장음표시 사용
531쪽
NARRATI TERTIA. 4 eum vivum capere, quoniam eo instant om necessaret bellum, ego ascendi subdiala pavimentum. Et antequam pugnam iniremus, quosdam exprimatibus civitatis allocutus sum,qui mihi noti erat,& eis dixi, quς- nam esset causa, cur eorum Dominus ad moproficisci nollet: postquam se ad extrema devenisse conspiciebant ipsi ansam non darent,ut omnes perirent, illum ad vocarent,&nullo premeretur timore. Et visum est duos ex primatibus eum evocatum esse profectos, & post pusillum reversus est cum illis
unus ex principalioribus inter illos nomine Cyguacoacin, qui erat Dux,&praefectus omnium ipsorum, & ejus consilio omnia ad bellum pertinentia regebantur, ego me sibi benignum exhibui, ut spem conciperet,in metum deponeret, ipse mihi nunciavit Dominum nullo pacto velle ora compare
re, prius velle ibi mori, se quidem id
moleste ferre, caeterum ego facere quicquid mihi videretur Quum animum ejus codinovissem, dixi ad suos reverteretur, ipseque una cum illis pararent se volebam enim secum pugnam inire, ios ad unum interficere. Et quum in his conventionibus consumpsissemus ultra quinque horas, incolae civitatis omnes stabant super demortuorum
cadavera, taliqui in aquis Aliqui vero
natantes, Maliqui submergebantur eo inilacu,ubi conveniebant canoae, qui erat latus,
tantae erant eorum aerumnae ut nullum sit juditium ad cogitandum suffciens, quo pacto
e spati potuerint, maxima mulierum infantiam
532쪽
intantum multitudo ad nos confluebat, iiquitq; primo accederet maxime properabat alter alterum in aquas pro)iciebat. inter demortuorum cadavera submergebantur, dc ut visum est ex aqua salsa, quam tabant, extanae, istore tanta eos aggressa est pesti-lctia, ut ultra quinquaginta millia hominum
perierint. Quorum cadavera, ne nos reliqui egeitatem eorum cognosceremus,aquis om- ttebant, ne bergantini eos offenderent,&neceXtra eos proliciebant, ne nos relio ui in
Civitate videremus, eo pacto in vicis illis in quibus ili moram trahebant, inveniebamus cumulos cadaverum, ita ut nullus alibi pedes locare posset. Et quum incohe civitatis confluebant ordinem dederam , ut in Omnibus vicis essent Hispani, ne amici nostri eos miseros, qui ad nos confugiebant inter-NCVent qui erant sine numero, etiam siqnificavi Ducibus Indorum nobis amicorum, ut nullo pacto paterentur ad nos confugientes interfici. Et non potuit tantum resisti aut obviari, quin eo die non aerint inter- tecti Sc lacrificat ultra quindecim millia ho- namum, d intra hoe tempus omnes primates civitatis, reliqui bulo apti erant arctatim quibusdam subdialibus pavimentis, Domibus, aquis, ubi non poterant dissimulare, quo minus optime certum illorum anteritum prospiceremus, debilitatem. Quum jam tardam esse horam animadverte rem, nec deditionem facere vellent, in eos magna illa tormenta aptari jussi, ut tentarema deditone facerent Majus enim damnum
533쪽
NARRATIO ERTIA. sompassi fuisse ut, si permisissemus Indos amico
noli ros eos aggredi, quam ex tormentis quae aliquid dam meis intulerunt. Et quum hoc
etiam parum prodesset, pix idem emitti jussi,
cuius emissione istico nostri occuparunt an
gulam illum,qui eis supererat,& immisi unt aquis illi, qui in eo continebantur. Reliqui, qui superfuere,absque pugna deditionem se cere, tergant in simul ingressi sunt lacum illum,& aggressi illa canoas,& homines bello apti qui eis vehebantur,pugnam inire non aude dant. Et omnipotenti placuit quod pre
se clus quidam ex nostris arci Holguin nomine insecutus est canoam, qua stibi videbatur homines alicuius existimationis vehi, de quum in prora essent locati duo aut tres mi lites balistis utentes, iculati existentes in canois acere parabant.1lli eisdem annueruntia vehi canoa Dominum civitatis, propte rea in eos sagittas non emitterent. Et ipsi illico illuc advolarunt, ceperuntque dictui' Dominum, eum Guauti mucin, Dominum civitatis acuba, quam plures alios qui secum vehebantur. Et illico jam dictus p efectus arci Holguin mihi illum, una cum alijs primatibus captivum adduxit ad illud subdiale pavimentum, ubi eram quod haerebat lacui Domini civitatis. Qui pes
quam consederat, cum nullo usus fuissem in eum rigore, proximior mihi factus suo idiomate retulit, se jam omnia quae tenebatur exhibuisse ut se suosq; tueretur, donec perveniretad eum statu Licere nunc mihi in posterum de illo ad libitum disponere Et apposuit
534쪽
manum pugioni cuidam meo. Rogavitque ut illum transfigerem & interficerem. Egc
autem eum bono animo esse jussi. Eteo cap to omnis cessavit oppugnatio. Cui Deo oditimo Maximo placuit finem imponere die martis in festivitate sancti Hypoliti iaci iAugusti, M. D. xxx. Ita quod ab eo diequc civitas obsidione cincta est,& capta est, xxx. Maij. dicti anni, usque ad expugnationem ratercesserint septuaginta quinq; dies. Quibbus Majestas Veiira perspiciet labores, pericula, & infortunia, quae sui vasalli subiere, in
quibus quantum eorum personas ostenderunt,ex gestis ipsis dignosci potest. Et omni biis illis septuaginta quinque die-Dus,quibus obsidio continuata est,nullus fuit sine pugna cum hostibus, aut magna, aut aliquali, in die captivitatis dicti Guauti- mucino expugnationis civitatis Temixtitan, post coacervata spolia, iraedam quam habere potuimus, reversi fuimus in castra gratias agentes Deo de misericordia qua nos prosecutus fuerat,ac de tam optata victoria qua nos potiri pientissime permiserat. Fuimus ibi in castris tribus, aut quatuor diebus, ordinem adhibendo pili rimis rebus, qua conducebant, dein do devenimus ad civitatem Cujoacan, ubi hactenus moram traxi inclumbendo,ut modum & regimen adhibeam,pacatasque reddam has provincias. Collecto tiro, alijs rebus,consilio Majestatis Vestrae ossiciasium illud fundi curavimus,' tiod fusum ascendit ad centum, ii-ginti millia Castellanorum, cujus consignata fuit
535쪽
NARRATIO ERT A. si et sitit quinta portio Majestatis Vestrae thesauriario absq; quinta portione alianum rerum,3iu Majestati Vestra pertinebant servituti scriptarum, aliarumque rerum, ut diffusius ipparebit in relatione omnium, quae Maje- tati Vestrae spectaverint, quae erit subscrisa nostris nominibus. Aurum vero, quoa si1- perfuit partitum fuit inter me, Mispanos, prout consuetudo, servitium,in qualitas cujusque postulabat, ultra praelibatum au- um,inventa sunt quaedam emblemata aurea, 1 melior1bus data est quinta portio dicto Hajestatis Vestrae thesaurario. In praecla, qua potiti fuimus in civitate, labuimus parmas quas darn aureas, pinnas,la alia ex plumis fabrefacta tam mirabilia, it scriptis demonitrari non possint, nec eo rum excellentia compraehendi potest, ni vi teantur, 'uum essent talia partiri debereeton est visum, sed illamajestati Vestra d tiari debere. Quapropter commilitone, nanes convenire jussi, eos rogavi, ut laeto urimo paterentur, ut ea Majestati Vestrae
transmitterentiir,m portionem eam, liae
isdem di mihi obveniebat, Majestati Vestra rondonaremus, ipsi laeto animo annuere, id eo pacto dictum donum Majestati Vestrae
ransmittimus per procuratores, quos concilium hujus Nova Hispaniae destinat. Quum civitas Temixtita primas obtineret partes in his provincijs, magnique esset nominis, visum est, cuidam potenti Domino naximae provinciae nomine Mechuacansqueἴὶptuaginta leucis aberat a civitate emix
536쪽
tita innotuisse qualiter eam destruxeramulo loq; aequaveramus. Et animo voliens Dominis illius amplitudinem e munii isti civitatis,existimavit, quod postqua tata urbnobis obsistere non evaluerat, nihil nobis obstare possit, at metu adductus, legatos quosdam ad me destinavit, .eius nomine miliati hi mi interpretibus nunciarunt, orim
Dominum percepisse nos magni Domini essiva lallos, si laeto animo ferrem, ipsi, suquoque cuperent esse Majestatis Vestra vasalli,&maxima nobiscum ungi consuetudine. Et ipse responsum dedi, id veritate fulciri. Nos esse vasallos cujusdam magni Domni qui erat Maiestas vestra, omnes, quo esse recusarent, illis bellum inferre consti tueramus, quod Dominus illorum, ipsoptime fecerant. Et cum pauco tempore ac
me cognitio maris Australis Indici delato esset,ab eis informationem cepi, si per eorum provinciam illuc proficisci possem, ipsi re sponsum dedere, iri posse. Quos rogavi, vi
Maiestati Vestra informationem transimiter possem, circa dictum mare, ut per suaria provinciam illuc adducerent duos Hispanos,
quos illis consignarem. Et ipsi retulere se laeto animo ita facere velle. Vestamen possent pervenire ad mare, cogebantur transire per provinciam cujusdam magni Domini, quo cum ipsi bella gerebant, propterea tunc temporis ad mare proficisci non pote
Dicti legati e Mech uacan apud me moram traxere per tres, aut quatuor dies, coram eis
537쪽
NARRATIO ERTIA. 13 3 issem emblemata inpartitus quaedam , expotvi eos una cum Hispanis, ut proficiscerenturd dictam provinciam Mechuacan. Vt ante posito capite demonstravi, potenissime Domine, non diu ante cognitionem
liquam habueram de alio mari Austral Ιnlico, cogn0scebam , quod aberat duobus. in itibus soci ad duodecim tredecim , luatuordecim dietas ab hoc loco. Et Grno tenebar desiderio , quum scirem servi tum immensum gaiestati vesti, ex eo
'rovehitarum , Traxime quum omnes ali-guam habentes scientiam, aut aliquam experientiam in navigationibus Ilidoriam , certo
crediderint, quod si forte in his locis detegeretur mare Australe Indicum , detegerentur plurima insula dites auro, deminis1 emblematibus,&aromatibus, Metegerentur multa secreta admiratione digna , hoc assirmant parisormiter omnes periti, vi experimentum haberites in Cosmographia. Et eo desiderio , Qui ex hoc Maiestas e stra a me haberet hoc sim gulare, memorabile servitium . destinavi statuor ispa nos duos ad quasdam provincias , reIiquos ad duas alias, Se cum eis informationem , quae itinera te re deberent , quum dedissem homines nobis amicos, qui eos conducerent, cum illis proficiscerentur, dila ere,&eis injunxi ne sisterent donec ad ipsummare pervenirent, si illud detegerent, ca-hequites aliqua levia praelia inire jussi, utinua provincia ista recenserent. Et quum eissionem illius realem,& etiam cor
538쪽
poralem Majestatis Vesti nomine. Et qui triginta leucarum perplures bonas provincias absque impedimento, profecti sunt ad mare&cepere potiessionem, in signum coimstituere cruces aliquas illius litto , inde
dictς detectionis,&mihi sigillatim e omnibus intormationem dedere, Maliquos exa colisdicti maris adduxere. Similiter attulereanditia aura ex multis aurifodinis , qu invenere in illis provinciis,per quas transivere, quecum si1 anditi; impresentiarum Majegati Vestre transmittio. Reliqu1 vero aliquantulum diutius morati sunt, quoniam ipsi emensi sunt ex centum inuinquaginta leucarum ab alio latere donec pervenerint ad dictum mare illi umilitercepere dicti maris possessionem , attulere latissii in informatiο-nem illius litoris,in aliqui ex accolis cum illis advenere,, eos , aliosque hilari vuliuexcepi, uost datam ipsis informationem magna potenti Majestatis Vestre ad patrios lares qti reversi sunt. Ves mi tione potentissime domine Majestati Vestre significavi , qualiter eo tempore, uniud me profligarunt,4 prima vice mea civitate Temixtitan ejecerant , defecerant, Vestra Masin omnes pro .inci dicte civitati suble et , nobis bella intulerant, duce hac relatione Majestas Vestra poteritaninici subere , quaIiter coegimus ad illius re
gale ervitium malorem partem provinciarum
539쪽
NAR LATI TERTIA. Is A quq ad)acent mari Australi Indico, per decem, quindecim triginta leucas , post desectionem civitatis TenDχt1tan defecerant, eorum ilico e proditori 1nterfecerant ultra centum Hispanos, ego donec modum impos Alsem huic bello non habueram vires adtrani mittendum copias contra cos. expeditis illis Hispanis , qui fuerant reversi a detegendo mari iustrali Indico , constatui mitere Condi saluum de Sandova malos em Xectito Petra comitantibus triginta equitabus raucentis pcditibus. Indis nobis amicis, cum aliquabus ex primat 1btis civitatis Te mixtitan . ad ilia provincias a lactet eico, TUxoebeque,
uatur: to Aulicaba. Dato illi bi dine, quem obtinere deberent in hac expeditione. coepit dirigere se ad eam executioni demandalidam.
Eo tempore locurruenens , item dimise ram in civitate Finium Securitatis , que est in provincia epeaca, venit ad hanc civita tem Cujoacam Atque me admonuit, quali ter incolae dicte proviliciar. aliarum eidem vicinarum M. V. vasalli damna patiebantur ab incolis provinciae cujusdam uagacaque nomine' propterea illis bellum inferebant , quoniam nostra juncti erat; amicitia, 5 quod ultra huic rei remedi uim imponen dum , erat optimum tutam reddere pro Vinciam uaxacaque , quoniam ea ibatur ad Mare Australe Indicum sit eam pacatam tedderemus, esset res admodum proficua, tam pro jam dicta, quam pro alijs plurimus causis,
de quibus post hec reseram Majestati Vestrae, Kk a Et
540쪽
Et dictus Iocum tenens mihi retulit, se opti mam habere informat Anem sigillatim de omni ea provincia paucis illam militibusubigere possemus. Ille enim dum ipse in calicis essem contra civitatem emixtitane profectus fuerat, quoniami ncolae provincia
Tepeaca stiterant ut illis bellum inferret quum tamen ipse non adduxisset ultra viginti aut triginta Hispanos, illum redire coegerant quamvis non eo pacto quo ipse desiderasset ego audita ejus relatione, eidem equite Impartitus sum duodecim, pedites Hispanos octuaginta, dictus major executor unccum Iocum tenente discessere comitanti Dus suis commilitonibus ab hac civitat Culoacan tricesima Octobris , Anno Mille, simo quingentesimo vigesimo primo. Et quum pervenissent ad provinciam Tepeaca milites suos recensuerunt &quilibet discessita sibi comminam provinciam , .maloi executor inde ad viginti dies ad me literas cedit se pervenisse ad provinciam uatus co , c quamvis multum timeret aliquam
opprestionem ab hostibus accipi posse, quum gens esset bello agilis, maximas haberent vires , nam potenti tamen placuit, ut eum pacifice exceperint, quamvis ad alias Non pervenisset provincias , certe arbitrahatur omnes incolas illarum deditionem
iacturas Majestati vestres, post dies quin-cecim ab eo recepi literas , quibus mihi signi-licavit, illum uIterius profectum δε omnes eas provincias jam esse pacatas. Et illi vi-cebatur, ut de plus fructus caperetur, in ea