo per hare auderet. Et quum Inconipectum hostium devenissemus, noluimus cum illis pugnam inire sed tantum deambulareber eorum civitatem, cogitabamus nanque quod omni hora,& momento ad nos pacifice proficiscerentur, ut ad concordiam eos allicerem, equitando perveni ad aggere quenmdam munitissimum, accersit vi quoidam exprimatibus mihi notos, qui post eam latebant eis significavi, quod postquam leprofligat's conspicerent, si vellem unica hora eos delere possena nullo superstite, qua re Guauti muci eorum Dominus me allo cutum non veniret, cum pollicere illi me nil incommodi illaturum. I ipsi, in1 vel lent mecum pacifice agere, a me optime eXciperentur, haberenturque, alia cum eis multa sum locutus, qua bus ad lachrymas propensos reddidi. Et flentes mihi responsum exhibuere, se optime nosse errore suum, extermini um, ipsi proficisti volebant allocutum eorum Dominum, una cum
responso illico reverti, ut ab eo loco nonii 3 dirue
526쪽
so FERDINANDI CORTE fodiscederem. Et discesssere, parvoques circversi fuere, asserentes, quum hora esset arier Dominus illorum non esset venturu
bio in meridie illurn adventurum putabanni me in platea fori alloqueretur.EDeo in profecti fuimus in castra, ego mandavi, in quadrato illo in medio plateae existem
paratum haberent stratum d Domino
pr' atmii civitatis,ut ipse habere solent, Sequeiat vero die ingressi sumus civitane si hostes insidias pararent, nos incauto ostenderent, tetro de Alvarado ibiden
existentiadem nunclavi, quamprimum irrorum devenimus, nunciandum commus Liuauti mucin me illum in platea praestolari qui ut apparuit constituit se illuc non vel turum, destinavit quinque ex illis primatibus cavitatis, quorum nomina quoniam ad rem non multum faciunt impraesentiarum non recenseo,qui ut advenere mihi significarunt, Dominum illorum me certiorem facere,' rogare per eosdem, ut illi parcerem, quod eo non advenerat, metu enim me coram comparere non fuerat ausus, etiam adversa detinebatur valetudine. Ipsos autem
adesse&quicquid vellem uberem, cuia ipsi illud exequerentur. Et quamvis Dominus eserum non advenerit, plurimum tamen ta tali ruimus adventu dictorum primatum.' uebatur enim modus negotio cito finem imponendi,
527쪽
NARRATIO ERTI A. Fo3 inponendi. ipse eos hilari vultu excepi, illico illis cibum , potumque exhibendum
commisi, in quo demonstrarunt fame, quam sustinebant. Et postquam fuerant epulati, eis injunxi, ut Dominum suurn allo erentur, nec duceretur metu,& illis fidem meam astringebam, quod quamvis in conspectum meum adventaret, nil eidem nocendum permitterem,nec aliquo pacto detineretur, quoniam sine illius praesentia hi boni tractari, aut concludi poterat,4 mandavi ipsis comestibilia quaedam exhiberi eorum refocillationis gratia, ut secum asportarent, eo in negotio promisere omma, quae possent se effecturos, ita discessere. Et post duarum horarum intervallum , ad me reversi sunt afferentes aliquas vestes ex bombice, vibus ipsi utuntur, tetulere Guanti mucin eorum
Dominum eo non adventurum, nec venire constituerat,in se excusabat verbum cum eo. se habiturum. Ego autem replicavi, me causam ignorare cur timeret coram me Compa
rere, postquam videbat me eos, qui causam belli dederant fomenta,optime tractare,&ipsos ire, redireque permittebam, absque Incommodo aliquo,&eos rogabam, illum alis
locutum reverterentur, multum adh1berent diligentiae in illius adventu, postquam illi adventus erat proficuus ipse illud faciebam ad illius commodum, ipsi responderunt se ita facturos, ZV sequenti die reve suros ad me una cum responso. ac jue ipsi recessere,& nos in castra nostra devenimus. Postero die summo mane primates in ca
528쪽
stra nostra advenere, & nunciarunt proficiscerer ad plateam ci vitatis in foro exiitentem Dominus namque eorum mecum ibi colloqui volebat,& ipsc ratus ita futurum, equunalcend I, uernoturum prosecuti eum ii constituto loco per tres, aut quatuor hora rorati sumus inquam tame eo veitire voluit,aut coram me comparere. Et quia rividerem illutionem,&esset hora jam tarda, nec ipse Dominus, nec nunci revertebantur, In dos nobis amicos advocandos commisi, ure manserat in ingressu civitatis fere per leu eam ab eo loco,ubi eramus, quibus praecepe ram,ne ulterius progrederetur incolae enirna civitatis exposcerant me alloquio de pace ineunda aliquis eorum interesset in moram notraxerunt Similiter illi, qui erant in castris Petri de Alvarado. cum advenissent, aggeres quosdam oppugnare coepimus, & vicos aqhus refertos, qui adhuc in hostium potestate erant, nullum enim majus illis munimen cupererat,&quousq; nobis visum est ingressilumus tam nos, quam Indi nobis amici. Et uando astris exivi,iniunxeram Condi salvo e Sandovat, ut ingrederetur ab alia parte domorum, ubi hostes se munierant, ita ut eos circundatos haberemus, pugnam tamen non mirer, antequam nos prius certare cognosceret Quum ita essent circundati,&Coarctati, nullum illis patebat iter, nisi per demortuorum cadavera, subdialia pavimenta, quae 1nis adhuc supererat, propterea non com periebant Mittas fit stes, aut lapides, quibus
Robis obesse possent, nobiscus proficiscebantur
529쪽
NARRATIO TERTIA. sos bantur Indi nostri amici ensibus parmisque
ccincti .Et tanta fuit eo die tam aquis,quam tot tinenti in eos perpetrata caules, caesa, captaq; hierint ultra quadraginta millia ho-t inum,& tantus erat infanti um,mulierumqῖ planctus,de vociferatio, ut nullus adesset, cui corpietate non moveretur, isos alis plus
negoti habebamus in deturbandis amicis
nostris, ne eos interficerent, ne tanta uteri
rentur servitis,quam in pugnando contra hostes, quae si vitia nunquam nationi alicui inesse visa est, aliena ab omni humanitate vaturali,& ordine quemadmodi in in incolis istarum provinciarum, Indi nobis amici codie praeda maxima potiti sunt, ilibus nulgo pacto obsistere poteramus Nos enim Hispani eramus forte non ingenti,M ipsi ultra centum, quinquaginta millia, imponabile
erat talem curam adhibere, aut diligentiam, ut rapinae eorum obsisteremus, quamvis nos omnia egerimiis, quae potuerimus. Et una ex rationibus cur recusare iri tale certa me concurrere cum incolis civitatis ea erat, quia si
villos expugnabamus id, quod possidebant
aquis stibmergerεt, quavis,quis non submergerεt, a ci nostri omnia,quete invenirct, depraedaretur, vel eorum majore portione &propterea arbitrabaro quod parum cederet Majestati V ex tot divi ijs,quaeli, ista civitate continebantur, secundum ea, quae prius pro Celsitudine Vestra habeba Et quia hora erat jam tarda, nec foetore cadaverum sustinere poteramus, quae per plures dies jacuerat
in illis vicis, quae res pestilentior visa erat,
530쪽
an ero decrevi, sequenti die nos ingressuro civitaten aptari usi tria magna tormentquae habebamus ut eo adducerentur Coquabam enim quod cum hostes essent tam arctari, ut se circum agere non possent, quum vellemus ingredi absque pugna aliqua possemitispanos aquis submergere, quamobren 'olebam a longe tormentis aliquid damininterre, sed discederent contra nos Et pariter injunxi majori executori, ut sequentidie paratus esset ad ingrediendum cum bergantinis per lacum quendam magnum inter domos constitutum, an quo congestae erant omnes hostium canoae, possidebant adeo exiguum numerum domorum, ubi esse pos-lent, ut Dominus civitatis, cum aliquibus primatibus canoa insiderent,quum quid aeterent, nescirent&eo die conventum fuit ut hcivitatem ingressuri essemus.
Sequenti die summo mane,quum jam illucesceret, omnes paratos esse jussi, conduci tormenta illa magna, dia praecedenti mandaveram Petro de Alvarado, ut me in platea praestolaretiir,& hostes non oppugnaret, donec illuc pervenirem. Quum jam conve-raitiemus, bergantini essent parati post domos,in quibus erant hostes,injunxi,ut quum pixidis emissionem audirent, quadam 3arte, quae occupanda supererat, ingrederentur,&nostes le quis committere cogerent versuueam partem, ubi bergant in parati esse debe-Dant illos commonefeci, ut curam adhi- Berent circa Guautimucin laborarent