장음표시 사용
251쪽
AD L. XXIII. D Rrc. ii R. arue Iactum. l. r. ii ideo COM .em vicinis.C. de pt. l. i. donat ο in ' . . de ornat. . At id exemplum praebet ex Commodato adjecta. Nam si qua tempora is
ministerii ait a ii tendum det eruum vel ancillam vel jumentum, ioc eit, praeu-nito certo tempores quo lapso cogat hi re si ituere comino datarius, hoc pactum alet, despotest commodans rem repetere eo tempore elapso live satis uius fuerit commodataritis, sive non itim expleverit usum. l. r. Cod de comitro . cum alio lumnon poli: repeti commodatum tempelli vec ante finitum ejus uium .i g. 17. iu
omino at9. 3. rctet . commodat Aliud exemplumellin doliud lonis, si donator promiserit stipulanti donatario evictionem. Tu :ac enim re evicta tenetur cum alias non teneretur L 2. Co . de
erici Paul. s. se ut tit. I. 3. s. Dari u . ubi pro S promiserit, e l. nisi promt 'it & telligenda pro milIio stipulanti facta. Sed hoc exemplum non a bene quadrat. Hic enim non est nudum pactum, quod dis ei tesserabit Imperator non iusticere ad actionem evictionis nomine donatario dandam. Sed stipulatio intervenit. Nunc videamus de Paceis, quibus convenia, ut si Nus praestetur. Ea sunt, quae aliquid detraliunt, ut loquitur Papi manus in l. r. pacta conventa. f. de conir empl. sive quibus minuitur praestatio uisitata cuiusque contractus , e lacitur, ut levior facilior sit obligatio debitoris, quae in tali pacto uili et gravior durior Patebit hoc in exemplis quorum .esto, si convenerit, ne cautio duplis praestetur obevi,stionem, ac ut nequidem repromittatur quod est superiori pacto, it c. ob evictionem detur fidei ullo sive secundus audior e diametro contrarium. l.72.
alias receptum sit, ut vitia rei venditae praestentur, vel ob ea redhibitio fiat tot tit. f. e Edi Lediolo 2 redhib. potest inter contrahentes convenire, ne fiat redhibI-m cne quicquam hoc nomine praestetur venditore. l. 3 l. t. o. cle 'io . ubi , t Manus ait,omnano licere pacisci contra edictum aedilui in Ide inque confirmateti in L . quaeritur.*.pen veir itor. . e e . Dices, lino non licet quia videtur pactum fieri contra Ias publicum, cui pacta privatorum derogare non pollunt.
48 eodbit Res p. Pactum hic non interponitur de iure publico, sive de iis quae ad publicam laesionem respicuint, sed tantum de re familiari quae est distinctio La Lonis, probata ab Vlpiano iii l.7.9 is i paci familiari ' privata, quibus quis sui iuris persecutionem deteriorem constituit,velius suum remittit valere dc renunciantibus actiones suas non esse dandum regres a in non est librum. L 6 pGJ m n si V depacra pen C est .L I. Gude min. d. ia uiritur .pen. . e d. ed. Notandum ex ea emi si de pati Q iod Vlp. non dias institit inter pactum tale sitne miti sive in ipsi negotio venditionis gerendo in ier . an postea. Sed tamen hoc interest quod pactum ab inuio interposium valet adactione, poste vero sive exm Lemolum praebet contractus Dotis. Valet enim pactum, ut maritus de pe- ieulo dotis aestimatae non teneatur, ed do si periculo mulieris, quae alias sine i a
252쪽
levissimam culpam praestare deberet, ut est in ead. l. s. si iii in Sc exposta supra sub capite De Commodam. Et similiter in quolibet contractu potest convenire , ut minus praestet tu e v. g. ut ubi regulariter levissima quoque culpa praestetur, tantum levis, etiam dolus duntaxat praes e tur Vbique enim valet regula Contractus ex conventione legem accipere Se conventioni standum esse pacta quae placueruiit eis cust , dienda: dem non esse frangendam Li. . i conpenit. f. de- post contractu . e. E. I. in s. Liss depac .ii . de con .pec. 2C. non niinfreni cod. derrans Simpliciis in con in ad Enchir. tot Hic tamen notanda est exceptio, quana idcaecus Dus tradidit, nempe, In dotis datione non valere pactum, ut maritias eam accipiens de dolo solummodo teneatur. d.L6 1 pr. . de pacti dot Ratio exceptionis est, quia tali palio deterior fieret conditio dotis Talia autem pacta ejiciuntur l. r. l. a. id de die. cum . si eqq.sstae pact. dot.L27.si unus ins si depact. Repugnant enim favori dotis, consequenter etiam utilitati publicae arg. L et .ss deiur. Ol. 9 L . . sol mare. V. Exemplum est ex Mutuo dc aliis contractibus sumptum. In mutuo,item in emptione valet conventi, ut liceat particulatim quoque exsolvere quod acceptum est, vel debetur l. lecta. o. f. e b. cred. Alioquin ita jus est, ut pecunia reddi debeat semel una pensioue, sicut etiam tuaa vice data est, non autem peti artes: Quia particularis solutio non minima habet incommoda LAI.tutor. . i. . de usur L . plane. .fim ei cis qua de re tractatur ad Lia .quidam ex imaveruntd .de
VI. In dejubendo si convenerit, ut fidejuitares non singuli in solidum te
neantur, sed quisque pro parte tantum conveniatur, sive ut actio inter eos divida tura valet pactum nec nisi in viriles partes singuli poterunt conveniri cum nec plus debeant ab initio. arg. l. si . inter inprss. desu G. Dices , atqui etiamsi nihil convenerit, tamen unus ex pluribus fidejulsoribus conventus, potest petere, ut actio inter confideiussores dividatur, ex epistola D. Hadriani, die qua notum est κI .f. plures tit de de Q. Resp. Multum interest Nam ex epiliola D. Hadriani tutus est si dejustor unus ex pluribus tantum ope exceptionis: tunc demum, si e aeteri sint solvendo. Sed si quis inter fidejubendum pactus sit, is ipso iure tutus est,&quidem etiamsi caeteri confide uili, res non sint solvendo.Omnino, inquam, indistincte in ipsium tantum pro parte virili dabitur actio. VII. Exemplum est in Lap seri tuserrum.f. 29. calicem . ad L.AquiLVbi valeti ac una locationi adjectum, quo convenit inter artificem eum, qui materiam ipse laborandam dat,Ne artifex suo pericisso faciat. Quae res tollit actionem ex o cato eu Aquilia'. Ex his ergo satis jam intelligitur,qua vis sit actorum contractib incontirenti adjectorum, sive per ea quid adjectum fuerit,ive JRid detractum sive, inquam, convenerit ut plus Vr siecur, sive ut minus.Nempe hanc vim esse ait forment con traei uni ut legem illi dent ut in sint contractui ut pars ih contractus, deni, ut actionem producant ad id quo lite praestandum , quod facto comprehensum est,
non minusquam Lapta eon actu contineretur.
253쪽
Hac occasione jam exoritur quaestio degenere actionis, Quaenam ergo detur actio ex pacto contra citii initio adieci o,iive ut vulgo loquuntur, per cohaerentiam contra ius vestito anne actio eaderet,quae competit ex ipso contractu per se, tu i do nullum adiicitur pactum, an verbalia detur actio,put praescraptis Verbis Antiqua haec est controversia inter Dd. agitata quorum alii, ut Accursus D plerique eius sequaces contenderunt Ex pacto tali adiecto contractu incontinenti Orinasci aestionem illam qnam produceret alioquin ipsa obligatio contra ius sed -ctionem praescriptis verbis competere ad implendum id, quod pacto conrenit Alii contra negant hic dari prae scriptis verbis actionem, sed potius illam piam, qua
ex contraditi alioqui nasceretur in qua sententia est etiam Alciatus lib. I. ara . c. i. Q aqquidem sententia XII. non contemnendi rationibus prophaenari potest quas profert&exami 'aa Berengarius Fernandus Tolosanus in comm .a l. 'ac a furetita de covir empl. Alii deniq; ut Duarentis, mediae eujusdam opinionis fuerunt. Nam utramq; dant actionem, ex contradi utrientem. prae eriptis verbis quarum
hanc per illam negant excludi Nimis longum O. et si hoc loco vellem uti iusque parcis vel etiam tertiae fandamenta repetere. Haec igitur videri poterunt apud diligentiis num illura subtilissimum commentatorem Berengariam qui in scenti Academia Hisp. ante annos o. floruit Enis ni ibrum a me correctum S illa
stratum brevi in publico exponent Bibliopol illati non dissimulo me hanc rem,
quae in foro exiguu, ne dici nullam habet usum in decissem relinquere in medio ut qua quis' voluerit sententiam disputando tuem possit: quam i, lar. collega meus D.Scip. Gentil. in pria. ad I . β. quin imo de pactientericiam Aleiati praetulit c teris. Absoluta priore regula de pactis contractu in continenti adlectis, eu viso eorum effectu, restat ut etiam te pactis Ex INTERVALLO factis pauca X ponamus: de quibus erat nostra regata nempe, Pali. ex intervallo acta non parere actionem, sed tantam exceptionem. Cunis rationem jam stupr, indicavi, hii talia pachinori sunt pars contractus, sed plaudabeo separata,ac nuda, ac perleconi istentia. Ergo si hic quoque darem a sexus actionem, committeremus contra regulam uris, Expacto ni do non datur actio. Et si enim talia quoque pacta, quae ex intervallo hunt Gaabent in se consensum tamen non quivis consensu efiicit ad producendam actio Valent tameneia modi pacta ad excelli lonem: quia facilius damus exce-
actionem cum exceptiones sint arma reoru in ad se contra actoris impetitionem defendendum comparata Actiones autem in arma sive tela a ct otium ad impetendum pulsandum i Reum ut faei'Epulsare profudio convenire in eribus, praesertim Impi' positum invenitur. Iam vero flvorabiliores Rei potici ouam Actores habentur sicut etiam de sensionis maior est jure rivor, tua inrissensionis. In summa, cui datur actio, eidem etiam exceptio ted non contra, mi is uis exceptionem habet, eidem dc actio competit Excipitur vix unas altera oeotio, quae in modumque reta sive actio in proponi potest ut exceptio noti
in . eeuniae, non num dotis, si quae similes sunt de quibus alibi plenius i.
- . si oeus est magis oportunus ac proprius. In praesentiarum potius videamus paulo distinctius de pactis exintervallo ni Ouaedam enim illorum sunt δε ultimi , qtiaedam dea inimcurii contra
254쪽
α 3: Cia Nax An RrTTE 'fritis. COMMet T. ectus praecede s. Quid ii substantia contractus, quida minicula re eten him est e . supra traditis inter Epi eiulati. seuppi limitraria hu us cap. de pactis V pricis dicat de pacti stiriervallo adjectis coiit radi ut de ejusdem SuhsTANTI A eorum Uplex est vis in contra tu qui consensu constat. Nam aut ipsium contractum tolliint,inc quidem ipso jure, rebus integris vel redintegratis aut sublato priore contracta, e-jusve parte aliqua, constituunt novum. .g. convenit inter me te, ut domuSmea
esset tibi empta milles renis Deinde ex intervallo re integra,i .e antequam es trimi hi pretium numen alles,vel ego tibi domum tradidi siem, aut etiam postquam& ego tibi pretium numeratum, de tu mihi domum quam tradideram restituisses, placuit inter nos,ut domus ellet inempta. Per hoc pactum prior contra litus vendit: onis, e obligatio atq aclio inde nata, tolli: tu ipso jure S iii atq; ego contraria ista
similia peti possunt ex contractu Locationis conductionis, Societatis de Mandati qui omnes olo consensu contrahuntur ut notum est ex Inst. et asi. ZobLcta l. . Quaeritur, quid si inemptione venditione datae sint arrhae, quod argumentum:
emptionis S i editionis contracta dici teste in p. init titan sit te empl. 2 vend. an hoc etiam casu res integra dic psallit, ut liceat sine consensu discedere ab emptioneὶ omnino hoc dicendum est n Vlp.in Lii .ex empto.=.is qui vinast de cl. empl. ω cum Impp.in . 2 C qua l.liciabempl.disce . Quae autem tunc ad repetendum arrhas rescillo contractu dentur actiones, petendum ex .LM.f. u.qui deatur l. 3.f. de reis. xend.& l. in Oinnib. insoliit Ratio supradictae regulae sumitur ex vulg reg. Iur. N;-hil tam naturale e t , quam unumquo is eo morosoli' quo ligatum est,iss.ss. 7.t. l. 8o. prout. . desolui. Cum itaq; emptio enditio aliique similes contradi us consensu contrahantur non est imirum,quod distensu contrario, sive contraria voluntis adminiculo,ut Gordianus Imp. ait, listrahantur quidem ipso jure h. e. ita ut non opus sit opposita exceptione, quae tunc demum habet locum , quando superest a-etio, quam elidere vel excludere possit exceptio. Est enim omnis exceptio actionis exclusio. l. r.ss. de excepi ubi ergo non est ulla actio, non est etiam exceptio cum privatio praesupponat habitum. Atque ita patet, quomodo pactum ex intervallo, factum plane tollat priorem contractum N obligationem ex eo. Aliquando autem fit, ut non in totum recedatur a contractu priore, is totus tollatur; sed tantum ex parte V.g. paci recedi potest ab emptione in parte eius, puta fundi tertia, quarta vel dimidia quasi alterius partis vel reliquarum emptio fuisset repetita ac renovata. Nam si in totum potest abirici contractu quidni etiam pars eius possin reformaria Si tota res tolli potest,quidni etiam possit pro parte reformari 3 Si tota emptio dissolvi potest ergo pars ejus.' ideatur hac de re pulchre disserens Vlp.in .7.9.6.adeost de paci. ubi hoc Pomponii cauliani auctori tate confirmat. Facit eodem vulgata illa sententia. Quod est juris de toto quoad to tum id in IlIuras de parte quoad partem l. 7j, qua de tota.ct ibi Bari .de rei in i Nee interest, siue pactum illud, ut pars rei sit inempta, factum sit cum uno emptore, si
ve cum aliquo ex pluribus heredibus emptori . Nam lic pio parte dis luitur ptio, pro parte manet dict., cri risscd cum duo. .
255쪽
Haec ira sunt incolui actibus,qui consensti fiunt tu, in illam, re ni , ,
Non duri secuta, vel quod idem est redintegrata , possim vel in totum clii 'pat . in dissensu contrario lilblvi sive obi: quidem ipso jure tolli. Aliud ei dicendum de contractibus,qui non solo eo insensu fiunt; sed re verbis aut literis. Tales contractus nudo pacto non tollunt hi pso jure sed ope duntaxat Exceptioni, praeter cbitor I de Excepi. Vt iplo ui e lite tolli possat obligatio aliis opus ea j
Sequitur videre, quomodo pacto de substantia contractus bonae fidei ex in tervallo secuto non tantum vetus contractus tollatur; sed etiam atriis novus constituatur. Et si quidem a toto vetere contractu recessum suerit rebus integris, v. g. iii convenerri, ut fundus qui emptus ducentis aureis esset inemptus d mox placuer , imo ut domus ellet empta quingentis aureis hoc casu res nullam recipit dubitationem , qui nitio emptio fuerit sublata penitus, i nova contracta Qui ad res de pretium hic est a priore plane diversum. Sed si eos venerri de parte V.g. ut ellet pro media parte emptus centum, vel ut totus standas flet emptus centum, quinquaginta hic res non aeque est expediti sun dicendus novi contractus in locum sublati veteris substuutus, an vero sit idem contractus, sed reformatus ac renovatus Certe inter Paulum de Vlpianum sicut aliarum rerum
suit faei h non levis dissensio, quamvis collegae fuerint in ossici Adseitura apud
splendidissimum Papinianum,quod notatur in l. lecta . de reb. cre . Raetiam circa hanc quaestionem diilentientes eorum fuisse opiniones observare licet ex collatione. l. 72.pac re Paulus notate. de contr.em 't. cum di. . . . adeo diges de paci.
Nam Paulus quidem scribit, vider hie recessuma priori contractu, novam em-rtionem intercessiise, quando convenit rebus integris de pretio augendo vel minuendo. Idem puto dici posse, etiamsi de res empta fuerit aucta vel minuta cumst eadem ratio. Nam aeque res ad substantiam emptionis pertinet, atque pretium. Et cum Paulo sensit etiam Pomponius ut videre est in . . digest. de re si vend ubi ait disceisum esse a priori emptione, eamque insectam elle redditam per talem conventionem, ut res,quam semel a te emi certo pretio, Pluri vel Π ini' esset ita consistere hic posterionem emptionem quas nulla praecessiti et Vl-oianua verbio dicit, hie novum fieri contractum sublato veteri, ria novam inter- ssisse emptionem, sed priorem potius reformatum elle ouas renovatum idque non in subtiliter dici polle Ex quibus verbis do an ossiti' apparet, quam caute adeoque timide etiam de hac re Vlpiantis loquatur. 1-
de Tein eo respexisse, Quod non possit dici plane novum id, cuius eade in materia, ieet ei aliqua vel decellera, vel accellerit, arg. l. 6. proponc batuv. diti, non tamen aliam rem seri, sed eandem remanere. Quaeret quis- comm - 'R illiid dixerimus An, inquam , Vetere
' T. - eerta refert utrum statuamus quod
256쪽
213 Cti N RADI RIT TIR suus si COMMENT. Dixi de pactis exintervallo sit per substantia contractus. Restat iri dicam ris. ge vi pactorum quae fiunt ex intervallo super ADMINicu Lis Coi TR A-
C uin quae vulgo vel naturalia vel etiam accidentalia contractuum vocant In te .pretes, ut supra in Evidentiamus hu in cap. monui. Regula est, Pacta de adminia calicen tractuum ex intervasio,fre popea am contractus erat absolutus, ad ecla, quiadem aliasint, ut detrahant aliquid contris ui continentur contractu Sin autem aliquid adiiciant, non tu; ιnt; nempe ut valeant adactionem ineruntamen vires habent jure exceptionis ut loquitur Papinianus in leg. L f. de contr.empl. In ea enim lege est fundus huic regulae, ex eadem petenda sunt exempla adminiculorum contractus adhibito post alios Interpretes etiam Berengario Fernando, de Cujacio in comm ad Papin libr. o. Quaereronum. Nolo enim huic rei nimis diu immorari. Videri etiam potest Constinimus Harmenopulus lib. 6.tit.De diversreg. jur. Ad extremum observetur ratio, cur pactum contractu adiectum toties dicatur a Iurisconsulti Lex contrai tus, verb. gr. Lex Locationis, Lex piguoris, ex dotis, Lexemptionis, Lex depositi, θί quae loquendi formulae passim in Pande starum&Codicis lectione occurruiat. Rationem nominis didici ex Marco Antolai Detrio. cap. 13 ad h. l. tu princip. Quia scit apud veteres pleraeque convelitiones legis instar imperandi modo concipi solebant ut apud Catonem De reru- sic. Varronem item 5 Ciceronem in Verrinis observare licet. Non tantum autem a modo loquendi hoc duxi is videtur, ut pacta dicantur leges contracthium sed etiam ab effectu , quem cum legibus habent communem. Nam ut te res dant formam negotiis hominum. l. 7. Veso Constitui. Cod de LL. ita etiam pacta. Nam leges ipsae sunt nihil aliud quam pacta qui aedam de communis sponsio rei p. l. 2. g. eLI.
CAPUT XVII. DE PACTO NE DOLUS IN E ONAE FIDEI
CApite praecedente diximus de quibusdam tractis contractu adjectis, citae
non dant legem sive formam contractibus, sed in ut uia sunt de nullius momenti. Tale est etiam pactum de dolo non pia stando quod sub hoc capite explieabimus. Ait Vlpianus Excepto est, qVod Ccfiu ait, non valere,s convenerat, ne dolus proetur. Hoc eni/n Mnas dijudicio contrarium eis. Et ita utimur Quae verba primum singulatim explicabo tum de re ipsi videbimus,&quid bile nosti quomodo sit refellendam. prim ita hoc si ICti solentitaeiserre: Extra quam, de quibas formulis exceptionum dixi ad In . it. De excepi. 'quod Celsiuait. Celsus in is saepe lati datur ab aliis Ctic mi, ori, se .
257쪽
A L. XXIII. s pc rust. Et: ille, Iuvent is Celsiis, in consilio fuit Duceni Veii Consuli. hic Iulius Celsus au
cebatur, Sc ex consiliariis Admani Imperatoris sit: t, teste Spartiano itertim etiam S. teste Pornponio. Idemque celsus adolescens nominatur in . vi si istum. si qliuor j eicii b. b C. Nam sicut Nerva filius admochi in juvenis de jure publice respontitare coe pit, cum est et i . annos natus, ut est in I. i. f.3. inmuni p μ it ad hulas Celsi ingenium mature emo ruisse accepimus. Scripsit alatean Uridet quadraginta libro Digestorum, ut constat ex Indice P.Fl praefixo. a dat autem
patrem suam filius in Lai9.pater meus referebat leg r. jus nobile poplites in fuit, referente Pauli, In qua stombm de bono 2 aequos pesti auctoritate juri sciunt se pernitiose errai Ad. 9 i. g. 3 AeITO. Idem etiam peculi definitionem QJuberonis conservavit nobis, teste Vlpiano in l. s. ipi Celso, in L .f. de pecul Idera etiam in L 79.1 chorus. fa. β. de leg.3. conservavit nobis prudens dictum senum rusticorum, quos saepe dicentes audierit Proculus, pecuniam in pectilios agiter ese id est bonum patrem semii debere praesidii causa aliquos num os seponere, ne Omnia in quotidianos usus eroget, sed aliquid comparcat Dae cum 2 coaein cincia
cunt. Haec obiter de historia de ι,ποκὰ istius Celsi cujus magnam uiseau storitatem apud alios Iurisconsultos, vel hic locus fatis arguit. Habuerunt autem hunc morem frequentissimum Cti, ut posteriores priorum testimoniis suas confirmarent sententias Mopiniones. Cujus rei sexcenta ex P. exempla pro ferri possent. Sequitur ipsa regula, qua ad priorem sententiam relata est ejus exceptio: Non alere pactum,s convenerit, nι dolus praesetur. Intelligendus est autem dolus non praeteritus, sed futurus sive, quem paciscens demum post pactum commil-surus est , non quem antea jam admiserat Ratio insta intelligetur. Sequitur in verbis Vlpiam hoc enim bonae dei judicio contraMum est. Iubus verbis ratio continetur. Nam clim in bonae fidei contractibus & judiciis eruberet bona fides. l. 3. C. prosoc. Et in hujusmodi contractibus maxime exigatur.
ctum de dolo non praestando admitteremus toletaremus. Sicut igitur pacta, inuae contra substantiam contractu adliciuntur, ipsum contractum everturit&anni hilant, ut supra dictum casu prcce . Ita etiam istud pactum quia naturae con-
ra stuum bonae fidei contrarium est. Sunt tamen d aliae rationes, quare hujusmodi facit non valeant, de quibus infra. Ex his autem Vlpiani verbis datur intelligi, hie tantum de bona fidei contractibus agici quod etiam superiora exemplaeon firmant Bonae fide igitur contractus viciantur adiectione pacti de dolo non praestando, de ipso iure uti sunt. Stricti vero luris contractus, quamvis tali adiecto pacto, tamen valent ipso jure Ad infirmandam ergo actionem inde
258쪽
iip. tuae est notabilis dicterentia contrael vii in bonae fidei escontra stibus stricti
uiris. Videat tu&L .ct eleganter. 9. 3. Cest. dedol mal l. . . ultim digest. prosoc. l. i. Codic.deret .vend. Eandemque notarunt etiam Contius, d Deirio his Ratio differentiae est , Quia etsi etiam instrictis judiciis valere debet aequitas, ar . l. 8. LGuit de Iudic tamen aliud est aequitas, sive jus c justitia, aliud est bonas 1es. Haec enim plus quiddam est quamae lixitas&justitia. Estqtie bona fides, copiosa, exuberans, atque super abundans quaedam aequitas ut cum A. Contio hic
loquar. Et haec in bonae fidei contractibus ac judiciis dominatur . attendi debet: non se in strictis. Tandem additur in verbis Vlpiani Et ita utimur. Significare vult hoc jus isti receptium esse. Alibi plenius dicere solent S Vlpiatuis&alii, Hoc)ure uti nur. Vi
mula, Illi maxime uri&nos operam dare debere, quod in usu sit sive, ut alibi Iustinianus loquitur, quod in ipsis obtineat rerum argumentis, est in prooem. In . dc tu in tit defatis , Etsi enim etiam jus antiquum suam habet utilitatem istin dicat Imp. in . r. I. elegat d ibi explicarii a Dd tamen non nimium in illo immorari debemus, sed potius ad his quo utimur subinde respicere ac festinare memores illius, quod ait Plinius lik8.e Qq. ad Aristonem Ouotusquisie itam patiens, ut pelit discere, quod in ultu non sit habui is 'His ita ad verba Vlpiant, breviter annotatis, rem ipsam paulo plenius excutiamus. Regula igitur laae cesto Et si magna vis In pactor uin contractibus, quae legem illi dareo contractumformare perhibentur Tamen expressum pactum, ne dolus D-turu, pr selli in contractu bonas ei, non valet, sed i itum e nu ius momenti. Confirmemus hanc sententiam Sc aliis legibus. Sic igitur. Paulus ait in La unus.*.3. . depa I. Illud nuda pactione ci pote: nedo tu praestetur. Idemque Paulus in spe ei de eommodato hoc assirmat in L p. in prss. commod In commodato haec pac io,
Ne dolus praestetur r.etra non est. Et similiter Vlpianus in L . . . illud. . lepos Isiud nou probabu, Dolion non se praestandum N am hac conreκtio contra bonam dem, contrahibuos mores eIl ideo necisqtiendacii Ratio dubitandi esse videbatur quia quinduersario suo pacto remittit necessitatem praestandi doli, is suo uri renunciat: hoe enim cuilibet est liberum .iperi Cod de paci cum miL Ergo hoc pactum valere Videbatur. Sed respondetur Potest quidem quisque suo uri renuntiare; verum tamen ita nequid de jure publico detrahat ne quid contra iit, stantiam
naturam contractu conveniat neve quid contra bonos mores admittat, sive e
casionem de irritamenta praebeat ad des inquendum Id autem faceret, qui paciscitur, ne dolus prastetur.
Satis vel nunciam hinc intelligitur ratio hujus regulae tum quia hujusmo di pactum sit eontrarium bonae fide judicio ut hic thim quia sit contra bonos o res, ut dic . . . . . illud. . : es tum quia invitet ad delinquendum. s. istud cois a enire.*. Iss. depact. ot. um denique quia aiscr-t comemptum leguli sive, ne ju,
259쪽
civile impugnetur. d. l. s. Et has quatuor lationes etiam affert Constant. Harmenopulus, ex eoque recitat, e probat etiam Ant. Contius his. Cumque eaedem rationes militent etiam in pallo ne agaturfurit ne Rertim amotaruiit, ne injuriarum,ne de moribus agatur, ne ob res donatas, ne experiatur qui interdicto unde vi 2 c. merito
etiam tale pactuma jure reprobatum est . A. 17. . . pacta qua turpem diges Opact. d. l.s illud conventre. tu pr. 3. i. ille . de pact dot In qua lege per Ius Civile Duelligitur prohibitio illa donationis inter coniuges, quam Vlpianus in . i. deest. de don. int.vir. 9uxicribu moribus ile receptam. alio modo S alia alibi dicuntur esse moribus recepta, quae constat elle juris civilis. l. 8. . de hi qui sui. l. r.ss. e volo
quis de delicto aliquo agit, idem etiam de dolo agit, sine quo delictum
nullum committitur tameti de dolo actio separata quaedam ac propria it. X- edit autem scilicet Reipublicae timete furti vel injuriarum poenam, ut ait Pau-us d. L 27.9. . quali dicat, cum oderint peccare mali formidine poenae haec autem formido, lictimor, per tale pactum tollitur. Quid enim metuet, qui scit, quicquid faciat, non tamen se ob id iudicio conveniri, aut ad poenam ullam condemnari polle Etenim maxima est ad peccandum illecebra spes impunitatis, ut est etiam apud Ciceronem contra vero expedit Reipublicae a delicta maneant impunita. l. i. ita vulneratus. 9. Quod si quis .ad . Aquil l 9J Stichum.j. I . desolui. l. o j.ult. . de deIusi L γ. f. quod illicite. f. de pubi 2 eo C. Illud quaeri video ab Interpretibus, utrii in sicut de dolo, ne praestetur, pacisci non licet etiam delata culpa prohibita sit pactio, eam dive praestationem ejus, remittens at quamvis Castrentiis c alii ad L 2 .si unim . I .de paci existiment, valere paetum, ne lata culpa praestetur tamen verior mihi videt uc contraria sententia negantium cin quas aeter alios etiam Ant. Contius A p. a. Rationem hanc reddere polium iis, o mi isam ab aliis Q ita tale pactum non minus invitaret si non ad delinquendum, ut pactio de Dolo non praestando, aliena ad segnitiem: socordiam ac supinam negligentiam,quae an contractibus non minus damnosa est solet quam ipse dolus Unde etiam Lata culpa dicitur passim a ICtis dolo proxima, imo etiam dolus esse scit praesumptus ut loquuntur Interpretes. qua de re supra interpresinit naria harus legis capita diximus Antonuis Detrio etiam tali utitur argumento a maiori ad minus: Testamento non potest remitti lata culpa urg l . Cod. de usu ructu ubi non valet remissio cautionis usu fructuaria facta marito ab uxore eum tamen illa cautione de utendo fruendo dolus lata culpa contineatur. Ergo multo miniis poterit lata culpa pactis contrahentium remitti Ratio consequentiae est cui major est ultimarum voluntatum d testamentorum favor quam
contractuum: at explicat ad Lir. intestamentu. . de R. I.
Porro non est perfunctorie attendendum ad duo illa erba, quae in regula seor ieeum, dum res meas fidei tuae commendo, ne imili in hoc contractu depo
siti praestes doliim ves paciscor tecum, ne omnin agam adversus te depositi.
260쪽
i; Carina Ani RiΥTER suus. COMMENT. Hic guo sunt pacta: tiorum posterius valet Nam acturo tecum depositi, binstabit exeeptio pacti, ad elidenda in actionetia, quam tibi remisi prius non valet, eoque non obstante, nihilo secius teneberis milvi de dolo, si quid fraudulenter citra deposium egeris. Dices, Atqui etiam is, qui paciscitur ne agat depositi, vi detur remittere pacto necessitatem praestandi doli. Nam depositi non agitur nisi Obdolum, venatam culpam. Re ponit tametsi hoc negari non potest quin ita
sit tamen multum interest , an expretia fiat mentio coli an vero tacite vi ipsis, sive effectu remittatur dolus. Muli tam interest, dirc ne quid agas, an oblique detectis verbis. Nam ut alibi saepe ita hic quoque, malor vis est expresii quam a citi di ex prella nocent, non exprella non nocent ut habe reg. Iuris i. 9, t. de L sa nonnunquam. De con ctu on . l. 8.s ut Sem ponit in . . e her. in . quamvis alias nonnunquam taciti eadem sit vis qua expressi atque Laec responsio sumi tu rex ipso Paulo d. l. 27. f. illud nulla. . de pact ubi pro ii j , legunt alii eodem sensi re ipsaci sed ii id elegantius est . Sicut autem actio deposti potest pacto re--
mitti, se&ahae actiones similes, ut commodati mandati, pro Ocio, empta ven. diti, locati conducti cc. Sed in nulla harum potest remitti praestatio doli. Nam pactum, ne hac vel illa actione ex contractu ten caris, nullam continet iri pitudi nem, neque contra bonos mores est , vel ad delinquendum invitat Sed pactum expresse mentionem faciens doli, eiusque p. aestandi nece si talem remittens, in a. nifestam continet turpitudinem, Madversatur bonis moribus, de delinquendi
praebet incentivum ' occasionem.
Deinde quod ad futurum dolum attinet, sive nondum commissum, cur ille solus pacto remitti non possit praeteritus autem positi remitti divei statis ratio illa est quia in praeteriti doli remissione cellatratio prohibitionis quae erat, ne homines ad delinquendum invitarentur cum jam dolus sive de ictum sit redinis sum nec metuatur admittendum merito itaque ipsa cessabit prohibitio. Idemque etiam de delictis futuris praeteritis, sive committendis commissis,
verum est ut de illis pacta non valeant de his valeant Nam potest quis post furtum sibi factum, post vim post injuriam sibi illatam , post res amotas c. pa
cise ne agat furti, vel vi bonorum raptorium , vel interdicto unde vi, vel iniuria rum, vel rerum amotarum dcc. l. 7 i bi M. LOL 27. unus. . pacta quae turpem. V. de pactis. l. i. non solum. 3, i vers p Vinde uJor. Sed antequam illorum de lictorum aliquod fuerit perpetratum, non licet ita pacisci, ne quis hae vel illa a dctione ex delicto futuro teneatur. Disterentiae ratio eadem est, quae modo in
Quaeritur etiam obiter, an qui pactus est ne secum ageretur furti, vi bonoiarum raptorum, injuriarum, c. infamia notetur Ita quidem dicendum vide Batur ex . . I. quifurit. l. q. ultim diges de his qui not in D. ubi non tantum .condemnatus furti, aut simili quapiam actione, infamis enicitur, sed tam is, qui pacto impetravit ab adversario ne secum ageretur. Veruntamen contraria en tentis aequior est, ut scilicet pactus gratuito, sive absque pretio , non sit notatu:
nfamia. Alioquin enim sine precibu quido hic daretur locus, nec ullo pacto