Uber die Inquisition gegen die Waldenser in Pommern und der Mark Brandenburg

61쪽

WATTEN BACH Uber lie Liquisit onesset ad aspergondum sicui allii . Von Clawes Lywendia 280 heus es: .de salo et aqua benedi tu herbis candi plumis eirieri ni . ea n panarunt, organis et cantu ecclesiarum nichil crediderit, illi od ulti pila sanctitatis in se liaberent et quod esses, pr euari Tyde Me Nes 283 domui bene in sale, herbis, eandela pulinis, cineribus et exterioribus e

etesii iii lii i rediderit proficet mi saluten animarum vel nocereri Esguli algo in gleieligalli g, und alter Cune 439 fugi: quod aqua b nodictu sibi non posset delere venialin, et quod receperit si cud alii . smar Ler nur in Naclisicht, uni Anstos undant techum gubernieiden,

sal etc. recipere liuia non juvarent, et hoc non rediderit de qua, sed de sale te . Hier sielit uia illis an deui Wethmasse docti in a hor-glautis hasti is iiii Katharina Sacligiti 270 Diointo das os ili dochviellei ch et achelien Onnte: noli credens ad delectoneni peccati aliquid Mere, sed si alios iuvaret, e iam ipsuin, et si non eam non lini diret propter homines'. Die alte mi sine 2i7 ψ-bte mi, an die

ineis aueli freto hyersche 28I : quod maneret recendior alia aquα propter consecracionem, ut credi sit ore sectum-.Von der ergo ut 0rrdmi Melsa iii 229 : attamen libenter habuerit candelani, is taliter non benedictam sim benedictam, et mi

sisset cremari ad Dint I Pul .

hel und liklien die Excommunieation sar an unsehadsieb. mos nove in isi sagi: de indulgendiis dixerint, quod nicti valeant, ex

quod cli rus exeogitasset propter avaricium. Item excommunicaciones non plus ligarent, itan is uodi est inius ligusset propter peccati rati. pyne

valerent sive nocerent animabus, sed quod artarent ape homines' vom

62쪽

bus ne nocere, sed solum presbiteros exemtasse, ut homines alliderent et inurent ad eis obediendum.' emeete egener 222 e bulbi .ederan de Nutae de Pityrsalirten nocti an a Jubebat, uni vecti sieli

Abias nur urch Almose an die Armen or seine Thil verdienen .sed si osset, in miseris ante hostiunt suuii velit mereri indulgencias auel dis Margaretha o Zeliden 266 : indulgeneia non erodiderit utrulas esse ad salutem anime, ne nocere exconlinunieaciones, quia solum artarent sic sacerdotes em ne peregrinationes et jubilaum ere, sodmorere indulgeneia juxta portam dando elimosinam pauperibus melius' Grete medi 273 sali den ingigen Abiaia in Ablassoti vota dor Spndo: ἡsolum dimittere peccata essent indulgenete, alius non . Utaus Dorynks

er destiat verepotis War: Indulgeneia reputaverit valere, licet derisus mori ab heresiarcis, iiod vis itavit'. atheritia Sachetiti 270 hutto inoschwere unde peccatum grande begangen undisi thremmaresiarchen

et ter quis, bis ad inminem Domini etc., et quod ipsarii propter lio reprehenderint, dicentes, interim quam si curreret, non frinaretur D ineuio, et quod minus domi Deo servire debuerit . . . Indulgeneias redia fit, quando homo desineret peccare, alius non valere. Item quod emet

pompa transire eum reliqiliis et cantam. Item quod osculavprit resuluiasii Eoiliti non attentiiuulo in host prestareas et illam psregrinagionem Miri suo commiserit pro liberacione animo sue. Hunc rambureli 227

63쪽

ium e lesiasseum et dixerint eam non debere cantare, quia esset peccatum, et elim reli i iiis nori transire et hoc crediderit. Item crediderit post sernionem non debere dicere Confiteor. Moch it Fabri 265 behentit: cantuu ecclesiasticum, Us et organorum reputaVerit peccatum, et non condormire marito suo, et quod e bene dii Mim annis non multum comaeuerit suo marito. Dies letalere Vorseliri desis Enthali-sainhoi homili nur hie vor mesesbe sagi ausi, aber ei de Frage wege de SchwGrens: quod clam prohibuerit eam, ne diceret generalem consessioneiii, et ideo dimiserit . Αue Trutetera octior Mette und an Strehelyn Frau Tybse*68 und 269 glai ten, de lus eanture se Mnde, undas man gener Wit, Greto 271 setat inau: quod prohibueriint earn ne saceret'. Cune Midelibercti's Wittwe yiss 262 sam: nec cantandum dei leyse, nam esset peceatum et dolatria . Di Moiston aher hielten nur die stillo eier m besser Tyde lekaw s Wittwe endet 192 hehennt: quod dixerunt tibi, cantum ecclesiasticum, organa, non posse seri ad laudein Dei, et hoc rediderit, e quod melius esse seeret eoi brari . Gritumawersche 193 hatis sogar geliori, der lactengesan seiwie das Grungen de Schwein vor der hiare: melius seeret orare, et osse cantum sicu graumit uti porcorum ante Portarn . Iteiu melius crediderit legere missus uii cantare, et magis ad Dei Iaudem , heis, es 2ii. Cane IIutvliter 2I0 aber sam: sed ipse cantaverit, ne notaretur'.

64쪽

noster u preehen: lieni de deosculacion reliquiarum ni elii erodii serit exl,edire. It in in m iliam oraci Dis non credidori aliud dicondum quam Patem ter. Item processiones cum reliquiis non rediderit valere, et cauta rurae I sen. Imriuan Hormari 2In an ,, Item cantum Oeel Masseum non rediderit res ad laudem Dei, nee maines venerandas crediderit, ni si osculaverit resiquias sanctorum expositas in ecclesiis' Ηρyncorambureli 227 san .Item cantum ecclesiasticum, pulsug, et ornamenta sacerdotalia et episcopalia non esse ad tonorem Dei . ans

gliel Wium Cilae 282 hiel demteichen in Hostari: De pulsu campanaram eant ecclesiastico et om vis emesiarum uel in redidit, sed esset quedam superbis'. eter Myer 234 meinter se et in cordibus

melius m liu lavi rit sesse Deo serviendum quam cum eantu etc. Jacobs; elegeii Vittaepolleto neniit auel die ille heus ungsen: item non credidit genullsectioiuix und ius die selion oben er abiit Austeriing g gen die Autoriuit des abstes hinetu.

dio hinetus i Et: et non osculaverit relii sitias sanctorum qui dixerint malum, et ille dimiserit μ. Gyiam Melsa in 229 dagogon atto die Ro-squien gii Elire toties gek0set: osculaverit reliquias sanctorum ad laudem Dei, non sanctorum, nec magines evolverit'. an Polan 2 b hau in Gesidiis des seriem das reuetis in una geliori AE

65쪽

64 ATTRN BAcs mei die iniquisitionmorden honnten: quia dixerunt sibi, tuo non possent salvari jurmites f. Ρὰtor Beyer 234 berus sicli aus ilen liphaimi pii Bibulspruch: omne juramentum crediderit AS Peccatum propter lictum Salvatoris: Nolite omnino jurare'. Jacob Vere Fruu rete 28l hiel es de ebens un-- iei, dias in Schmore in Himmel ita homine, mi dati in se in i dureb in I adesoli min: quod ita possit,ile est iuratorem possiudere regnum celorum, sicut unus camelus posse transire foramen in his acus'. benso reto egener 290 : credidit omnes juratores non posse venire ante conspectum Dei Nich so strenge armans uda. 267 , de Bberhaupi, Wie mi se nis en, nichi rech gur Secto test erso rue es auel nisi gem: in seruerit uxorem suam, ante ex γοα- quam duxerit, esse de secta. Respondit quod Me, et friverit ex hoc, quia non libenter juraret, et ipse dimiserit ex consuetudine iurare, et adhuc bene vellet jurare sed wasum sibi esset, ne i Oram In a uisitore. seli sint also vo den isereri aucti der id abgerathonisu sein, Womit alle Vertiore eginnen aber e somsit, te alte abrigen, eisten iunun es ut o Minem Susiuben ille Rede alter lino sed di Unte meisun des Inquisitor erwllhnt Soeristem Frau Mettes ref hiel aues, disson id in Sande, bis de Inquisitor si ander belelirte: eciam de veritat diesnda, antoquant albuit informacionsem ut, Inquisitore'. o auebBeate Ruerberi 269 : eciam quod juramentum de dicenda veritate re dideri esse deuatum, sed non nunc, quia intendit se per hoc meliorareμ. viola testen Bellieue nimii travi, oder Walirlisi mrerlaubi, wenta vir se Inhali mali sui; o biel Minerina Si gel muniti 2'8 jellen id supralindo, non tamen trwnμ. Die Wolssalirige Tyiss 18b sagi: durare alias luani trwsen pro vero Onsraiando crediderit peccatum'. atherina ortuniri 2IM agi: quod jurasset trWn Vel per Deum'. Me das,ur ne sesua est, elati dureliaus nisi gesta t

66쪽

in setμ. 8 da te aueli rete voti geliden 266 , , judices et se in propter Ire dampnari'. Die oppes in I74 sag ganet ram,aluos: De indulgemuis ot excommunicacionibus nichil crediderit, et omne jur

mentum crediderit sesso mortale peccatum, et ostiam propter vorha travonvo werlici crediderit se condemimari nisi penituisset . Eluinso ans

set seabinos condempnandos, si non peniterentμ. Iathias oris FrauGrete l8l sagi , audiverit clam conl)licet, dicere, quod vellent orare pro raptoribus eorum, et non permittere puniri'. De Hennyni HausFra Metto 203 be nni: Rem malefieos Missi sine pedeat inrem sibili non rediderit'. Meehisii Fabri 265 hiel alle Richiis, gessilie

und weliliche, sor verdamini: omnes judices spirituales et temporales crediderit illini pilandos proliter justiciam quam iaciunt, et potestatem .

ili eigenes Melant id sinenaruit gen sen: Item maleficos non possem cidi sitio peccato, o Judices in io peccare ita quod tarn pnurentia pro eo si non peniterent, et ipsa timuerit se peccare potando cum sellabinis

67쪽

globen doris Minuit 178 wiri gelasgi: an crediderit sectam suam Disse veram dem et stianam et exim illam nullum salvari', undisii Wortet: quod e et ideo nos, a Verit, uremden'. Telellani sen

184 sar: timuerit pueros suos condempnatos, Et nos ideo vocaverit iv vreniden, quasi non possemus salvari, et nullum induxit quia non potuit'. Vne Trambureli 227 natante si die Fremden, et si heinen inest in immetreio Atini: quia non pertinerent ad regnum e lorum, et ido timum it eiam patrem suum dampnatum'. hine ulter War ex secta'. agogen hiel Frica: au Gros Bumiser 2398, dessen

Vater Waldenser War, eine Militer a vi miὲimmi: quod matrem suam doluerit propter hoc dampnatiini . rete ili Fra des acob med in Wreehom 273), welche ers ih Maim se Onnen alte, trauerte in iure

Eltem: et patrem desinetum dampnatum propter bori quia non fuerat de secta, et quod matri dixint, que recusasset'. uel Cis. Mollers Frau Ghertrud 284 glaubte, das ausiectati, de Mela iemando

sed nesci quare'. Vne Messiam 24bb vomuinet in Urim dariti, dat me, die Waldenser, sol bescanti maren: nesciens quare, nisi quia ipsi Deo noti essentμ. hnlita auel de tolerantere eter Beyer 234 ,

meleho die Kathc,liken hor et u edauem scheint. Mod si nichiis guto Ueheimieliren atten: crediderit quemlibet in sua fide salvam, et quod ideo appellaverit nos iis reniden, quia non . haberemus ita bonas secretas

68쪽

vromeden nominuit, et aliam rarionem assignavit, quia nos te oratum sectam suam Waldensium Begreisicher Weis straubio siel das natiir listhi momi, gege de Glauben, das alle reniden verdammt Mursti .

Margareth von eliden 266 natim doc die inde aus exceptis a vulis . rete Isochmunis 23i 'at te Deilies ibi e Bedenhen, scheute sichaberi si ille Fremden et neruien: dubitaverit alii, posse salubri, ait

69쪽

ciatis Dormis Frau 26l sagi: ne maritus debere seire prohibita sue rit et ideo sibi telis diserit de hoc so risint man si doeli,

, In nomine Domini Amen. Anno nativitatis nusdem Meeehcxxxiiu' die xij mensis Marcii, indiecione secunda, pontificatus sanctissimi iti Christo patris et tomini nostri donlini Bonifacii divina provideneia non anno quinto, in Stotyn, et ibidem in domo domini . . decani eate uarie hi,i aequasi Nonarunt, irater Petrus provincialis iratrum ordinis Celestinorum

per Alamaniam, Inquisitor pravitatis hemilae a reverendis in christo pi tribus et dominis, ragensi, ubucens et caminensi archiepiscopo et episcopis, eonstitutus: Quia in diocesi Caminensi plures quam cccc heresis

utriusque secus do secta alde iistiui opperit, examinavit, convicit et penitenciavit, inter quos quattuor infrascripte persone reperie sunt non illius predicte sed ostianiensis diocesis, et considerans non esse securum

iam predictarum personarum animabus, quam orthodox fidei athineeeommuniter, eo quod per rinitatem dio sum predietarum suuliter pos-

70쪽

sent jam conversi relabi iti abiuratam herestin, si heresiarce hereticos vi in dio sis visitarent, ideo coram fratre suo icola domartembercti, professore ordinis Celestinoruni Augiistino icol do an glyn clerico si notari publico Cainin dioc a pluribus aliis hominibus utAusque sexus, ne non me notario suo et omes Inquisitionis jurato, nullam predicto dominino episeopo, ejus inquisitori seu alii euicquam derogaesonem seu pre-judicium lacere volens seu quomodolibet attemptare, solum ut animarum

saluti et universali celisit suo iugio arti visi iratur. Insuper testabatur, quod si episcopus Poetii liniensis i an nolit tabi te ratam, quod Velit eam habere pro nulla, cum sub spe illa hanc inquisicionem fecerit eis. μή Inprimis igitur se obtulit non citatus sed montanea in voluntase I uti solon die Vertiore, Meline se bonis ber ges Heben waren. SANsam ist, dati das Dors Baumgarten et Dramburietum osenser Sprengel

42M Haiis Spigilman de villa dicta Bomingat dem medio miliari a rambureli sit judicialiter esistus juravit de veritate dicenda, laetis Wangeliis Des sanctis o signo me a modo et sema eo metis Graius igitur et interrogatus, ubi sit natus, reu, di quod ibidem in villa Boxumo

dem, pater eius vocabaturisimili modo Hans Spithil man, malet Margaretha, et sierunt de sueta a diuisiuili, i t destin ii iii ea. pulli, inter ejus in arwis 'us, moi iobatur cultotus Im ritis Vertior , et iii odo

seris est villa ista, mater in hericho am Rande via esio , undisostes, immigendem rhor uno nullari a Misi ureli, in imiterio, et

ipsum non induxerunt parentes ejus in sectam, sed quedam mulier textrix in Bowingardem, inquilina domus ipsius seponentis, et dixit se idose tu istio essent quidam homines II teria, pii , luerentur verbula Dei in justicia, denotant heresiarchas μ . . . a War schola vor 40 Jahiae IIgme ben. Interrogatus de complicibus dixit, quod aliqui jam essent conversi in Metrii, de arebia me non e seine Ver nil ten. Esmird lun auste rem sese presentare suo fuinis eum litteris, quisit

ris et ferre lienitenciam publieam et occultam se Ohligare so ad ,enam relapsoruin ' Danti homini sein rude Arnil de de of genaniatois Κune oldenberct, pannise in Trambuleth in die Secte gewonnen