장음표시 사용
11쪽
Io deposcerent bellum in eos suscepisse gloriatur, in Panathenaico fl68 sqq.), cum Thebani a Philippi partibus starent, per legatos eos idem effecisse contendit i. Vides quantum laudatio absit ab historiae fide. Praecepta igitur illa memoria tenenda sunt, ut de libris istis iustum faciamus
iudicium. Iam in Euagorae laudationem sic inquiramus, ut singulas eiu parteS rhetorum testimoniis conlatis notemus et graviora nonnulla Singularibu Suerbis explicemUS.
Praefatione praemissa laudatio ipsa incipit solito rhetorum modo a difficultatibus quae causae perficiendae obstent 8-lij. Tum primo loco tractatur EDTEvei,' cui adnectuntur prodigia'. Puer adquirit Cor
Deinde rerum gestarum ordinem laudatio sequitur. Notatu vero dignum
est etiam cuTRpici inveniri 33 sqq.): haec enim amplificationis ratio rhetoribus praeceptas etiam a Xenophonte in Agesilao cap. s adhibetur. Unum praeterea velim Corrigere, quod lassius et Vothmannus salso mihi videntur contendisse. Inde a paragrapho 65 Euagorae reS gestae et virtutes summatim referuntur HOC quoque ex rhetorum Sui haec causa sostea in rhetorum scholis ieclamabatur AEL Nicephor. Prog.
2 hoc praeceperunt e gr. Cornificius III 6. Menander n. tetrib(ixet. III 368 Sp.exempla sunt Isocr. Paneg. d. Panathen 26 13T. Plat. d. Xenoph. Ages. II. Demosth. Leptin. 26, epitaphiorum initia Iudit hunc morem Luctan Nigr. io. EDTέvei et retidei sunt nicTEic sec. Aristo t. l. c. I T. 16 cf. EuSeb. praep. v. II Asia Gaist DRosv Eine o ApicTOT(λnc, ΚαTot o Titici,nTopixuivncipo Te,sciet, T(voc uros ripssieto hi(X8msaev I v sua' o rei Bullae Tot Tui cinctT- Texivi hihacRoxotc. - Choricius Elc cipΚiciv. p. 8 BoiSS. Menander l. c. 3 3. 3 eo evelq adscribit ncirpiba Tevo Eusapo Xov. prodigia narrat Marinus in vita Proeli . . i. quattuor illae virtutes principales quamquam iam a sophistis et a Socrate laudantur, tamen certis finibus demum circumscriptae sunt a Socratis discipulis, inprimis a Platone cf. Conviv. ire C. Alcib. Isti . lege. 63 C. Laert Diog. VII o sqq. Cicero Tuscul. II i , 36 de off. I S, 2. Wyttenti ad Plut d aud.
poet. 2T5 . - Isocrates laudem secundum has virtutes distribuit Hel. i. Panath. 3 sqq. Etiam strictius virtutum ordinem sequitur Marinus I. C. Anaxim. d. p. 2o. 15. Theo l. c. I ii 3. q. Menand ib. III d2 sq.Aphthon ib. II 6 1T. - DTRpicere postea seorsim tractabantur exempla Sunt Isocr. Paneg. 3 sqq. Busir is Panath. 3 sqq. rhetorum progymnasmata vide
xαθ' Καcro Tui Elprix Evuico ripERE TOI XOTol Tot TotoisTOic non debebant colligere enumerationes et repetitiones a laudationibus alienas esse. Isocrate enim illo loco Scite omisit enumerationem, ne in sine istius orationis satis languidae et verbo Sae legentes nimis defatigaret.
ultimum scripsit v. infra eo ipso rhetorum praecepto Commotu laudationem epilogo videtur amplificavisSe. Uno verbo 'angam similitudinem inter epitaphios et laudationes intercedentem. Non solum forma eorum eadem est', sed XStant etiam sententiae nonnullae ac verba illius dicendi generis propria Isocrates in Panegyrico maiorum virtutes laudaturus ipse profitetur Lili: et Tolsu ou exii Becori et erro EcTi UcTαTo Erre bovT XETEi Resti spuT-ta6Tusu risi et ristoΚαTEi m aEvusu recti testi sev si sci icT buvnPEVTec Tui noxiTud Einei Erii Toic 'saoci PetriTolaevoic ro X6Ric Elp'Ructv nec ver, in aliis orationibus Madem marrares dubitavit. Quam arcte
autem variae illae demonstrativi generis species inter se ConiunCtae sint,
ΚαTerro, elancui' atque et Tic EcTlvjk8ncic Oic TETE EDTqΚoci resti vivev85b Tilvosaevus ' quae iisdem fere verbis expressae cum in Isocratis orationibus tum in epitaphiis et laudationibus inveniuntur.
Iam ut ad Euagoram evnrtamur, argumentum ipsum ita traCtatur, ut mira quadam elegantia omnes fere res praeclare geStae ad more S
Euagorae referantur 28. 25. s. 38. os . o 8 sqq. bl , cum in univerSum
l. c. p. 82.2 III 8 conclusionibus brevibus utimur, enumeratione ad exitum auSae.
12쪽
laudatio vitae cursum sequatur. HOC eam ob AUSam moneo, quod
posteris alia quaedam laudationis dispositio usitatior erat Rhetores enim magis magisque factorum ordine eglecto singulis virtutibus sua cuique facta adscribebant, id quod iam apud Cornificium . . legimus
ad omnes res in quibus animus hominis maxime Consideratur, illae quattuor animi virtutes sunt adcommodandae'. Etiam apertius eam factorum
distributionem indicant Cicero Theo Quintilianus Menander Aphthonius'
Hanc dispositionis diversitatem animadvertit et dilucidis verbis explicat Quintilianus iIIIIx alias metatis gradus geStarumque rerum ordinem sequi speciosius uiis alias in species virtutum dividere laudem, virtutis iustitiae continentiae ceterarumque, a Singuli adSignare, quae
Secundum quamque earum geSta Erune.
Isocrates igitur, eumque secutus Xenopho in Agesilao res gestas eodem quo factae sunt ordine narrant, nisi quod Xenopho singulari virtutum descriptioni fabellas quasdam ex rerum ConEXU Solutas testimoniorum loco inserit. Sed cave credas historicorum diligentia ac fide laudatores uti. Immo in Euagora bellum eius cum rege Persarum tanta levitate narratur, ut non modo Singuli belli anni non istinguantur sed ne summa quidem adtingantur. Nimirum Cladem navalem ab
Euagora acceptam narrare a laudatione alienum erat. Haec omnia nobiscum reputante non POSSUmu non magno
opere olere quod prima ista vitae descriptio ab Isocrate profecta est. Thucydides sane eiusque aequales illo munere multo melius functi essent. Sed noStrum non est Isocratem Condemnare, sed studia illorum temporum Cognoscere. Vitarum igitur qScriptio aeque atque historia per Isocratem rhetoribus tradita St. Quantum vero plausum eius Euagoras ab aequalibus tulerit, eo perspici potest, quod haud multo post sexcentas in Agesilaum et Gryllum, Xenophontis filium, laudationes scriptas esse Scimus 3. Praeterea probabile videtur esse etiam rex quae Isocrates in orationibus promittiti Theo I. c. IIIos sq. IIS. Cicer d. orat 3 5. Quintil. I T. Menand. I. c. III id. Aphthon ib. II 35 sq.2 simili modo distribuit Emporius Halm heti lat. min. p. 5 si laudatur
autem aliquis aut reprehenditur ex his qui sunt ante ipsum genus, Patria, ParenteS, propinqui , quaeque in ipso nomen, educatio, institutio, corporis species, ordo factorum quae post ipsum exitus vitae, existimatio mortuum Consecuta . v. Isocrat. p. ad Archid. i. Laert Diog. II b.
saniam facti comicTtRou 'po saecTOU, videre licet plurimos eius aetatis viros talibus laudationibus operam dediSSe Personatu autem iste Demosthenes Pausaniae memoriam a plerisque infamatam ambagibus rhetoricis
expiare frustra videtur Conatu ESSE.Iam vero ea quae etiam nunc servatur laudatio nobis tractanda est, Xenophontis Agesilaus E re S uberius de ea dicere, quoniam sive spurium sive genuinum geSilaum cleClaraverimus 'CCurata quaestione totum hoc laudationum genu meliUS OgnOSCEmUS.
I. de forma laudationis. Postquam a Valchenaerio laudatio illa Agesilai quae Xenophontis
nomine fertur frigidi cuiusdam sophistae opusculum miserrimum dicta est, maior pars virorum doctorum in illa sententia acquievit, pauci contradicere atque genuinum eum esse Xenophontis libellum Contendere ausi sunt 3. Novissimus Harimannus argumentis e re atque forma petitis librum Xenophontis non esse sibi videtur emonstraviSSe. Sed quamvis multa ille de Xenophontis scriptis optime iudicaverit, tamen hoc loco in ipsa argumentandi ratione haereo. Nam PoStquam argumentari desiit, unumquemque ait qui Xenophontem satis legerit omnino sentire debere encomion illud Xenophonte frorsus Indignum
i Euag. hi repl laecosi Novusvoc oc 'salv ccetcii XoToc n. vTib. Ioi sqq. Timothei, r. TEUT 2 sqq. Alcibiadis laudes adumbrantur. 2 frater Micostrati tomici v. Menagium rix commentar Laert Diog. II sed Huebner I p. 38l . omnium virorum doctorum iudicia collegerunt s. Sauppius in praelatione editionis et A. Roqueti in diss. de xen vita et scriptis Regim. 183 p. 16 sqq. analecta Xenophonte Ludg Bat. 188i. quorum maximam partem iam collegit Hagenus de Xenophonteo qui fertur Agesilao Bern 1865.
13쪽
esse. Hanc ratiocinationem non possum probare. Illud dicendi genus quod nos Xenophonteum dicere solemus, Cyropaediae scilicet et Cyri
minoris expeditionis, non erat laudationi aptum Isocrates quindecim fere annis ante primus virum paullo antea mortuum encomi laudaverat. Iam neglecto antiquo more religioso, quo viros de re publica bene meritos singulari libello vel oratione laudare nefas habebatur, multi Isocratem secuti sunt laudationibus in singulorum honorem compositis. Alia vero dictio eius est qui res gestas narrat, alia eius qui virtutes hominis rhetorum modo ornare studet. Itaque S Xenopho Agesilaum erat laudaturus' fieri non poterat quin formam encomi a rhetoribus excultamuSurparet, quorum Studia Socrate primus a nugis atque ineptiis cum ad alia tum ad virorum bonorum res gesta laudanda sevoCaverat. Quid laudationum atque totius demonstrativi generis dicendi proprium Sit, Supra demonstravimus more atque virtute ACcurate describuntur, rerum praeclare gestarum laude in Stra tolluntur, Calamitates et errata Silentio Praetereuntur, temporum ratio neglegitur. Iam inquirendum aest Agesilai incomion russi rhetorum praecepta exactum Sit
Ac primum quidem rationem eius partis ' exploremu qua re gestae Agesilai enarrantur, quae laudator omiserit vel mutaverit indagando. Maioribus patriaque laudatis scriptor litem de regno inter Agesilaum et Leotychidam ortam eo compositam esse dicit, quod Spartiatae genus et virtutes Agesilai praeferenda esse existimavissent I J. Nihil legimus eorum quae in historia Graeca III 3, 3 sqq. narrantur Lysandro potissimum auctore qui tum Spartae plurimum valeret AgeSilaum regem factum esse. Simili modo encomi scriptor dicit Agesilaum ipsum partiatis proposuisse, ut cum octo milibus militum in Asiam transmitteretur, Cum
ex Hellenicis III d 2 constet Lysandrum Agesilao id persuasisse hoc
maxime Consilio, ut ipse ea quae olim in Asia novaverat restitueret atque perficeret. Laudationi nimirum aptum non erat mentionem facere eius viri qui Agesilao rege uti volebat ad sua consilia perficienda Sacris ' quoque quae Aulide minime ex voto succesSerant Silentio Praeteritis et II eadem narrantur qua, in Hellenicis III o, ), g 12 Agesilai
iurisiurandi observanti laudatur sequentiae congruunt cum Hellenicis(III d. 11sqq. i. motatu dignum aes hoc loco Agesilai cum Lysandro simultatem aec Spithridatis a rege defectionem praetermitti Lysander enim aeum Agesilaum iniuria Iacessivisset in Hellespontum dimissus
satrapam illum ad Graecorum partes traxerat. incomit beroe scriptor capite tertio demum rem sic narrat, quasi sola Agesilai fides Spithridatem a reges abduxerit. In historia Graeca Secuntur proelium equestre quo Graeci fugabantur atque auspicia ingesilao non ex sententia jacta. I, laudatione nihil eiusmodi, seri explicatim satis verbosa de Agesilai prudentita militari, qui Tissaphernem Golo vicerito amico liberalitate obstrinxerit, hostium benevolentiam Clementia atque beneficiis sibi comparaverit. Sequentia rum usque ad ira consentiunt cum Hellenicis l. c. I 5-2.3 nisi quod Lysandrum domum abiisse eiusque sectatores aliiStriginta viris cessisse in encomi non invenimus Omnia Cilicet quae ad Lysandrum pertinent odit laudator atque omittit. cetera quae primo Capite leguntur Scriptor rhetorum modo exornavit, XCepta Paragrapho G, qua de Tissapherni morte iisdem verbis atque in historia Graeca IIIa, b certiores fimus Etiam magis encomit ratio eis CognoScitur quae hoc loco silentio praetereuntur quam quae laudantur. Miscimus enim ex historia Graeca IV 3, 26 sqq.), Agesilaum triginta talentis a Tithrausta accepti commotum esse, ut in Phrygiam decederet. Duae res duce bellicoso et forti non admodum digna ab encomi auctore recte omittitur. Quid quod capite quarto gre eadem res ita narratur, tamquam Agesilaum pecuniam omnino repudiaverit. Novimus quoque CL Heli. l. c.)Agesilaum Pisandrum, uxoris fratrem, rerum nauticarum imperitum claSSi praefecisSe, quod ipsum quoque in en comi deest Colloquium vero cum Pharnabago habitum capite tertio invenitur ut testimonium fidei ab Agesilao Semper servatae Eorum denique quae in Graecia iis temporibus agebantur nihil exhibet encomton, nisi quod capite septimori 6 tantum Agesilai erga Graecos amorem fuisse legimus, ut nuntio accepto multos' eorum ad Corinthum a Lacedaemoniis interfectos esse non gaviSu sit, sed deseritum Illorum deploraverit. Secundo encomi Capite usque ad
Ccf. Heli. III d, T sqq. Ceterum ei qui Agesilaum ex historia Graeca sine ulla diligentia transscriptum esse dicunt, inspiciant hos locos Ag. I 13 ubi bene
omittuntur verba nciphracici,ctuc Heli. III o II), quippe quae iam brevi spatio ante igni legantur, et Ira coli Heli. III g 13. de rad infra disputabimuS.
numerus hostium iusto magis auctus est . infra.
14쪽
et exoria antur propria Sunt laudationum. Sed haec hactenus; nam rhetoris studium satis iam poteSt cognosci. Omnia quibus Agesilai gloria minuitur silentio praetereuntur: Lysandri in eum beneficia, proelia vel sacra non ex sententia faCta, pecunia a Tithrausta accepta, facinora denique cum in alios tum in Thebano commissa. Notum enim est Agesilaum Lacedaemoniis ipsis saepe moleStum fuiSSE, Cum paucorum imperios semper studeret Succurrere, liberis autem Civitatibus maximeque Thebanis a numquam desineret nocere aut bellum inferre. Corporis quoque atque educationis nulla fit mentio Plutarcho enim et Athenaeo A testibus Agesilaus ias,oc erat et pcixuc O ceu lata, neque priusquam Lysandro auctore re factus est, inter Cives videtur floruisse. Alia in encomi exstant quae in omnibus eius generis libellis invenias. Res quae narrantur, in primis numeris, in maius augentur, temporum ratio neglegitur ' verba laudandi et testimonia rhetorica', ut taeditu fere capiat legentem, repetuntUr. Hae omnia non neglegenda ESSE Putavi, ut Harimanni sententiam refellerem, qui Agesilaum Xenophonti non Sse unumquemque dicit sentire debere. Simplex enim dicendi ratio, qua enopho rerum scriptor utitur, ab hac materia prorsus aliena erat. IS qui rhetorum modo virtutes et merita hominis laudaturus erat, vitia atque errata CelaturuS, non Pomtuit ornamenta atque artificia illorum Spernari. Desinamus igitur mirari Xenophontem talia scripsisse atque in singula potius inquiramVS, quae
viris docti non PlaCuerunt. ββ Io- id narratur Agesilaum clade Cnidia nuntiata militibus, ne animis
caderent, pronuntiavisse Lacedaemonios victoriam ab hostibus reportavisse.
I si his III I. IV i. n. VI i. VIII T. huc ii quoque loci referendi sunt ubi laudator legentes quasi adloquitur veluti III. III 2. IV T.
laudatio cum rerum historia Consentit. Ordinem et dispositionem locorum ab Harimanno OnmCtam Sequar, qui nonnullis Hageni erroribus refutatis ipse gravissima argumenta quibuS Agesilaum Xenophontis non esse viri docti demonstrabant collegit atque clisposuit. Summum quod laudatori crimini datur sic pronuntiatur: aperte et impudenter mentitur
Capite enim primo 56 Agesilaus rex factus esse dicitur cri eocusv Quoniam vero Agesilaus illo tempore quadraginta fere anno natus erat, equitur ut laudator mentitus sit. Sed notio vocis Eoc omnino certis finibus definiri nequit. E. Rhode' emonstravit ne eos quidem Scriptores, quibus in primi notione illa CCUrate utendum erat, eosdem anno voce Eo significare. Praeterea Graeci pSi novisse videntur ab
aliis alio modo eam definiri, id quod probari videtur Memorabilium loco
ii, picuTe suo laExpi Trocmv Tm dei vo licetv Eouc ivui ou civ8pMarouc. citra ustiR,' c. 'Ocouirest, eine, povOU OUXEU ei OU EEEcTivssic uirus cppovisaoi ouci rand c diciXETO MEMTEPOlc pictΚOUT ET iv. Accedit quod Plutarchus Pericl. 3 de pugna Marathonia verba faciens Themistoclem eo ET dicit, cum ille haud minor esset triginta quinque annis. Videmus igitur Graecos illa voce haud raro USOS ESSE aeque acno voce 'ne l. e. Contrarium dicente voci Tepusv. Hi denique locus haud scio an ita quoque explicari possiti: ut aliorum regum aetatibus Comparati Agesilaus Ti Eo us ae dicatur factus esse. Nihil Igitur
Alter locus, quo laudator mentitus esse dicitur, etiam facilius expediri potest. I 3 Agesilai maiores ou EUTEpus ripusTEUoucico, 'hTegovus ilTelaovEUOUciv, quae verba adversarii post pugna ad Leuctra
et Mantineam commiSSas inepte atque mendos dici contendunt. Sed primum illa verba ad omnes AgeSila maiore referenda Sunt, quorum multos Graeciae principatum tenentibus imperavisse nemo negabit; deinde Xenopho Spem non prorsu deieciSSe videtur futurum SSe aliquando, ut Lacedaemonii Graeciae principatum recuperarent'. Quodsi
capite decimo hi legitur: hvαμὰpT'TO ETEXEDTrice Satis habeo repetere,
Mus Rhen. XXXVI 38. 2 id quod Stah proposuit Phil Ang. XVI 2.3 cf. Heli. VII 5, 2 , di ibi non modo io, Lacedaemoniorum Imperium
fractum et deletum esse legimus, sed ne victos quidem eos esse traditur.
15쪽
peccata occultaverit, ne non Isocratis adferre vel ba Panath. 2 ' dei de Touc enixeiposvTα Καθ' Reppo,nv lvo Erictive Iv OHT . OvovembeiΚvoveti, an ROvnpou ovTαc UTOisc, XX in hirciccii Tinc perhic Ret Tui TOTE cii in vo binve Rcie In aliud crimen scriptor vocatur his verbis: ornandi causa narratiunculas fingit Xenophonti ignotas'. I 6 non solum classem se etiam copias pedestre a PerSarum rege ArAri nuntiatur, Cum in historia Graecis III a I sq. Herodas SyracuSADU ClASSEm tantum armari dicat Mea quidem Sententia laudator uos nuntios diversis temporibus adlatos hoc loco narravit, num Copia pedestres quoque ad Graecorum oppida Capienda a rege Collecta esse pro certo licet adfirmare. Tribus enim men Sibus Ages Clo non potuit nuntius de Agesilai adventu arde adferri, ingen PerSarum exercitus colligi, collectus e Media usque ad mare prosi CiSCi. Satis quidem memorabile est Cyrum minorem ex fere men Se in XPedition ConSumpsisse. Agesilai igitur scriptor cum Sciret XerCitima quoque a PerSarum rege clam paratum Sse, Emporum ratione neglecta legente de utroque nuntio simul certiores fecit. In HellentCi autem e Suo quaeque loco narratur Agesilaus Cum exercitum Arari CSciat, temere inducias facita Tissapherne petitas, quibus ille ad Copia ArceSSenda abutitur . Sic legentes eodem hod, quo olim Agesilau Persarum adventu quasi
33 legimus Agesilaum eos qui libertatem quaererent ad Se venire iussisse, eos autem qui Asiam subigere vellent ad depugnandum provocavisse. Quod enuntiatum Harimannus nihil esse dicit nisi imitationem
doli a Themistocle inventi Herod. VIII 22 - acutius me iudice quam
verius Mihi quidem numquam mirum OSSE ViSUm St, quod additamentum illud rhetoricum in historia Graeca OL UXStat.
IV 5 Agesilaus laudatur, quod Agidis heres legitime factus dimidium teredi cum cognatis suis Nommunicaverit. In ino: quoque suri idem iudicandum est de IV 2 'AT'clxcio M o povo R. . . coli Heli. III 3, 3 d, i sqq. et de VII 6 coli Heli. IV b, o .
2 hic locus argumento nobis esse potest, id quod infra pluribus demonstrabimus urimi et secundi capitis contextum antiquiorem esse quam is qui in Hellenicis legitur Xenopho enim cum Hellenica denuo tractaret, verba opicorumEvocet i npoEEvic peio sinuci scite omisit, quanta imprudentia Agesilaum olim egerit
Leotychidas Agesilao rege creato Spurius erat declaratus Plut Ages. IVJ.
as Harimannum offenderit non intellego. Res ipsa per se probabilis Agesilai liberalitativi testimonium laudabile aest Recte autem in iistoria Graeca talia omittuntur alii quoque sunt loci qui, quod res in historia Graeca non traditas exhibent, in viris Moctis Xenophonti abiudicantur. VII narratur Agesilaum proelio ad corinthum muntiat, Moluisse, quod Graeci te ipsi trucidarento cum omnes 'tribum unitis Persati vincere possent. Iam vero quoniam Nepos Ages V 2 Agesilaum ipsum proelio sinterfuisse tradit, Hagenus mullo modo fieri PotuiSSE Censet, ut is, qui ipse dux in proelio fuerit decem fere milia
militum cecidisse Monclamaret, cum tria fere milia essent occisi Sed ut omittam laeta omni rhetorice dicta inique aucta ESSE nequeo Si Nepos erravit cf. Heli. IV 3, 13, nobi quoque errandum ESSE, Xenophoipse l. C. TαμπληθEic 'tDv sto,elatus 'eflvtiveti tradit. Itaque is, qui in libro historico numerum mortuorum permagnum fuisse tradidit, facile inencomi decem fere milia i. e. Sexcentos fere cecidiSSE SCribere poterat. Verba ipsa ita Agesilao moram inenophonte vel illo quodam amico
dici potuisse quis est qui negaverit Simili modo III 3 e Spithridatis a rege defectione et VlII litteris Agesilao rege misSim plura narrantur quam in Hellenicis IIIo, io-25 nimirum quod historiae
illae magis ad res privatas quam publiCAS Pertinent. II I Agesilaus laudatur, quod eadem via idem quod Xerxes Graeco subacturus anno vertente iter ipse minus triginta diebus DCerit. Hoc quoque rhetorice additum est, quod proelii Corinthiaci
nuntium, qui in Iellenicis I 3, 1 sqq. legitur, scriptor alio loco VII b)narraturus erat. Quanto autem tempore Xerxi in Graeciam transeunti opus fuerit, ea de re iam Xenophontis aetate alius aliud videtur iudicavisse. Cornelius Nepos ut in vita Themistoclis V 2 sex menses fuisse tradit ita in Agesilao IV d Xenophontem Secutus totum annum
in illo itinere consumptum esse narrat Mea quidem Sententi Xenopho vulgi rettulit opinionem. Iam transeundum est ad eos locos, in quibus laudator Xenophontis locos non intellectos corrupisse dicitur. Ac primum quidem de numero militum, quibuscum apud Coroneam Agesilao pugnandum erat, Encomitscriptorem cum Xenophonte Consentire negant. Illius enim verba Sunt
quo modo voce ietpetetnio. ij lx demonstretur Agesilaum Ipsum pugnae
16쪽
que a Xenophonte scriptum St. Quoniam neutriuS XerCitu quo numero Singulae parte fuerint Satis ConStat, nemo no refutabit, Si Agesilaum levis armaturae militibUS Superiorem, gravi armaturae numero inferiorem fuisse contenderimuS, PraeSertim Cum Cyrio et mercennariorum
magnum numerum ex Asia Heli. IV 2, 5 Secum duceret nec non per Thraciam et Thessaliam profectu ex illi regionibu velite mercecie conduxisset quamquam mihi non minus probabile videtur SSe illa quoque verba II s addita esse, ut victoris glori A Ugercitur. Dignissimus qui accuratius inSpiciatur Alius locus est:
nino non totum illum numerum A SOCii ACCEPit. A Thebanis Certe repulsam tulerat Heli. III 5, b atque ex Xenophontis verbis IIII a Rcii
cuXXEEα ERE oco EduvαT To cTβαTEUμαTO TIXEIGTo concludo SOCiorum multos ab Agesilao ruStra XSpectato ESSE Eorum vero qui cum Agesilao in Asiam transierunt magna pars ab iis missa erat Civitatibus, quae brevi post a Lacedaemonii defecerunt. - Corinthii iam anno 3s Pausaniae in Thebanos profecturo Auxilia non miserunt Ceterorumque fides Lysandro ad Haliartum CCiSO acleo eruet SuSPECta, ut
Pausanias cum Thebanis congredi nollet III 5, 18. 23 . Insequenti vero anno nonnisi Elidis Argolidisque oppida ' a Lacedaemoniorum partibus stabant. Veri igitur Simillimum est Agesilaum, cum quattuor milia militum in Asiae oppidis relicturus esset IV 2, 5), eos maxime elegiSSE quorum urbes Patriae a Lacedaemonii defecerant quique iam
Hertist ann. HI IT. ,si socios illos cum Agesilao in Europam rediisse et Herippida duce ad Coroneam dimicaviSSe cenSet.
ciorum quos tecum ducturus aerat Herippidam praefecit, Gyriorum clucem, virum praeter ceteros fidelem gloriaeque cupidissimum Sic enuntiatum Ag. II 1ix intellegendum esse ienseo. Verba autem EEevti ei eviRou Heli. IV , rasi ut explicemus, primum monendum est
sociorum quoque copiis Semper Spartiatam quendam EvciTo praefuisse'. tum iociis illis aeque a Cyriis stipendium in Asia perSolvebatur non acivitatibus patriis, quae aut defecerant aut ipsae novas copia instructurae erant, sed ab Agesilao. Eodem igitur iure mercennarii illi poterant vocari quo Cyrii ceterique quos Agesilaus mercede Tonductos ex Asia secum ducebat omnino rem stipendiariam iam Agesilaus vario modo
adhibuit Praemia bilitibus dam altero belli anno III d. 6 proponit,
divitibus ut militia se solvant permittit, in Europam redituru iterum praemia exercitui proponit Quid quod Agesilao reverso statim maiores mercennariorum manus Iphicrate duce deprehendimus IV s. la , neque multo post Peloponnesii milites mercede conducere constituerunt VI, 2 ij. Enuntiatum rigitur laudationis mon solum cum historiae Graecae verbis optime consentit sed itiam a sophista quodam Illorum temporum imperito non poterat addi. - Maxime offendunt in eis locis quibus Agesilai res aesta, usque ad jugnam ad Mantineam Nommissam laudatore ipsius verbis narrantur Ag II 2 sqq.) Sed priuSquam Singula tractemus, in memoriam revocemus haec: pugna ad Coroneam commissa Agesilaus Corinthiis Acarnanibus maximeque Boeotis bellum inferre numquam de sinebat omniumque in Lacedaemonios odium in dies magis augebat. ii
autem qui Agesilaum erat laudaturus non Solum CZVendum erat, ne PeC- Cata eius narraret, sed etiam rebus adversis Agesilaus semper dux peritissimus patriaeque amantissimu Celebrandu erat.
IIII laudator erravisse dicitur, quod Corinthios et Thebanos ab
Agesilao anno 38 coactos esse tradit, ut exsule revocarent. In historia enim Graeca V I, 33 sq. legimus Thebanos oppidis occupatis libertatem reddidisse, Corinthios exsules revocavisse. Sed iam Grotius probabilem fecit coniecturam Thebanorum quoque exsules cum Agesilao fuisse . neque cur Xenopho id ipsum hoc loco elegerit difficile est ad intellegendum omnia enim paragrapho i ad cpi ETαipiet Agesilai refe-1 Heli. III d 6. o. IV 2 8 8, 11. IV I, 21. 3 IT. Thucyd. II h. Heli. III 5, T. IV 2, is 3 1 T. VI 2, 3.
17쪽
runtur qui empor Lacedaemoniorum partibus laventes Thebis Corinthi Phliuntes adiuvit. De paragraphi proximae verbi EUpse de ortoreret poeulaevet etiorrecTαUpui suevci netvrcirim Heli. V d. 383, urrepphc Thc uvoc e pet uc duo Trivntupetv xlexpirio 6cTEoc Hagenus sic fere clisputavit laudator
Cynoscephalas, Boeotiae vicum', quem Agesilaus transgredi non poterat, cum Cynoscephalis Thessaliae collibus confudit. Sed quis nos refutabit, si Cynoscephalas vicum aut ipsum in collibus qui prope Thebas sunt itum fuisse contenderimus aut ab illis nomen suum traxisse Neque enim aliam video rationem, qua nomen illius vici explicari possit p. Qua ententia probata nulla restat difficultas Agesilaus Cithaeronem transgreSSUS Cum Thebanorum munimenta perrumpere non posSet, OCCASione data Percollem aliquem prope Thebas situm intra hostium vallum pervenit.
In verbis D 28 cdvecrianorus tibia BoiusTeu Te ritivetus Rcii 'ApΚ6hus Rcii 'HXeius non est offendendum, quod Boeoti expeditione Agesilai facta Eleis clemum auxilio venerunt Heli. VI 5, 1 sqq.). Ut hostium
numerUS augeatur, Suo iure laudator eo quoque nominAt quorum adventus in dies magis exSpectabatUr.
omnino post Pugnam Spartae reliqui fuerint. Sed ut omittam Xenophonti verba OvTu v vice Re R. T. . ne a puero quidem male intellegi POSSE hoc loco verbum Eiriolaevo alio modo explicari nequit nisi ievor e AEDRTpol laoxu Emolaevoi. Tum in eo ECCatum ESSE ArgUmentantur, quo duae in Laconicam expellitiones confusae Sint et de
Agesilai prudentia idem sit traditum quod in historia Graeca VII 5, 1l
de Epaminonda Neutrum possum probare. Omnia enim quae hoc loco narrantur ad expeditionem a. 36 factam pertinent atque Epaminondae expeditio a. 362 aeque ac pugna ad Mantineam commis S omnino Si
Phliasiorum nobilibus ut Agesilaus in primis amicus erat Heli. V 3, 133 ita enopho in postremis Hellenicorum libris laudes eorum canit VII, 38.
Stephanus Bygantiu S. v. sicuti mons et vicus Corydallus prope Athenas.
- 23 lentio praetermittitur. Po,tquam Ischolaus dux qui non loca avia sed vicum facilem aditu obtinere conatus esset interfectus est, Thebani Elei Arcades alii prope ad urbem muris non circumdatam Ag. II a Teixi-c Tov Hel L VI 5, 28 accesserunt et agros vastaverunt Lacedaemonii Ischolai clade moniti non in campum escenderunt sed trecenti adolescentibus in insidiis collocatis hostes oppresserunt et ut ab urbe discederent coegerunt Heli. I b, 31 sq.). Id ipsum in Agesilao quoque narratur, quamquam ex laudationum usu omnia ad Agesilai personam referuntur. Epaminondam autem Spartam oppugnantem VIII, ii cavisse, ne ipse quoque insidiis deciperetur, nemo sane mirabitur. Sic factum est, ut de illo et Agesilao idem scriptor idem nobis traderet. In aliis vero eiusdem paragraphi verbis ripo de ToUToic specTqΚO- Tui se Teo bou usu, rito, es QE Tepioi ibusv Troxeus Xenophontem
ipsum deprehen imus In historia enim Graeca VI 5, 25 28 sqq ut
nonnullos Tu iv rite pioi Rus defecisse legimus ita de servorum defectione nihil comperimus Immo Magnus Helotum numerus libertate promISSA armis instruitur Sed alius exstat docus quo eadem leguntur atque
haec verba ex Agesilao in Hellenica transmigraverunt 'i Neutrum mea sententia iactum ist Etiam friore Hellenicorum loco perspici potest plurimorum servorum fidem iuspectam iuisse; legimus enim partiatas Helotibus armatis timuisse, ne illi quoque hastavi in domino converterent Heli. VI S, si Praeterea ii qui extra muros erant servi Si non ad hostes defecerunt it certe Spartiatas nullo modo adiuverunt. Ea
autem lectio quam in Agesilao et historiae Graecae loco posteriore invenimuS, rhetorice est aucta altero enim loco periculum in quo Agesilaus olim versabatur amplificaturo alter, Phliasiorum fides qui in tanto rerum discrimine succurrere non dubitaverant laudibus effertur. Paucis denique ceteros locos in quibus Harimannus Iliique ossen-
temporum rationem violptam Sse dicunt, quod PerSarum rex OS Pugnam Mantineensem nihil tale admiserit. Neque vero de illis tantum temporibus vox D intellegenda est Sed de omni aevo quo enophoeiusque aequales Artaxerxem alterum Graecorum re turbantem et miscentem viderunt. Duodsi pugnam ad Coroneam factam his verbis celei haec est Hageni sententia.
18쪽
Verba DRTi curre 'saepet pnc8cii VI 6 laudator ex Hellenicis ubi Iaso Pheraeus celebratur VII, is desumpsisse dicitur. Vide quo
veteratoris deprehendendi cupidi abripiantur Neque enim uberius demonstrandum est illa verba, ut a quovis auctore adhiberi possint, ita etiam alibi apud Xenophontem occurrere de rep. LaC. V ). Haec fere sunt quibus commoti viri docti Agesilaum libellum Xenophonti abiudicandum esse CenSuerunt. Nos vero postquam singula illorum argumenta integro iudicio examinavimus, nihil invenimus quod Xenophonte indignum sit, plurimas difficultates ipsa en comi forma expedivimUS, Donnulla deprehendimus quibus Scriptorem illorum temporum peritissimum fuisse probAtUr. 3. dictio est Xenophontea. Harimannus in fine dissertationis voces nonnullas adtullit, quae a Xenophontis dictione abhorreant. Ne ho quidem proSpero EVCntU. Constat inter omnes Xenophontis scripta vocabulis Ionicis Doricis poeticis p trici Elpia saevoic quae vocantur referta esse, atque Cobetu nUPer optime dixit N. L. 38 s): non est magno opere mirandum Xenophontem in tam diuturno exsilio in Asia et Peloponneso patriae linguae sinceritatem ab omni peregrinitatis labe intactam Servare non PotUiSSE . ACCE-dit quod Xenophonti in laudatione emonstrativo genere dicendi utendum erat , Cuiu propriae sunt voces Compositae velut hvσμὰpT'Tocivusu*ic-βnTra Toc Eiluvia cToc. Asiae eius generis voces quamquam non ab optimiSadhibentur scriptoribus, tamen apud Isocratem leguntur veluti vuREp-
Xenophontem in dictione rhetorica non rudem fuisse etiam respublica Lacedaemoniorum docet quae prope abest a laudatione Lycurgi.
est; nam et exigua tantum fragmenta huius generis librorum nobis tradita sunt et Similia apud alios quoque scriptores inveniuntur e Plurimae vero quas Harimannus adtulit VOCES argumento ESSE ViX OSSunt, quod
aut in aliis quoque Xenophontis scriptis exstant Trciccubi Ag. II Is Heli. IVM s, io c. in f i. e. qui solet Ag. VIII 2 Heli. VI 8, 3 Memor.
aut apud Xenophontis aequales vel potius optimo Graecorum seriptores
ceteris scriptoribus non usitata Cum ratione grammatica optime Conve
Tpospici), cpicretc8ui ivi i Opponere alC. alqd. Tantum igitur abest, ut libelliis propter nonnullas voce bonis scriptoribus minus Sitatas spuriussit habendus, ut ea ipsa re Xenophontem agnoscas ' virum militarem longe perffgrinatum nec in verborum electione nimis religiosum a. Sed ad graviora trADSEO. d. Agesilai primi et secundi Capitis Contextum antiquiorem esse quam nostram historiae Graecae editionem
Capitis primi et secundi sententia cum CCuratius Comparaveris cum historiae Graecae Contextu, Compluribus locis varias animadvertes lectiones quarum nonnullae per codicum Scriptores ortae videntur esse A, tres in historia Graeca corrigendae' Plurimis autem locis Hellenicorum contextus sine dubio praeferendus est: de forma vide Lobeck parat. So. obicEeprcicetoc Isocr. Phil sos due Ruisaiciceto Euag. id). Lohec ad Phryn. ib. I id sq. rpoc DTo . . . . occideto coli Heli. IIII, is q. Trpoc, hauTov. . . . Tov setos Io opsa iceiv DTov coli Heli. III 3, id ueto ops inceiv. lege III a GraicBosaevo Tetoeta suus hir(saev T. n. Ages III oristus hvcsaeiv ex consilio laudationis explicatur IV 3, 3 oet' vete troTxcivo IVG, id tetpemciveto eth καθ' οTOUc.
19쪽
ConeXui adcommodata sunt, iacicetesius apud Merodotum Thucydidem Platonem Isocratem Aristotelem
rem illorum temporum peritiSSimum.
trepi I 3, 6 8 praebeat. An haec omnia casu acta esse putas Minime vero. Xenopho postremis vitae annis historiam Graecam denuo tractans in eo quoque operam posuisse videtur ut linguae Atticae sinceritatem recuperaret t. In Cyropaedia enim et Anabas verbum oRoxoUBEiv rarissime occurrit, saepissime irrecfletis, cum Hellenicorum parte Iosteriore(V-VII errecflcii movem, ino ou fletu triginta sex locis legamus Satis vero memorabile aest Isocratem verbum Enecfleti omnino non adhibere. Idem de vocibus d sacpi nepi exciretus que iusin dicendum est orum(pi in postremis historiae Graecae libris mon saepe ex Stat, vocem laetus neque Thucydidis Isocratis Platonis scripta neque historiae Graecae libri postremi exhibent. Pro certo igitur licet adfirmare Agesilai contextum capp. I. II antiquiorem esse quam historiae Graecae Quae cum ita sint, Agesilaus aut a Xenophonte scriptus est aut, cluarum historiae Graecam editionum prior ae rhetor quodam mallido ad claudationem componendam adhibita est Mosenstilius enim t. c. in ceterorum de Agesilao iudicio acquieScens sic ratiocinatur: quandoquidem laudatio Agesilai Spuria est, Contextum autem belus rentiquior quam historia, Graecae, Mellenicorum illa pars his edita sit necesse est priorem quam Statuit editionem re SgeSta usque ad Antalcidae pacem continuisse censet Sed quamui probabile mihi quoque sit historiae Graecae partem haud multo POS PACem Antalcidae cillunt a Xenophonte scriptam dongeque alia forma, quam quae nobis tradita est, editam esse, tamen Rosenstilio non POSSU Adsentiri quod sophistam quendam priore illa editione ad Agesilaum laudandum abusum esse censet. Ille quidem, ut Sententiam Suam firmaret, Conatu est Omonstrare enComii scriptorem inde a II 21 i. e. post pacem Antalcidae historiam Graecam prorSu ignorAre. Verba Eupus bE ROTETαcppeu saevo cii necTαUstultaevet unetvTα
munitiones istae omnibus illorum temporum hominibus notissimae fuerint. Contradicere nolo, quamquam dubitari potest, num munitiones illae a 328 factae etiam post Agesilai mortem tam notae fuerint neque omnino EVA-i uberius de lac re dixit Rosenstilius in iissertation de Xenophontis historiae Graecae parte his edita'. senae 1882.
20쪽
Tias EveLev v8puunus Tro et RexbtivoivTo TXEOM TEUTuRlcxlxivi R. T. X. Utroque loco postquam de expellitione Contra Phliasios dictum est, agitur de eo quod Agesilaus, ut paucis viris nobilibus gratisi Caretur, oppida eorum bello lacessere et Lacellaemonios defatigare numquam desinebat. In tempore praesenti II 22 sue su*ETcii vir doctus non debuit offendere, quoniam etiam post Agesilaum mortuum sine dubio fuerunt, qui ei illud crimini darent. Quid igitur Num verisimile est eum, qui maximam laudationis partem a Xenophonte mutuari non dubitaret, enuntiatum illud de suo addidisse eo ipso loco quo enopho in Hellenicis Non credo aut laudator Xenophontis locum legit, et falsa est Rosenstilii Sententia aut Xenopho rerum Conexus peritia Agesilaum ipse scripsit. Unus restat locus quo res etiam magis aperta fit.
phontem Sequitur, Sed pugnam fingit quae in quavis regione montuosa fieri potest. Id quoque minime possum Probare. Ut mittam Uaerere,
quo iure laudator ex Agesilai per Aetoliam itinere Heli. IV 6, id concludere potuerit Aetolos Cum Achaeis pacem secisse, unde Argivo quoque ab Achaeis in amicitiam receptos esSe Civerit, UOd UmmUm St, nullam video causam qua Commotus laudator usque ad hun locum Xenophontem ad verbum fere Secutus iam proelium cum Acarnanibus factum suis ipsius verbis iisque cum elaophonte minime Congruentibus descripserit. Contra si Xenophontem ea CripSisse existimaverimuS, tota
difficultas sublata est. Hic qui res gestas Agesilai etiam memoria teneret, triginta annis post proelium illud cum Acarnanibus factum non dubitavit summum periculum in quo Lacedaemonii olim verSati erant, celare atque Agesilai neglegentiam obtegere. In historia enim Graeca colles ab Acarnanibus occupati a copiis electis expugnantur' in lauda- IV, io 8ei ah Tuihon trutv Tu revetexuidexuras' pqc.
tione colles ab hostibus temere neglecti a velitibus occupantur hostesque facile vincuntur i. Neque vero Xenophontis sicles Contemnenda St, quod historiam ad Agesilai gloriam augendum vitiaverit, Sed Semper memOTES simus aliud esse historiam scribere aliud rhetorum modo aliquem laudare.
5. Xenophontem ipsum Agesilaum Scripsisse
neam sese interfuiSSe narrat Utrumque Cadit in Xenophontem. Gravius etiam argumentum mihi videtur inesse cum in sententiis monnullis per libellum clispersis tum in consili, totius claudationis Adversarii cum in Agesilao nonnulla inveniSSent plane Xenophontea, non dubitaverunt contendere ceteros Xenophontis libros a laudatore Compilato esse. E. gr.
adverSariorum argumentis examinatis nihil deprehendimus quo laudatio spuri declaretur non mirabimur quod in libro in Xenophonte scripto Xenophontis sententia reperimus Nonnulla Mius modi liceat adferre:
solum Lacedaemoniorum regnum rerum subliCarum Nommutatione monest turbatum atque In longum inevum durabit Ages Io M. ep. Lac. XV ij, uec non opibus de x virtute civibus praestare, bonos beneficiis
malos maleficiis vincere debet JAges VIII Cyrop. I cf. Isocr.
etiam verba Trpo8Ul tres ovetus .... UcTpαTEUEi cum rebuS PSi non consentiunt Xenopho ipse nos docet Achaeos Lacedaemoniis denuntiavisse, si auxilio venire nollent, sese societatem diremturo ESSE.
2 recte indorsius ad h. l. adnotavit, haec verba ad cenas publicas tantum referenda esse coli Merod. VI T.