장음표시 사용
31쪽
in dogmatica ac mere theoretica in aberravit, ut orieologorum Ecclesiar potius quam Christianorum, iis quidem temporibus, et videretur et esset. Cuius rei testimonium, heu habemus in GEORGIO CALIXTO, summo sui temporis viro, quem verioris heologiae, inprimis vero Moralis Di Φlinae auctorem hodie quidem Germania celebrat, quoniam, quod, ante quinquaginta iam et quod excurrit annos, DANAEus in Resormata Ecclesia egerat, idem ille nunc primus inter Lutheranos suos periclitatus est. Ecce vero, non impune CALIXTus perversam illam ac frigidam Theologiae suo tempore rationem debellare instituit. aereticus, imo veropemimus, tantum non omnibus visus est. Nam ad Christianam virtutem hortari, moralemque hominis persectionem urgere, hoc scilicet erat contra Ecclesiam peccare; utpote quae male intellecta et adhibita AvL doctrina,
per solam fidem hominem iustificari volebat. Eo nun peior et abiectior facta est Disciplinae moralis, imprimis inter Lusteranos, conditio. heologi enim sic illam spernere vulgo oc despicere pergunt, ut illius docendae honore hilosophis relicto aut Iureconsultis, ipsi in Systematica sua heologia hactenus tantum Legem Dei moralem exponant, ut peccatorum sensui conscientiaeque morsibus acuendis potius, quam virtutis vitaeque Christianae studio alendo ac corroborando, a Deo illam datam esse docerent. Quid plura Redierunt nunc tempora, quibus orthodoxa ratione sentire, imo caec fide amplecti acriterque vindicare quicquid Ecclesiae olim statuisset auctoritas, maiori longe solebat pretio aestimari, quam verae virtuti studere unumque Christum fidei vitaeque ducem et antesignanum sequi. Frustra placent innumeris ΙΑΟoBI SPENERI, viri summi u Desideria pia. VFrustra aliorum ubivis parantur practicae religionis contra sterilem hanc Theologiae rationem vindicandae conatus Lites omnium utillissimae et numero multiplicantur et acerbitate crescunt. Ipsa generosiora vitae Christianae instavi andae studia in pietatem hoc tempore abeunt mere asceticam atque morbosam dum contra Dogmatismi severitas apud innumeros fidem alit, serventem quidem imo et pugnacissimam, at, nisi fraudulentam minusve sinceram, saltem servilem magis et mere externam, quam aut vividam aut Christianae sanctitatis nutricem. Quid mirum, si vel nostras ille, veteris tamen traditionis dogmaticae admodum tenax, BERNARDINUS DE OOR, Disjtjgod by
32쪽
22 NICOLA CHRISTIANI ISTante seculum sere, ex hac ipsa Cathedra ratione habita Rectorali, arfam multa' quereretur, uino se oriam eo sis plane nimia erae nec diu post, liberalioris ille ingenii WΑLDd HOLLEBEEx ιντ eolosum non ruosiaeum nisi vere pium eme,' ex hoc ipso loco moneret. Superfuerunt adeo ex illo tempore memoria nostra Theologi doctrina ac pietate omnium maxime clari, at Theologiae, in qua per maximam vitae suae partem desudaVerant,
ita taedio capti, ut quicquid aeterni quidem pretii illi inesset, id vel inoboli superficie conscribi posse ingenue faterentur. Quid mirum igitur, si multis ludibrio haberi temporibus istis Theologia
coeperit, neque tantum Catholicos inter, sed vero et rotestantes, quod aberrantis Ecclesiae et Theologiae erat, hoc ipsi eligioni iam vitio ver
Νovistis A. A qualia tunc seculo exeunte, secuta sint tempora. urbatis nimirum per universam sere Europam Ecclesiae pariter atque Reipublicae rebus, ipsa, spreta multis, divina Religio iam videri poterat periclitari. Ecce em communem hanc populorum miseriam optimam iis medicinam esse voluit misericordia Dat Non sine horrore nunc vident multi, quorsum ducat iste rerum divinarum contemtus. Quemque temporis infelicitas iam excitaverat, Religionis indigentiae sensus, hunc redditae populis Dei beneficio pax et securitas mire augent atque confirmant.
Et sic nostra quidem memoria Religionis rediit Christique Euangelii
amor. In integrum restituuntur multa, quae temporis iniuria ceciderant, instituta Ecclesiae. Ad hanc, tamquam ad salutis portum, defessi nunc confugiunt populi. Novus adeo Christianos alere intus et agitare videturisque divinior spiritus. Revixit innumeris fides. Literae Sacrae omnium expetitae studiis florent Libertas ipsa meliorem Religionis notitiam lavet. Theologicae autem disciplinae sic ceterarum hoc tempore disciplinarum selicitate auxiliisque fruuntur, ut earum nulla iam sit, cuius non ubertas ac plenitudo longissime superet quicquid praeterita tulerint Ecclesiae secula.
Utinam Vero, quae sic revixerunt divinarum rerum amor ac studium,
nil nisi quod ipsis in laudem vertatur, nobis ante oculos ponerent. Unde tamen quam procul absit, id prosecto aequus ac diligens quisque sui temporis observator non sine dolore latebitur. Quid quod longum sit enumerare singulas easque diversissimas formas, quibus sanctissimae Reli-Dj0jtjgod by
33쪽
gionis abusus, sive Catholicos inter, sive apud Resorinationis patronos,
Quodsi autem eiusmodi nunc longe lateque pietas invaluit ac ratio Religionis, quibus pro suae singuli Ecclesiae placitis atque ritibus, tamquam
pro aris et socis, strenue dimicant; - si spreta recentiorum temporum luce ad medii aevi superstitiones Catholici, ad Resormatorum sormularumque iam obsoletarum auctoritatem rotestantes confugiunt; - si paribus passibus et criticorum temeritas et mysticorum hominum sanatismus et insania crescunt; - si dogmatismus novum in hominum animos vitamque
sibi imperium arrogat; - si Ecclesia, si Theologia, ipsius Religionis et Euangelii locum sibi denuo vindicant; - si qui maxime orthodoxi ac si sibimet ipsi videntur, aut videri aliis volunt, liberalioris ingenii Theologos,
docte tamen ac pie Sacram Disciplinam colentes, canum instar adlatrare haud desinunt; - quid plura, si rixae, si contentiones, si discidia vigent, si mutua Christianorum odia crescunt, si statrum quoque concordia rara est: - profecto A. A. haec omnia nobis esse indicio possunt, quam multa desint vel laudatissimis hisce temporibus nostris, nec certo moralem atque practicam maxime Euangelii indolem esse, quae nunc prae ceteris omnibus
soleat Christianis curae cordique haberi. Quibus vero si et testimonium accedit, triste illud, sed publicum, quod de magno, eheu virtutis ac vitae indolisque Christianae inter populos tantum non omnes desectu horum dierum turbae politicae exhibent: - ecquis distilabitur tandem, idem illud, quod multum perpetuo desecisse ante nos tempora vidimus, cuiusque desectus tot numero mala rei Christianae intulit, haud parum quoque vel hodie desiderari. Caussam egi A. A. tristiorem, lateor, at quam iubente animo, mea mihi proposueram oratione agendam. Audivistis nimirum, - quod omnis, eheu historia clamat, ei quidem, quod in Christiana Religione didaeticum
ac dogmaticum aut sit, aut videatur, sic per omnia sere tempora hominum advertisse mentes ac tenuisse animos, ut contra, quod in omni Religione, Christiana vero maxime, omnium facile princeps est praecipuoque loco colendum, negligeretur multum, imo vero intactum saepius ac sere retum Disjtjgod by
34쪽
24 NICOLA CHRISTIANI ISTiaceret. Quam profecto Divinae Religionis inter homines sortem, quis tandem paulo esse humanior ac religiosior poterit, quin deplorandam censeat intimisque animi sensibus doleat Hinc enim factum, ut neque ipsa haec Religio omni, qua posset, Divina atque benefica vi semper spectabilis esset, neque in homine explicarentur a Deo inditae ipsi facultates morales, quibus explicandis demum atque sacrandis δυναμις εἰς σωτηριαν a Deo nobis factum est Euangelium ). Verum ne sic quidem sua causa in terris Christi Religio cecidit. Vel
invitis hominibus, semper divinam semperque beneficam se omnibus praestitit. Quod vero nunc maxime nostrum est observare per magnas illas hominum aberrationes, sic saltem ad meliorem sensim in terris progressa est conditionem, ut ipsa illa moralis eius vis ac praestantia, quamvis saepenumero latens prorsus, tamen occulto cresceret et vero magia deinceps sese adspectabilem saceret.
Et hoc ipsum est Λ Α. quod nostri potissimum temporis nos consideratio doceat. Sit ita, multa, eheu et hodie desiderari, quae spem faciant, iam soro tandem ac fore brevi, ut Euangelium Christi nativa sua simplicitate
hominum animis sese commendet, eoque sic valeat, ut moralem tandem
sui videat Ecclesia instatuationem. Huius tamen desiderio ac veluti expectatione hoc imprimis, quod nos vivimus, tempus teneri, id prosecto cum alia bene multa nostrae aetatis signa atque instituta loquuntur, tum inprimis philanthropica illa, quae incredibili sere numero ac mire varia, hodie quidem sic ubivis locorum crescunt ac florent, ut turpissimae saltem
humanitatis maculae aut pudori iam sint, aut evanescant. Ecce, suae
veluti moralis pertaesa imbecillitatis, illud iam aetas nostra summo studio molitur agitque, ut, remotis ac rescissis iis, quae diu hanc imbecillitatem fovebant, in lucem protrahat atque adhibeat, quicquid sive ad explicandum ipsum hominem faciat, sive eius virtutem possit veramque salutem augere. Hoc vero studium, ut ex ipsius Religionis Christianae sonte vel tacite ac sponte fluxisse censendum est, ita et porro huius maxime Religionis opem et auxilium impense flagitat.
35쪽
o O. 25 Unde intelligitur . Α. nisi me omnia saltant, quid maxime sit, quod, eeteris sere omnibus posthabitis, a Divina Religione tempus hoc nostrum postulet.
Ita nimirum Christi Religio pergat miseris nobis in vita ac morte Divino
solatio esse, et ita clarius semper simpliciusque nos Divinam veritatem docendo procedat, - ut omnium maxime simul ipsa insitam sibi moralem vim ac praestantiam mortalibus explicet, et vero sic explicentur, crescant suamque vim onmem exserant, quae intus in homine latent, moralis persectionis ac praestantiae seminal
Apage igitur reviviscens illud, at vitae vere Christianae hominumque saluti nocentissimum semper dogmatismi in Divinam religionem imperium lApage quicquid perversa a coeca hominum studia, per tot iam seculorum decursum, Euangelii admiscuerint simplicitati l Vitae autem dux nobis atque magistra sit vel ipsa illa, quam adumbravimus, Ecclesiae reique Christianae historia, ne ad obsoletas lites doctrinasque aetas nostra redeat uti canis ad vomitum; sed vero evitare, effugere, abhorrescere discat, quaecumque tam diu, eheu Divinam vim Religionis arcuerint. Pergant igitur Critici, pergant Interpretes, pergant Dogmatici, ceterique pergant Sanctioris Disciplinae cultores, in Divinae Religionis sontem, argumentum, indolem, vim omnem et auctoritatem, omni adhibita sollicitudine, libere, docte ac pie inquirere. Suoque sic iure, inter ceteras Academicas Disciplinas, suum digno tueatur Christiana heologia locum At vero Christiani discant ita doctis hisce laboribus frui, ut neque Theologiam denuo confundant cum Religione, neque Fidei aut Religionis Capita verique nominis Dogmata Christiana, nisi modo ea habeant, quae pertinent ad σ-ηρίαν quae vim omnino moralem atque practicam spirant quae ex Christi mente ad veram animi vitaeque faciant emendationem; quaeque Regni Coelestis, ab Ipso conditi, inter homines, et vero in nobismetipsis, incrementum spectant et explicationem. Ut verbo dicam: in doctrinis vere practicis unitas, in minus practicis libertas, in omnibus prudentis et caritas haec aurea, haec Sancta, nobis nostroque tempori lex atque regula estot in demum veniet illa hac nostra melior aetas, ubi nihil omnino fidei erit, quod non
36쪽
26 NKοLAIAERRISTIANI ISTti eorum litibus semper infructuosis, omnium Christo fidem habentium,
quamquam non una mens atque sententia, tamen unum erit cor et anima una; ubi Divinae veritatis studio et cognitione crescentibus, incrementa
maximo capiet Dei, Christi atque hominum amor eamque sui tandem videbit Christi in terris Ecclesia reformationem, qua fiat, ut Christianoram vita sancta apud onmes Divinae Religionis sit probatio atque defensio optimat Superest, umanissimi Auditorea ut postrema muneris mei parte
des gar, cum vicissitudines commemorando, quas hoc me Rectore, anno
Academia vidit, tum peragendo quae estus hisce dies solemnia postulat. Utrumque autem a me dicente vobisque audientibus vultus hilares gratosque Deo animos poscere, id quidem in ipso iam orationis limine dixi, meam ho dis selicitatem augere. Et statim Illustrium huius Academi e Curatorum grata subit gaudiique plena cogitatio animum, quos nimirum et vitae omnes et vero rebus nostris, uti solent, strenuo invigilandis, a Deo servatos impense laetamur. Te autem Nobilissime AN LIMBuas STIRuri quem novum Civitatis consulem Academia nunc salutat publice, eumdem huic uratorem congratulari, ut meus me, sic omnium rosessorum atque Civium Academicorum, into anima iubet. Cuius enim tu ipse aliquando es veluti lacte nutritus, hanc te diligere matrisque instar colere semper, animi tui pietas et integritas nescire nos vetant. Quare ex tuo quoque patrocinio, vir Nobilissimo nulla non bona ac fausta Academia laetus auguror Faxit vero
Deus si te omnibus stes, quibus eliciter possis splendido in te delato munere fungi Diuque viva , in civitatis bonum, Academiae Lugduno-
Batavae emolumento lAst hoc A. A. Rectori, munere suo abeunti, ipsa legis Mersi scriptum, ut rosessorum, anno Academico vita iunctorum, pie memoriam celebret, At, o felicem Academiam o me Rectorem elicem cui nimirum triste
37쪽
hoo parentandi omium nunc praestandum est nemini. Vivitis enim onmes, Viri larissimi sic vivitis atque valetis, ut quas dedit vobis Deus vitam viresque prolatis etiam ad communem notitiam scriptis, dicare pergatis iuventutis Academicae commodis, Reipublicae literariae incremento, Academiae emolumento a gloriae. Hoc autem si grata Deo mente, vobis omnibus gratulor, Collegae Honoratissimi sis certe vestrum haud infimo loco, quos, aetatis causa iam otium honorificum nactos, Vel sic tamen salvos vigente quo gaudemus, imo hoc huentes insigni beneficio Dei ut vel in senectute floreant, atque Academiae, Literis, Patriae sese utilissimos praestent. Quod, ut absentes sileam, tibi dictum sit, Celeberrime TDEMAN in cuius dictis, scriptis, factis iuvenilem pene rigorem desideramus numquam, cuique diutinam vitam a Deo exoptamus in tuorum atque Patriae bonum Qui autem te silere nunc possem, Coniunctissime AN HENam qui quantopere pergas semper mandatam tibi Spartam tueri, et Commentari ille tuus nuper editus probat, quaeque indefesso studio nova opera paras etiam porro diu testificatura speramus. Quid mirum, si viro tam alacri tam- quo studiosae iuventuti, cademiae Ecclesiae utilissimo semper, a Roges cessor nondum ait datus Nos certe, qui te in Facultate Collegam diligimus et maximi facimus, te tibi unum optimum suisse successorem gaudemus. Velit autem Deus ala porro tibi vitam viresque largiri, ut permultos etiam annos et nobis supersia et Theologorum in Patria Nestortuo iuro omnibus audiast Et te omnium nomine coram uno alloqui magno mihi gaudio est, Cl. REI-AADT Quam enim, di x umi, privatim tibi gratulabatur Senatus, gratulabanturque magno numero amici, cultores, discipuli in patria omnes Prosessorii muneris memoriam iam quinquagenarii celebr tam hanc festo hoc die, grato animo, sic rectamus publice, ut nulla non pro vita tua atque salute Deo Vota seramus. Haec autem vota et te prosequuntur, JANE AN DE HOE N Vir Celeberrime Quae nimirum tibi felicitas contigit, ut quintum rosessionis lustrum omnibus plaudentibus perficeres in magnum disciplinae, in qua regnas, et Academiae emolumentum, omnibus nobis excitat desiderium fore, ut, quod REI-ARDTIo datum est, totidem et tibi ea, quae in erunt, professionis tuae lustra sequantur.
38쪽
Utinam et te hilari nunc vultu affari liceret, mirissime AN omni At tecum doluimus et dolemus adhuc dirissimam illatam tibi cladem domesticam, qua novimus, qua vidimus, te dimidia tui parte orbatum. sallacem hominum spem fragilemque fortunam Ea tu cum filio felixeras felicitate, quam optima coniux marito, optima mater filio donat, cum, ecce corruit illa, veluti fuisine icta, suhnine tamen eiusdem Optuni ministro Dei, qui, quae abstulit, dederat, sic vero dederat, ut et daturus sit cuncta. quibus, qua incepisti Christiana fide, tuam possis sortem tristissimam serre, novisque viribus cademiae atque Ecclesiae sulcro esse et mamento trinio A. A. ad Instituta Academiae publica, ditissima illa, quibus posset,
literarum doctrinarumque armamentaria veluti atque praesidia. De his tamen eo nunc pauciora in medium proferam, quo mihi maior visa est, quas hoc anno experta sunt, vicissitudinum paucitas, et quo dissicilius Rectori annuo, de omnibus, quae evenerunt singulis, sive ipse certior fieri, sive ea ratione, quae singularum poscit disciplinarum gravitas, aliis dicere. Quare hoc in votis est, ut meliori tandem via iuris publici fiant, quae, qui singulis praesecti sunt Viri doctissimi, singulis annis solent ad Academiae Curatores docte et accurate referre. Utinam possent instaurati iam Anniae Academici, quorum primum volumen nuper prodiisse laetamur, his quoque usibus sic inservire, ut nova ratione singularum disciplinarum incremento prodessent Μihi certe nunc sussicit . . - Bibliothecam nostram publicam laudasse non ut de imminutis subsidus querimonias, quamquam iustissimas, habeam, sed ut GERLIo s. l. publicas omnium reseram gratias pro eximia cura, qua Librorum m. qui ab A. 174 ad Bibliotaecam aree erunt, nobis descripsit Catalogum; - Legatum arae-rianum vero, ut doctissimo ΑΝΤΟΝ1 ΚΠENEN, discipulo et nostro nuper in paucis caro atque egregio, Adiutoris interpreti luis Legati delatum ipsi munus gratuler - Μuseum porro Anatomicum, ut Curatorum curam ac benivolentiam celebrem, qua Proreolore creato ΙΟΗ. DR BOGAART, viro doctissimo, anatomica studia mirifice adiuvasse censendi sunt; Μuseum quoquo Artis Statuariae et Chalcographicae, ut ORNETSIUM, Pictorem laudatissimum Regia auctoritate huic Μuseo praesectum, salutem Disjtjgod by
39쪽
publice: - Μ eum denique rimarium, non ut vobis nummos computem, quibus insigni sane numero, hoc anno auctum est, sed ne te ingratulatum dimittam, Cl. AN DE CHIasi umario huic Haesectum, de eximii praemioque omati laboris tui parte prima nuperrime edita, eiusmodi quippe, ut vel sola Gyleriano auro videatur dignissima. De ceteris vero useis nostris hoc vobis, vel me tacente, persuadeatis velim, omnia illa, nisi crescunt perpetuo, at certe valere adeo, ut singularum disciplinarum studiis eximie prosint. Haec igitiae Α Α haec sunt magna illa, quibus cademia, quibus nos omnes, Dei beneficio, hodie huimur bona Vos vero maxime, Lectissimi laterarum Disciplinarumque Studiosi qui tamen ipsi imprimis, non insignitantum, qua nunc estis frequentia, sed Vero studiorum vitaeque ratione
omni, haud infimo fuistis, hoc anno, felicitatis Mnae nostrae atris
additamento. Luximus vobiscum et proximis quatuor ex vestro ordine iuvenes, in his nuperrime praeclarum IOANNEM IosIAM DE LANGE, praematura flebilique morte exstinctos ). Eo ardentiores autem nunc gratias agimus Deo, qui vos, magno numero omnes Vestris, Academiae, Literis, atriaeque servavit. Ita vero servavit duxitque, ut, si vel iuvenilis sorte oras prodierit petulantiae specimen, longa tamen serie testimonia exstent, quae, uotquantaque sint in vobis tantum non omnibus bona atque egregia, lac
lentissime probent. Μihi certe, optimi Commilitones sic omnes vestram probavistis humanitatem eamque perpetuo in vobis vidi studiorum alacritatem morumque bonitatem, ut publice satear, vestram maxime virtutem impositum mihi onus, non levasse tantum, sed vero gratum fecisse ac placidissimum.
40쪽
At quid verbis opus est, ubi rerum testimonia adsunt Non defuerunt enim doctissimi iuvenes, quos e suis scholis dimissos, ad quorumvis osticiorum munera paratissimos, Academia hoc anno Patriae tradidit. Neque defuturos dein id praesagiendi nobis opiam fiunt Certaminis utararii
mutua, quem nunc meum est promulgare.
Qui tamen procederem eo, nisi celebratis ante Regis Augustissimi, eum, nificentiae, tum vero propensi maxime in studia studiosamque hanc iuvent tem animi, laudibus. Novistis enim, quousque amatorum liberalitate nostri temporis desecerit parcimonia, bene multis iam abrogatis aut sensim paulatimque deletis atque extinctis, quae ad promovenda humanitatis studia tam egregie facerent. Nec defecit tamen noster ille, PRIMI suboles GuILinrao, AusIAcos Non ille, qui dixit Aeque glorioso suo vexillo quam Acad mi sua inclyta LugdunωBatava carere Patriam posse. Quare et vos Generosissimi Adolescente. carere certamine noluit, quo non solvetis sagittisve dimicare discatis, sed vero ad generosa ac nobilia contendero omnia. Et sic igitur, novo exemplo, auctoritate nimirum Regis GuILI MI III, Omare nil vos praemio licet, quibus in huius anni Certamine Academimosae victoribus contigit. Ne tamen existimetis velim, vel victos praemisisearentes nunc illaudatos a me dimitta Novistis enim es in minis via eas ea. Et vel me omnia saliunt, vel ipsa Ordinum Iudicia docent, et victos vos, certando tamen, suturas aliquando vobis iam instruxisse atque parasse victorias Te igitur V. C., qui Senatus acta nunc curas, humanissime rogo, ut haec nobis Iudicia recites. Vos vero, Generosissimi Adolescente. ut suum quisque nomen renuntiari audiet, ad me deinceps accedite.