Thucydidis atheniensis historiographi De bello peloponnesium atheniensiumque libri VIII

231쪽

BELLI PELOPONNE si AcrIubebat ergo illum prius utrosiue conteri sinere:o eum praecisam esset u plurimum ex Atheniesium uiribus,tii demum Peloponnenses e prouilicia depelleret. Atis ita sere habere Tissaphernes fere sentiebat, quantum ex fas quae fiebant colligere licebat. Aleis Alcibiadiasse bladi enim ob haec transt bene admoneti fidem habens,parcius Peloponetilibus stipen

dium dabat,nee eos bellum gerere permittebat,sed dicendo tum naues Phoenicum ueturas,tum illos supra modum auidos esse certandi, res euertit,& classem eam quae fuerat longe ualidissima deflorauit,in caeteris quod apertius agens, et occultaret se non lis

heter illis sociis gerere bellum. At* haec Alcibiades simul quod optima factu arbitraahatur Tistapherni pariter®i coram suafit simul P suum in patriam reditum curabalicuius impetrandi si eam no euerteret,sciebat sebi aliquando fore facultate. Eunis ex hac re praecipue existimabat impetratum iri, si Tissipherne constaret ipsi esse familiarem,quod , contigit. Nam posteaquam eum apud Tissapherne pollere senserui mi lite; Athenieses qui in Samo erant,er ipse antea ad potentissimos mandata dederat ut apud optimum que* sui restituedi mentionem haberet Velle em se in patriam redire sub statu paucorum,non id quidem perniciose,sed ne sub statu popuIari,a quo esset eiectus,et eum illis una administrare repub. quibus amicum redderet Tissapherne. Tuna uero plem trierarchorum Atheniefiuin qui erant apud Samum, ae potetissimi qui sua sponte inclinauerunt ad statum popularem antiquandum Quae res in exercitu pri naum agitata,mox illinc ad urbem,persuasit ut e Samo nonnulli ad Alcibiadem colloquendi gladia ueniret.Et illo spondente reddituram se illis amicam Tissaphernem primum,deinde regem,si modo statum popularem non tutaretur, sic enim regem magis confisurum,magitam sane spem concipiebant cum hoste superandi, tum uero ipsi primores ciuitatis qui affigebantur maxime,ad se negotia transferendi. Hi cum Samum Albente ictum redissent, re eum idoneis transacta,coniurauerunt propalam apud multitudinem dic jV Alathi te tes regem eis amicum fore et pecuniam praebiturum,duntaxat Alcibiade restituto,acrurum si est populari sublato. vulgus, etsi nonnihil as quae tractabantur impraesentiarii in

angebatur,tia affligente stipendi j ab rege suppeditandi spe quieseebat. At illi quislatii

popularem agstabant,posteaquam uulgo rem communicauerunt,rursus er fib apsis et pleri sodalium quae forent ab Alcibiade prospiciebant. Et aliis quidem haec tum ampla,tum explorata uidebatur Phrynicho aut qui adhuc duxerat,nihil admodum horume placebat:y nihilo magis statum paucosse Alcibiades, prout erat, quam popularem desiderare uidebatur,nes a Iiud captare nisi quoquo modo diseiplina ciuitatis immutata, accitu sedalium reuerteretur.Sibi autem prae caeteris hoc non negligedum,praesertim ne seditionei existerent,quinetiam ne regis quide interestse,ut a Pelopolmenfibus iam aeque in maeri uersantibus, in illis imperio non minimas urbes obtinentibus, acerae rei ad Athenieses quibus diffideret, negotiit m tibi facesseret cui liceret Peloponen ses,a quibus nihildu mali pastus est,esticere sibi amicos . Pnaeterea se .pbe scire aiebat socias ciuitates, cu denuntiatu eis foret hos statu paucoR no populare uiuere, et ita ipsis esse uiueiadu,pfecto nec quae defecissent,ad imperiti redituras nec quae no defecissent, stabiles pina seras. Ned em poptaturas in paucoR aut populi statu seruitute, i in utro. rcssi nacisci possent Iibertate.Quinetia eos q optimates uocarens, opinaturos non mi i negotii sibi qua ni populare statu per eos exhibendu qui largitionibus uteretur, duces malorum essent,unde plura ipsi commoda consequatur,et sub illis inaudita caii se homines atq; immanius ad necem esse rapiedos. Popularem uero statum re effugi, iam suum Sc illo certiorem esse, et haec ita sentire, ciuitates ex ipsis oporibus edochas, plane se scire Phrynichus aiebat ideoq; nihil eorum fibi,quae impraetentiaW ab Alcibiaade agerentur placere. si tamen qui congregati in societate belli erant,sicut a principio placuerant haec ita nunc admiserunt: ac legatos qui Athenas initterens cum alios,tum ueroPisandrinii parauerunt, ut de Alcibiade reducedo,ac statu populari antiquando, des contrahenda Atheniensibus cfi Tissapherne amicitia tractaret. At Phrynichus habendae orationis de Alcibiade reducendo gnarus, y eius ab Atheniesibus admittedab

232쪽

LIBER UIti. ii ueritus ne ob ea quae a se in contrarium dicta essent,inale secum ageretur si in arbitriit illius deueinret ad tale genus se conuertit: Mittit ad Astyochum Lacedaemoniom nau archum circa Miletum adhue agentem clamdestinas epistolas in quibus cum alia sim P, nichiepipliciter scribebat, tum uero Alcibiadem illorum negotia corrumpere, qui Tisopher e ct 'I.enem Athenienfibus conciliaret. Sibi ueniam dandam esse,qui aliquid colateret inpernicie hostis,uel cum dedecore suae eluitatis. Astyochus de Alcibiade muItando,praemterquam quod amplius ille no ueniebat in manus, ne curauit quidem: sed reuersus ad eum in Magnesiam apud Tissapherne,retulit ambobus quae sibi scripta essetat et Sanao: index ipse reiciebus,dccut ferebaotum his tum alijs rebus communicandis Tissapherni sese applicans priuati lucri gratia,eod libentius ferens stipendium non esse per cliuium . Alcibiades non culictatus,literas in Sam una ad magistratus mittit de i s quae a Phrynicho ageretur,postulans ut eum morte multaret. Ob id exaestuans phrynichus, ut qui ob indicium esset in summum omino discrimen adductus rursus ad Astyochuscribit insimulans illum superioris facti, quod haud probe occultast et,&nune se Para filictum de te tum esse tradere omnem Atheniensem exercitum,qui esset apud Samum: illis ad inter are. nicionem expositis sigillatim omnibus modis,cum Samus muris careret Quibus inoa dis ista exequeretur necrum inuidiosum sibi iam esse, cum propter inimicissimos capite periclitetur,si hoc 3c aliud quodcunque potius ageret quam ut ab illis trucidaretur. Haec quoque Astyochus ad Alcibiadem detulit, cuius iniquitatem praesentiens Phrynichus, tantum non ab Alcibiade de his rebus epistolam adeste, praeoccupat ipse ad

exercitum indicium et Ferre, inquies hostes in animo hahere,cum Samus careat muris, nee omnis classis intus habeat stationem,castra inuadere e& quandoquidem ipse pro comperto habeat,debere Samum illos il ceIerrime muro concludere,& in caeteris custodias agere A id ipse eos pro imperio quo erat,ad haec facienda adegit. Et isti quide partim ad extruedos muros res praeparare, partim celeriter extruere non solum ex hac causa, sed etiam tanquam sic Samus estet duratura. At non ita multo polh,literae ab Alia

cibiade uenitit exercitum a Phrynicho proditum iri,& hostes eum invasuros.Ex hoc Alcibiades non ex fide sed ex odio dicere existimatus,ec Phrynicho tanquam cum hostibus sentienti opponere quae ipse facienda ab hostibus praevidisset nihil obfuit, imo testimonium eo iudicio perhibuit. Item post Tissaphernem aIliciendo induait ut amicus Atheniensibus foret,timentem quidem Peloponnenses, se maiori cum classe quia in Athenienses adessenticupientem tamen ,si quo pacto posset,sibi haberi fidem: praesertim postea s seia fit eorum apud Cnidum dissensionem de deribus per Theramene initis. Nam id temporis cum illi apud Rhoduessent,iam dissensio extiterat. Postque Alcibiadis sermonem cum Tissapherne habitum Lacedaemonios ire assertum cunctas ciuitates in libertatem, superuenit Lichas,negauiti tolerandam este pactionem,ut rex obtineret eluitates, quibus prius aliqua do aut ipse,aut progenitores eius imperassent.

Et Alcibiades quidem utpote ad magna connitens, ostidiose Tissaphernem demerebatur Legati autem Atheniensium qui cum Pisandro e Samo militi erant,ubi Athenas peruenerunt, uerba apud populum fecere altius repetetes, ex ante omnia Iicere illis erregem socium habere,&Peloponnenses uincere, si Alcibiadem restituerent, nec eodemodo degerent sub statu populari. Contradicentibus multis, partim pro statu popura Iari,partim propter inimicitias Alcibiadis, ac reclamatibus indignum facinus esse, si is rediret qui leges rupisset, in quem Eumolpides praecones*de mysticis testimoniti dixissent quo nomine exilium sibi ille ecitasset: quem deni* si reuocarent sese deuouis

sent.Pisander ubi plurimum concertationis erat aequerelae,adsensae prehesens singui Ioseontradicentium percontabaturnum quam spem salutis publicae haberent, Pelo ponnensibus nec innaari paucioresqipsi naues rostratas habe mus,li socias ciuitates plures,suppeditante illis rege ac Tissapherne pecunias, quae ipsis nullae reliquae essent, nisi quis ad eos regem traduceret. Et cum intei rogasset,& nullam aliam esse dicerent,

tune palam subi ciebat eis: Atqui hoc ut coticiamus,fas non est, nisi rempublicam pro

233쪽

Diomedon.

et sphrenes

sibi metuis.

reconciliatur.

iis BELLI PELOPONNEsiaci uidentius administremus, ' ad paucorum regimen deferamus,ut nobis reae habeat fidem: ne pIus de administratione reipublicae impraesentiarum quam de salute consulasmus habituri saeuitatem postmodum si displicebunt ista mutandi: Alcibiadem 3 qui

hoc unus iasic efficere potest , reducamus. Haec audiens populus,aegre quidem a principio ferebat mentionem status paucorum: sed Pisandro plane docente nullam aliam salutem esse inter metum Er spem,ut status reip immutaretur,annuit:factumq; decretum est,ut Pisander cum decem collegis irent ad transigendum cum Tissapherne at Alcibiade,quoquo modo sibi maximee repub fore uideretur. Et criminate Pisandro, Phrynichus a praefectura cum suo collega Scironide amotus est, subrogatissi in e si locum Diomedones Leon,&ad classiem missi. Dedit autem erimini Pisander Phrynielio quod diceret eum prodidisse Iasum ae Amorgem, uidelicet arbitrabatur eum noidoneum fore iis quae ab Alcibiade transigerentur. Ita Pisander, ubi coniurationes oes quae prius fuerant,de iudiciis ac magistratibus in ciuitate recitado, statum popularem abrogando per factionis suae homines,& q publice consulerent caeteram quae ad praesenteni usum pertineret,curauit ne quid morae intercederet, ad Tissaphernem ipse cci decem collegis nauigauit. Et Leonae Diomedo per eandem hyemem eum ad classem Atheniensium peruenissent, hodum petierunt. bina sti subduetas Peloponnensi ium naues,in quen dam Iocum egresti sunt,ac Rhodiis qui ad arcendam uim oecun earant praelio supciatis,in Chalcem se recepere:&illinc bellum acrius ex Co gerebant,q, inde commodius obseruarent si qua tra acerent Peloponnensium naues. Xenore

phantidas autem Lacon e Chio in Rhodum uenit,a Paedarito lautiatum iam ad finem peruenisse Atheniensiuna inurum:Et nisi omni classe subveniatur,aci si esse de Chio Et isti quidem subuenire statuerunt. Attamen Paedaritus interea qui cum eo auxiliares erant,at Chij,admotis omnibus copiis munitiones Atheniensium circundatas classi oppugnat:& eius parte expugnata,aliquot nauibus quae subduetae erant potiuntur Sed eis succurrentibus Atheniensibus primi in fugam uersis sunt Chii mox Pard ritus ipse reliquis circi fusis occubuit ac multi Chioge,pluras arma capta . Post haec inulto gantea Chin arctius obsidebant,&a terra Sc a mari, etiam fame inualescente. Pisander asit Iegati ii collegae,ubi ad Tissaphernem uentu est,uerba fecerunt de pasctionibus ineundis. tileqisia magis extimesceret Peloponenses, quemadmodsi ab Alcibiade erat edoctus, uellet imosq; adhuc uehementius coten, non se certu omino Al cibiadi praebebat.Eadere ille ad tale genus se conuertit, ut inter Athenienses Er Tissaphernem tanq nimia postulante non coueniret.Quod ut mihi uides, etia Tissapher nes uolebat: ipse Udem propter metsi, Alcibiades aut,*ubi animadueriit illucut uidebaro non affectare eciaentione nolebat uideri Atheniensibus inualidus ad hoc ei psuadendu: sed iam persuaso, uolenti ad Athenienses se criferre, ipsos Athenienses non idonea offerre .Postulauit em Alcibiades coram Tissapherne,cuius uice ipse in loquendo fungebas,adeo quemadmodu supergrederent, ut per Athenienses, etsi ingetibus

sane postulatis acquiescerent, staret quo minus conuenires. Nam postulauit omne Ioniam tradi,rursusq; insulas Ioniae adiacetes: quaecum no ahnuerent Athenienses tandem in tertio'cdgressa ne plane deprehederes parume pollere,petiit ut sinerent rege aedis fleue ilaues,&ns terram ipsoru obire quot dc quoties libuisset. Ad haec postulata ni hil iam amplius assensere Athenienses sed ea intolerabilia arbitrantes ec se ab AIcibi, deesse deceptos,cum iracundia digressi se Samum receperunt. Post haec rursus Titsaphernes eadem hyeme contulit se in Caunum animo PeIoponnenses iterum reuo candi Miletum: initis. aliis quibuscunque posset pactionibus stipendium soluere,ne

prorsus sibi hostes redderentimens tum ne aut coacti pugnare cum Atheniesibus, classe ex magna parte stipendio fraudata succumberent,aut ea exarmata,ad uotum sine se Atheniensibus succederet tum ueI magis,ne illi stipend' parandi gratia continetem peruastarent Harum igitur rerum ommur pectu a prouidentia, ut(quemadmo

dum optabao Graecos inter se coaequaret,accitis Pesoponnensibus stipendium nume

234쪽

L I B E R vlli. Uyrat, foederab cum eis tertio init in haec uerbarmetiones tertiae inter Lacedaemonios& regem lactetatis. TER tiodecimo regni Darei anno, Alexippida apud Lacedaemonem tribuno ple bis, pactiones initae sunt apud Maeandri campum inter Lacedaemonios socios cyae Tissaphetnem & Theramenem,Pharnaci g liberos, de regis dem Lacedaenioniorudi sociorum negotiis .Quaecunq; plaga regis in Asia est,regis est b, de sua prouincia

rex deliberato pro suo arbitrio.Lacedaemonii socii ue prouinciam regis ne adeuto nocendier H. Ne uerex Lacedaemoniorum socioruni ue regionem adito ullius mali erago.Quodsi quis Lacedaemoniorum aut sociorum, nocendi ergo regionem regis ad ierit Lacedaemonii lac ueprohibeto. Et si quis e ditione regis adierit Lacedaemonios sociosve nocendi ergo,rex prohibeto. Nauibus quae nuc adsunt,Tissaphernes stipe dium praestato ex pacto,dum naues regis adueniant: quae ubi aduenerint,s acedaemotnd soch sua classem si uolent alunto: sin a Tissapherne ali uolent,Tissaphernes stipenadium praebeto. Eam pecuniam finito bello qua tam acceperint Lacedaemon ij socii*, Tissapherni reddunto Postquam elassis regia uenerit,er illa &Lacedaemon iorum S socialis communiter bellum gerunto,quatenus Tissapherni uidetur Lacedaemoniisq; ac sociis.Quod si societatem belli cotra Athenienses disiciare libuerit ex aequo disto clanto. At* hae pactiones initae fuersit poli quas Tissaphernes operam dedit, ut naues Phoenices siquemadmodum dictum est dduceret,ati alia quae spopoderat animo etiam ostentandi se quae ad ipsum pertinerent apparare. Sub extremum iam hyemis Boeotiani Oropum interceperunt, prodito Atheniensium ibi erat praesidio, oro M. opera etiam nonullorum Eretriensium, Nipsorum Oropiorum,captantes Euboeam ad defectionem inducere. Nam cum id oppidum sit situm in Eretria quod Athenienses tenebant,fieri non poterat,quin magna iactura afficeretur et E retria & caetera Eu.hoea . Potiti igitur iam Oropo Eretrienses,in Rhodii uenerunt accitum Peloponneno ses in Euboeam. Illi Chio potius quae uexabas succurrenducum statuissent Sc e R hodo soluentes omni cum classe circa Triopium nauigarent,prospiciunt Atheniensium naues a Chalce altum renentes:& cum neutri in alteros tenderent abierunt: Athenienses quidem in Samum,Peloponenses autem in Miletum,cernentes non posse se Chio iasuccurrere fine certamine.Hyems haec confecta est,ec uicesimus huius belli annus c d Thucydides conscripsit. Ineuntestatim proximae aetatis uere,Dercylidas uir aratiata haud magna cum manu missus emtinere pedestri in Hellespontum, sollicitatum ad defectione Abydum quae est Milesiove colonia Chii quoq; udiu Astyochus deferendo auxilio ambigit,obfidione urgete, ad confligendu i inpulsi sunt nauali certamine. Acceperant aut post morte Paedariti Astyocho adhuc apud Rhodu agente Leontem e Mileto uige Spartiatam pro duce, qui cu Antistiaene uenerat epibata,& duodest cim naues Mileti psidiarias, quape Thurinae erat quinq;,Syracusanaequatuor edi Anticlia,& Milesia,& Leontis singulae . Egressi ita p populariter Chri & tuto dam Ioco oecupato,una eii sex ecttiginta suis nauibus aggressi sunt Atheniensitu duas ct triginta Et cu atrox esset pugna naualis nes in ea Chii at* socii forent inferiores, tamen Oain enim erat uesper in urbem redierunt. Secundum haec cum Dercylidas pedestri itineare ad Hellespotum peruenisset,statim ad eum Sc ad Pharnabarum Abydus defecit. 8c a diis de iis

duos post dies Lampsacus.Hoc eognito, Strombichides e Chio repente suppetias uenit nauibus quatuor & uiginti Atheniensisi, inter quas erant militares quas portabant armatos: et praelio superatis Lampsacenis qui obuiam prodierant,ipso impetu Lamrapsacum muris carente carpit ac homines uasam abripit: aerestitutis in eam liberis ho/minibus ad Abydum accessit. Sed cum Abydanos nem ad deditionem impellere ne que oppugnatione tentata expugnare posset ad Sestum transfretavit, urbem in Cheae ironeso e regione Abydi sitam quam Medi aliqn tenuerat: ibim praesidiu imposuit,ae totius Hellesponti tutela.Interea & Chii compotes maris effecti sunt magis & qui ad Miletum eraia Lais Astyochustum audita pugna nauallitum discessu Strombiehidic

235쪽

reto

s EL Li PELOPON NESI Aciaudaciores. Itas omino duabus nauibus in Chium profectus Astyoch sumpsit quae

illic eroent naues,d tota iam classe cotendit in Samum. Et cum hostes non exirent obis

uiam,q, mutuo suspecti erat,tursus redhi Miletum. Nam per hoc tempus, ais etiaD u i prius, Athenis antiquatus erat status popularis. Siquide postu Pisander cum collegis i redierunt Samum,rem illic castrensem ad suum magis arbitrium trans, ' et tulerunt,er Samin ipsis hortabantur optimates ad capessendum secum statum paucosse, Paeste, his ad seditionem concitati,ne sub statu paucorum degeretur.Quinetia Athelisi id tu= niensibus qui illic erant,cum & ipsi inter se contulissent,placuit Alcibiademcquandoquidem hoc ei non esset cordi mistum facere, Non enim amplius idoneum fore,si ueniret,statui paucorum, sed se iam quorum de periculo ageretur, per se dispicere oportere, quonam modo & resista non remitteretur, 3 bellica sustineretur,unoquo* ex sua re familiari impigre pecuniam, et si quare alia opus estet,conferente, ut qui non algis iam, sed sibiipsis laborarent Talia tune exhortati continuo Pisandrum re dimidium legatorum domum dimiserunt ad res ibi transigendas, dato insuper eis negotio, ut in quascun* subditorum ciuitates possent,statum paucorum insFruerent. Alterum dimidium in alia item subditorum oppida alio aliam, necnon Diotrephum ad prouincia TM res .his sibi mandatam in Thracia administrandam,tunc agente circa Chium. Is Thasum proam it ruri feci as,statum ibi popularem aboleuit. A cuius discessu Tham altero fere mense urbi murum circundederunt,tanqua nihilo iam indigentes cum Atheniensibus statu optimatum, sed libertate a Lacedaemoniis propediem expectantes. nam eorum exules qui non penes Athenienses, sed apud Lacedaemonios erant,cum suis qui intra urbe erant necessar is,omi ope annixi sunt,ut&naues Ieciperent &ciuitas rebellaret. Ita*ipsis quidem euenit ex sentetia, ut SP ciuitas citra periculu seruitio eximeres populus qfuerat refragaturus administratione summoueres,caeteris aut Atheniensium studiosis

e contrario, istatum paucoga illie constituerant.Neq; id in Thaso tantu ut mihi uidetur, sed in alqs quod multis subditoue ciuitatibus,quae resipiscentes a nullo metu eoPquae tractabans, illac3 fallaci sub Atheniensibus legitime uiuendi coditione posthabiata,ad eam quae proculdubio erat libertate transierunt. At Pisander cu collegis profecti,statu popularem ut ipsis uidebar ex urbibus sustulerunt, dc ex aliqt earumi armatis in socios sumptis Athenas reuerterunt:ubi coperiunt iam pleraqs a sodalibus perpetra Androclis eae ta .Etem Androcle quendam in statu populari songe principe, di qui inter primos ex s. titerat autor Alcibiadis expellendi nonulli iunioue conspirati, clam obtruncarant, duplici causa tum m erat maximae apud populet autoritatis,tum uel magis aliuto Ateibis adis demerendi,tangreuersurii& Tissapherne eis amicum reddituri,alios* ncinullos tana non opportunos eode clam modo sustuletant. Oratios, ab eis ex coposito pro palam habita est,nes mercede aliis dari debere nisi militantibus neq; plures esse participes regi gerenda; u quin* milia, tr eos pcipue qui est pecun asS corporibus pro Pilio m. deste possent. Erat aut haec res decora apud plero , ut et administratione ciuitatis immutassetv ndem ciuitate administrarent. Adhuc nanq; et populus Sc concilium ex eo suetudine cogregabatur ita tamen,ut nihil consultaretur nisi quod conspiratis proba,iretur.Ex quorumi etia numero erant qui continebans pensatis prius inter se quae forent

dicenda nemine iam aliorum contradicente prae metu, cum tantam cerneret conspiratoue manum .Quod si quis contra hisceret, confestim aliquo idoneo modo necabatur,neo de percussoribus inquirebar: si qui sitspecti erat,supplicisi sumebas . sed intra siletium populus se tenebat adeo pterrefactus,ut taciturnitate sua Iucrifacere se putaret,si nihil uiolentiae pateret,& cum multo pluriu u erat conspirationem suspicarer, animo succubebat. Nec id licebat explorare tum propter magnitudinem ciuitatis,tum pro pter mutuam ignorationem. Nessi uero fas erat ob hoc ipsum euissapud altu miserari ac lamentari uicem suam, quasi de ulciscendo secreta cosilia agitaret.Siue emnoisi siue ignotsi nactus estes quem alloquereris, infidus uidebas, singulis e populo suspiciose inuicem se adeuntibus,veluti participes larent eos: quae agerent,Quoniil ex eo pauco

236쪽

numero erant quidam,quos nemo unu suspicatus esset ad eam se factionem eouersia, ros,qui praecipue di apud multitudinem ut fides haberet effecerat, di apud statu paucosum ut multum firmamenti esset, uel hoc ipso in populares ad mutuam diffidet iam inducebant. Sub hoc igit tempus Pisander collegae*uenientes,statim caetera peregeri runt: Erante omia coacto populo, sententiam dixere de dece scribis deligendis,penes s libeW imperium esset, si conscriptam rogatione certa die ad populum ferrent, qua V . ratione ciuitas optime degeret. Ubi dies dicta aduenit,aduocata concione in editu lo cum,ubi teplum Neptuni est situ,decem tme extra urbem stadqs,promulgarunt decem uiri illi, nihil aliud si hoc demum licere,quocunqquis uelit Atheniensium decretum refellere refellentes si quis aut scripserit aduersus leges facere aut quod alio modo Iaeserit,ingentibus poenis sanxerunt. Hic uero clare locuti sant,nullum iam Pristra Dei eruiubaeluno instituto magistratu ualere, ne* stipedium numerari,sed quin* deligi psides a I g t. hus rursus centum uiri deligans, qui singuli ternos sibi cooptent,penes quos numero cemimpiri. quadringentos,cum in curiam uenerilit,impervi sit exequendi quae optima factu est e cccc iuri, senserint,& quin* milia ciuium quoties eis uideres congregare. Fuit quide qui hanc rogationem tulit Pisander,et ut in caeteris,ita in hoc statu populare libentissime pro palam abrogabat. Qui uero totum negotiu composuit, qua ratione ad hoc deuenire tur iampridem id pineditatus fuit Antipho,uir Atheniensu sui temporis nulli laeuii Aut pho' dus uirtute,ais item pstantissimus me6miniscendo, di in iis quae sentiret promedis, quin eo ad populia ne*uIlam incolentionem uoluntarius ydibat: sed suspectus uus , - go Ppter opinionem facultatis in dicendo, cessaret ab agendo: in hic unus ut cui*aliquid aut in iudicio aut apud populsi agenti cola Iebat, plurimum poste Idesse existi mabar:& q postmodu( cum statu quadringento rum coIIapso,acta illo* populus ultum

Iret,ipses in iudicium uocares,tanu unus ex istaheretum autoribus)uides mihi optime omni uadmeamus inemoria causam capitis dixisse.Praestabat aut sese Phryni phrasilebit .chus per u studiosum circa statum paucoue Alcibiadis metu,quem intelligebat cuncta apud Samsi a se eum Astyocho tractata resciuisse ratus Cut taedibile erat eu nunu sub

Paucoge statu reuersurii. Et aduersus atrocia quia is no succubuerat, plurimum de sua uirtute spopodisse uidebar.Theramenes quo* Agonis filius,inter primos eoue extis Thermmi. tit qui statum populare disiIuerunt,uir ne* ad dicendum,ne ad intelligenduinua Ag u. Iidus Ita popus a uiris&multis dicircunspectis agitatu etsi arduum, in non immerito processit. Arduum em fuit,populum Atheniensem centesimo fere ab exactis tyrannis anno libertate priuare, ne eum modo nullius imperio subiectum,sed plusu huius temporis dimidio ipsum aliis imperare assuetum. Ubi aut cocio nemine refragate, sed rata habete quae promulgabane soluta est,aliuto post incuria ituroducti sunt quam . . .dringenti hunc in modum: Erant Athenienses assidue sub armis piopter hostes apud Deceleam agentes,partim in muris,partim in stationibus suo quilas loco. Igitur ilIo is o ib. die eos u conscii non erant,ex consuetudine abire permittunt, dato praecepto coniuratis,ut permanerent non apud arma,sed seorsum: Nisi qs ad res quae agerens notandas

restitisset hunc sumptis armis id facere Phiberent. Fuerunt auten,quibus id negotiudatum est, qui ad hoc ipsum uenerat cum suis armis, Andrij &Teni j & Carystiorum Alibi diu trecenti,& Aeginet se incolae,quos illuc habitatum miserant Athenienses. His itaq; dispositis, quadringenti uiri occulto quisl pugione lienientes,comitantibus centii naui ginti adoIestentibus, quibus utebantur sicubi manu illorii opus erat, circunsistunt in tra curiam senatores,quissi magis eligebans eiscs praeeipiunt ut sumpta mercede egrederentur. Attulerant autem ipsi mercedem illis totius reliqui temporis,er eam egredientibus persoluersit.Itaq; hunc ili modum senatus nihil refragatus e curia prorepsitet nec caeteris quidem ciuitatibus aliquid innovantibus, sed quiescentibus. Tune illi inisgressi curiam, quaestores e suo corpore sortitistini,quibuscun*uotis at*hoslijs magistratus ineuntur usi et postea ualde immutato ritu status popularis praeterquam q, exuales Alcibiadis gratia non restituerunt,in caeteris impetiose gerebant: & nonnullossi

237쪽

etri In L Li p ELOPONNESi a creet haud multo quam ipsi uidebantur idonei qui in locum ipsorum substituerentuo

ita tetenaerunt,nonnullos in carcerent coniecerunt,quosdam relegauerunt. Ad Agidem quoque regem Lacedaemoniorum Cerat ap ud Deceleamo misere caduceatorem, qui diceret uelle se redire in gratiam:&consentaneue' ut ille ipsis potius,quam in Auini fido populo .cqui amplius non excitare Castentiretur. At iste non quieto animo ciuit P talem esse existimas neque sibi populum sibito uetustam Iibertatem traditurum, nec quieturum si magnum exercitum conspexisset, ideo non tantum fidei habens illis in praesens quin crederet etia turbari posse, nihil de conuentione respondit iis qui a quaasdu kh ingemis aduenerant,sed accito e Peloponneso ingeti exercitu haud multo pAst ipse tuteolia dissit c Piis ' his quae ad Deceleam excubabant,descendit ad ipsa moenia Atheniis

mensi in ensitum t sperans eo magis turbatos Athenienses in suum arbitrium peruenturos, aue uoluntarios, aut ipso impetu propter tumultum intra extras credibiliter futurum: neque enim defore putabat, quin muros maiores propter illorum solitudines occupasrent.Cum ergo copias propius moenia admouisset, Atheniensesne tantulum quidem intra urbem mouerunt: sed emita equitatu ac parte quadam grauis & leuis armaturaesagittariorum, depulerunt statim eos qui propius subiissent armis atq; corporibus quor udam interfectorum potiti sunt. Ita re Agis cognita,rursus ecluxit exercitum:ae ipse quidem di qui cum eo fuerant illie,apud Deceleae loca manserunt. Eos aut qui sciperauerant postquam illic aliquot dies fuerant commorati,domum remisit. Secundum hare,cum quadringenti uiri ad eum legationem misissent, S hic nihilominus elaiam magis cune aretur, Nad hoc ipsos hortaretur, Lacedaemone mittunt ad paciscendum legatos cupidi pacificandi Mittunt item in Samum decem uiros ad sentedos mi Iites,docendos 3 cum alia quae dicere oporteret,ium uero illud, non in perniciem cis uitatis constitutum esse statum paucorum,sed in salute esse omnium: de quinque mirilia hominum esse non quadringetos solum, qui negotia administraret. Nee unquam ad eam diem propter expeditiones di peregrinas occupationes ad ullam rem consulistandam quantumlibet arduam,plures quinque milibus conuenisse. Non tame statim ab ipsa status sui constitutione miserunt, ueriti ne id quod euenit, nautica multitudo solo usae nollet sub eo statu manere. et illic inchoato malo ipsis mouerentur. Etenim iam apud

stim Samum circa statum paucorum res talis erat innovata ea, quae per ipsum tempus con

tiginquo quadringenti sunt constituti. Nam Samiorum qui tunc aduersus proceres surrexerit, cum antea fuissent status popularis sed immutati rursus persuasione Pisan: dri dum uenit,& Atheniensium in Samo conspicuorum, facta coniuratione ad qua dringentos homines, statuerant aggredi caeteros tanquam illi populus forent, NI verbolice perbolum quendam Atheniensem,hominem nefarium,eXulante,non potentiae digni. talis emetu sed propter scelera et dedecus ciuitatis interemerunt, una cum Charmicti e uno edueibus e aliqbus secum Atheniensibus,quibus fidem habebant.& cum ijs alia huiusmodi perpetrarunt,animatita plures inuadere Hanc rem qsenserant futu'ram nuntiauerunt tum e ducibus Leonti ac Diomedontichi em*a populo honoreri abui s. affecti essent di inuiti statum paucorum ferebano tum Thrasybulo ae Thrasyllo quo raris lan rum alter erat trierarchus,alter armatis peratritems caeteris qui praecipue uidebane illi eo spirationi sempaduersi: obseerarunt is ne seipitas morti destinatos,ne Samum ab Athenientibus alienatam, opter quam una magistratus in id temporis permansisset, contemnerent. Hoc illi audito singulos nulites adeunt orant ne quo modo id peraranili, mittant,& in primis eos qui dicuntur Parali, homines Athenienses,atque liberos oesqui in ea naui uehebantur statui paucorum nedum praesenti semper infesti. Quibus Leon et Diomedon quoties aliquo nauigabant, soliti erant aliquid nauium custodiendum relinquere radeo cum trecenti illi in Samios impetum fecissent,isti omnes inter uentu suo plerosque Samiorum periculo exemerunt,8 triginta e numero trecentorume

obtruncarunt, eorum tres maxime nocentes exilio multarunt, eteris ignoscetes restituto populari statutin posterum communiter rempublicam administrarunt, Hanc

238쪽

LIBER vIII. 223 itaque nauem Paralorum cum ipsorum praefee o Chaerea, qui statu mutato nauauerat Chaereti para operam, properanter Samia atque milites Athenas mittunt ad ea quatae a essent nullis torum prete tianda Nondum enim resciverant quadringentos uiros imperio potitos. Cum Athenas nauis peruenisset ea protinus quadringenti ablata, Par alorum aliquot duobus trihus ue uincula indiderunt,iniquos in aliam militarem nauem impositos, masidarunt per Euboeam custodiendos . Chaerea simuIae ea quae agerentur animaduertit, utcunetque latitans rursus in Samum revectus retulit militibus quae fierent Athenis, omnia in maius ui orationis exasperans uniuersos ab his qui rempublicaim adnainistrarent ueraberibus assici,nec tra eos quicquam hiscere licere: quinetiam horum uxoribus libearis. uim afferri caedem quoque statuisse omnium qui in Samo militarent,qui ab ipsorum sententia discreparent, propinquos comprehendere atque coercere, nisi sibi obstemperatum sit,eos interfecturi.Alia etiam permulta mentiendo adiecit. Quae audientes milites,non modo eos qui statum paucorum introduxerant, sed etiam eos qui participes erant,statuerunt a principio occidere. Deinde ab ns qui se interposuere prohibiti,at* edocti ne hostibus infesta classe uenientibus rem Atheniensem perderent ab stiterunt. Ac postea uolentes iam aperte rem Samiam ad statum popularem rei iocare, Thrasybulus Lyciae Thrasylluscisti enim praecipui autores extiterant status in nouan' L mT- cloadegerunt ad maximum iusiurandum cum caeteros milites,tum uero eos qui erant hbasic statu paucorum, capessituros se rempublicam popularem,idem l quod ipsi sensu ros,bellum aduersus Peloponnenses impigre gesturos trecentos uiros pro hostibus habituros ac nihil admodum cum illis per caduceatorem transacturos, in eadem uerisba iurauerunt. Ex Samns omnes qui per aetate ferre arma poterant, cum quibus omia negotia dc quae ex periculis euentura forent,milites sibi communia esse uolueriint,arhitrantes neque sibi neque illis ullam reliquam salutem fore,sed utrisque pereundum, siue quadringenti uiri uincerent siue hostes c Mileto. Atque hoc tempus per concer,ptationem omne colanaptum est,militibus Athenas ad popularem statum, illis hos ad paucorum compellentibus.Sed milites coacta protinus concione,superiores duces et si quem trierarchum suspectum habebant, magistratu amouerunt, alios suffecerunt trierarchos duces. quorum extitere Thrasybulus ThrasFIIuso: qui addicendum surgentes caeteros exhortati sunt cum aIqs rationibus non debere ipsos animo labare,qer ciuitas sua defecisset tum uero his, quod a se qui re pIuxes essent, Sc omnibus magis abundarent illa secessisset nam cum ipsis omnem classem habeant posse se ciuitates quibus praeessent,adigere ad pecuniam pro uiribus dandam: si illinc abirent, Samum sua peresse,urbem non inualidam: sed quatenus talarit Inim robur Atidie niensium quod soli obtinere eontenderant, eis imbecillitatis recidisset,satis ualidam ad hostes, di eo de loco arcendos unde iterum arcuissent:& se propter classem potentiores quam eos qui in urbe essent,ad comparandum commeatuim,eum es et ipsorum beneficio quod Saclino praesideret: haetenus licuisset illis in Piraeum applicare, quod no Iiceret in reliquctsi rempublicam eisdem restituere recusarent. Itaque imagis se posse illos prohibere usu maris qua m ab illis prohiberi. Nam illud exiguum quiddam esse & nullius momenti laetendum illos urbem ab hoste eripere,si hoc ipsis utile sit,ae eosdem nihil amisisse,sia

am habeant quam mittant pecuniam,se eam ipsi misites erogent, sed senatum constituisse S eius gratia ciuitas habeat exercitus: img in hoc etiam eos deliquisse, quod pri mas leges resciderint.Se uero debere dc suae saluti consulere,& tentare ut illos ad offi cium retraherent: nec deteriores illis eosdem censendos qui aliquid melius consulta, rent. Alcibiadem quoque proposita sibi per ipsiss securitate atque restitutione,societatem inter eos ac regem cupide conciliaturum: quod quemaximum sit,si caetera frustrarentur, certe cum tantam classem habeant,hoc non deesse ut secedant aliquo ex multis locis, ubi di urbes N agros inueniant. Talibus sese alIoquns mutuo in concione hortati sunt,er nihilo segnius ea quae ad bellum gerendum pertinebat,apparabant. Quae

sentientes decem legati, quia qua ingentis uuis in Samsi missa erant,cum iam in pos

239쪽

2Ls BELLI PELOPONNnsi Acipulo uersarentur,ibidem siluere. Per hoc tempus cIassar a Peloponnensium misites qui erant Mileti,iliter se succlamabant, tanqua negotia ab Asbyocho pariter at 3 Tissa Pherne perderentur: ab Astyocho quidem, quod neq; prius pugnare uoluerit,quamdiu ipsorum elassis praepotens, Atheniensisti tenuis fuitme nunc uelit, cum Athenieses inter se dissidere dicatur, nec eobe naues eodem in loco esse:sed tempus terat opperiendo Phoenices a Tissapherne naues,nomine,ndre periculucertaminis iacturas. ATissapherne autem,quod has naues no accierit,ips ne* solidum neq; assiduum stipedium soluedo,classem Peloponensem destruat. Ita negabat ulterius expectare oportere,sed pugna nauali decernere,ad quod praecipue Syracusani instabant. H oe muriamur gliscere sentientes hcq at p Astyochus,concilio habito, censuere decertandum et quandoquide seditione apud Samum esse nuntiabar. Ergo cum omnibus nauibusnia uta. mero centum ac duodecim Micalem proficiscunt, iussis eo Milesiis adesse pedestri itinerean Glauca autem MicaIes stationem Athenienses habebant, dux Noctoginta nasini . ues e Samo profectae. Distat aut paululum a cotinente Samus,qua parte Micalem speciat.Qui cum prospexissent Peloponnesiacas naues ex aduerso uenientes,secesserunt in Samum,suas non satis esse ad subeundum de summa reP periculum, di simuI expectantes raescierant em hostem e Mileto uenire cupidum pugnadio Strombichidem in Hellesponto succursurum cum ea classe,qua se e Chio Abydum contuIerat: ad que praemiserant nuntium,cum se in Samsi Athenienses subduxissent. Peloponnenses ad Micalem classe appulsia illic castra posuere ae cum eis Milesiorum peditatus accolarum Postero die eum aduersus Samum nauigare statuissent accepto nuntio Strom abichide ab Hellespoto redire,ilico Miletum revecti sunt: aduersus qua uteissim Athenienses post accessionem alterius classis cotenderunt centum at octo nauibus proposito decertadi. sed nemine obuiam se dante,rursus in Samum reuertune. Statim stacundum haec eade Peloponenses tam numerosa classe,in non idoneos se arbitrates ad praelium conserendit,inopes eosilit unde tot nauibus pecunia suppeteret,psertim Tisiapherne male soluente, mittunt ad Pharnabarsisquod inde ex PeIoponneso pcecti, ik, ptum eraOClearchil Rhamphii filiu quadraginta nautii praefectu .Euocaueratem eos Pharnabaetus pbere stipendiu paratus,pactus; per legatsi se illis Byrantiu ad defecti

onem impuIsuP. Ita naues Peloponnenses datis uelis altum petentes, ut in cursu facis endo hoste laterent, coorta tempestate iactatae sunt,& eaue aliae quae DeIum tenuersit, plures erat quibus Clearchus uehebatur,posterius Miletum reuerse sunt. Sed rursus eas recepit Clearchus in Hellespontum pedibus itinere confecto. verum eae quae in uetaim HelIespotum euaserant cum Helixo Megaraei decem naues,Byrantiu traxere ad defractionem:quod postea eum rescissent Athenienses qui ad Samum stativa habebant, misserunt auxilio at 3 praesidio loci classem in Hel Iespcitum: et breuis quaedam pugna comissa est ante Byrantisi inter octonas utrimu naues inter eosdem. Ii qui rebus praeerant,&ante omnes Trasybulus cum semp alias,tuni uero postustatsi immutauerat,in eadem sententia fuit ut Alcibiadem reuocaret,ac tande frequenti militum cocione affhoc persuase,iactola decreto reducedumcdonata uenia)Alcibiade, ad Tissaphernem nauigauit, Alcibiademla deduxit in Samu: una spem fore existimans, si ille Tissapher nem a Pelopolinensibus ad ipsos transferret.Alcibiades coacta cione iacturas exilii Am questus est et deplorauit: multad loquutus de rep. non in paruam spem futurorsis ri audientes adduxit supra modum amplificando suam apud Tissapheinem gratiam,ut i qui holigarchiam domi gerebant, ipsum extimescerent,tum uel magis colurationes di luerentur simuls ut ab iis qui Sami erant plus fidutiae caperetur, ac pluris ipse fieret at* hostes Tissaphernem v maxime obtrectarent,di a spe in qua erant decideret. Enimuero asseuerabat amplissimis uerbis,sibi recepisse Tissaphernemininquam cessa tutum dare stipendiu Atheniensibus,si modo eis confideret,quoad ipsi quippiam re Iiqusi foret,ne si oporteret quide se ad extremum uenundare totusuum. naues quo*Phoenicii quae i in Aspendo essent,ad Athenienses,non ad Peloponenses adductu

240쪽

rum.Ita demum se Atheniensibus habitur u fidem,si ipsum ad eos reuersum excepissent. Haec illi ali ad multa simulatq; audiere, in collegium superiorum imperatoriae cooptauere,iusd rerum omnium perinisere: tantam subito spem singuli praestimetes, ut atabiades es nihil minus u de sua salute deo supplicio quadringentorum dubitarent, parati etiam exilio reuocatam tum propter ea quae ille dixerat,contemptis qui aderant hostibus nauigare tu Piraeum. Ad quod faciendum cum Duilli instarent, ille uehementer abnuit,negans omisso qui propius esset hoste,in Piraeum esse nauigandum: er quandoquidem ipse de Ieactus estet imperator,se rationes belli ante omia curaturum adito Tistapherne: at 3 ex e templo e ccicione abnt,uideri uoles uniueria cum illo communicare, maioris apud illum pretii esse, ostentando seq, imperatoriam delectus esset,illico prodeste posset Robesse. At*hinc coligit ut per Tissapherne tenelaceret Athenienses uiuice per Athenienses Tissaphernem. Peloponenses qui Mileti erant,audito Alcibiadis reditu, calam antea Tissaphernem pro infido haberent, multo iam magis obtrectabit. Delatumem multis elocis ad eos fuerat quia recusassent prodire obuii classi Atheniensi ad Mileti usq; ultro lacessenti Tis aphernem invito Ianguidiore effectum esse ad mercedem soluendam,& iam antea per lcibiadem opera datam,ut ide ipis inuisus esset.Ita* inter se milites alius alium couenietues,quemadmodum prius fecerant cospirauerunt, alij quidam autoritatis homines,non solum solidum unu stipendiu accipe rent,& id breuis temporis aut intermissum, nisi quis eos aut in plium duceret,aut alia

abduceret unde alerentur: deserere naues,culpam omnem in Astyochum refundetes,

qui priuati Iaeri gratia Tissapherni indulgeret Cum autem in huiusmodi conspiratio cos statio isne isti essent,conflatus est quidam in Astyochum tu inultus hunc in modum:Syraeuasenorum nautae Thurinorumue,quo liberior multitudo erat licentius ingruentes, stiri pendiu reposcere. Quibus protervius quoddain resp6sam reddidit: interminatus cas u Hermocratem nautis suis astipulantem,leuauit fustem. Hoc cernentes commilitones utiq; nautae,cum clamore Astyochum ut ferirent,impetu faciunt. Quod ille prae na,Maia videns,ad aram quandam confugit,at vita percussus non est. Sed illinc in diuerso discessum repertit:&MiIesii furtim adorti castellum Tissaphernis illic extructum,&prae, isidium quod ibi erat,eiecerunt. uae res probata est, cum alijs sociis,tum praecipue Syracusanis. Lichae tamen disylicuit affirmanti debere Milesios alios. qui subditione re Licha gis essent inseruire at* obsequi Tissapherni in iis, quae moderata essent, donec rati ines belli reete disponerentur. At Milesti ob haec illi scalia huiusmodi succesentes, mox defuni tum morbo humari prohibuerunt eo loco:qui adelant Lacedaemonii,uolebat. Propter hane rerum discordiam inter ipsos Tiffaphernemd 8c Astyochum,superue nil ex Lacedaemone successor Astyochi Mindarus,nauarchiaevi suscepit imperium,et Astyochus abscessit. Cum quo Tissaphernes Gaulerem quendam ex iis quos seeu hasbebat, nomine Cata, legatum misit utriusque Iinguae gnarum, tum ad infimulandum V Milesiorum factum circa castellum tum ad se purgandum,sciens sui succlamandi gramtia praecipue illuc Milefios ire,dc eum eis Hermocratem,qui asteueraret ipsiam cum Alcibiaderes Peloponnenses destruere,in partibus uacillantem. erat enim illius in hunc perpetua simultas propter stipendii soIutionem .Quem extremum iam Syracusanis ex pbta in torrem,cum ain duces Syracusanorum nauium Polamis,Myston,& Demarchus Mira radi eou. Ietum uenissent, insectatus est Tissaphernes multo acrius et ae crimini dedit cum alia, Demarchia, tum uero quod quia pecuniam postulatam aliquando non imnetrasset, inimicitias se cum gereret. Igitur Astyochus Milesii.&Hermocrates, a Mileto Lacedaemonem petierunt Alcibiades rursus a Tissapherne Samum: Ubi dum adest legati ex Delo adueniunt, quadringenti quos uiri mittebant,ad demulcendos eos qui Sami erant: e macho concilio conantes eos loqui nolebant initio auscultare milites, sed succlamates iubebant interfici qui statu populare sustulissent.Mox tamen uix reticescentes exaudierunt ilico memorare,no excidii publici,sed salutis causa,ne 3 ut ciuitas hostibus proflderes,laeta esse status immutationem: licuisse em cum hostis ad urbem subij sset,sibi iri