Joachimi Iungii Lubecensis med. doct. et gymnasii Hamburg. quondam prof. publ. atque rectoris Opuscula botanicophysica ex recensione et distinctione Martini Fogelii ... et Ioh. Vagetii ... cum eorundem annotationibus accedit Iosephi de Aromatariis ..

71쪽

r4. In Iride ter tria sunt folia, tria item stamina: eonsam r. 1s. In Gladiolo Italico terna flamina, folia sena quorum terna sibi inuicem similia. in Staminosus Hos licitur, qui flamina habet copiosa , qualis est In Fragaria, Ranunculo, appare. νi7. Capitula flaminum sere eroeea sunt, Interdum nigricantia, ut in Borragine, Tulip . m. Eadem vel ex medis longitudinis suae aptata sunt pediculo suo,

vel quasi medio,

rarius extremo, ut in uti pis Iridibus. I9. Staminum capitula plerumque ita sita sunt ut longitudo miniusque ad langituZinem pedicusi sui sit transuetis h. e. angulos cum ea vel rectos vel obliquos eonstituat.

ao Estis ubi longitudo rapituli, longitudini pediculi directis quasi fita est, ut in Tulipis.

ai. Imo sunt flores in quibus staminum capitula pediculis directimsta Iateribus inter se coeunt, ut fistulam quandam constituant, in qua stilus ita includatur, ut extima tantum parte Promineat, ut in Borragine, Solano, Dulcamara: Denique in omnibus flosculis capitula florea constituentibus, ut in Eupatorio vulgari sue Cunigundina prima Tabernaemontani, Eupatorio quatim tam persoliato, quam Verbenisolio, Agerato, Cenis taurio maiore, Scabiosis, Cyanis, Iaceis, Stoehis, Carduis Item in flosculis discos storeos constituentibus, ut in Hore Minlis, Enula sue Helenio, Ptarmica, Mille lio, Tanaceto, Absnthio. 22. Interdum loco staminum est foliolum aliquod oblongum fremein aliquot quasi staminum petiolo fissa, quod complicatum fistulae instar, stilurn intioluit. Tale soliolum staminum vices gerens, latet in inscriore suo carinato labio fioris Galegae.

23. Staminum petioli vel ima extremitate sua cohaerent fundosoris, Vel parto, aliqua sui interiori superficiei soliosae parti sunt annexi ut in Digitali, iamiis nonnullis. Quidam etiam protuberant fructus rudimento, diuersa eius init dine, insistant, ut in Ranunculis, Anemonis, item Maluis aliquo modo.

72쪽

liorum I. P.

a. ε

De stilo floris.

STILUS

' Vere talis . r. s. tymologici LSedes 3 alia uuam IIor Stamia I. Est flori unus 6 p.

s. hini . terni α

globulo ro L. comibus in L Breuibus m prolixis u. E plurium pGIo, P. m. FIgura vuIgari duorum et L singulari II. Binis 3 p. eonf. 8 p.

IV. Bifidus 8 p. cons. 3. p. m. subtilibus 1 l. De iuviis trifidus I9. f. cons. II. f. 3. m. rectis Stili Reeedaneum recurvis Ie a folia g. p. erasiuseulis is L rassiosus s. m. IV. Aequalibus oblongius 8. Inaequaubus 19 LII. L

uta an ma

SeiItia est pars fioris medium eius occupansi e rudimento fructus, aut seminis inhaerens; ' , Dicitur stilus, quia in longitudinem tenuem plenamque extenditura. Foliose pars storis modo apici, modo sedi fructus, seminis ahaeret stamina vel imo vel medio soliosae. 3. Stilus semper apici ructus, seministi cohaeret, ideoque reliquis notis partibus defluentibus in planta remallet. 4. Stilus plerumque unicus adest, saepe plures, -. s. Et bisi 6. Terri, in gramine Leucanthemo, item in Sanguilorha,

Cons. praeter laudatos in anteriori eapite aurum amre. mplabium in

73쪽

. sisti In Aquilegia, nam di rudimentum actius in quinas maturatur siliquas.

8. Flores nonnuli lici arent, vel succedaneum eius aliquod obtinent, ut in Iride loco sisi sunt rei interna folia erecta, sub quibus stamina Occultantur cons. XXII. . In Papauere est orbicurus radiis quibusdam decussatus, in latirudinem magis quam longitudinem extensus in Papauere Spinosis eoil. . M. s. Stilus proprie dictus terminatur vel Cuspide, vel Globulo, vel

Cono, vel Cornibus.

io Cuspide, ut in digitali, Symphyto maiore;

Cono, ut in Liliis nonnullis; GDbulo, ut in Conuoluulo peregrino, Purpureo. II. Cornua vel breuia sunt vel prolixarBreuia, ut in Conuoluuli vulgaris campanisormi flore, Prolixa, ut in Eupatori vulgari. Ir. Interdum adeo prolixa, plures adesse videantur sili.

Ita duo siti in Staphylodendro, siue Pistacio sylvestri. 3. Cornua vel bina, ut in Cichorio;

vel terna, ut in Cervicaria;

vel quod rarius, quaterna, ut in Lysimachia Virginiana. 34. Cornua siti vel subtilia sunt, ut pilerumque, vel crassiuscula, ut in Conuoluulo vulgari campanisero, in machia Virginiana. Is Cornua subtilia, quae etiam ligulae dicuntur, interdum recta, Saepius reflexa siue reeurua sunt, ut in Cictorio, Ceruicaria. S. Stilus interdum ita crassus, ae breuis est, ut nomen aliud vide tu requiri, ut in Nymphaea ae Tuli pis. 37. Stilus quoque in Malua a vulgari larina discrepat, ideoque modiolus dicitur. a8. B dussitas in Saluia, thonna a Trifidus in Croco Dente canino, Ceruicaria. Ist. Cum siti plerumque aequalia sunt, interdum inaequalis longitudinis, ut in Saluia,in Aethiopide. M. Cornua sui saepe sunt reflexa, ut in Cervicaria.

ai. Locosili quandoqne eripa femini inhaerens, ut in Scabiosa τώ Papauere spisso crista purpurea brevicula; In

74쪽

In Sanguisis crista purpurea, vel tres stili purpurei trifidi late u- te inter purpureos staminum petiolos.

CAPUT XXIV.

De situ storis te spe tu caulis. SIT Vt ratione CAULIS 1 est nos I solitarius I. adhaerens cauli 6. sigillatim . sociatim s. in eadem distinctione biniis pcoacematus . terni R. m. vere caulem aut ramum seni s. t. extremum terminans spica corolla 4. m.

disco capitulo oblongiore medῖum eingens verticillo f.

apsarenter, umbella densa r. II. Spectat partem caulis diuersam aeaeteris . p. eandem cum caeteris implicibus 9. m. galericulatisi. m. absolute comPol

FRUCTUS cap. XXV. tis'. f.

Tactenus forum disserentiae secuntium partes floris sunt expostae; sequuntur eae, quae astu foris desumuntur, qui duplex est, alius respectu caulis, alius respectu fructus.1. Caulis respectu sos aut solitarius est, aut coaceruatus. 3. Solitarius est qui ita in caule dispositus est, ut alium proxime nou tangat; 4. Coaceruatus qui vel in spicam, vel verticillum, vel corollam, ut in Meliloto vulgari, vel discum, vel oblongius capitulum dispositus est, atque ita caulemin ramulos caulis terminat, vel etiam in verticillum circa medias rami,ti surculorum Partes. c. Ad

75쪽

s. Ad coaceruatum forem etiam referri potest umben qu sis in v. g. in Draba, sine Thiaspi cretico a 6. Solitarius flos aut sigillatim, aut sociatim cauti adhaeret. . Sigiliarim, sinus ex una caulis, aut rami distinctione prodeat 8. Socialiter, si aut bini, ut in multis; aut tergemini, ut in Sagittali, aut seni, ut in Foeniculo aquatico, siue Viola aquatili, 9 Porro caulis respectu flores plerumque in diserjas caulis a

res, siue plagas spectant; Nonnunquam in num latus, sue plagam caulis vergunt, vim res in Digitali item biiugi flores in Pseu lolysimachia galericulata, ..capitulo sine discolorum in Absinthio vulgari.

CAPUT XXV.

De sim floH respem fructus. SI TU, FLOS FRUCTU St.

summo insidet, haerens vel semini nudo, quidam implex a P. omnis flosculus a. m. amtuli

sedi eomeret, quidam simplexu P. HI ' ' omnis Iesuminum3. m. ' siliquosarum praeter paucas 3 fPappus non fit

aestin fructus aut rudimenti rucaus flos aut insidet summo fructui, aut sedi fructus cohaeret. l . et Qui summo fuctui infuset, aut nuae semim infidet, ut in ore Valerianae, item in omnibus flosculis capitulum aut discum constitue

libus

Aut periearpis siue fossiculo sue vasculo seminis, ut in Cucurbiata Cucumere, Melopepone. BIOnia, Periclymeno, Aristolochia sn gra sue Pseudolysmachia siliquosia, Ligustro Rose Rubo, Cerasia, Malo, Pyro. 3. Flos

76쪽

3 Flos fieri fructus haeret, ideoque fructus rudimentum quasi inis Hudit, in Solanis, Vulcamara, Capsico, erantis Chelidonici maiore, Cassia fistularici Leguminibus & Si liquosis omnibus, excepta nagra, Lychnidibus, o moide, Nigella, Ranunculo Nymphaea Malua, P Pauere vulgari & Corniculato, ite Arbuto, Tulipa. q. flores dicuntur in pappum ortari, sed reuera nullus nos in pappum mutatur, sed panus inhaeret apici fructus cui si os inhaeret, istore autens sensim marcescente, arescente, detqueute, ructus cum pappo suo crescit, atque ita pappus, qui ante lore tegebatur, conspectior redditur.

Ita pappus ex re fit, sicut ex pomeridiano tempore Vespera riCAPUT XXVI.

FRUCTUS plantae. Desinitur . succedit lori, inclinatione persectione, defiurione a P.

separatur a. f. perfectione aliae partes corruptione. . I i urisIn irr

seminis conceptaculum . carini Et tegendo . s. m. tuendo s. s. natum vasculiuni follieulus

capsula theca inuolucrum.

Non ut apertum labiatorum peHantlitum talicum id xetinens s. P.

intra fiorem.

Fructus dicitur pars plantae annua, ori cohaerens Iaccedens, qui ubi maturuerit, id est, ad persemionem suam peruenerit, sponte a planta abscedit, terra, aliaue commoda nutrice exceptus nouae plantae

77쪽

a. Sueterire dicitur fari fructus, quod floris inchoatio, persectio, defluxio, fructus inchoationem, pel sectionem, den ionem antecedat. Fructus igitur a reliquis plantae annuae partibus disteri, quod eum primum absolutus est, siue ad persectionem deuenit, pars elle desinit, eum reliquae t uti folia, flores,is in nonnullis surculi vel etiam integri stipites tum demum ubi marcescere, putrescere, aliterve corrumis p incipiunt a planta sua separentur.3 Fructus vel semen est, vel feminis conceptaculum, vasculum, biliculus, capsula, theca, inuolucrum seminis. q. Conceptaculum est, quod semini ad tempus undique tegendo peculiariter destinarum est. Excluduntur igitur huius appellationis ambire perianthia illa, in quibus, flore iam dilapso semina latitant, uti fit in Saluia, aliis la. hiati floris plantis: Nam nec undique tegunt semina, cum superiori parte hient, neque peculiariter seminis tutelae seruiunt, seu flori potissimum muniendo destinata sunt. O. Ad unum forem fructus vel unus vel plures gignitur, si vel suti vel intra florem unum, unus vel Plures fructus gignantur. Cons. XXII. 4. L.

CAPUT XXVII.

PARS SEMINIS.

tilus libet I. Extremitas a late Ior sitie inferior . exterior siue superior. II. COR I in extremitate a interiore

exteriore.

II inter valvas duas . Eiualuis ualuae duae S. v

semiisi est portiuncula seminis, unde tum radix, tum germen

enascitur.

Σ. Cor seminis, vel in interiore siue inferiore, vel superiore, siue exteriore seminis extremitate situm es. 3. Interiorem voco, quae cauli, aut petiolo proxima.

78쪽

4. Medusia seminis dicitur intima limitaris pars scininis, quae cortice undique vestitur. e. Semen bisalue dicitur, quod in duas valvas, i, e quasi dimidiatas partes quasi duo hemisphaeria diuiduum est, inter qu:is futurae plantae rudimentum saepe est conlpicuum ut in Piso Faba, D

CAPUT XXVIII.

De plantarum FOECUNDITATE. FOECUNDA natura I ita credita nonnullis, omnis etiam excautis . .

II. Indiuiduo auoliliet sexus tantum neminei, i. e. semen serentis sine flore s. STERILIS natura, vere talis quomodo agnoscenda a. opinione plurium, quae excaulis s. p. quorundam , nulla fi f. Per accidens a. ob ineptum locum se clima anni tempestatem

morbum Boiis luxuriam ortum non e semine sed tales . f. ramo . sexum masculum, i. e. lotentem line 1emi

ne .

Ρlantarum aliae natura foecundae, aliae natura steriles sunt. r. Naturis Ilis dicitur Planta, quae semen serre natura non est apta quod inde agnoscitur, si nullum certae speciei singulare in ullo i e semen ferre deprehendatur 3. Per accidens serilis dicitur planta si vel ob locum siue elimam uvis aptum vel ob anni tempestatem, vel incommodum aut mor Fri bum,

79쪽

hum aut floris a luxuriam, aut ortus sui modum semine destituria

turaba FU Radicis adderem. v. de CoIoeas Alpin. 4e Sedo, quod Iouis barba.

. Ob ortus sui modum serilis est yt Sabina e ramo sata. e. Ob sexum seritis planta dicitur,4 ex eiusdem pliintae semine diuersae plantae producantur, ita, ut aliae semen absque flore, aliae florem absque semine producant quarum illae foemisiae, & secundae, hae mares, serius appellantur. Tales sunt in arborum genere, Palmae dactyliserae: Inter herbas Mercurialis, Phyllum, Lupulus ti Sesamoides clusi. . Steriles naicra communiter ferantur: quae caule carent, uti sunt Filix tam ramosa, quam non ramosa Phyllius, Scolopendrium, Adiantum, Imiles.

Quanquam sunt, qui mas in auersa foliorum parte semen prinducere perhibeant. V.

. Hieron*mus Tragus in Filice ramosa semen accurata obseruatione inuenit idem in Salice latisoli semen prolifieum se reperisse testatur, quamuis Salix vel ideo etiam natura saecunda praesumi debebat, quia stipite non caret, qui semini potissimum ferendo destinatur, semine autem plerumque foecundo destituitur quia non e semine, sede taleis

Prognata est lcaesaIp. I. 36. e. a. de Filice. In aduersa parte sursuracea quaedam lanugo est, copiosor is tenellis. Nam procedente tempore decidit, renascique compertum est ex ea lanugine. Nam proiecus Filicibus ubi antea non fuerint, oritur copiose.

t. An ol,lili illi in dors soliomim reperiundi seminibu sint pletu an satina genitald dubitat adhue Lirimaevi in Gener Plantar Cia r. XXiv. p. ;ro

IS AGOGES PHYTOSCOPI CAE

80쪽

MONENDA VAGETIANA.

Tvlytoseopicae huius Isagoges autographon haud oceurrit, dirutam enim

in ea messo, non perscriptam ali au tore, niuitis indiciis sit verisimile ideantur U, a. l. . IX, l. a XVi I, 7. XVIII, s. 7. l. 2. Addatur perpetua audi ris emenuario litterarum initialium ex paruis in maiusculas, in herbarum nomiatibus, contra in aliis vocibus, per totum apographon Aomnibus paginis conspieua Deniquo dubitationem omnem tollit IV, . eriguntur al. enituntur in A. to6, a, in B. Iῖo, , ubi autographa etiam est horum emendatio, in imiγreis spectanda. a. Iehedis ergo ubi praecepta haec discrepant, considerandum erit, an inter dictanduit emendata sit in his praeceptis scheda, an pro dubiis schedaxum annotatis, hq destinata sind, luamuis pauciora, minus etiam determinata, certa tamen saltem usque dum Obseruationibus confirmarentur, emen

darentum annotata caetera.

a. Apographa ab auctore recognita, emendata, aucta exstant tria, qua olitteris A, B, C designare iam placuit. Primum horum siue A inter schedas Iungianas exhibet aseis irr. foliis to3-i . diligentiis me ab auctore ad ipsius palatum emendatum de luculentis additionibus autograpbis auctum. Seeundo B. exltiberi voluit auctor ipsum primum A eum emendationibus suis Madiectionibus. Idque caetera quidem pleraque feliciter est piaestitum, at in annotationibus Inserendis a Ioc eui destinatae erant illae, aut nullo licet signo monstrante Hebebantur non semel est aberratum. s. Usus deinde auctor est secundo hoc s. ut lectu commodiori, ondet Adiecta ipsius manu etiam huic sunt nonnulla, pauca etiam emenis data, sed haud quaquam eadem, quae iam adhibita conspicitur, diligentia. a. Describendum etiam hoc dedit auditoribus il ut Lactum est, ut

quiequἱd eli corrupti in apographon id in omnibus in uniuersum insequenti. bus haeserit, ipso etiam Bunkiutioin uel auo dc editoris, mox memoraniadis Exhibetur apographoni fascis Iungianarum lar. foliis ras-i6r. s. Tertium C. exbibere iam debuerat Ildi textumis annotationes; sed natum est illud corrii piissimum omnium. Quare nec adiectum cuicquam reperitur. nec mutatu in totupliciter scilicet aucta emendandi molestia; praeterquam in ultima sola pagina Spars in hoc reperitur inter Iungui .u fastis

Hactenus cur Isagoges Iungiana. et Locupletare Isago en istam, Maliter diserere, appictis etiam leonibus sartium descriptarunt, initituit vir Clariis. Cbri liamo Lua ius Med. D. Reip. Iamb. Physicus, sed morte immatura rebus hurrianis creuetus caeptum nόn